Ο υπαρκτός σοσιαλισμός, η εποποιία του 20ού αιώνα, μεγαλούργησε με τη συνειδητή ενεργοποίηση των μαζών. Δεν μπόρεσε να ζήσει χωρίς την υποστήριξή τους. Μήπως αυτή δεν υπήρξε, όχι γιατί δεν είχαν «μπλουτζίν», αλλά γιατί αποξενώθηκαν οι πολίτες; Αλήθεια ένιωθαν να έχουν ενεργό ρόλο στη διαχείριση και στον έλεγχο της εξουσίας, από τον τόπο διαμονής, δουλιάς κλπ. ως τη δομή - πυραμίδα του κράτους και του κόμματος; Στο τέλος υπήρχαν αυτά, όπως πριν με τη σωστή λειτουργία κόμματος και σοβιέτ; Το θαύμα του Οκτώβρη, της Νίκης στον Πατριωτικό Πόλεμο και του Γκαγκάριν, έγιναν από ένα λαό καθοδηγημένο από το κόμμα των Μπολσεβίκων, που μπήκε σε κάθε γωνιά της κοινωνίας με γενικές συνελεύσεις και εκλογές όλων των μελών της. Το κόμμα πρωτοπορούσε όχι με εντολές, αλλά με αυτοθυσία των μελών του που πίστευαν σ' αυτό και στους στόχους του. Ο «Δάσκαλος» του Αϊτμάτοφ, πήγε στο μουσουλμανικό χωριό μόνος του, μετά τη δολοφονία δυο προγενέστερών του και έπεισε τους μουλάδες να πάνε τα παιδιά σχολειό. Υπήρχε η πλάτη του Κόκκινου Στρατού και του Σοβιετικού Συντάγματος, που απηχούσε τα δικαιώματα του ανθρώπου, αλλά τέτοιους κομμουνιστές είδαν οι καθυστερημένες μάζες και πίστεψαν και συμβάδιζαν με το καινούριο. Το θαύμα έγινε με τον ενθουσιασμό των πιονέρων στο «πώς δενότανε τ' ατσάλι». Με την πρωτόγνωρη δημοκρατία της παλλαϊκής δημιουργίας και κινητοποίησης, που περιείχε κάποιες ζωτικές αρχές που ενέπνεαν εμπιστοσύνη:

- την απαγόρευση ακόμα και του μοιράσματος προκήρυξης υπέρ του καπιταλισμού, της «ελεύθερης αγοράς» των ληστών, τη σύγχρονη δηλαδή μορφή της ολιγαρχίας και εξουσίας των κηφήνων, που για το κέρδος και τα προνόμιά τους αιματοκυλούν τη γη εδώ και 5-6 χιλιετηρίδες.

- τις δημοκρατικές αρχές λειτουργίας της λαϊκής εξουσίας με το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό και τη διαλεκτική επαφή κόμματος και κράτους. Με ιστορικό σεβασμό στο (σοβιετικό) κράτος, τη συνισταμένη της απόφασης όλων των ισότιμων πολιτών. Υπήρχε υποχρέωση του πρωτοπόρου κόμματος να πείθει παντού, από την πρωτογενή κολεκτίβα ως το ανώτατο σοβιέτ των εκλεγμένων του λαού με καθολική ψηφοφορία. Μια πρωτοφανής δηλαδή λειτουργία, για πρώτη φορά στην ιστορία, του συλλογικού αταξικού ανθρώπου. Και ο Στάλιν κέρδισε την καρδιά των καταπιεσμένων της Γης, γιατί συνέβαλε στην άνδρωση αυτής της πρωτόγνωρης εποποιίας.

Ομως αυτή η πρώτη ιστορικά εφαρμογή του σοσιαλισμού μπορούσε να λειτουργήσει ιδεωδώς; Η περικύκλωση και η ετοιμασία της δεύτερης επίθεσης των καπιταλιστών με το Χίτλερ, και μετά με τους Αμερικανούς και τις ατομικές βόμβες τους, επέτρεπαν την πλήρη άνθηση, πειραματισμούς, αναπόφευκτα λάθη, διορθώσεις, προσαρμογές, στην πρωτοεμφανιζόμενη νέα αταξική δημοκρατία; Στον αγώνα δρόμου, που πρέπει να προλάβεις να μεταφέρεις τα εργοστάσια πίσω από τα Ουράλια και να 'χεις αεροπλάνα το '43 καλύτερα από τα χιτλερικά «στούκας», ή όταν τρέχεις να φτιάξεις τη βόμβα πριν διαλύσουν την Κίνα ή πριν ορμήσουν στο Σουέζ τη δεκαετία του '50, έχεις την πολυτέλεια π.χ. να πειραματίζεσαι με τις νέες διαδικασίες του πρωτόλειου ακόμα δημοκρατικού συγκεντρωτισμού, που απαιτεί συζητήσεις, αφομοίωση, συνεργασίες, συνθέσεις, πειθώ κλπ.; `Η παίρνεις την ευθύνη και επωμίζεσαι αποφασιστικά το βαρύ καθήκον που σου τάξανε, χρησιμοποιώντας ουσιαστικά και στοιχεία του υπάρχοντος πολιτισμού, όπως π.χ. κάποιες πλευρές του ρόλου του φωτισμένου ηγεμόνα; Μάλλον σ' αυτό ανταποκρίθηκε με τονκαλύτερο τρόπο στην ιστορία ο Στάλιν.

Ισως όμως εκεί και... «να εκδικήθηκε» το Παλιό, η Υλη με τις αντιθέσεις της: Με χρησιμοποιήσατε; Σας τη φέρνω και γω. Σας παγιώνω την προσωπολατρία, τους γλειψιματίες κομφορμιστές, την κλίκα, τα προνόμια, και σταδιακά αυτά παραμερίζουν τα συστατικά του καινούριου. Ετσι κατάφερα να βγάλω μέσα από τα σπλάχνα σας την αντεπανάσταση, τον Γκορμπατσόφ και την κλίκα του.

Και τώρα πώς θα ξαναπείσουμε τις μάζες; Πώς θα ανεβάσουμε την αποτελεσματικότητα του συλλογικού, πώς την έμπνευση, τη θέληση και ικανότητες του Ενός θα τις κάνουμε να καρπίσουν καλύτερα στο συλλογικό, αντί να το εκτοπίζουν; Πώς το συλλογικό θα γίνει πιο αποτελεσματικό από τον Ενα; Εδώ είναι να κάνουμε το άλλο βήμα. Τώρα που κυοφορείται η νέα επανάσταση, που θα 'ναι πιο παγκόσμια από την προηγούμενη. Τώρα που οι νέες τεχνολογίες, σαν τον ηλεκτρισμό κάποτε, το ευνοούν.

Ποιο βήμα; Να αλλάξουμε τις αρχές μας, πισωγυρίζοντας εγκληματικά στην αστική δημοκρατία των τυράννων, των φοβισμένων κι εξαγορασμένων, καταργώντας το δημοκρατικό συγκεντρωτισμό;

`Η δίνοντάς του νέα ζωή; Ηδη έχουμε κάνει αρκετά πράγματα. Εχουμε τεράστια πείρα και πρακτική δημοκρατικών κατακτήσεων και διαδικασιών. Πρέπει να τις γνωρίσει ο κόσμος, να τις εξελίξουμε. Η συνεργασία, η προσαρμογή και η αφομοίωση πριν την ψηφοφορία, η ουσιαστική ομοφωνία, που ανθίζουν μόνο με τους σταθερά συμφωνημένους στόχους και αρχές, αποτελούν κατακτήσεις πολιτισμού που εξελίσσονται. Οι νέες τεχνολογίες ήδη μας βοηθούν.

Αυτά καταξιώνονται μόνο στην πράξη, στον καθημερινό αγώνα. Και υπάρχει πολύ πεδίο σ' αυτό. Στην πρακτική μας στο μαζικό κίνημα, από τις επιτροπές κατοίκων ως τα συνδικάτα, στο κόμμα, στις επιχειρήσεις μας, στην Τοπική Αυτοδιοίκηση, στους συνεταιρισμούς. Παντού όπου έχουμε εξουσία, όσο μικρή και να 'ναι. Σ' αυτά που διεκδικούμε, παλεύουμε και πετυχαίνουμε κάποια. Πρόκειται για πεδίο που βλέπει ο λαός και μας κρίνει. Εκεί κυρίως πιστεύω πως θα ξαναποκτήσει την εμπιστοσύνη του στις αριστερές ιδέες, εκεί που μας δίνουν τα καλύτερα άλλωστε επιχειρήματα οι ιμπερια-ληστές με τις πράξεις τους, τη «δημοκρατία» των κανονιών, των ναρκωτικών, της εξαγοράς συνειδήσεων, της υποκουλτούρας και της πορνείας.

Να προβληματιστεί κι ο λαός στα βαθύτερα αίτια της ανατροπής, που δεν είναι ξένα από τα προβλήματά του: Την απομάκρυνση των μαζών από την εξουσία, την έλλειψη ελέγχου και πνεύματος σταχανοβισμού στα κλιμάκια της εξουσίας, την έλλειψη ολιγάρκειας των στελεχών, που πρέπει να μένουνε σε λιτά σπίτια και τα παιδιά τους να πηγαίνουν οπωσδήποτε με τα πόδια στο σχολειό σαν τα άλλα, την έλλειψη διαφάνειας, κλήρου σαν αντιπελατειακό στοιχείο, την έλλειψη και αυτής της αίσθησης φιλότιμου ότι δε θα δουλέψει και προωθηθεί ο γιος του στελέχους στην περιοχή ευθύνης του, ότι απαγορεύεται και είναι ανήθικο γιατρός να πάρει οποιοδήποτε δώρο από ασθενή κλπ.

