Στον αγώνα τους οι κάτοικοι του Πανοράματος έχουν τη συμπαράσταση του ΚΚΕ, που και με παρεμβάσεις στη Βουλή προσπαθεί να δοθεί λύση στο πρόβλημα.

Για την ουσία του προβλήματος, το οποίο είναι πολιτικό, τις ευθύνες της κυβέρνησης και την αναγκαία επίλυσή του, μίλησε στο «Ρ» ο βουλευτής του Κόμματος Αγγ. Τζέκης: «Η ουσία του προβλήματος βρίσκεται στο ότι υπάρχουν δύο μέτρα και δύο σταθμά αντιμετώπισης ίδιων πραγμάτων. Γιατί στην περιοχή εκείνη έχουν στο μεταξύ αξιοποιηθεί ιδιοκτησίες, έχουν χτιστεί νομότυπα σπίτια, βίλες και συγκεκριμένων αν θέλετε επιχειρηματιών και ανθρώπων του Πανεπιστημίου. Για μας λοιπόν υπάρχει μια πολιτική διάκριση απέναντι στους πρόσφυγες, τους οποίους οφείλει η πολιτεία να αποκαταστήσει. Δεν μπορεί δηλαδή η κυβέρνηση αλλού να δίνει την άδεια για να χτίζονται οι πολυτελείς βίλες και αλλού να απαντά "δε δικαιούστε"», δηλώνει ο βουλευτή του ΚΚΕ. Και συμπληρώνει ότι «το πρόβλημα βέβαια αποκτά άλλη σημασία γιατί δεν πρόκειται για πλούσιους, οι οποίοι θέλουν τη συγκεκριμένη γη ως οικόπεδο, τη διεκδικούν ως κληροτεμάχια, τα οποία τους είχαν δοθεί με νομότυπες διαδικασίες. Η ουσία του προβλήματος ακόμα είναι στο εξής: Οτι αυτή η γη δεν αποτελεί μέρος του πάρκου δάσους όπως ονομάζουν το Σέιχ Σου, δεν αποτελούσε και δεν αποτελεί, δεν είναι δάσος ούτε αναδασωτέα έκταση. Γι' αυτό εξάλλου και η πρόταση που πιστεύουμε ότι δίνει το μέγεθος του προβλήματος είναι αυτή της Διεύθυνσης Δασών που ζητά τον αποχαρακτηρισμό αναδασωτέας όπως την είχε κάνει το 1973 η νομαρχία και το 1990. Αρα λοιπόν η ουσία του προβλήματος είναι και πολιτική, γιατί η κυβέρνηση και το υπουργείο Γεωργίας είναι που πρέπει να δώσουν άμεσα τη λύση και λύση είναι να παραχωρηθεί η συγκεκριμένη έκταση στους συγκεκριμένους ιδιοκτήτες».

Αναφερόμενος στη στάση που τηρεί η κυβέρνηση, ο Αγγ. Τζέκης σημείωσε: «Από την πλευρά της ενώ κατανοεί ότι έχουν δίκιο από τη μια μεριά οι ιδιοκτήτες, όπως λέει διά του υπουργείου Γεωργίας, τους παραχωρεί ανάλογη έκταση σε άλλη τοποθεσία που ανήκει όμως σε άλλη κοινότητα. Στον ίδιο βέβαια δήμο, αλλά σε άλλο διαμερισματικό μέρος, στο Ασβεστοχώρι. Αρα από τη μια κατανοεί, από την άλλη όμως δε θέλει να δώσει συνολική και δίκαιη λύση, που είναι η απονομή της έκτασης που δικαιούνται οι συγκεκριμένοι κληρούχοι. Γιατί τονίζουμε, για μια ακόμα φορά, ότι έτσι θα γεννηθεί ένα άλλο ζήτημα, ότι εκείνη την έκταση τη διεκδικούν και ήδη την καλλιεργούν κάτοικοι του Ασβεστοχωρίου. Είναι μια πάγια τακτική της κυβέρνησης, όπως έχει κάνει και με τους υδάτινους πόρους, να θέλει να βάλει κατοίκους γειτονικών χωριών να μαλώνουν μεταξύ τους, ενώ δε θα πρέπει να συμβεί κάτι τέτοιο».

Οσον αφορά τις ενέργειες που έχει κάνει το ΚΚΕ, ο βουλευτής του Κόμματος υπογράμμισε: «Από τότε που ξεκίνησε το ζήτημα ανταποκρίθηκε θετικά στο πρόβλημα αυτό, γιατί διερεύνησε και εκτίμησε ότι πραγματικά έχουν δίκαιο οι δικαιούχοι των κλήρων αυτών. Μάλιστα με επιτόπια έρευνα είδαμε το τι συμβαίνει και κρίναμε ότι δεν μπορεί να υπάρχει η άνιση αντιμετώπιση από πλευράς κυβέρνησης προς τους κατοίκους του Πανοράματος. Γι' αυτό καταθέσαμε και Ερώτηση στη Βουλή, αλλά και τελευταία Επίκαιρη Ερώτηση με την οποία αναγκάσαμε το υπουργείο Γεωργίας να μας δώσει την εξής απάντηση: Οτι ναι, έχουν δίκαιο και αναγνωρίζουν τα προσφυγικά, αλλά δεν μπορούμε να κάνουμε τίποτα άλλο παρά να τους δώσουμε μία έκταση σε άλλη τοποθεσία και ακριβώς εκεί ξεκινά η αντίθεση και αντιπαράθεση που προσπαθεί να επιφέρει ανάμεσα στους κατοίκους Πανοράματος και Ασβεστοχωρίου. Στηρίζουμε τον αγώνα των κατοίκων του Πανοράματος και θα φέρουμε ξανά το ζήτημα στη Βουλή. Από εκεί και πέρα πάντως τονίζουμε ότι και ο αγώνας των κατοίκων της περιοχής είναι αυτός που μπορεί να φέρει και το αποτέλεσμα. Σε αυτό το σημείο να τονίσουμε τη συμπαράστασή μας στον αγώνα που κάνει και η Νατάσα η Γερασιμίδου, η οποία είναι και η ψυχή της διεκδίκησης από πλευράς των κατοίκων. Παράλληλα είχαμε επικοινωνία και με το υπουργείο, τονίσαμε για μια ακόμα φορά ότι πρέπει να δοθεί λύση στο πρόβλημα, παρόλα αυτά η κυβέρνηση διατηρεί την ίδια στάση. Δε φαίνεται δηλαδή διατεθειμένη να δώσει δίκαια λύση στο ζήτημα».

