Σπουδαστές της ΣΓΤΚΣ κάνουν εργαστήριο στο διάδρομο...

Οι αντιδραστικές αναδιαρθρώσεις, η πολιτική της υποχρηματοδότησης της δημόσιας εκπαίδευσης, που στρώνει το έδαφος για την επιχειρηματική λειτουργία των πανεπιστημίων, οι αντιεκπαιδευτικοί νόμοι της ΝΔ και του ΠΑΣΟΚ, που ανοίγουν το δρόμο για την ιδιωτικοποίηση της δημόσιας Παιδείας, χτυπούν ακόμα περισσότερο τα ΤΕΙ. Τώρα, μάλιστα, που στο προσκήνιο μπαίνει η αναγνώριση των πτυχίων των κολεγίων (καθώς πρόθεση της κυβέρνησης, μετά και την απόφαση του Ευρωδικαστηρίου, είναι να ενσωματώσει την κοινοτική οδηγία 36/05), τα ΤΕΙ βρίσκονται σε ακόμα δυσμενέστερη θέση.

Στόχος της πολιτικής της ΕΕ, στον οποίο εντάσσεται και η κοινοτική οδηγία για τα ΚΕΣ, είναι να ισοπεδωθούν τα εργασιακά δικαιώματα όλων των αποφοίτων, να πέσει η τιμή της εργατικής δύναμης, να κρίνει τα επιστημονικά προσόντα του εργαζόμενου ο ίδιος ο εργοδότης. Αυτό σημαίνει, ότι ο εργοδότης «κρίνει» κάθε μεμονωμένο εργαζόμενο, ότι καταργούνται δηλαδή οι Συλλογικές Συμβάσεις και τα κεκτημένα δικαιώματα των εργαζομένων.

Τα επαγγελματικά δικαιώματα που τάζει η κυβέρνηση στα ΤΕΙ δεν είναι παρά μια μπανανόφλουδα, καθώς με το ένα χέρι τους δίνει μια φιλολογική λίστα χωρίς αντίκρισμα και με το άλλο χέρι τους παίρνει εργασιακά και ασφαλιστικά δικαιώματα. Οι απόφοιτοι των ΤΕΙ είναι ήδη φτηνοί και ευέλικτοι εργαζόμενοι, διαπραγματεύονται την πώληση της εργατικής τους δύναμης υπό χειρότερους όρους σε σχέση με τους πτυχιούχους πανεπιστημίου.

Τόσο η «ανωτατοποίηση» των ΤΕΙ επί ΠΑΣΟΚ, όσο και όλες οι κινήσεις - βαφτίσια των ΤΕΙ αποβλέπουν στην ακόμα παραπέρα υποβάθμιση των πτυχίων και των πανεπιστημίων. Βασική κατεύθυνση της διαδικασίας της Μπολόνια άλλωστε είναι η δημιουργία χώρου όπου όλα τα πτυχία θα είναι μια «σούπα», στην οποία όπου να 'ναι θα ενταχτούν και τα κολέγια. Είναι προφανές ότι όλες οι κατ' όνομα αλλαγές που επιχειρούνται στα ΤΕΙ δε συνοδεύονται από καμία ουσιαστική αναβάθμισή τους. Κύριος στόχος της κυβέρνησης είναι να έχει τους εκπαιδευτικούς και τις διοικήσεις των ιδρυμάτων «στο χέρι» για να εφαρμόσουν γρήγορα τις αναδιαρθρώσεις.

Η πολιτική της συνειδητής υποχρηματοδότησης και της απαξίωσης των ΤΕΙ κάνει την εμφάνισή της σε πολλές πλευρές της λειτουργίας τους. Και αποτελεί τρανή απόδειξη ότι στόχος της πολιτικής ΕΕ - ΝΔ - ΠΑΣΟΚ είναι να παραμείνουν τα ΤΕΙ ο «φτωχός συγγενής» της ανώτατης εκπαίδευσης, να ενταθεί η απαξίωσή τους. Τα αποτελέσματα αυτής της τακτικής οι σπουδαστές τα βιώνουν καθημερινά στην τσέπη τους: Αγοράζουν μόνοι τους όλα τα αναλώσιμα υλικά και τα υλικά των εργασιών τους, αγοράζουν φωτοτυπίες και σημειώσεις, ξοδεύουν μια περιουσία για τις εργασίες και την πτυχιακή τους, στριμώχνονται ασφυκτικά σε αίθουσες που δεν επαρκούν για όλους, ενώ συνωστίζονται στα εργαστήρια καθώς το μόνιμο προσωπικό είναι ελάχιστο και οι προσλήψεις έκτακτου προσωπικού μειώνονται κάθε χρόνο.