Ανησυχώ για την ηγεσία της Κίνας που νομίζω πως ουσιαστικά λέει μόνον ότι «έχουμε ισχυρή εξουσία», κάνοντας τόσο επικίνδυνα ανοίγματα. Που θα μπορούσε κανείς ενδεχόμενα να τα δεχτεί. Δεν μπορείς να κάνεις τον έξυπνο σ' αυτή την ηγεσία με τον τεράστιο ιστορικό ρόλο που επωμίζεται, όπως δεν έπρεπε να κάνεις τον έξυπνο στην ηγεσία των μπολσεβίκων το '39 που έκαναν το σύμφωνο Μολότοφ - Ρίμπεντροπ... Αλλά τι θα πει ισχυρή εξουσία; Μηδέν χωρίς τη συμμετοχή του λαού, μηδέν χωρίς την ουσία της δομής του «πώς δενότανε τ' ατσάλι», μηδέν δηλαδή χωρίς τη συνειδητή συμμετοχή του κόσμου που νιώθει πως κτίζει το νέο άνθρωπο. Και δε βλέπω ν' αναφέρει η κινέζικη ηγεσία κάτι σχετικό μ' αυτά τα θέματα. Και να μην αποκλείουμε να πέσουν και τα τελευταία οχυρά του υπαρκτού σοσιαλισμού του αιώνα που πέρασε, πριν προλάβουμε, οι κομμουνιστές της Γης, να τα σώσουμε, ή να πέσουν σαν τη Μαδρίτη.

Τέτοιου είδους προβληματισμό θα 'πρεπε να σπρώξουμε σε συνεργασία με άλλα κομμουνιστικά κόμματα. Και σαν εργαλείο σύνθεσης της Διεθνούς. Και να προχωρήσουμε άμεσα στον πρώτο σχηματισμό της, με όσους αποδέχονται μια κοινή πλατφόρμα με βασικές αρχές, που θα εμπλουτίζονται στην πορεία. Ας τη σχηματίσουν αρχικά μερικές δεκάδες κόμματα. Να πούμε στους λαούς της Γης, ναι, συνεννοηθήκαμε, σοσιαλισμός ήταν και είναι αυτό το πράγμα, θα απαντήσουμε έτσι στα προβλήματα που δημιουργήθηκαν, ελάτε να συστρατευτούμε. Δε δίνουμε ντιρεκτίβες, ξεχωρίζουμε βασικές αρχές της επανάστασης, δηλαδή του πολιτισμού, κτίζουμε τη συνεννόηση των λαών που θα ανατρέψει το παγκοσμιοποιημένο τέρας. Και αυτό μέσα σε πλαίσια ευρύτερου τύπου συνεργασιών με αυτούς που θα συστρατεύονται μαζί μας για κάποιους συγκεκριμένους πιο περιορισμένους σκοπούς. Κάτι σαν το Μέτωπο δηλαδή και σε διεθνές επίπεδο. Που χρειάζεται και 'δω μια πρωτοπορία.

«Ανάμεσα στους λύκους μάθε να ζεις σαν λύκος»

Ι. Β. ΣΤΑΛΙΝ

Στα πλαίσια του διαλόγου θα ήθελα να θίξω και εγώ ορισμένα ζητήματα. Από το 15ο Συνέδριο κι έπειτα ξέσπασαν μια σειρά αγώνες που το Κόμμα μας πρωτοστάτησε. Οι αγώνες των ναυτεργατών, οι αγροτικές κινητοποιήσεις, το μεγαλειώδες μαθητικό κίνημα, οι αγώνες στην Ιονική, η αντιιμπεριαλιστική πάλη του λαού κατά της προδοσίας Οτσαλάν, κατά του εγκλήματος στη Γιουγκοσλαβία. Τι συμπεράσματα βγαίνουν απ' αυτήν την πάλη που το ΚΚΕ και η ΚΝΕ κατάφεραν, έστω και μερικώς να της δώσουν ΑΑΔ χαρακτηριστικά, έστω και με αδυναμίες; α) Πώς το εργατικό και λαϊκό κίνημα της περιόδου '95-2000 είναι αντιεπιστημονικό να συγκριθεί με το αντίστοιχο της περιόδου '85-'90 αφού, η διάκριση «αριστεράς - δεξιάς» σβήνει και η πραγματική διάκριση που αναδεικνύεται είναι «λαός - μονοπώλια», μετά και το ξεσκέπασμα του ρόλου της σοσιαλδημοκρατίας. β) Η θέση για αποδέσμευση από την ΕΕ και το ΝΑΤΟ δικαιώνεται από τη ζωή αφού και τα δεινά από την ενσωμάτωση της Ελλάδας σ' αυτούς τους οργανισμούς είναι πολύ φανερά, αλλά και οι αντιφάσεις τους έχουν αρχίσει και τρίζουν τα θεμέλιά τους. (Ιδέες για ομοσπονδία με «ευρωπαϊκή κυβέρνηση» ή για ομοσπονδία εθνικών κρατών που ακούγονται για την ΕΕ).

Είναι ιστορικά αποδεδειγμένο πως οι απανταχού ρεφορμιστές, δεξιοί οπορτουνιστές και προδότες του λαού ξεκινούν από τη διαφωνία τους για τον ηγέτη του παγκόσμιου προλεταριάτου, τον Ιωσήφ Στάλιν, από τη διαφωνία τους για τον Νικόλα Ζαχαριάδη για να καταλήξουν στη συμφωνία τους με την ΕΕ, στην αναγκαιότητα της «ενωμένης αριστεράς». Βάσει αυτού πιστεύω πως το 16ο Συνέδριο θα πρέπει να καταδικάσει το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ, που άνοιξε το δρόμο για τις ανατροπές στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες. Με το συνέδριο αυτό η απαράβατη αρχή της δικτατορίας του προλεταριάτου αντικαταστάθηκε με τη θέση του «παλλαϊκού κράτους». Ευνουχίστηκαν οι αρχές λειτουργίας του κόμματος. Ουσιαστικά κόπηκε η ενότητα βάσης - ηγεσίας (που η σχέση τους είναι διαλεκτική και όπλο γι' αυτό είναι ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός). Επίσης το Συνέδριο θα πρέπει να καταδικάσει την 6η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ που συνήλθε αντικαταστατικά το 1956.

Χωρίς απόφαση του ΠΓ της ΚΕ, αλλά με πραξικόπημα - επέμβαση από έξω, με ενέργειες της χρουτσοφικής οπορτουνιστικής ηγεσίας. Κλήθηκαν να πάρουν μέρος όλοι οι διαγραμμένοι για να καταδικάσουν τον Ζαχαριάδη. Ουσιαστικά για να καταδικάσουν τη Μ-Λ γραμμή και να επιβάλλουν την αναθεωρητική γραμμή της χρουτσοφικής ηγεσίας (που ο Ζαχαριάδης καταπολεμούσε συγκινητικά και αταλάντευτα ως το τέλος της ζωής του). Ετσι συμφωνώ με τον σ. Νίκανδρο Κεπέση ότι με αυτές τις καταδίκες θα αποκατασταθεί η ιστορική αλήθεια και θα επιδοθούμε σε μια ευρύτερη μελέτη για τα αίτια της ανατροπής του σοσιαλισμού (ο σ. Ν. Κεπέσης είναι φωτεινό παράδειγμα για μας τους πολύ νεότερους, ήρωας που «περπατά στα σκοτεινά» κατά το Σεφέρη και όχι στα φλας της δημοσιότητας).

Εχουμε χρέος στους νεκρούς της Τασκένδης, στους ήρωες του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος, χρέος στους αφανείς ήρωες του ΚΚΕ να καταδικάσουμε το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ και την 6η Πλατιά Ολομέλεια της ΚΕ του ΚΚΕ το '56. Ακόμη θέλω ν' αναφερθώ στο ζήτημα ανάδειξης στελεχών στο Κόμμα και στην ΚΝΕ (λαμβάνοντας υπόψη τις αδυναμίες μετά την κρίση '89-'91). Εγώ θα παραθέσω κάποια λόγια του Ν. Ζαχαριάδη: «Στην πολιτική στελεχών θα πρέπει να είμαστε, όπως είπα, μακρόπνοοι. Χαλάμε το στέλεχος όταν το βάζουμε σε θέση όπου δε φτάνουν οι δυνάμεις του, όπως επίσης και όταν δεν αφήνουμε ν' αναπτυχθεί φυσιολογικά και το προωθούμε βιαστικά. Να προσέχουμε να τους δίνουμε σωστή φυσιολογική κομματική διαπαιδαγώγηση, να μπαίνουν στο κόμμα και ν' αναπτύσσονται φυσιολογικά, όχι απότομα, γιατί αυτό μετά πληρώνεται».¹ Ακόμη ο Ν. Ζ. λέει: «Ενας καθοδηγητής που δεν ξέρει καλά τη βάση δεν κάνει καλά τη δουλειά του».¹

Επίσης: «Θα είμαστε άνθρωποι σαν τους συνανθρώπους μας, όμως παράδειγμα συνειδητού και τίμιου λαϊκού αγωνιστή γι' αυτούς».¹ Πιστεύω λοιπόν πως για να εξασφαλιστούν αυτά πρέπει να δημιουργηθούν νέες κομματικές σχολές, αλλά και τα επαγγελματικά στελέχη να είναι ανακλητά. Η ζωή δείχνει πως απέναντι στην ανελέητη επίθεση της προπαγάνδας των αστών (ΜΜΕ, αστικά κόμματα, μηχανισμοί) μπορούν να σταθούν ατσαλωμένα ιδεολογικά μέλη και στελέχη που θα συνεπάρουν τις μάζες με το λόγο και τη δράση τους. Μέλη που θα έχουν αναδειχτεί από κινήματα όχι από καρέκλες.