Το χέρσο κομμάτι που φαίνεται στην 1η φωτογραφία είναι τα κληροτεμάχια των προσφύγων. Στη δεύτερη φωτογραφία απεικονίζεται η ακριβώς διπλανή περιοχή, όπου οι βίλες ξεφυτρώνουν μέσα στα δένδρα

Το θέμα ήρθε στην επικαιρότητα με δραματικό τρόπο μετά την απεργία πείνας που πραγματοποίησε η Νατάσα Γερασιμίδου, η ψυχή της επιτροπής των ιδιοκτητών κληροτεμαχίων, βάζοντας σε κίνδυνο τη ζωή της, προκειμένου να δοθεί λύση στην αδικία απέναντι στις 400 οικογένειες.

Το περιαστικό δάσος της Θεσσαλονίκης είναι ένα από τα μεγαλύτερα τεχνητά δάση και ξεκίνησε να δημιουργείται το 1921, όταν για πρώτη φορά αποφασίστηκε η δάσωση 1.300 περίπου στρεμμάτων στην περιοχή Σέιχ Σου. Το 1935 ο γενικός διοικητής Μακεδονίας κήρυξε ως αναδασωτέα μία έκταση 14.500 στρεμμάτων εντός της παραπάνω περιοχής. Η απόφαση αυτή όριζε ότι η αναδάσωση αυτής της έκτασης θα πραγματοποιηθεί «συμφώνως με το συνημμένον τη παρούση χρονοδιάγραμμα, πλην των ήδη υπαρχουσών συμπαγών γεωργικών εκτάσεων των διαφόρων εντός και πέριξ ταύτης χωρίων». Μεγάλο μέρος των εκτάσεων αυτών βρίσκεται στο Πανόραμα και πρόκειται για τη γη έκτασης περίπου 600 στρεμμάτων που διανεμήθηκε στους πρόσφυγες του Πανοράματος από την ανταλλάξιμη περιουσία, με παραχωρητήρια του Ελληνικού Δημοσίου. Ηταν μια άγονη χέρσα έκταση, στη Λοφοσειρά που εκτείνεται από Ανατολή προς Δύση, 10 χιλιόμετρα νότια του Σέιχ Σου, στις παρυφές του ρέματος που αργότερα ονομάστηκε Ελαιόρεμα και που το έδαφος δεν καλυπτόταν όχι μόνο από δασικό, αλλά ούτε και από οποιοδήποτε άλλο είδος βλάστησης.

Στην αναδασωτέα έκταση που ορίζεται με την απόφαση του 1973 συμπεριλαμβάνονται και τα «652 στρέμματα που ανήκουν κατά κυριότητα εις ιδιώτας εξ οριστικών διανομών». Ο λόγος για τα κληροτεμάχια του Πανοράματος, τα οποία αποτελούν τη μοναδική οριστική διανομή εντός της έκτασης των 30.000 στρεμμάτων του σημερινού περιαστικού δάσους. Χωρίς να αμφισβητείται ο αγροτικός χαρακτήρας των εκτάσεων αυτών, με τη συγκεκριμένη απόφαση επιβάλλεται η δάσωσή τους και μάλιστα χωρίς να προβλέπεται αποζημίωση για τους ιδιοκτήτες τους.

Το 1977 ο εισαγγελέας Πρωτοδικών Θεσσαλονίκης γνωμοδοτεί ότι πρέπει να ανακληθεί η απόφαση της αναγκαστικής απαλλοτρίωσης και το 1978 το υπουργείο Εσωτερικών εκδίδει διαταγή «περί υποχρεώσεως της Διοικήσεως διά την τυπικήν ανάκλησιν της απαλλοτριωτικής αποφάσεως» (12792/265/27.11.78). Μέχρι σήμερα και παρά τα παραπάνω, η απόφαση του 1973 δεν έχει ανακληθεί.

Στη δεκαετία του '70 η αξία της γης ανεβαίνει και η εποχή εκείνη βρίσκει τα κληροτεμάχια του Πανοράματος δεσμευμένα και τους ιδιοκτήτες τους να απαιτούν αποδέσμευση. Το 1979 ο νομάρχης Θεσσαλονίκης εκδίδει απόφαση για αποκατάσταση της νομιμότητας σχετικά με τις γεωργικές ιδιοκτησίες, αποφεύγοντας όμως να ανακαλέσει την απόφαση του 1973.