Τα παραδείγματα είναι πολλά. Στη Σχολή Γραφικών Τεχνών και Καλλιτεχνικών Σπουδών (ΣΓΤΚΣ), στο Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών δεν υπάρχουν εκτυπωτικά μηχανήματα. Σε ένα τμήμα δηλαδή με βασικό αντικείμενο την Τυπογραφία, δεν υπάρχουν μηχανές για να κάνουν οι σπουδαστές το εργαστήριό τους. Υπάρχει μόνο μια παλιά εκτυπωτική μηχανή, που έχει αποσυρθεί από την παραγωγή...

Αντίστοιχα, στο Τμήμα Φωτογραφίας της ΣΓΤΚΣ δεν υπάρχουν φωτογραφικές μηχανές ή κάμερες για τους σπουδαστές, με αποτέλεσμα οι σπουδαστές από το πρώτο έτος να πρέπει να πληρώσουν περίπου 800 ευρώ για φωτογραφική μηχανή, φιλμ, χημικά, κάρτες μνήμης... Στο Τμήμα Οδοντοτεχνικής, από το δεύτερο εξάμηνο οι σπουδαστές καλούνται να αγοράσουν υλικά για τα εργαστήρια, που κοστίζουν 50 - 100 ευρώ... Γενικότερα, σε όλα τα τμήματα των ΤΕΙ, μια σειρά από αναλώσιμα, που είναι απαραίτητα για την παρακολούθηση των εργαστηρίων και των μαθημάτων, βαρύνουν το πορτοφόλι των σπουδαστών.

Η απαξίωση εμφανίζεται και σε άλλες πλευρές. Πολλά μαθήματα διδάσκονται από σημειώσεις και φωτοτυπίες και όχι από βιβλία, σε σημείο όπου, για παράδειγμα, στο Τμήμα Αισθητικής οι σπουδαστές να διδάσκονται μακιγιάζ με ασπρόμαυρες σημειώσεις! Μάλιστα, κάθε χρόνο μειώνεται το ποσό του προϋπολογισμού των ιδρυμάτων που αντιστοιχεί στα συγγράμματα. Φέτος, ο προτεινόμενος προϋπολογισμός του ΤΕΙ Αθήνας προβλέπει για συγγράμματα 1 εκατ. λιγότερο από τον περσινό (1,7 εκατ. φέτος έναντι 2,7 εκατ. πέρσι).

Την ίδια στιγμή, σοβαρότατη είναι η έλλειψη σε αίθουσες. Στο Τμήμα Συντήρησης Αρχαιοτήτων της ΣΓΤΚΣ, ενώ στα μαθήματα και στα εργαστήρια χρησιμοποιούνται χημικά και διαλύτες, δεν υπάρχουν κατάλληλες αίθουσες, που να εξαερίζονται επαρκώς, με αποτέλεσμα οι σπουδαστές να παίρνουν τα υλικά και να κάνουν μάθημα στο ...διάδρομο!

Δεν είναι λίγες οι περιπτώσεις όπου οι αίθουσες ενός τμήματος δεν επαρκούν και «δανείζεται» από άλλα τμήματα. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα του Τμήματος Ιατρικών Εργαστηρίων, όπου συχνά καθηγητής και σπουδαστές γυρίζουν από όροφο σε όροφο για να βρουν άδεια αίθουσα να κάνουν μάθημα...

Οι ελλείψεις σε εκπαιδευτικό προσωπικό είναι επίσης τεράστιες, ενώ τείνει να γίνει κανόνας ο θεσμός του έκτακτου καθηγητή... Ετσι, σε αίθουσες εργαστηρίων συνωστίζονται περισσότεροι σπουδαστές από εκείνους που πραγματικά χωράνε, και φυσικά αρκετοί σπουδαστές παρακολουθούν το εργαστήριο ...κοιτάζοντας τους υπόλοιπους που πρόλαβαν να πιάσουν θέση...

Οσο για την υποδομή των εργαστηρίων, πολλά εργαστήρια γίνονται σε ...εικονική πραγματικότητα. Στη ΣΕΥΠ, για παράδειγμα, ο καθηγητής μπορεί να θέλει να διδάξει με αναπαράσταση σε κούκλα πώς τοποθετείται ο ουροκαθετήρας, ωστόσο το εργαστήριο να έχει μόνο καθετήρα «λεβάιν». «Εστω ότι είναι ουροκαθετήρας», λοιπόν, και το εργαστήριο συνεχίζεται... Αντίστοιχα, στο εργαστήριο πειραματόζωων δεν υπάρχουν πειραματόζωα...