Με φωτεινούς καθοδηγητές τους Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν - Στάλιν (ο Στάλιν ήταν θεωρητικός, αφού συμπλήρωσε τον Λένιν στο Εθνικό Ζήτημα) το Κόμμα μας προχωράει στο 16ο Συνέδριο.

Το Κόμμα μας προχωράει προς την εκπλήρωση της ιστορικής αποστολής του που είναι η ανατροπή του καπιταλισμού και ο θρίαμβος του σοσιαλισμού. Αγώνας δύσβατος μα με ομορφιά γεμάτος! Ζήτω το τιμημένο ΚΚΕ! Ζήτω ο κομμουνισμός!

1) Το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ. Εισήγηση και τελικός λόγος του σ. Ν. Ζαχαριάδη, εκδ. της ΚΕ του ΚΚΕ Αθήνα 1945.

Βρισκόμαστε λίγο πριν το 16ο Συνέδριο, ένα συνέδριο που αποσκοπεί να δώσει μια νέα ώθηση στο Κόμμα και να διορθωθούν τα τυχόν λάθη και παραλείψεις που υπάρχουν. Εχει πρωταρχική σημασία να εντοπιστούν οι αδυναμίες και να διατυπωθούν προτάσεις που θα βελτιώσουν τη λειτουργία του Κόμματος. Πολλοί ίσως να έχουν αντιρρήσεις και διαφωνίες για ορισμένα ζητήματα τις οποίες οφείλουν να τις εκφράσουν και να τις θέσουν για προβληματισμό.

Οπως φαίνεται καθαρά από τις Θέσεις της ΚΕ, χρειάζεται να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση στην ιδεολογική ισχυροποίηση του Κόμματος και στην καλύτερη ιδεολογική κατάρτιση των μελών και στελεχών του. Αυτό, κατά τη γνώμη μου, έχει ιδιαίτερη σημασία. Αν δεν υπάρχει επαρκές ιδεολογικό επίπεδο από τα μέλη του Κόμματος, είναι πολύ εύκολο το κατρακύλισμα στο ρεφορμισμό και τον οπορτουνισμό. Δυνατότητες υπάρχουν πολλές, αρκεί να υπάρχει η βούληση και η διάθεση να αξιοποιηθούν. Το κόμμα διαθέτει πολλούς αξιόλογους επιστήμονες και ερευνητές, τους οποίους οφείλει να αξιοποιήσει σε ιδεολογική δουλιά. Τα ιδεολογικά μαθήματα πρέπει να ενταθούν και να επαναλειτουργήσουν οι κομματικές σχολές. Επίσης, πολύτιμη βοήθεια μπορούν να δώσουν ο «Ρ», η ΚΟΜΕΠ και ο «902».

Οσον αφορά το «Ρ» έχει βελτιωθεί αρκετά (ιδιαίτερα ο Κυριακάτικος), αλλά πρέπει να δοθεί μεγαλύτερη έμφαση σε ιδεολογικά άρθρα.

Η τηλεόραση του «902», αντιθέτως, έχει τα μαύρα της τα χάλια. Τη σημερινή εποχή η τηλεόραση αποτελεί ένα σημαντικό μέσο διαμόρφωσης της κοινής γνώμης και έτσι πρέπει να τη δούμε. Κατά τη γνώμη μου πρέπει να δοθεί ιδιαίτερο βάρος στη βελτίωσή της, χρησιμοποιώντας ανθρώπινο δυναμικό, το οποίο διαθέτει το Κόμμα και δαπανώντας αρκετά χρήματα.

Οσο κι αν επιμένουμε για το αντίθετο, οι κλασικές μέθοδοι μαζικής προπαγάνδας δεν είναι σήμερα και τόσο αποτελεσματικές. Ο κάθε άνθρωπος δέχεται καθημερινά ένα μεγάλο πλήθος πληροφοριών και με δεδομένη την πλύση εγκεφάλου που κάνουν τα αστικά ΜΜΕ είναι δύσκολο να ξεχωρίσει και να εκτιμήσει το διαφορετικό. Στον τομέα της μαζικής προπαγάνδας η άρχουσα τάξη έχει το πάνω χέρι και θα το έχει μέχρι να χάσει την εξουσία της. Απέναντι σ' αυτή την κατάσταση εμείς πρέπει να αντιτάξουμε την προσωπική μας αγωνιστική στάση ζωής, το προσωπικό μας παράδειγμα. Σε όποιο χώρο και να βρισκόμαστε, με το ήθος μας, τη συνέπειά μας, με ιδεολογικό μας εργαλείο το διαλεκτικό υλισμό και κάνοντας δουλιά άνθρωπο τον άνθρωπο, να αποκτήσουμε σταθερούς δεσμούς με τον κόσμο που μας περιβάλλει, προβάλλοντας παράλληλα την προοπτική του Μετώπου για μια άλλη εξουσία, για μια λαϊκή εξουσία.

Στον τομέα της ιδεολογικής δουλιάς εντάσσεται και η περαιτέρω μελέτη των αιτιών ανατροπής των σοσιαλιστικών καθεστώτων. Ενα από τα σημεία που μας χτυπάει ο αντίπαλος είναι αυτό. Πρέπει να βγούμε στον κόσμο και χωρίς να ωραιοποιούμε τα πράγματα να περιγράψουμε τις πραγματικές συνθήκες ζωής σ' αυτές τις χώρες και να υπερασπιστούμε το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε. Εκτός απ' αυτό, πρέπει να δώσουμε πειστική απάντηση ότι ήταν πράγματι σοσιαλισμός. Στις έως τώρα αναλύσεις μας γι' αυτό το θέμα, θεωρούμε ως δεδομένο ότι ήταν σοσιαλισμός και προσπαθούμε να εξηγήσουμε απλά, γιατί ανατράπηκε. Νομίζω ότι χρειάζεται να ετοιμαστεί κάποιο βιβλίο, προφανώς από κάποιο σχετικό τμήμα της ΚΕ, όπου να απαντά σ' αυτά τα ερωτήματα, κάνοντας ξεχωριστή ανάλυση για κάθε χώρα, το οποίο να συμπεριλαμβάνει και την άποψη του Κόμματος για τις χώρες που σήμερα επιχειρούν να οικοδομήσουν το σοσιαλισμό. Βέβαια αναφέρονται κάποια πράγματα στις Θέσεις, αλλά νομίζω ότι αυτό δε φτάνει.

Δυστυχώς, τον τελευταίο καιρό υπήρξαν περιπτώσεις, όπου κορυφαία στελέχη του Κόμματος με τη συμπεριφορά τους και τη στάση τους φάνηκαν ανάξια να παραμένουν μέλη του. Για μια ακόμη φορά αποδεικνύεται ότι όταν δεν έχουμε ένα σαφές μέτωπο απέναντι στον οπορτουνισμό και το ρεφορμισμό, θα βρίσκουν έδαφος τέτοιες απόψεις μέσα στις γραμμές μας. Το θέμα είναι πώς θα τις ανακαλύπτουμε έγκαιρα και πώς θα τις αντιμετωπίζουμε έγκαιρα. Είναι ουτοπία να υποστηρίξουμε ότι δε θα εμφανίζονται. Δεν υπάρχει ιστορικό παράδειγμα επαναστατικού κόμματος που να μην είχε στις γραμμές του τέτοια στοιχεία και πιστεύω ότι δεν πρόκειται και να υπάρξει, τουλάχιστον στις συνθήκες του ιμπεριαλισμού. Η πορεία καθενός από αυτά τα κόμματα κρίθηκε από το κατά πόσο αντιμετωπίστηκαν αυτές οι τάσεις ή τελικά επικράτησαν. Οταν μιλάμε για αντιμετώπιση, δεν εννοούμε απαραίτητα να βρούμε ποια άτομα έχουν τέτοιες απόψεις και να τα απομακρύνουμε από το Κόμμα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι πολλές φορές δεν είναι αναγκαίο, αλλά να υπάρχει ιδεολογική θωράκιση στα μέλη του Κόμματος προκειμένου να μην βρίσκουν πρόσφορο έδαφος. Εκτός απ' αυτό, απαιτείται επαγρύπνηση και άμεση αντιμετώπιση περιπτώσεων καταπάτησης του καταστατικού. Οσο αντικομματική ενέργεια είναι η καταπάτηση του καταστατικού άλλο τόσο είναι και η ανοχή σε τέτοιες καταστάσεις. Οταν κάποιος με τη στάση του βλάπτει το Κόμμα, δε φταίει μόνο αυτός, φταίει και αυτός, που ενώ το διαπιστώνει εξακολουθεί να το ανέχεται. Οταν τέτοιες ενέργειες προέρχονται μάλιστα από στελέχη, ευθύνη έχει αφ' ενός μεν η βάση, που τα επέλεξε, αφ' ετέρου δε τα παραπάνω όργανα που δεν έχουν κάνει τις απαραίτητες ενέργειες για την εξάλειψη τέτοιων φαινομένων.

Για να αναφερθούμε μάλιστα και σε συγκεκριμένη περίπτωση, πιστεύω ότι από τη στιγμή που η ΚΕ διαπίστωσε ότι ο πρώην σύντροφος Κωστόπουλος προβαίνει σε αντικαταστατικές ενέργειες, έπρεπε με δική της απόφαση να τον διαγράψει άμεσα. Η μη άμεση διαγραφή του αποτελεί προνομιακή μεταχείριση, πράγμα που έρχεται σε αντίθεση με το αυτονόητο, ότι δηλαδή όλα τα μέλη του Κόμματος είναι ίσα. Αν κάποιος άλλος, λιγότερο γνωστός, είχε διαπράξει τα ίδια, πιστεύω ότι θα είχε πάει από την αρχή σπίτι του.