Εκτοτε, μεσολάβησαν αποφάσεις και διατάγματα με τα οποία άλλοτε δεσμευόταν η συγκεκριμένη έκταση και άλλοτε αποδεσμευόταν, με αποτέλεσμα εκείνοι που είχαν χρήματα να προλαβαίνουν να χτίζουν και οι υπόλοιποι να μην έχουν μπορέσει ποτέ μέχρι σήμερα να αξιοποιήσουν τα κληροτεμάχια. Αυτό είναι άλλωστε ορατό και στην περιοχή, όπου μπορεί κάποιος να διακρίνει πολυτελείς κατοικίες πνιγμένες στα δέντρα και από την άλλη τα κληροτεμάχια να βρίσκονται σε μία χέρσα ζώνη. Στο διάστημα αυτό, κάποια από τα κληροτεμάχια δασώθηκαν παράνομα, ενώ αγνοήθηκε μέχρι σήμερα η πρόταση του Δασαρχείου για εξαίρεσή τους από την αναδάσωση.

Μια μέρα πριν βγει από το νοσοκομείο μίλησε στο «Ρ» η Νατάσα Γερασιμίδου. Παρά την περιπέτειά της, δεν έχασε ούτε στιγμή την αποφασιστικότητά της

- Ποιο πιστεύετε ότι ήταν το σημαντικότερο αποτέλεσμα που έφερε ο αγώνας σας;

- Αλλαξε η κοινή γνώμη εντελώς και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Μέχρι τώρα λέγονταν χίλια ψέματα σε βάρος των προσφύγων, ότι δεν είναι ιδιοκτήτες κληροτεμαχίων, αλλά δασοτεμαχίων. Προσπαθούσαν να πείσουν τους Θεσσαλονικείς ότι θα αναπνεύσουν από τα 650 στρέμματα των προσφύγων του Πανοράματος, τα οποία είναι ανταλλάξιμη περιουσία για αποκατάσταση αυτών των προσφύγων με τη Συνθήκη της Λωζάνης.

- Πώς ζήσατε εσείς αυτό το πρόβλημα;

- Το ζω από κοντά καθημερινά και ατέλειωτες ώρες. Μου έχει γίνει έμμονη ιδέα. Γιατί δεν μπορώ να ξεχάσω τα δάχτυλα της γιαγιάς μου, ροζιασμένα και ματωμένα, να βγάζει από αυτή τη γη βράχια, πέτρες, να ξηλώνει πουρνάρια, για να γίνουν μονοπάτια. Να πηγαίνουμε ποδαρόδρομο 500 μέτρα, ένα χιλιόμετρο τη μέρα. Μας έπιανε από το χέρι και κατεβαίναμε εκεί στα κληροτεμάχια, περνούσαμε πάνω από οχιές, ποτέ δε μας πείραξε καμία και δεν πειράξαμε καμία, καλημέριζε τους λύκους η γιαγιά η Ανάστα. Και έρχεται τώρα το ίδιο το κράτος που παραχώρησε αυτά τα κληροτεμάχια, έρχεται τώρα μετά από τόσα χρόνια και μας λέει ότι δεν είναι δικά μας. Για την ψυχή της γιαγιάς μου αγωνίζομαι, δεν έχω ούτε 100 τετραγωνικά μέτρα στο Πανόραμα.

Σήμερα υπάρχουν σπίτια χτισμένα νόμιμα με άδεια από την Πολεοδομία. Από το '73 μέχρι το '91 έχουν χτιστεί ακριβώς δίπλα από το φράκτη της γιαγιάς μου 38 βίλες μέσα στο ελαιόρεμα. Και χτίζονται ακόμα. Πέρσι τέλειωσαν άλλες 8 βίλες, τέσσερις μεζονέτες, πάλι στην ίδια περιοχή. Στο χάρτη που βγήκε μετά το '73 φαίνεται καθαρά ένα ζιγκ ζαγκ και λένε «σε αυτό το κομμάτι χτίζεις, σε εκείνο όχι». Πώς γίνεται αυτό που χτίζεται να είναι του πλούσιου η βίλα, αυτό που δε χτίζεται στο επόμενο ζιγκ ζαγκ να είναι του πρόσφυγα...

Αυτό συμβαίνει από το '73: Μια δεσμεύονται και χτίζονται μερικές βίλες και μια αποδεσμεύονται. Εμείς που δεν έχουμε λεφτά δεν προλαβαίνουμε να χτίσουμε. Και να 'χεις στους δέκα πόντους δίπλα σου βίλα κι εσύ να μην μπορείς ούτε καν να το φράξεις, ούτε να το φυτέψεις.

- Πώς αντιμετωπίζει η επιτροπή ιδιοκτητών την πρόταση για ανταλλαγή των συγκεκριμένων κληροτεμαχίων με άλλα;

- Μιλούν για ανταλλαγή χωρίς να μας ρωτήσουν καν αν τη θέλουμε. Γιατί το παιχνίδι είναι στα χέρια μας, όχι στα χέρια τους. Ολα αυτά τα 30 χρόνια αν θέλαν να μας πάρουν την περιουσία μας θα την είχαν πάρει. Ομως είναι τόσο ισχυρές οι υπογραφές τιμής που έβαλαν αυτές οι χώρες, που δεν μπορούν να την πάρουν με τίποτα. Λένε να πάρουμε γη στην περιοχή της Πολύζεβας και Γεώργεβας που ανήκουν στο Ασβεστοχώρι και την καλλιεργούν αγρότες του Ασβεστοχωρίου. Αν εμείς ποτέ δεχόμασταν ανταλλαγή, δε θα δεχόμασταν ίσα στρέμματα σε άλλο μέρος. Δεν μπορείς να φύγεις από ιδιαιτέρου κάλλους περιοχή και να πας εκεί που σε στέλνουν οι... κάλοι. Ας δώσει στον πρόσφυγα του Πανοράματος για το ένα στρέμμα του Ελαιορέματος έξι στρέμματα σε μία άλλη περιοχή και - αν δεν είχε αυτό το ισχυρό συμβόλαιο - να θυσιαστεί. Τώρα που το έχει, τέτοια θυσία δε θα κάνει ποτέ.