Η ασφυκτική κατάσταση στα ΤΕΙ είναι αποτέλεσμα μιας μακρόχρονης πολιτικής που διατηρεί υποβαθμισμένα τα ιδρύματα, δίνει ακόμα λιγότερα «ψίχουλα» στα ΤΕΙ, εντείνει την απαξίωση των σπουδών και των πτυχίων. Είναι μια κατάσταση που δε λύνεται με «βαφτίσια». Η ουσία και η πραγματικότητα δεν αλλάζουν προς το καλύτερο επειδή θα ονομαστούν έτσι ή αλλιώς τα ΤΕΙ. Η στάση της Συνόδου των Προέδρων και Αντιπροέδρων των ΤΕΙ, που, θεωρώντας δεδομένη την ενσωμάτωση της κοινοτικής οδηγίας και εκτιμώντας ότι οι σπουδαστές θα προτιμήσουν τα «κολέγια» από τα ΤΕΙ, ζητάει τη μετονομασία των ΤΕΙ σε πανεπιστήμια, είναι χωρίς αντίκρισμα. Οι συντεχνιακές λογικές και οι «διεκδικήσεις» που δε στρέφονται ενάντια στην πολιτική που προκαλεί τα προβλήματα, οδηγούν τελικά στην «ανακύκλωση» των προβλημάτων και στο «αναιμικό» ξέσπασμα της αγανάκτησης χωρίς όμως κανένα αντίκρισμα. Και βέβαια δεν μπορεί να αποτελέσει λύση το άνοιγμα της πόρτας των ΤΕΙ σε επιχειρήσεις, για να «δωρίσουν» μηχανήματα επειδή ο προϋπολογισμός δε φτάνει...

Εκείνο που απαιτείται είναι η ρήξη με την πολιτική ΕΕ - ΝΔ - ΠΑΣΟΚ, και η προβολή διεκδικήσεων στην κατεύθυνση της συγκρότησης μιας Ενιαίας Ανώτατης Εκπαίδευσης, αποκλειστικά δημόσιας και δωρεάν, με κατάργηση κάθε επιχειρηματικής δραστηριότητας. Να σταματήσει η αναχρονιστική διάκριση σε πανεπιστήμια και ΤΕΙ, να αποσαφηνιστούν τα επιστημονικά αντικείμενα σε συνδυασμό με τις κοινωνικές ανάγκες, προσδιορίζοντας ταυτόχρονα και σε ποια βαθμίδα εντάσσεται το γνωστικό αντικείμενο κάθε τμήματος. Ταυτόχρονα, απαιτείται η δημιουργία «μεταλυκειακών» επαγγελματικών σχολών υψηλού επιπέδου, δημόσιων και δωρεάν, για όσα επαγγέλματα δεν απαιτούν επιστημονική ειδίκευση.

Στην κατεύθυνση αυτή, στον αντίποδα της συναίνεσης και του κυνηγιού της «ταμπέλας», η ΠΚΣ εντείνει την πάλη στα ΤΕΙ, για να μπουν στο προσκήνιο οι πραγματικές ανάγκες των σπουδαστών στη μόρφωση και τη δουλειά. Δεν είναι τυχαίο ότι οι σπουδαστές έχουν μετρήσει κατακτήσεις μετά από αγωνιστικές πρωτοβουλίες και δράσεις στις οποίες πρωτοστάτησε η ΠΚΣ. Για παράδειγμα, στη ΣΓΤΚΣ, μετά από κινητοποιήσεις, αγοράστηκαν μεγάλα εκτυπωτικά μηχανήματα, έχουν επιστραφεί σε σπουδαστές χρήματα από αγορά αναλώσιμων υλικών και έχουν δοθεί βιβλία σε μια σειρά από μαθήματα που δε δίνονταν (π.χ., «Ιστορία Τέχνης» στα Τμήματα Γραφιστικής και Εσωτερικής Αρχιτεκτονικής, «Μελάνια» στο Τμήμα Τεχνολογίας Γραφικών Τεχνών, κ.α.). Ακόμα, μετά από κινητοποιήσεις που έγιναν με πρωτοβουλία της ΠΚΣ, όλοι οι σπουδαστές στο ΤΕΙ Αθήνας σιτίζονται στο εστιατόριο του ιδρύματος.

Ο «Ρ» είχε σημειώσει ξεκάθαρα από την πρώτη στιγμή ότι αυτή η πρόταση της γνωστής πλειοψηφίας της ΟΛΜΕ ήταν ένας καιροσκοπισμός, ενταγμένος στην προεκλογική τακτική του ΠΑΣΟΚ και συμφωνημένος με τους συνοδοιπόρους του στο συνδικαλιστικό κίνημα και τους χώρους της εκπαίδευσης (ΣΥΝ και λοιπούς δήθεν «αριστερούληδες»). Είχε καταγγείλει το διεκδικητικό πλαίσιο της ΟΛΜΕ, που αφήνει στο απυρόβλητο πλευρές της κυβερνητικής πολιτικής, δεν ανταποκρίνεται στις σύγχρονες ανάγκες των εργαζομένων, συσκοτίζει ενόχους και αιτίες...