Σ' ένα επαναστατικό κόμμα δεν επιτρέπονται προνομιακές μεταχειρίσεις, έστω και αν αυτές γίνονται σε άτομα που έχουν σημαντική και αναμφισβήτητη προσφορά. Επίσης από τη στιγμή που, απ' ό,τι φαίνεται, παρόμοια συμπεριφορά επιδεικνύει και ο σ. Θεωνάς, δε θα έπρεπε να είχε επιλεγεί για ευρωβουλευτής. Οσον αφορά το επιχείρημα ότι αυτό έγινε, προκειμένου να μην δώσουμε τροφή στα αστικά ΜΜΕ, το θεωρώ, τουλάχιστον, απαράδεκτο και επικίνδυνο. Αλίμονο εάν διαμορφώναμε την πολιτική μας ανάλογα με το τι θα πουν οι πληρωμένοι κονδυλοφόροι της Χαριλάου Τρικούπη. Τότε, ούτε θα παλεύαμε ενάντια στον καπιταλισμό, ούτε θα κάναμε συνεργασίες με άτομα που δεν εγκρίνουν αυτοί, ούτε θα αποτελούσαμε το αντίπαλο δέος στην ιμπεριαλιστική βαρβαρότητα. Τέλος, νομίζω ότι ένα βασικό σημείο που υστερούμε, είναι η κατανόηση της διαλεκτικής σχέσης μεταξύ εσωκομματικής δημοκρατίας και συγκεντρωτισμού. Το γιατί είναι αναγκαίος ο δημοκρατικός συγκεντρωτισμός, νομίζω ότι έχει απαντηθεί από τους θεωρητικούς και το έχει αποδείξει και η ιστορία. Μερικές φορές όμως, ο συγκεντρωτισμός με τον τρόπο που γίνεται, λειτουργεί εις βάρος της δημοκρατίας, αλλά και στο όνομα της δημοκρατίας καταπατούνται βασικές αρχές, όπως είναι η πειθαρχία. Ούτε το ένα είναι καλό, ούτε βέβαια το άλλο.

Το πρώτο μπορεί να περιοριστεί με την καλύτερη επιλογή των στελεχών που θα πλαισιώσουν τα διάφορα όργανα και τον καλύτερο έλεγχό τους, από αυτούς που τους επέλεξαν. Επίσης πρέπει να ρωτιέται συχνότερα η βάση για διάφορα ζητήματα και όχι να έρχονται προειλημμένες αποφάσεις για έγκριση. Ενα μέτρο που θα μπορούσα να προτείνω είναι το να κρατούνται πρακτικά από τις συνεδριάσεις, όπως γίνεται στην προσυνεδριακή διαδικασία, τα οποία να παραδίδονται στα μέλη του παραπάνω οργάνου, ώστε να επιτυγχάνεται η καλύτερη μεταφορά των απόψεων προς τα πάνω. Εμπιστοσύνη βέβαια υπάρχει, αλλά είναι δύσκολος ο έλεγχος του κατά πόσο λαμβάνουν γνώση τα διάφορα όργανα των απόψεων και των προβληματισμών των μελών των παρακάτω οργάνων.

Το δεύτερο μπορεί να αντιμετωπιστεί μόνο με την επαγρύπνηση και τη συνειδητή και αποφασιστική υπεράσπιση των καταστατικών αρχών που διέπουν τη λειτουργία του Κόμματος.

Κ. Ο. Πάτρας

- Η δημιουργία του ΠΑΜΕ είναι επένδυση ελπίδας για τον εργαζόμενο λαό και εφιάλτης για την άρχουσα τάξη. Το ταξικό εργατικό κίνημα ξεκόλλησε από τη λάσπη του συμβιβασμένου συνδικαλισμού των ηγεσιών ΓΣΕΕ, ΑΔΕΔΥ και ΣΙΑ και άνοιξε τα φτερά του κάνοντας καθαρό στους εργαζόμενους ότι δεν είναι όλοι ίδιοι. Δεκάδες χιλιάδες διαδηλωτές πλημμύρισαν την Αθήνα διαμαρτυρόμενοι για την πολιτική κυβέρνησης, βιομηχάνων και ΕΕ στις 21/10. Συνωμοσία αποσιώπησης από όλα τα Μαζικά Μέσα Χειραγώγησης, ήταν η αντίδραση της άρχουσας τάξης. Να μην ακουστεί η λέξη ΠΑΜΕ! Χρειάζεται άλλη απόδειξη του πανικού τους; Υπάρχει φόβος οργανικής διάσπασης του Συνδικαλιστικού κινήματος, λένε κάποιοι «ανησυχούντες». Να μη φοβούνται. Το ΠΑΜΕ, πρωτεργάτης της ενότητας της εργατικής τάξης, ξέρει τι θα κάνει. Ομως όταν το απόστημα ωριμάσει, δεν πρέπει να σπάσει; Ιστορικά πολλές διασπάσεις οδήγησαν στην αναγέννηση του υγιούς. Αρκεί να γίνει τον κατάλληλο χρόνο και με το σωστό τρόπο.

- Αποτελεί βαρύτατη παράβαση των καταστατικών αρχών του Κόμματος, στέλεχός του να προπαγανδίζει εδώ και κει τις προσωπικές μειοψηφικές του απόψεις, από βήματα που του παρέχει ολόθερμα ο ταξικός αντίπαλος. Τέτοια στελέχη μπορεί να έχουν θέση στο Κόμμα; Αυτοί πρέπει να έχουν υπόψη τη λαϊκή σοφία που βεβαιώνει, ότι τα στερνά τιμούν τα πρώτα.

- Ασφαλώς δεν είναι βασικό κριτήριο το εκλογικό ποσοστό, αν το κόμμα πάει καλά, αν αυξάνεται η πολιτική του επιρροή. Βεβαίως, ενδιαφερόμαστε πάρα πολύ να αυξηθεί η ποσοστιαία δύναμη, αλλά είναι φανερό σήμερα πως η δυνατότητα του ΚΚΕ να επηρεάζει πολιτικά και ιδεολογικά και να κινητοποιεί λαϊκές μάζες είναι πολύ ευρύτερη του εκλογικού του ποσοστού. Αυτό άλλωστε το παραδέχονται και οι Αμερικάνοι στη γνωστή έκθεσή τους για τις τελευταίες ελληνικές βουλευτικές εκλογές. Σίγουρα το Κόμμα μας δε βρίσκεται εκεί που θα θέλαμε. Γι' αυτό, απ' όλους μας απαιτείται δουλιά, αυτενέργεια, ανέβασμα του ιδεολογικού μας επιπέδου, ενημέρωση και τρόπους για να φτάνει η φωνή του Κόμματος παντού, όπως η χρήση της νέας τεχνολογίας, δράση και σε ευαίσθητους χώρους, μελέτη των προβλημάτων κάθε χώρου και προτάσεις διεξόδου σε ταξική κατεύθυνση. Η ενημέρωση και το ανέβασμα του ιδεολογικού επιπέδου συνδέεται με το θέμα της κυκλοφορίας του «ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗ», που είναι απαράδεκτα χαμηλή. Είναι ανεπίτρεπτο, τουλάχιστον, τα μέλη του κόμματος να μην διαβάζουν καθημερινά ή σχεδόν καθημερινά, αν υπάρχει οικονομικό πρόβλημα, την εφημερίδα μας. Προσωπικά διαβάζω κάθε μέρα το «ΡΙΖΟ» και παρ' όλο που δεν είμαι μέλος του Κόμματος, στις συναναστροφές μου, χωρίς να το επιδιώκω, ενημερώνω και διαλύω συγχύσεις και στρεβλώσεις. Με το ανέβασμα του πολιτικού και ιδεολογικού επιπέδου συνδέεται το ΚΜΕ, που θα πρέπει να γίνει πραγματικό μεγάλο Σχολείο επιμόρφωσης των στελεχών του Κόμματος, συνδέοντας αρμονικά θεωρία και έρευνα με την πρακτική δράση.

- Σωστή η στάση του Κόμματος έναντι των θρησκευόμενων. Οχι ειρωνική και υποτιμητική αντιμετώπιση. Να πειστούν ότι οι προσευχές δε δίνουν λύση στα κοινωνικά προβλήματα, ότι χωρίς ενωτικούς πολιτικούς αγώνες δεν ξελασπώνουμε. Και πάνω απ' όλα να μην επιτρέπουν στην αντιδραστική Ιεραρχία να εκμεταλλεύεται τα θρησκευτικά τους αισθήματα. Στο κάτω κάτω ο Χριστιανισμός βρίσκεται πολύ πιο κοντά στην ουσία του ανθρωποκεντρικού Σοσιαλισμού, παρά στον Καπιταλισμό, που έχει μοναδικό θεό του το χρήμα.

- Μπαίνει από κάποιους το ερώτημα: υπήρχε Σοσιαλισμός στις πρώην σοσιαλιστικές χώρες; Ασφαλώς και υπήρχε. Το μαρτυρούν οι μεγάλες λαϊκές κατακτήσεις (που την απώλειά τους ζουν στο πετσί τους τώρα οι πολίτες αυτών των χωρών), αλλά και η λύσσα των καπιταλιστών να ανατρέψουν τα καθεστώτα αυτά με κάθε τρόπο. Η δικαιολογία της «στασιμότητας» έδωσε τα προσχήματα στον εσωτερικό εχθρό να προχωρήσει στην προδοσία.