Ομως, το κυριότερο είναι ότι ο αγρότης του Πανοράματος δε θα δεχόταν ανταλλαγή σε περιοχή που τρώει ψωμί άλλος αγρότης, γείτονας του. Είναι ντροπή να το κάνουν αυτό, μετά από τόσα χρόνια που τα καλλιεργούν. Και δικά τους να μην είναι, δεν έπρεπε ποτέ να τους αγγίξει το κράτος αυτούς τους ανθρώπους.

- Ποιες θα είναι οι επόμενες κινήσεις της επιτροπής, αλλά και οι δικές σας προσωπικά;

- Πρέπει να πω ότι περιμένω να δω ποιες θα είναι οι κινήσεις της κυβέρνησης, γιατί αυτή τη στιγμή ο μόνος που ευθύνεται είναι αυτή η κυβέρνηση και κανένας άλλος. Ο δικηγόρος μας έχει ασκήσει δίωξη στον πρώην και νυν περιφερειάρχη για παράβαση καθήκοντος και για κάθε υπεύθυνο.

Μέχρι τώρα όλοι οι πολιτικοί, οι βουλευτές φοβόντουσαν την κοινή γνώμη για να μην χάσουν ψήφους, δεν κοιτούσαν τους πρόσφυγες που φτύσανε αίμα σ' αυτό το χωριό και τώρα το διεκδικεί και το απολαμβάνει ο καθένας εκτός από αυτούς. Τώρα που η κοινή γνώμη έχει καταλάβει περί τίνος πρόκειται, τι έχουν να πουν; Ακόμα φοβούνται την κοινή γνώμη;

Και τόσοι δήμαρχοι δεν μπορούν να υπογράψουν ότι τα τόσα αδάσωτα στρέμματα είναι πιο χρήσιμα από τα 651 στρέμματα των προσφύγων; Επαναλαμβάνουμε ότι η συγκεκριμένη περιοχή δεν ήταν ποτέ δάσος. Το '98 έβγαλαν ένα νόμο τεχνητής φυτείας που κατοχυρώνει και αποδεσμεύει όλα τα καταχρηστικά δασωμένα τεμάχια του Πανοράματος πλην από αυτά του Ελαιορέματος που δεν αποδεσμεύουν παρόλο που ανήκουν στην ίδια κατηγορία και δασώθηκαν καταχρηστικά από το δασαρχείο. Και αυτή τη στιγμή αποδεσμεύονται των πλούσιων, με τον όρο τεχνητή φυτεία και μπορούν να χτίζουν στα 500 μέτρα από το σπίτι του πρόσφυγα, ενώ για εμάς ούτε τεχνητή φυτεία υπάρχει, ούτε δικαιοσύνη...

Εσύ, κύριε Φ.Π., σε σύγκριση με τον κύριο Γιώργο Λεονταρίτη, που γράφει το αφιέρωμα για την ΕΔΑ στα «Νέα», είσαι ένας... άγγελος. Εκείνος να δεις αντικομμουνισμό. Σε δευτερόλεπτα το μαύρο γίνεται άσπρο και το αντίστροφο στα γραπτά του. Αφού στο τέλος αναρωτιέσαι: ποιος - και γιατί - τον έβαλε να γράψει τέτοιο «αφιέρωμα» σήμερα; Εχουν γραφτεί τόσα και τόσα ενάντια στο Κου-Κου-Ε, γιατί δεν έμπαινε και αυτός κατευθείαν στο ψητό; Να έλεγε για ξενοκίνητο κόμμα που ποτέ δεν ήθελε την ενότητα, γιατί δεν το άφηναν οι Ρώσοι - και όλα τα άλλα, που διαθέτει η γνωστή αντικομμουνιστική αποθήκη. Με τέτοια ερμαφρόδιτα γραπτά, όπως αυτά του αφιερώματος ή τα δικά σου «αστειάκια», πώς θα περάσετε δίπλα στους μεγάλους του αντικομμουνισμού; Μπέστε, κύριοι - κατευθείαν - στο ψητό. Πετάτε τις μάσκες να δούμε τις εσωτερικές ομορφιές σας. Μην κρύβεστε! (Γιατί δεν μπορείτε να κρυφτείτε).

Ο καθένας, επίσης, γνωρίζει πως σε εποχές που οι πάντες είχαν παραδοθεί στην αυταπάτη της παγκοσμιοποίησης και στην ηδονή της οικονομίας της αγοράς ή είχαν κλειστεί στα σπίτια τους μοιρολογώντας, πρώτοι οι κομμουνιστές, ανά τον κόσμο - και φυσικά πρώτο το Κου-Κου-Ε στην πατρίδα μας - κράτησαν την υπόθεση της αντίστασης ανοιχτή. Κατήγγειλαν τη λαίλαπα που ερχόταν... Συγκρούστηκαν με την αστυνομία. Εχυσαν για μια ακόμα φορά το αίμα τους.