Τώρα όμως που η πρόταση της ΟΛΜΕ έσκασε σαν φούσκα, καθώς την απέρριψε η βάση των εκπαιδευτικών, τα επιτελεία των παραπάνω δυνάμεων έψαξαν για άλλον «ηγέτη»... με όρο, πάντα, όποιος επιλεγεί ως «ομπρέλα» του κινήματος να έχει ένα διεκδικητικό πλαίσιο που να βολεύει τις δυνάμεις του συμβιβασμού. Εν χορώ, λοιπόν, στα μέσα της περασμένης βδομάδας όλες οι φυλλάδες που είχαν προηγουμένως αναγάγει την ΟΛΜΕ σε «μπροστάρη» των κινητοποιήσεων, αναγόρευσαν σε νέο «ηγέτη» το Εθνικό Μετσόβιο Πολυτεχνείο.

Είναι ακόμα χαρακτηριστικό ότι για το νόμο - πλαίσιο και τους υπόλοιπους νόμους που έχουν ψηφιστεί και οδηγούν ταχύτατα τα ΑΕΙ σε ιδιωτικοοικονομική λειτουργία, η σύγκλητος του ΕΜΠ εκφράζει μια γενικόλογη διαφωνία και δηλώνει ότι: «Τα μέλη της πανεπιστημιακής κοινότητας και τα συλλογικά τους όργανα δεν επιδεικνύουν ιδιαίτερο ζήλο για τις θεσμικές αυτές παρεμβάσεις...», δηλαδή εφαρμόζουμε τις αναδιαρθρώσεις, αλλά ...όχι με πολύ κέφι!

Την ίδια στιγμή, τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι φοιτητές και οι σπουδαστές γιγαντώνονται: Το κόστος των σπουδών (σίτιση, στέγαση, συγγράμματα, εργασίες κλπ.) διογκώνεται, οι σπουδές και τα πτυχία υποβαθμίζονται, κομμάτι της γνώσης έχει περάσει στα μεταπτυχιακά, τα πτυχία πανεπιστημίων εξισώνονται με τα πιστοποιητικά τρίχρονων ψευτοκολεγίων. Η επιστημονική γνώση δίνει τη θέση της σε αποσπασματικές δεξιότητες, τα προγράμματα σπουδών μετατρέπονται σε ένα άθροισμα πιστωτικών μονάδων από μαθήματα χωρίς καμία συνοχή. Εφαρμόζονται από τα ιδρύματα πλευρές του νόμου - πλαισίου που προωθεί την περαιτέρω υποβάθμιση και ιδιωτικοποίηση των σπουδών.

Γι' αυτό και οι αγώνες της νεολαίας που βρίσκεται στα θρανία πρέπει να αντιπαρατεθούν με τον πραγματικό ένοχο, με τις πραγματικές αιτίες των προβλημάτων. Και η πραγματική αιτία βρίσκεται στην πολιτική της ΕΕ όπως εκφράζεται στις «ελευθερίες» του Μάαστριχτ, στη στρατηγική της Λισαβόνας και τη διαδικασία της Μπολόνια. Τα βέλη των μαθητών και των φοιτητών πρέπει να στοχεύσουν στην καρδιά των προβλημάτων τους, δηλαδή στην πολιτική που υπηρετεί τα συμφέροντα του κεφαλαίου για αύξηση της κερδοφορίας του, για τη μείωση του κόστους της εργατικής δύναμης, για «αλώνισμα» των επιχειρήσεων σε όλους τους χώρους εκπαίδευσης. Στον αγώνα που ξεδιπλώνεται, μαθητές, φοιτητές και σπουδαστές πρέπει να γυρίσουν την πλάτη στις δυνάμεις που, ενώ είναι υπέρμαχοι της πολιτικής της ΕΕ και του κεφαλαίου, αυτοπαρουσιάζονται ως «φίλοι» των μαθητών και των φοιτητών για να μπλοκάρουν την ανάπτυξη της πάλης ενάντια στον πραγματικό ένοχο. Απέναντι από τους μαθητές και τους φοιτητές είναι τα κόμματα του ευρωμονόδρομου και οι παρατάξεις τους, που κύριο στόχο έχουν να καναλιζάρουν τη δίκαιη αντίδραση σε μονοπάτια ανώδυνα για το σύστημα και να καλλιεργήσουν στη νεολαία συνείδηση υποτακτικού.