- Οι συνεργασίες του Κόμματος στις τελευταίες εκλογικές αναμετρήσεις ήταν επιτυχημένες και δείχνουν το δρόμο. Να συνεχιστούν. Κάποιες αντίθετες απόψεις συντρόφων δείχνουν μια ιδιοκτησιακή τάση, που υπάρχει στα αστικά κόμματα, είναι όμως απαράδεκτη για κομμουνιστές. Οι συνεργασίες αυτές δεν αλλοίωσαν ούτε την πολιτική ούτε τη φυσιογνωμία του Κόμματος. Οι «φόβοι» αλλοίωσης και ταυτόχρονα οι επιθέσεις της αντίδρασης για την πολιτική συμμαχιών του Κόμματος λένε πολλά γι' αυτό.

- Τελειώνοντας, θα θεωρούσα σαν μεγάλη επιτυχία του 16ου Συνεδρίου, εκτός των άλλων, να εκλεγούν στην ΚΕ πρόσωπα που θα αφοσιωθούν με αυταπάρνηση στην υλοποίηση των αποφάσεων που θα παρθούν, όπως και η προώθηση τέτοιων συντρόφων σε κορυφαίες θέσεις.

Με την έννοια αυτή εύχομαι καλή επιτυχία στο 16ο Συνέδριο του Κόμματος.

Ανοδική ήταν η πολύπλευρη επιρροή, το κύρος του Κόμματος στην κοινωνία. Πολλές θέσεις, προβλέψεις επαληθεύτηκαν. Η προγραμματική και πολιτική του κατεύθυνση ήταν σωστές. Η επικέντρωση στην εργατική τάξη, στην ανάπτυξη της ταξικής πάλης επίσης. Πολύ θετικές οι πρωτοβουλίες, οι δραστηριότητες που ανέπτυξε, για τη συσπείρωση, συντονισμό, συνεργασία των κομμουνιστικών, εργατικών κομμάτων.

Να σημειώσω, επίσης, ότι αυτά τα θετικά και πολλά άλλα παίρνουν μεγαλύτερες διαστάσεις, η σημασία τους αυξάνει, αν τονίσουμε μέσα σε ποιες συνθήκες έχουν πραγματοποιηθεί.

Θα επικεντρώσω σε ορισμένα ζητήματα, που κατά τη γνώμη μου δεν έγιναν αυτά που έπρεπε να γίνουν, ποσοτικά και ποιοτικά, ακριβώς λόγω των αυξημένων απαιτήσεων της πραγματικότητας που βιώνουμε. Η προώθηση των στόχων που έχει χαράξει το Κόμμα, η συγκρότηση του Λαϊκού Μετώπου, απαιτούν πολύπλευρα ισχυρό κόμμα, ικανό να ανταποκριθεί στις απαιτήσεις των καιρών. Η ΚΕ εκτιμά ότι: «Τα βήματα προόδου που έγιναν δε μας οδήγησαν στο δρόμο της συνολικής ποιοτικής ανάπτυξής του. Μας χωρίζει μεγάλη απόσταση απ' αυτό που απαιτούν οι σημερινές συνθήκες». Και πιο κάτω: «Ορισμένα προβλήματα παραμένουν σήμερα όπως και την περίοδο του 15ου. Η χαλαρότητα δεσμών, η φτωχή λειτουργία των ΚΟΒ, οι αργοί ρυθμοί ανάπτυξης κυρίως εργαζομένων, η αδύνατη ιδεολογικοπολιτική μόρφωση».

Αυτά που δεν αναφέρει η ΚΕ στις Θέσεις είναι:

- Το γεγονός ότι ένας μεγάλος αριθμός μελών, στελεχών, δεν κατέχει βασικές πολιτικές θέσεις του Κόμματος.

- Οτι είναι αρκετοί αυτοί που επηρεάζονται από τα αστικά μέσα και προπαγάνδα των αντιπάλων μας, δυσπιστούν στα επιχειρήματα του Κόμματος.

- Οτι αδυνατούν να βγουν, να προπαγανδίσουν αυτά που λέει, προτείνει, γιατί δεν είναι πεισμένοι.

- Οτι ένας μεγάλος σχετικά αριθμός συντρόφων δε ζει τακτικά την οργανωμένη ζωή, δε συμμετέχει στις δραστηριότητες του Κόμματος και του κινήματος.

- Οτι βάζουν άλλες προτεραιότητες πριν από το Κόμμα στη ζωή.

- Οτι, τελευταία, το Κόμμα προς τα έξω δίνει την εντύπωση πως κινείται με διαφορετικές ταχύτητες. Αυτοί που τα δίνουν «όλα», αυτοί που συμμετέχουν υποφερτά κι αυτοί που συμμετέχουν όταν, όπου, όπως και όσο θέλουν. Η κομματική πειθαρχία, οι λενινιστικοί κανόνες, ο καθημερινά βαλλόμενος δημοκρατικός συγκεντρωτισμός παραβιάζονται καθημερινά χωρίς σχεδόν αντίδραση, αντιμετώπιση, μάλλον με ανοχή, απάθεια. Τα τυχόν μέτρα που παίρνονται είναι την ύστατη ώρα, όταν δε «σηκώνει» τίποτε άλλο. Η ΚΕ στις Θέσεις κάνει μια σειρά από διαπιστώσεις για τις αδυναμίες, τα αρνητικά, με περιγραφικό τρόπο, χωρίς να βαθύνει όσο χρειάζεται στα γιατί και στα διά ταύτα.

Φυσικά, έχουν παρεμβληθεί μια σειρά αντικειμενικοί παράγοντες, οι οποίοι επέδρασαν ανασταλτικά στη χαραγμένη, μεγαλύτερη, ταχύτερη εκπλήρωση των στόχων μας, τους αναφέρει με τέτοιο όμως τρόπο που δίνει την εντύπωση ότι «τα λέμε γιατί πρέπει να τα πούμε» ή ότι «τα ίδια σχεδόν είπε η ΚΕ και στο 15ο». Δε λέει ποια είναι τα θετικά βήματα, που έγιναν στη βελτίωση της κοινωνικής σύνθεσης του Κόμματος. Η εικόνα που δίνει δεν είναι αυτή που πρέπει. Μπορεί βέβαια να εντάχθηκε νέο αίμα στο Κόμμα, ιδιαίτερα από την ΚΝΕ, πράγμα το οποίο είναι πολύ θετικό, πολύ ελπιδοφόρο. Ομως, δε διαμορφώθηκε μια άλλη κατάσταση, αυτή που απαιτούν οι σημερινές συνθήκες.

Η φυσική γήρανση, η απουσία ορισμένων ηλικιών, οι εργαζόμενοι στα μεγάλα εργοστάσια και τόπους δουλιάς είναι ακόμα άλυτα προβλήματα και δε συνάδουν με τις διακηρύξεις, με όσα έχουν γίνει στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, με πρωτοπόρους τα κομματικά, κυρίως συνδικαλιστικά, στελέχη.

Μπορεί να αναδείχτηκαν νέα στελέχη, όμως, πάλι, όχι κυρίως με βάση τα κριτήρια, αλλά τις άμεσες ανάγκες. Η ανάδειξή τους δε συνοδεύτηκε με τον απαιτούμενο ιδεολογικοπολιτικό εξοπλισμό, εκτός μιας περιορισμένης παρακολούθησης κομματικών σεμιναρίων.

Η σημερινή κοινωνική σύνθεση στελεχών δείχνει μια μικρή βελτίωση, που σημαίνει ότι υπάρχει κάποιος προσανατολισμός, χωρίς όμως να λύνεται αποφασιστικά το πρόβλημα.

Αυτά επίσης που δεν αναφέρει η ΚΕ στις Θέσεις είναι:

- Τι και ποιος φταίει, αν υπάρχουν ή εντοπίζονται ευθύνες, κι αν ναι, τότε πού, σε ποιους, τι μέτρα έχει πάρει κατά καιρούς, ποια ήταν τα αποτελέσματα, κι αν όχι, γιατί.

Μήπως καταλήγαμε στις διαπιστώσεις κι αρκούμασταν σ' αυτές; Μήπως κι αυτά τα μέτρα που παίρνονταν δε συνοδεύονταν με τον απαιτούμενο εξοπλισμό, τη βοήθεια; `Η μήπως έμεναν χωρίς τον απαραίτητο έλεγχο; Μήπως οι ευθύνες διαχέονταν, χάνονταν, μπροστά στα άμεσα πιο πιεστικά θέματα, προβλήματα της καθημερινότητας;

Θα αναφερθώ σε δυο θετικά παραδείγματα, που αναδείχνουν τις πραγματικές δυνατότητες και τα αποτελέσματα της σωστής αντιμετώπισης των καθηκόντων που βάζει κατά καιρούς το Κόμμα.

...Οι Οικονομικές Εξορμήσεις δεν είναι ούτε τυχαίο, ούτε συμπτωματικό που πετυχαίνουν, μ' όλες τις αρνητικές τυχόν περιπτώσεις. Πετυχαίνουν, γιατί συνοδεύονται καθημερινά από μέτρα, συντονισμό, έλεγχο, άμεση συμμετοχή του στελεχικού δυναμικού.

...Η τελευταία εξόρμηση του «Ριζοσπάστη» για τις Θέσεις στέφθηκε με επιτυχία κι άνοιξε ορίζοντες για τους ίδιους λόγους. Αν και δεν ήταν και τόσο απαραίτητη η προβολή από τα κομματικά μέσα των ανώτατων στελεχών που πήραν μέρος σ' αυτήν. Πρέπει να αναζητήσουμε τις βαθύτερες αιτίες, να απαντήσουμε πειστικά σ' αυτά τα γιατί.