Δεν είδαμε κανένα γραπτό σας να παροτρύνει τον κόσμο να σταθεί στο λιμάνι της Θεσσαλονίκης και να εμποδίσει τα ΝΑΤΟικά στρατεύματα να περάσουν για τη Γιουγκοσλαβία. Το Κου-Κου-Ε ήταν εκεί. Εκεί ήταν και στην υποδοχή του Κλίντον. Εκεί και στην υπόθεση του Οτσαλάν. Εκεί και στα «λευκά κελιά». Εκεί και στα διάφορα - και διαφορετικά - Νταβός. Εκεί και στις συμφωνίες της ευρωπαϊκής ολοκλήρωσης. Εκεί στις διάφορες - και διαφορετικές - πόλεις της Ευρώπης όπου η παγκοσμιοποίηση έπλεκε τα δίχτυα της. Εκεί, μπροστά και πρώτο στους λαϊκούς και διεθνιστικούς αγώνες. Εκεί, στους δρόμους, καταγγέλλοντας τον πόλεμο. Υπερασπίζοντας το απαραβίαστο των συνόρων. Περπατώντας δίπλα - δίπλα με τους απεργούς, με τους συνταξιούχους, με τους μετανάστες, με τους φοιτητές, με τους μαθητές... Εκεί, ενάντια σε όλες τις εκφάνσεις της παγκοσμιοποίησης. Ενάντια σε όλες τις επιθέσεις του καπιταλισμού.

Εσύ, κ. Φ.Π., για παράδειγμα, στην ίδια σελίδα της εφημερίδας, την ίδια μέρα, αναφέρεις τη συμμετοχή του ΣΥΝ στις εκδηλώσεις της Γένοβα, κάνοντας βεβαίως (και γιατί όχι;) ευμενή σχόλια. Κανένας ψόγος για εκείνους. Ακόμα και το σύνθημα, κάτω από το οποίο θα περπατήσουν οι «300 του ΣΥΝ», αναφέρεις με λεπτομέρεια - και καλά κάνεις. Ομως, αμέσως μετά (και για σύγκριση, βέβαια) ξεχύνεις όλο το φαρμάκι σου. Υπερασπιζόμενος, τάχα, το κίνημα κατά της παγκοσμιοποίησης, κατατροπώνεις το Κου-Κου-Ε.

Και εσύ, κ. Λεονταρίτη, και εσύ δεν κρατάς τα προσχήματα. Η «Μάχη» του Τσιριμώκου δεν είναι αξιόπιστος μάρτυρας για τις ιστορικές - αντικομμουνιστικές - αφηγήσεις σου. Τι κάνει νιάου, νιάου στα κεραμίδια, κύριοι; Φοβάμαι πως δεν είναι μόνον η γάτα!

Η έρευνα αυτή που έγινε πανευρωπαϊκά με το συντονισμό του Πανεπιστημίου του Τίλμπουργκ έδειξε ότι στην Ελλάδα η παραδοσιακή κατανομή των ρόλων των δυο φύλων εξακολουθεί να είναι πολύ ισχυρή. Οι άνδρες εξακολουθούν να εργάζονται σε διπλάσιο σχεδόν ποσοστό (88%) σε σύγκριση με τις γυναίκες (45%). Αντίστροφα, στο νοικοκυριό η συμμετοχή τους είναι εξαιρετικά περιορισμένη - έρχονται τελευταίοι σ' όλη την Ευρώπη μαζί με τους Ισπανούς. Οι γυναίκες κατά κανόνα απασχολούνται διπλάσιο χρόνο σε σύγκριση με τους άνδρες στη φροντίδα των παιδιών - και όταν αυτά είναι πολύ μικρά, τετραπλάσιο χρόνο - ενώ γενικότερα απασχολούνται τετραπλάσιο χρόνο στις δουλιές του νοικοκυριού, παρόλο που εργάζονται επαγγελματικά. Για παράδειγμα, σε μια οικογένεια που υπάρχει τουλάχιστον ένα παιδί ηλικίας κάτω των επτά ετών, οι γυναίκες συμμετέχουν με 37 (κατά μέσο όρο) ώρες εργασίας την εβδομάδα στις δουλιές του σπιτιού, ενώ οι άνδρες μόνο με οκτώ ώρες. Οσον αφορά τη φροντίδα των παιδιών, ο αντίστοιχος χρόνος απασχόλησης είναι 36 ώρες για τις γυναίκες και 17 για τους άνδρες.

Οι πιο μορφωμένες γυναίκες και όσες έχουν «καλύτερες» δουλιές τείνουν να εργάζονται συχνότερα από τις υπόλοιπες και να συμμετέχουν λιγότερο στις δουλιές του νοικοκυριού, γιατί αυτές τις κάνει κάποιο τρίτο πρόσωπο.

Εντυπωσιακό είναι ότι οι άνδρες που εκφράζονται θετικά υπέρ της συμμετοχής και των δυο φύλων στη μη αμειβόμενη εργασία στα πλαίσια της οικογένειας, στην πράξη κάνουν το αντίστροφο - δε συμμετέχουν! «Αυτό που έχει αλλάξει από το 1983 ως σήμερα, ανέφερε η Χάρις Συμεωνίδου, είναι ότι τότε οι άνδρες δήλωναν ευθαρσώς ότι δε θέλουν να συμμετέχουν και ότι δεν έχουν αντίρρηση να εργάζεται επαγγελματικά η σύζυγος, φτάνει να μην αλλάξει η συμμετοχή της στις οικογενειακές ευθύνες... Η έρευνα έγινε το 1999 με την ευθύνη της ίδιας ανάμεσα σε 3.048 γυναίκες και 1.026 άνδρες ηλικίας 18-49 χρόνων.