Να εξετάσουμε πιο προσεκτικά ορισμένα φαινόμενα που εξακολουθούν να ταλαιπωρούν καθημερινά, όπως:

- Το φαινόμενο να κλείνονται αρκετά στελέχη στα «γραφεία» και να εξαντλούν τον πολύτιμο χρόνο τους σε «κλειστούς κύκλους», «παρέες», που τίποτε καλό δε δίνουν. Να πειστούν για το πόσο θα βοηθούσαν, αν αφιέρωναν περισσότερο χρόνο κοντά στην κομματική βάση, στους οπαδούς, να έμπαιναν μπροστά για εξορμήσεις, για πλησίασμα των εργαζομένων, για τα προβλήματά τους.

- Το φαινόμενο να σπαταλάμε ατέλειωτες ώρες σε συνεργασίες αμφιβόλου αναγκαιότητας, αποτελεσματικότητας, με συνέπεια να απέχουμε από δραστηριότητες των οργανώσεων του Κόμματος και να διαπαιδαγωγούμε εσφαλμένα και τους Κνίτες. Πιστεύω ότι το 16ο Συνέδριο μπορεί και πρέπει να χαράξει μια πιο αποφασιστική στροφή στην αντιμετώπιση της πολύπλευρης ανάπτυξης του Κόμματος.

Να εφαρμόσει μια σειρά από ασφαλιστικές δικλείδες για την αντιμετώπιση των ανασταλτικών παραγόντων. Οχι πως τους αγνοεί ή πως δεν τους εφαρμόζει καθόλου.

- Τα σωστά στελέχη στις σωστές θέσεις.

- Τα σωστά πλάνα, με τον απαιτούμενο έλεγχο, για ΟΛΟΥΣ, για ΟΛΑ.

- Το σχεδιασμό, αλλά και την εφαρμογή ιδεολογικού εξοπλισμού. - Την αποκατάσταση και πιστή εφαρμογή του δημοκρατικού συγκεντρωτισμού.

- Τη συλλογικότητα στη λήψη, αλλά και στην ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΑΠΟΦΑΣΕΩΝ. Είμαι βέβαιος για την επιτυχία του 16ου Συνεδρίου και την παραπέρα ανοδική πορεία του Κόμματος και την υλοποίηση των στόχων του.

ΚΟ Καλλιθέας Αττικής

«Να μην υποβιβάζεται η διαφώτιση και η προπαγάνδα του Κόμματος αποκλειστικά στο επίπεδο των αναγκών της συνδικαλιστικής δράσης και της συνείδησης της εργατικής τάξης... Να αναδείξει την αναγκαιότητα της ταξικής αλληλεγγύης, τον προλεταριακό διεθνισμό, τη διεθνιστική αλληλεγγύη των λαών κατά της ιμπεριαλιστικής πολιτικής».

Φαίνονται πολλά αυτά που πρέπει να πούμε στην εργατική τάξη. Ομως δεν είναι. Με λίγα λόγια μπορούμε να τα πούμε. Φτάνει να έχουμε συνειδητοποιήσει ότι θέλουμε να αναπτύξουμε και να ισχυροποιήσουμε με την εργατική τάξη δεσμούς ρήξης με την πολιτική του ιμπεριαλισμού.

Τον πιο ουσιαστικό ρόλο για τέτοιους δεσμούς με την εργατική τάξη θα τον παίξει η ΚΟΒ. Η σημερινή κατάστασή της μας επιτρέπει να αισιοδοξούμε; Ενα τέτοιο ερώτημα είναι λάθος.

Η ΚΟΒ ή θα ανταποκριθεί σ' έναν τέτοιο ρόλο ή θα αργοσβήσει. Δεν μπορεί να υπάρξει άλλη εξέλιξη.

Και μπορεί να ανταποκριθεί. Με τον όρο ότι θα βοηθηθεί ουσιαστικά στην καθοδήγησή της προς την κατεύθυνση της ισχυροποίησης των δεσμών με την εργατική τάξη, επάνω στη γραμμή όμως της ρήξης με την ιμπεριαλιστική πολιτική: Πρώτο: Η καθοδήγηση να αντιμετωπίσει την ΚΟΒ και στην πράξη μαρξιστικά-λενινιστικά. Σαν το Κόμμα, δηλαδή στο χώρο της. Αυτή η αντιμετώπιση της ΚΟΒ απαιτεί από την καθοδήγηση να δώσει στην ΚΟΒ όλα τα εφόδια, πολιτικά, οργανωτικά και ιδεολογικά. Και πάνω από όλα να τη βοηθήσει να αποκτήσει την ικανότητα να σχεδιάζει. Να μπορεί να οργανώνει, δηλαδή, την πολιτικοϊδεολογική της παρέμβαση στην εργατική τάξη, μετά από ανάλυση όλων των δεδομένων που είναι απαραίτητα για το ξεδίπλωμα αυτής της παρέμβασης.

Οπως λένε σχετικά οι Θέσεις (σελ. 40, θέση 46): «Στα πλαίσια της συλλογικής ευθύνης, μόνιμο μέλημα της ΚΕ, των καθοδηγητικών οργάνων, της κάθε ΚΟΒ χωριστά, πρέπει να είναι η μελετημένη επεξεργασία παρεμβάσεων για τη δημιουργία και οικοδόμηση συσπειρώσεων στα διάφορα μέτωπα πάλης, που εξελικτικά μπορεί να αποτελέσουν στοιχεία, ακόμα και πυρήνες για τη συγκρότηση του Μετώπου».

Σ' ένα τέτοιο σχέδιο, σε μια τέτοια μελετημένη παρέμβαση θα υπάρχουν ρόλοι για όλα τα μέλη της ΚΟΒ, χωρίς εξαιρέσεις. Ανάλογα με τις δυνατότητες αλλά και τα ενδιαφέροντα του καθένα.

Δεύτερο: Η καθοδήγηση να βοηθήσει με τέτοιο τρόπο (και πιο καλός τρόπος από το προσωπικό παράδειγμα δεν υπάρχει), ώστε να γίνει συνείδηση στο κάθε μέλος της ΚΟΒ, ότι για να πείσουμε κάποιον και να μας ακολουθήσει, πρώτα πρέπει να πάμε εμείς κοντά του, να του μιλήσουμε και να μας ακούσει. Να μας ακούσει όχι μόνο με τα αυτιά αλλά και με το μυαλό και με την ψυχή. Αρα θα πρέπει να βρίσκουμε πάντοτε τους πιο κατάλληλους τρόπους για να φτάνουμε στα αυτιά, στο μυαλό και την ψυχή του εργαζόμενου. Αν σκεφτεί κανείς ότι υπάρχει μια τεράστια ποικιλία στην ψυχοσύνθεση και τα ενδιαφέροντα των εργαζομένων, τότε εύκολα καταλήγει στο συμπέρασμα ότι υπάρχει τεράστια ποικιλία τρόπων, με τους οποίους μπορούμε να κάνουμε τους εργαζόμενους να μας ακούσουν.

Ομως υπάρχουν ορισμένα κοινά σημεία αναφοράς.

Τα οικονομικά της οικογένειας, τα προβλήματα των παιδιών, οι προσωπικές εμπειρίες, οι επαγγελματικοί, συγγενικοί, φυλετικοί δεσμοί.

Τρίτο: Να βοηθήσει η καθοδήγηση ώστε να γίνει συνείδηση στο κάθε μέλος της ΚΟΒ η σχέση που υπάρχει ανάμεσα στο πλησίασμα του εργαζόμενου, που μιλήσαμε πιο πάνω, με το στόχο μας για το ΜΕΤΩΠΟ. Γιατί με το πλησίασμα και το άνοιγμα συζήτησης ξεκινάει η διαδικασία της δημιουργίας του δεσμού ρήξης που θέλουμε να δημιουργήσουμε μαζί του. Η συζήτηση θα φέρει άλλη συζήτηση, η άλλη συζήτηση θα φέρει την επαφή με το σωματείο ή τον πολιτιστικό σύλλογο της γειτονιάς για τα σχετικά προβλήματα ή την επιτροπή αγώνα για το Χ ζήτημα. Θα φέρει τη συμμετοχή στη μικρή ή μεγάλη κινητοποίηση. Τη συμμετοχή στη μικρή ή την ευρύτερη συσπείρωση. Θα οδηγήσει στο διάβασμα του «Ριζοσπάστη», στην οικονομική ενίσχυση, στην οργανωμένη στράτευση στο Κόμμα.

Ταυτόχρονα, αυτή η διαδικασία, που μπορεί βέβαια να ακολουθεί τις πιο πιθανές και απίθανες διαδρομές, δίνει ενδιαφέρον στους συντρόφους. Εχουν τι να πουν στην ΚΟΒ. Μπορούν να κρίνουν καλύτερα την πολιτική του Κόμματος, τις αδυναμίες της, τις αδυναμίες τους, συλλογικές και ατομικές. Να κρίνουν το σχέδιο δράσης που αποφάσισαν, να το διορθώσουν αν χρειαστεί. Να διαδώσουν τον «Ριζοσπάστη», να αυξήσουν, να βελτιώσουν τα οικονομικά της ΚΟΒ. Να δυναμώσουν τις γραμμές του Κόμματος με νέα μέλη.

Αυτή η δραστηριότητα αποτελεί και δύναμη, που σπρώχνει τα κ.μ. να αναλάβουν πρωτοβουλίες εντός ή και εκτός του αποφασισμένου σχεδίου. Γεγονός που δίνει δυνατότητα για αξιολόγηση του κ.μ. στα πλαίσια της πολιτικής ανάδειξης στελεχών.

Οσο δε συνειδητοποιείται ότι αυτή η απλή δραστηριότητα πλησιάσματος του εργαζόμενου οδηγεί στο Μέτωπο, το κ.μ. την αντιλαμβάνεται σαν μια ενέργεια η οποία πρέπει να δώσει άμεσα αποτελέσματα. Οταν υπάρχουν τέτοια (άμεσα αποτελέσματα) οι σύντροφοι ενθαρρύνονται. Οταν όμως δεν υπάρχουν τέτοια, που είναι και το πιο συνηθισμένο, απογοητεύονται γρήγορα, συμμετέχοντας τυπικά, από φιλότιμο ή συναισθηματικό δέσιμο.

Τέταρτο: Η ευθύνη για μια τέτοια καθοδηγητική βοήθεια στην ΚΟΒ πρέπει να ξεκινάει από την ΚΕ και να φτάνει μέχρι το μέλος του Νομαρχιακού Γραφείου. Η ανάπτυξη, η ισχυροποίηση τέτοιων δεσμών ρήξης της εργατικής τάξης με την ιμπεριαλιστική πολιτική δεν εξαρτάται μόνο από το τι κάνουμε εμείς τα κ.μ. της ΚΟΒ του ΚΚΕ.

Εξαρτάται στον ίδιο βαθμό και από το τι θα κάνει ο αντίπαλος και οι πολιτικές δυνάμεις που τον υπηρετούν, σε τοπικό και διεθνές επίπεδο. Εμείς μ' αυτή την προσυνεδριακή παρέμβαση θέλαμε να προσεγγίσουμε το ζήτημα «εμείς τι κάνουμε» για την ισχυροποίηση των δεσμών με την εργατική τάξη, στη γραμμή ρήξης με την πολιτική του ιμπεριαλισμού.

ΝΕ Ροδόπης ΚΚΕ

- Με ποιους τρόπους χρησιμοποιείται η πληροφορική για την εντατικοποίηση της εργασίας και τι απαντήσεις πρέπει να δώσει το εργατικό κίνημα; Σε ποιο βαθμό και πώς έχει εξαπλωθεί σήμερα στην Ελλάδα η παρακολούθηση στους χώρους δουλιάς και η χειραγώγηση κινημάτων και προσώπων;

- Ποιος θα είναι ο ρόλος της επιστήμης στη Λαϊκή Οικονομία; Πώς εκτιμάμε τα ενδεχόμενα ανάπτυξης στην Ελλάδα σε περιοχές υψηλής τεχνολογίας, που δεν απαιτούν μεγάλες επενδύσεις σε κεφάλαιο, αλλά αξιοποίηση εκπαιδευμένου ανθρώπινου δυναμικού, όπως ο τομέας του λογισμικού;

- Σε ποιο βαθμό η σημερινή επιθετικότητα του ιμπεριαλισμού οφείλεται στα προβλήματα που αντιμετωπίζει λόγω της μεγάλης αύξησης της οργανικής σύνθεσης του κεφαλαίου; Πρόκειται απλώς για επιμέρους προβλήματα - προάγγελους του μέλλοντος ή για πιο εκτεταμένες δυσκολίες;

Σήμερα που η επιστημονικοτεχνική πρόοδος θα μπορούσε να αξιοποιηθεί όχι μόνο για να εξαφανιστεί η φτώχεια, αλλά και για να εδραιωθεί η κοινωνική ευημερία, με την ομορφιά της γνώσης και της τέχνης για όλους, στην καλύτερη περίπτωση χρησιμοποιείται για να δίνονται «χάντρες και καθρεφτάκια» κι αυτά μόνο στους λαούς των πιο αναπτυγμένων καπιταλιστικών χωρών. Η «πίτα» μεγαλώνει και τα ψίχουλα που δίνονται από τους ιδιοκτήτες στους παραγωγούς γίνονται πιο «νόστιμα», αλλά παραμένουν ψίχουλα και αναλογικά λιγότερα απ' ό,τι στο παρελθόν. Οι δυνάμεις του Μετώπου πρέπει να παλέψουν για να γίνεται όλο και περισσότερο συνείδηση στους εργαζόμενους ότι με το σημερινό επίπεδο επιστημονικής και τεχνολογικής ανάπτυξης δεν μπορούν να ικανοποιούνται με ψιχία. Πρέπει να εντοπιστούν και να αντιμετωπιστούν προπαγανδιστικά όλοι οι τρόποι πολιτικής χειραγώγησης των μαζών από το κεφάλαιο με όπλο την τεχνολογική εξέλιξη.

Οσο οι μηχανές με τα γρανάζια θα γίνονται συγκριτικά λιγότερες και οι μηχανές με τα πλήκτρα περισσότερες, όσο ο άνθρωπος θα απελευθερώνεται περισσότερο από τη βαριά, αλλά και από την ελαφριά σωματική εργασία, τόσο ο εργάτης του πνεύματος, ο εργάτης γραφείου θα γίνεται όχι απλώς αριθμητικά πιο σημαντικός, αλλά το ίδιο το πρότυπο του «κλασικού» εργάτη της νέας εποχής. Στροφή στην εργατική τάξη σήμερα σημαίνει στροφή κυρίως στα νέα πολυπληθή τμήματα της εργατικής τάξης, τα τμήματα των υπηρεσιών, της εργασίας γραφείου. Και η στροφή αυτή μάς είναι πιο δύσκολη, γιατί εκεί ακριβώς είμαστε πιο αδύνατοι, έχουμε μικρότερη πρόσβαση. Και απ' την άλλη, οι δυνάμεις μας στην εργατική τάξη δε νιώθουν άνετα να ξανοιχτούν στα νέα τμήματα, δυσκολεύονται να τα προσεγγίσουν, καμιά φορά και να καταλάβουν την ταξική τους συνάφεια με αυτά. Το κόμμα πρέπει να εμβαθύνει στην ταξική ανάλυση της σύγχρονης κοινωνίας, ελληνικής αλλά και διεθνούς (γιατί υπάρχουν τεράστιες διαφορές από χώρα σε χώρα, ανάλογα με το επίπεδο καπιταλιστικής ανάπτυξης). Να αποκτήσουμε μια πλήρη και αναλυτική εικόνα για την επαγγελματική διαστρωμάτωση της εργατικής τάξης σήμερα. Και να την προσεγγίσουμε κατάλληλα.

Ενα απαραίτητο «ρυάκι» - συνιστώσα στον ποταμό του Μετώπου, ώστε να δώσει με επιτυχία τη μάχη για αντιιμπεριαλιστική - αντιμονοπωλιακή ανασυγκρότηση της χώρας μετά το πέρασμα της εξουσίας στα χέρια του, είναι αυτό των επιστημόνων. Τα προβλήματα που θέτει η σύγχρονη επιστημονικοτεχνική πρόοδος είναι πρόκληση για κάθε επιστήμονα, που μπορεί να δει πέρα από τον τομέα του και νιώθει την ανάγκη να πάρει θέση. Ισως θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα κίνημα στο χώρο, σε πρώτη φάση σαν σύνδεσμος ανησυχούντων επιστημόνων, βοηθώντας στην απαγκίστρωση δυνάμεων από τη συντεχνιακή λογική των σημερινών επιστημονικών συλλόγων και τελικά στον αναπροσανατολισμό τους.

Η στάση μας σε ζητήματα όπως αυτό των μεταλλαγμένων τροφίμων πρέπει να είναι καλά επεξεργασμένη. Μεταλλαγμένα τρόφιμα υπάρχουν και στη φύση, από την επίδραση του φυσικού περιβάλλοντος. Βιοτεχνολογικά τρόφιμα υπάρχουν από τότε που ο άνθρωπος πρωτοχρησιμοποίησε τον καλύτερο σπόρο για να σπείρει τη νέα σοδειά ή διασταύρωσε τα πιο μεγαλόσωμα ζώα των κοπαδιών της περιοχής. Τα βιοτεχνολογικά τρόφιμα σαν επιβοηθητικός παράγοντας δίπλα στην αναδιανομή του προϊόντος προς αυτούς που το παράγουν και το χρειάζονται, μπορεί να είναι η απάντηση στις αυξημένες ανάγκες του μέλλοντος της σοσιαλιστικής ανθρωπότητας. Το πραγματικό ερώτημα είναι με ποιους όρους δίνονται αυτά τα τρόφιμα για παραγωγή και κατανάλωση: με τους όρους της αγοράς, δηλαδή του κέρδους ή με τους όρους της ευημερίας του ανθρώπου, δηλαδή μόνο μετά από διαπίστωση της ασφάλειάς τους.

Ειδική επεξεργασία πρέπει να γίνει για τις νέες τεχνολογίες με δυναμικό ολικής καταστροφής της ανθρωπότητας. Αν και ακόμα δεν έχουν πραγματοποιηθεί τα καθοριστικά βήματα που θα κάνουν τις τεχνολογίες αυτές εφικτές, η ραγδαία επιστημονική και τεχνολογική εξέλιξη των τελευταίων δεκαετιών, υπογραμμίζει την ανάγκη ενασχόλησης με αυτές τις τεχνολογίες από τώρα. Και για έναν άλλο λόγο: τεχνολογίες όπως η γενετική μηχανική, η νανοτεχνολογία και η κυβερνητική αν εξελιχθούν σε ποιοτικά ανώτερο από το σημερινό επίπεδο μπορεί να μην αφήσουν κανένα χρονικό περιθώριο αντίδρασης. Μια επικίνδυνη και ανθεκτική γενετικά κατασκευασμένη ζωική μορφή που αναπαράγεται γρήγορα, ένας στρατός νανομηχανών εκτός ελέγχου, μια πραγματικά νοήμων μηχανή με πρόσβαση σε όλη την ανθρώπινη γνώση και τις μη νοήμονες μηχανές ελέγχου που θα χρησιμοποιούνται παντού, μπορούν να καταργήσουν την ανθρωπότητα μέσα σε διάστημα λίγων μηνών αν όχι ημερών ή να τη γυρίσουν στην εποχή των σπηλαίων. Ο ελεγχόμενος από τον άνθρωπο κίνδυνος πυρηνικού ολέθρου, που συνεχίζει να υφίσταται, ωχριά μπρος στα σενάρια αυτά. Ο αγώνας με προοπτική τον κομμουνισμό αποκτά επιπρόσθετη σημασία και αναγκαιότητα σε έναν κόσμο, που ίσως σε τρεις - τέσσερις δεκαετίες από τώρα, θα έχει πια πολύ περιορισμένα χρονικά περιθώρια αναπροσανατολισμού της επιστημονικής έρευνας, ώστε να έχει κέντρο τον άνθρωπο.