Ιδιαίτερο ενδιαφέρον είχε και μια άλλη έρευνα που αφορούσε τις οικονομικές και κοινωνικές συνέπειες για τις νοικοκυρές που πήραν διαζύγιο, μετά την ψήφιση - μεταρρύθμιση του Οικογενειακού Δικαίου, το 1983. Σύμφωνα με τη δόκτορα Ασπασία Τσαούση - Χατζή, δικηγόρο και κοινωνιολόγο, που έκανε διδακτορική διατριβή για το θέμα αυτό στο Πανεπιστήμιο του Σικάγου, οι συνέπειες του νόμου ήταν βαρύτατες για τις γυναίκες με μακρόχρονους παραδοσιακούς γάμους. Οι διαζευγμένες αυτής της κατηγορίας πέφτουν κάτω από τα όρια της φτώχειας, χωρίς καμιά στήριξη από το κράτος. Στους γάμους αυτούς με την πολλαπλή εξάρτηση της γυναίκας και το σαφή διαχωρισμό των ρόλων ανάμεσα στα δυο φύλα, οι γυναίκες που χωρίζουν δεν μπορούν να περιμένουν διατροφή από το σύζυγο εκτός και αν είναι άρρωστες ή ανίκανες για εργασία, αλλά και η συμμετοχή στα αποκτήματα των συζύγων μετά τη διάλυση του γάμου πολύ δύσκολα αποδεικνύεται. Χρειάζονται μακρόχρονοι δικαστικοί αγώνες, συνήθως για επτά χρόνια, και οικονομικές δυνατότητες - που δε διαθέτει η πλειοψηφία αυτών των γυναικών - για να βρουν το δίκιο τους. Τα συμπεράσματα αυτά εξάγονται από τη μελέτη εξακοσίων δικαστικών αποφάσεων και δείχνουν πως το κράτος δεν αναλαμβάνει τις ευθύνες του απέναντι σ' αυτές τις γυναίκες, που πολύ συχνά εγκατέλειψαν τη δουλιά γιατί δεν υπήρχε η κοινωνική στήριξη, η στήριξη της πολιτείας, ώστε να ανταποκριθούν στους πολλαπλούς ρόλους.

Η πτώση του εισοδήματος των νοικοκυρών που χωρίζουν υπολογίζεται σε 73%, ενώ στους άνδρες σημειώνεται 43% άνοδος. Η δικαστηριακή πρακτική έχει δείξει ότι ένας πολύ μικρός αριθμός γυναικών έχει ωφεληθεί από τη συμμετοχή στα αποκτήματα που προβλέπει ο νόμος. Γιατί;

Σύμφωνα με την ερευνήτρια, οι δικαστές έχουν την τάση να εκλαμβάνουν ως ουσιαστική την τυπική ισότητα ανάμεσα στα δυο φύλα, ενώ η πραγματικότητα είναι διαφορετική στην καθημερινή ζωή. Ενας δεύτερος, εξίσου σημαντικός, παράγοντας είναι η αποτυχία τους να συλλάβουν σε όλες του τις διαστάσεις τον οικονομικό εξαναγκασμό που είναι σε θέση να επιβάλει ο οικονομικά ισχυρότερος σύζυγος εις βάρος της οικονομικά ασθενέστερης συζύγου - όπου από τη μια μεριά ο σύζυγος έχει συσσωρεύσει σημαντικά περιουσιακά στοιχεία, έχει εξασφαλίσει με την εργασία του σημαντικά εισοδήματα και κατέχει σημαντική κοινωνική θέση, ενώ από την άλλη η σύζυγος έχοντας επενδύσει αποκλειστικά στην ενδοοικογενειακή της απασχόληση, στερείται συνήθως περιουσίας, αδυνατεί εξαιτίας της μεγάλης πια ηλικίας της και της έλλειψης εξειδίκευσης να αναζητήσει μια θέση στην αγορά εργασίας και κινδυνεύει να χάσει την ιατροφαρμακευτική περίθαλψη που δικαιούται από το σύζυγό της.

Η άποψη των γυναικών για το θεσμό του γάμου ήταν το θέμα έρευνας που πραγματοποίησε η Τίνα Κακλαμάνη από το Τμήμα Κοινωνικής Διοίκησης του Δημοκρίτειου Πανεπιστημίου Θράκης ανάμεσα σε γυναίκες που κατοικούν σε αστική περιοχή, έχουν την εμπειρία του γάμου και της τεκνοποίησης και εργάζονται.

Στην Ελλάδα, όπως και στις υπόλοιπες χώρες της ΕΕ, παρουσιάζεται έντονο δημογραφικό πρόβλημα, ενώ ο αριθμός των γάμων όλο και λιγοστεύει. Στο πλαίσιο αυτών των μεταβολών, που έχουν σχέση με το πρότυπο της οικογένειας, η διερεύνηση του τρόπου με τον οποίο οι γυναίκες αντιμετωπίζουν το θεσμό του γάμου έχει έναν ιδιαίτερα επίκαιρο χαρακτήρα. Σύμφωνα με τους παραδοσιακούς κανόνες και πρότυπα, πρωταρχικός ρόλος της γυναίκας είναι η μητρότητα και ο κατ' εξοχήν χώρος ανάπτυξης της δραστηριότητάς της η οικογενειακή εστία. Η επαγγελματική απασχόληση της γυναίκας γίνεται αποδεκτή αν οι παραπάνω λειτουργίες δε διαταράσσονται και η «συμβολή» της είναι αναγκαία βάσει των οικογενειακών αναγκών. Συνεπώς, το δικαίωμα της γυναίκας για εργασία δεν είναι κατακτημένο και ένα επάγγελμα που απαιτεί σημαντική επένδυση και αφοσίωση θεωρείται κίνδυνος για το γάμο και την οικογένεια.