Πέρα από την πραγματοποίηση επεξεργασιών γύρω από θέματα επιστήμης και τεχνολογίας, το κόμμα πρέπει να προχωρήσει και στην παραπέρα αξιοποίηση των τεχνολογικών επιτευγμάτων σε όλη τη λειτουργία και τις δραστηριότητές του. Μερικές σκέψεις:

Πρέπει να αξιοποιηθούν τα σύγχρονα μέσα παρουσίασης των θέσεων και των στόχων μας. Η ανάγκη για τη δημιουργία μιας επαγγελματικής ομάδας παραγωγής πολυμέσων (multimedia) και γενικότερα ηλεκτρονικών εκδόσεων είναι έντονη και άμεση. Εκτός από λύση στις ανάγκες ηλεκτρονικών παρουσιάσεων του κόμματος και αύριο ενδεχομένως και του Μετώπου, ίσως θα μπορούσε να αποτελέσει και προσοδοφόρα κομματική επιχειρηματική δραστηριότητα. Επιπλέον, σήμερα, οι εκδοτικοί όμιλοι στέκουν καλύτερα στην καπιταλιστική αγορά, απ' ό,τι οι μεμονωμένες εκδοτικές επιχειρήσεις.

Σε συνθήκες αυξημένου ανταγωνισμού οι επιχειρήσεις πρέπει να παρακολουθούν τακτικά τις τεχνολογικές εξελίξεις και να παίρνουν έγκαιρα θέση σε υπό διαμόρφωση νέες αγορές, μελετημένα και με σχέδιο. Το ίδιο πρέπει να κάνουν και οι επιχειρήσεις του κόμματος, διευρύνοντας αν χρειάζεται τη δραστηριότητά τους, έστω και αν ξεφεύγουν από την πεπατημένη. Η απάντηση στη διαρκή προσπάθεια του κεφαλαίου να μας γονατίσει οικονομικά πρέπει να είναι το ίδιο διαρκής και περισσότερο οξυδερκής

ΚΟΒ «Ριζοσπάστη»

Το ζητούμενο είναι πώς ο στόχος αυτός θα παίρνει σάρκα και οστά μέσα από τη δράση μας, πώς θα είμαστε προσανατολισμένοι σε αυτόν καθημερινά στη δουλιά μας στο επίπεδο ΚΟΒ (και ΟΒ της ΚΝΕ). Νομίζω ότι υπάρχει μια χρόνια παγιωμένη αντίληψη που μπλοκάρει το ανέβασμα της παρέμβασής μας. Αυτή είναι η «συνδικαλιστική» ενασχόληση με τα προβλήματα που υπάρχουν σε κάθε περίπτωση, ίσως και η συσπείρωση κάποιου κόσμου πάνω σε αυτά, χωρίς όμως να τα συνδέουμε με τη βαθύτερη αιτία τους, τον ιμπεριαλισμό και την εξουσία του και στη χώρα μας. Το πού μπορεί να οδηγήσει αυτή η αντίληψη εκφράστηκε και με τη θέση που πήρε ο Κωστόπουλος, αλλά και ο σ. Θεωνάς για την «ενότητα της εργατικής τάξης πάνω στο πρόβλημα».

Απαιτείται κάθε Οργάνωση, κάθε σύντροφος να μάθει να αναλύει τα προβλήματα κάθε χώρου και να τα συνδέει με το γενικό. Να παλεύει τη συσπείρωση ευρύτερων δυνάμεων ακριβώς πάνω σε αυτό, δηλαδή την αντιπαράθεση με την πολιτική που προωθεί ο ιμπεριαλισμός. Δεν είναι εύκολη δουλιά, απαιτεί συνεχή τριβή με το λαό και τα προβλήματά του. Βασική προϋπόθεση όμως είναι η ιδεολογική και πολιτική θωράκιση όλων των μελών του Κόμματος και της ΚΝΕ. Σε αυτό πράγματι έχουμε κάνει σημαντικά βήματα, τα οποία πρέπει να ενταθούν άμεσα. Να γίνει λοιπόν υπόθεση όλων μας η μελέτη και αφομοίωση του Μαρξισμού - Λενινισμού, να ξεφύγουμε από την ιδιότυπη «τεμπελιά» και αποστροφή προς τη μάθηση, που πολλές φορές μας χαρακτηρίζει. Ας μην ξεχνάμε ότι η πραγματικότητα εξελίσσεται και γεννάει νέες καταστάσεις, στις οποίες πρέπει να μπορούμε να αντεπεξέλξουμε.

Λίγα λόγια για την κατάσταση στο φοιτητικό κίνημα σήμερα. Κατ' αρχάς το συμφέρον των φοιτητών, αλλά και της διανόησης που προέρχεται από τα λαϊκά στρώματα βρίσκεται αντικειμενικά στη ρήξη με τις επιλογές των μονοπωλίων και των πολιτικών εκφραστών τους. Ετσι το φοιτητικό κίνημα αποτελεί συστατικό στοιχείο του ΑΑΔΜ στο πλευρό της εργατικής τάξης. Ομως αυτή η αντικειμενική αλήθεια δεν μπορεί εύκολα να γίνει κατανοητή, λόγω του ιδιαίτερου ρόλου που έχουν οι φοιτητές ως μελλοντικοί επιστήμονες στην παραγωγή. Δημιουργείται γόνιμο έδαφος για ελιτίστικες αντιλήψεις, για λογικές τύπου «ο καλύτερος κερδίζει» κτλ. Από την άλλη λόγω της μη άμεσης σύνδεσής τους με την παραγωγή, η αγανάκτηση και η απόγνωση που δημιουργείται από την ασφυκτική επίθεση στα δικαιώματά μας εύκολα οδηγεί στην αποδοχή ψευτοεπαναστατικών, αριστερίστικων αντιλήψεων. Δεν είναι τυχαίο ότι τα πανεπιστήμια είναι ο μόνος χώρος που οι αριστεριστές έχουν κάποιο συγκροτημένο πυρήνα. Το κύριο λοιπόν που πρέπει να κάνουμε σήμερα είναι να αναδείξουμε πιο καλά μέσα από τα επιμέρους ζητήματα (συνθήκες σπουδών, επαγγελματικά δικαιώματα κτλ.) τον άλλο δρόμο ανάπτυξης της χώρας μας ως τη μόνη ρεαλιστική προοπτική για τους νέους επιστήμονες. Χτυπώντας τα παραπάνω ιδεολογήματα, να δείξουμε πολύ καθαρά μέσα από την επεξεργασία μας τη δυνατότητα ανάπτυξης της Ελλάδας προς όφελος του λαού και το ρόλο που καλούνται να παίξουν οι επιστήμονες και οι διανοούμενοι σε αυτό. Ετσι μόνο μπορεί να έχει αποτέλεσμα η πάλη μας για ουσιαστική συμβολή του φοιτητικού κινήματος στην υπόθεση του Μετώπου.

Τέλος, λίγα λόγια για το σοσιαλισμό που γνωρίσαμε και τις αιτίες ανατροπής του. Είναι, νομίζω, λάθος να προσπαθείς να ορίσεις πότε ξεκίνησε η προσπάθεια ανατροπής του, να αφορίσεις τον τάδε ή τον δείνα Γραμματέα του ΚΚΣΕ ως «προδότη». Η σωστή μαρξιστική ανάλυση του ζητήματος πρέπει να έχει ως βασικό άξονα την ταξική πάλη στα πλαίσια της σοσιαλιστικής κοινωνίας. Ταξική πάλη η οποία όχι μόνο δε σταμάτησε, αλλά και εντάθηκε τόσο σε διεθνές κυρίως επίπεδο (αντιπαράθεση σοσιαλισμού - ιμπεριαλισμού) όσο και στο εσωτερικό μεταξύ της εργατικής τάξης και των συμμάχων της από τη μία και των υπολειμμάτων των παλιών εκμεταλλευτικών τάξεων και νέων στρωμάτων που προέκυψαν από την άλλη. Γι' αυτό νομίζω ότι το σημαντικότερο σήμερα είναι η μελέτη της νέας διαστρωμάτωσης που προέκυψε κατά τη διάρκεια της σοσιαλιστικής οικοδόμησης και των πολιτικών εκφραστών της μέσα στο κόμμα. Το ζήτημα είναι να βγάλουμε τα συμπεράσματά μας μελετώντας όλη την πορεία οικοδόμησης του σοσιαλισμού, χωρίς εύκολους αφορισμούς και, κυρίως, χωρίς να υποχωρούμε ούτε στιγμή από την υπεράσπιση των επιτευγμάτων και των κατακτήσεων των λαών που προσπαθούσαν να χτίσουν το σοσιαλισμό. Να μην ξεχνάμε ότι πρόκειται για την πρώτη προσπάθεια για μια κοινωνία χωρίς εκμετάλλευση, προσπάθεια που φωτίζει το δρόμο μας στη νέα «έφοδο προς τον ουρανό»!

Φοιτητής

ΚΟΒ ΣΘΕ - ΦΛΣ ΑΠΘ