Από την άλλη πλευρά, σύμφωνα με τα σύγχρονα δεδομένα, ο ρόλος του παιδιού έχει γίνει πιο σημαντικός στη σύγχρονη οικογένεια και αποτελεί το κέντρο βάρους. Οι γονείς είναι αναγκασμένοι να αυξάνουν τις παροχές στα παιδιά λόγω αυξημένων απαιτήσεων, γεγονός που καθιστά το δεύτερο μισθό απαραίτητο. Μειώνουν τον αριθμό των παιδιών που κάνουν προκειμένου να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις για τη μόρφωσή τους και τις άλλες ανάγκες τους. Ετσι η γυναίκα βιώνει μια συγκρουσιακή κατάσταση: Την αντικειμενική οικονομική ανάγκη με τα συναισθήματα ενοχής σε συνδυασμό με τα παραδοσιακά πρότυπα του ρόλου της σαν μητέρας. Από τις γυναίκες που πήραν μέρος στην έρευνα: Σχετικά με τη φύλαξη των παιδιών, το 31% των γυναικών εργάζεται στο σπίτι, 24% φροντίζει για τα παιδιά άτομο της οικογένειας, 18% παιδικός σταθμός ή αμειβόμενο άτομο, ενώ στις υπόλοιπες περιπτώσεις ισχύουν λύσεις συνδυαστικές.

Τέλος, σχετικά με τις σχέσεις του ζευγαριού και την επαγγελματική απασχόληση της γυναίκας: 24% δήλωσαν ότι τα αντικειμενικά δεδομένα λειτουργούν αρνητικά, 16% ότι η συζυγική σχέση σήμερα διευκολύνει, 29% ότι η γυναίκα δικαιούται τη χειραφέτηση, ενώ 31% μίλησαν για τον αναντικατάστατο ρόλο της μάνας ως αντίβαρου στη στασιμότητα της συζυγικής σχέσης.

Πληκτρολογώντας, λοιπόν, την παραπάνω διεύθυνση, θα βρεθείτε στην κεντρική σελίδα του ΠΣΕ. Εκεί σας περιμένουν, μαζί με τα στοιχεία επικοινωνίας με το συμβούλιο, πέντε κύριες επιλογές μ' έναν πρωτότυπο τρόπο «πλοήγησης». Με τη μορφή υδρόγειων σφαιρών, οι οποίες αρχίζουν να γυρνούν καθώς περνάτε από πάνω τους το δρομέα του «ποντικιού», σας δίνεται η δυνατότητα να επιλέξετε τις πληροφορίες που θέλετε να εμφανιστούν στη συνέχεια. Συγκεκριμένα, μπορείτε να βρείτε:

• Meetings/ Συναντήσεις: με υλικό από τις συναντήσεις που γίνονται μεταξύ των εθνικών επιτροπών ειρήνης. Εδώ θα βρείτε και τη διακήρυξη της Μόκα, από τη συνάντηση των κινημάτων Ειρήνης της Αμερικανικής Ηπείρου, που έγινε στις 21-23 Μάρτη στη Δομινικανή Δημοκρατία.
• News/ Νέα: με διεθνές ειδησεογραφικό υλικό
• Committees/ Επιτροπές: με υλικό από δραστηριότητες των εθνικών επιτροπών ειρήνης.
• Bulletin/ Ανακοινώσεις: με ανακοινώσεις για δραστηριότητες του ΠΣΕ.
• Events/ Γεγονότα: με υλικό από διοργανώσεις, διαδηλώσεις κτλ. του παγκόσμιου κινήματος ειρήνης.

Πατώντας πάνω στο χαρακτικό (του Γ. Βακιρτζή) της κεντρικής σελίδας, μπορείτε να διαβάσετε κάποια στοιχεία του ΠΣΕ και το καταστατικό του. (Σύντομο ιστορικό, αρχές και σκοποί, κανονισμός λειτουργίας, οργανωτική διάταξη, χρηματοδότηση). Ενώ όταν πατήσετε πάνω στη φράση «World Peace Council», θα βρείτε κάποια συμπληρωματικά στοιχεία, αλλά και την παρότρυνση στον επισκέπτη για συνεργασία, στέλνοντας ειδήσεις, φωτογραφίες, απόψεις και εμπειρίες από τη δραστηριότητα των τοπικών κινημάτων ειρήνης. Ηδη το «ηλεκτρονικό γραμματοκιβώτιο» «βομβαρδίζεται» καθημερινά με δεκάδες e-mail από κάθε γωνιά του πλανήτη.

Η γλώσσα στην οποία είναι γραμμένα τα κείμενα, έχει επιλεγεί αρχικά να είναι η αγγλική, αλλά γίνονται προσπάθειες να υπάρξει σύντομα ισπανική και ελληνική έκδοση της ιστοσελίδας, μαζί με την περαιτέρω ανάπτυξή της. Φιλοδοξία του Συμβουλίου για τον κόμβο, είναι να γίνει κέντρο ενημέρωσης του παγκόσμιου κινήματος ειρήνης, καλώντας κάθε εθνική επιτροπή να στέλνει υλικό για δημοσίευση. Επίσης υπάρχει η σκέψη να διατεθεί χώρος, ώστε να δημιουργηθούν σελίδες κατά ήπειρο, για καλύτερο συντονισμό. Στα πλαίσια αυτά έχει δρομολογηθεί ήδη η δημιουργία ενός περιφερειακού κέντρου πληροφόρησης στην αμερικάνικη ήπειρο και γίνονται προσπάθειες να γίνει το ίδιο και στις υπόλοιπες ηπείρους.

Το mail για επικοινωνία με τον κόμβο, είναι το «info@wpc-in.org» ενώ μπορείτε να στέλνετε τις απόψεις, τις σκέψεις και τις παρατηρήσεις σας στο «opinion@wpc-in.org».

Από τις εργασίες του Συνεδρίου του Παγκισμίου Κινήματος Ειρήνης που έγινε στην Αθήνα πέρυσι τον Μάιο

Εκεί, στο μικρό «στρατηγείο» της ειρήνης, στην πλατεία Συντάγματος, έχει στηθεί ο κόμβος του ΠΣΕ. Σ' αυτό το μικρό χώρο, στον οποίο «φιλοξενούνται» τα γραφεία του ΠΣΕ, κάθε μέρα δεκάδες μηνύματα έρχονται απ' όλες τις ηπείρους του κόσμου. Μηνύματα ειρήνης, ελπίδας και προοπτικής. Από την Ασία, την Αμερική, την Αφρική, την Ευρώπη, ακόμα και τη μακρινή Ωκεανία μέλη και εκπρόσωποι φιλειρηνικών κινημάτων στέλνουν τα δικά τους μηνύματα. Την ανακοίνωσή τους, την εκδήλωση που προγραμματίζουν να κάνουν, την κατάσταση που επικρατεί στη χώρα τους, τις μικρές και μεγάλες δραστηριότητές τους τις καταθέτουν μέσα στις «σελίδες» του κόμβου. Παίρνουν και δίνουν μηνύματα, παίρνουν και δίνουν ελπίδα... Γνωρίζουν πολύ καλά ότι δεν είναι μόνοι τους. Ξέρουν ότι σε ολόκληρο τον κόσμο, ένα ισχυρό και δυναμικό κίνημα «ξεπηδά». Ενα κίνημα που δηλώνει αποφασισμένο να βάλει φραγμό στα σχέδια των ιμπεριαλιστών, να ανατρέψει τη βαρβαρότητα της «νέας τάξης»...

«Στην παραπληροφόρηση του ιμπεριαλισμού πρέπει να απαντήσουμε με τη δική μας ενημέρωση», ήταν τα λόγια του αντιπροέδρου του ΠΣΕ Κουβανού Ορλάντο Φουντόρα, στην τελευταία συνεδρίαση της Γραμματείας του Παγκόσμιου Συμβουλίου. Μια άποψη που έτυχε της «θερμής» αποδοχής από όλα τα μέλη της Γραμματείας. Μια πρόταση που δεσμεύτηκαν να υλοποιήσουν στο πολύ άμεσο μέλλον.

Ο Εκτελεστικός Γραμματέας του ΠΣΕ Θ. Παφίλης μας παρουσίασε τους σκοπούς και τις επιδιώξεις αυτής της πραγματικά μεγάλης προσπάθειας. Στόχος μας, μας είπε με ιδιαίτερη έμφαση ο Θ. Παφίλης, είναι να πετύχουμε τον καλύτερο συντονισμό του παγκόσμιου φιλειρηνικού κινήματος. Αυτό μπορούμε να το πετύχουμε και μέσα από τις δυνατότητες που μας προσφέρει η καινούρια τεχνολογία. «Είναι πολύ σημαντικό να ενημερώνονται τα κινήματα σε όλο τον πλανήτη για τις τρέχουσες εξελίξεις. Είναι πολύ σημαντικό να έχουν στα "χέρια" τους τις αποφάσεις και τα επίσημα κείμενα Παγκόσμιου Συμβουλίου. Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να δίνεις τη δυνατότητα στους εκπροσώπους των κινημάτων να έχουν άμεση επαφή με έδρα του Συμβουλίου». Δεν πρέπει να παραβλέπουμε, υπογράμμισε ο ίδιος, ότι σε «καθημερινή βάση βομβαρδιζόμαστε σε "τυποποιημένη" και σε πολλές των περιπτώσεων με διαστρεβλωμένη πληροφόρηση, η οποία εξυπηρετεί συγκεκριμένους σκοπούς και συμφέροντα». Δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι σήμερα προβάλλονται μόνα όσα πρέπει να... προβληθούν και πολλές φορές αποσιωπούνται γεγονότα, που η προβολή τους θα δημιουργήσει πρόβλημα στα σχέδια της «νέας τάξης».

Μιλήσαμε με την Ελένη Μαρούκα, που είναι υπεύθυνη για την ιστοσελίδα του ΠΣΕ, και της ζητήσαμε να μας μεταφέρει την εμπειρία της και τις πρώτες της εντυπώσεις από τη συγκεκριμένη προσπάθεια. «Τα αποτελέσματα ήταν πολύ ενθαρρυντικά. Ηταν πάνω από τις αρχικές μας προβλέψεις και πιστεύουμε ότι όταν οι σελίδες του κόμβου αποκτήσουν περισσότερα θέματα, ο αριθμός των επισκέψεων θα αυξηθεί σε πολύ μεγάλο βαθμό», τόνισε η Ελ. Μαρούκα. Ελπίζουμε σ' αυτή την προσπάθεια να ανταποκριθούν όλα τα κινήματα ειρήνης, κατέληξε η ίδια.