Εκδήλωση με θέμα «Από το σχολείο της απόγνωσης στο σχολείο της συλλογικότητας και της γνώσης» οργάνωσαν οι Κομματικές Οργανώσεις Χαϊδαρίου του ΚΚΕ στις 10 Νοέμβρη, με κεντρικό ομιλητή τον Κυριάκο Ιωαννίδη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνο του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων που κάνουν οι Οργανώσεις του ΚΚΕ ανοίγοντας τη συζήτηση για το πώς η θέση του ΚΚΕ για το σχολείο δίνει απάντηση στα φλέγοντα ζητήματα της εκπαιδευτικής επικαιρότητας που προβληματίζουν και απασχολούν τον εκπαιδευτικό κόσμο.

Ανοίγοντας την εκδήλωση, η αντιδήμαρχος Παιδείας του δήμου Χαϊδαρίου, Κατερίνα Βελέντζα, αναφέρθηκε στην κατάσταση με τις υποδομές στα σχολεία επικεντρώνοντας στο Χαϊδάρι. Μίλησε αναλυτικά για τα τεράστια προβλήματα που προκαλεί η υποχρηματοδότηση ακόμα και για εξυπηρέτηση βασικών αναγκών στα σχολεία, σημειώνοντας ότι τα κτίρια και οι υποδομές δεν ανταποκρίνονται στις σύγχρονες σχολικές ανάγκες, αφού πέρα από τη μεγάλη ηλικία τους, δεν έχει γίνει καν σεισμικός έλεγχος. Επίσης, η κατάργηση των σχολικών επιτροπών προκαλεί ακόμα περισσότερα προβλήματα, αφού η ευθύνη περνά απευθείας στα Δημοτικά Συμβούλια και όλα αυτά την ώρα που οι κυβερνήσεις διαχρονικά παρακρατούν από τους δήμους τις θεσμοθετημένες χρηματοδοτήσεις. Χαρακτηριστικό είναι πως στον δήμο Χαϊδαρίου πρέπει να δίνονται κάθε χρόνο 14,2 εκατ. ευρώ αλλά δίνονται μόλις 5,8.

Οπως είπε, όμως, βλέπουμε ξεκάθαρα ότι η κυβέρνηση, με τις οδηγίες της ΕΕ, σχεδιάζει ένα σχολείο που εναγωνίως θα αναζητά τρόπους να καλύψει τις ανάγκες του, να εξασφαλίσει πρόσθετους πόρους, ένα σχολείο που θα λειτουργεί ως επιχείρηση. Προωθεί ένα σχολείο ακόμα πιο ανταγωνιστικό και βαρετό, που θα δημιουργήσει αποκλεισμούς.

«Ως δημοτική αρχή αξιοποιούμε κάθε δυνατή χρηματοδότηση, κάθε πρόγραμμα, προκειμένου να ελαφρύνουμε τη λαϊκή οικογένεια. Παλεύουμε ενάντια στην τραγική κατάσταση που υπάρχει σήμερα στα σχολεία. Διεκδικούμε όρους και προϋποθέσεις που θα κάνουν τα σχολεία ελκυστικά στους μαθητές και θα διοχετεύεται δημιουργικά η όρεξη για έκφραση των νέων», είπε χαρακτηριστικά.

Η Στέλλα Χατζηστεργίου, μέλος της προσωρινής διοίκησης του Συλλόγου Γονέων Παιδικών Σταθμών Δήμου Χαϊδαρίου, στάθηκε στην Προσχολική Αγωγή και στη σημασία τού να έχουν τα παιδιά ολόπλευρη μόρφωση και στήριξη από τη βρεφική ηλικία, στήριξη που τη χρειάζεται και η οικογένεια. Ωστόσο, όπως είπε, το κράτος δεν φροντίζει γι' αυτό γιατί κρίνει τα παιδιά ως κόστος, με αποτέλεσμα η πρόσβαση στην Προσχολική Αγωγή να μην είναι καθολικό δικαίωμα, για όλα τα παιδιά, στις μικρές ηλικίες.

Κατέληξε καλώντας: «Σήμερα, πρέπει να δυναμώσει η διεκδίκηση για άμεση αναβάθμιση όλων των δομών Προσχολικής Αγωγής και Φροντίδας (νηπιαγωγείων και παιδικών σταθμών). Με κτίρια σύγχρονα και ασφαλή, με τους απαραίτητους χώρους για το παιχνίδι, το φαγητό, την ξεκούραση των παιδιών. Η πρόσβαση των παιδιών να είναι εντελώς δωρεάν, χωρίς τροφεία και άλλα έξοδα που καλούνται να καλύπτουν οι γονείς για τις λειτουργικές ανάγκες αλλά και πολιτιστικές δραστηριότητες». Ταυτόχρονα επισήμανε την ανάγκη να γίνουν προσλήψεις μόνιμου προσωπικού όλων των ειδικοτήτων (παιδαγωγών, λογοθεραπευτών, εργοθεραπευτών, ψυχολόγων, βοηθητικού προσωπικού), αλλά και τα προαύλια να διαμορφωθούν με τέτοιον τρόπο ώστε να διευκολύνουν το παιχνίδι και τη σωματική άσκηση των παιδιών. Ολα αυτά κάτω από την ομπρέλα ενός ενιαίου, σύγχρονου εκπαιδευτικού προγράμματος με ευθύνη του κράτους, και όχι όπως είναι σήμερα για τους παιδικούς σταθμούς στη δικαιοδοσία της εκάστοτε δημοτικής αρχής.

Στη συνέχεια διαβάστηκε η παρέμβαση της Ελένης Αποστολοπούλου (δεν μπόρεσε να παρευρεθεί λόγω ασθένειας), μέλους του Συλλόγου Γονέων του 9ου Δημοτικού Σχολείου. Αναφέρθηκε διεξοδικά στα ζητήματα της Ειδικής Αγωγής και στα καθημερινά προβλήματα που αντιμετωπίζει μια λαϊκή οικογένεια, παλεύοντας με την αδιαφορία του κράτους. Επισήμανε τις τεράστιες ελλείψεις που υπάρχουν στην Ειδική Αγωγή και στην Εκπαίδευση των παιδιών αυτών, με τους γονείς να αναγκάζονται να βάλουν το χέρι στην τσέπη, αφού σχεδόν όλες οι δομές που υπάρχουν είναι ιδιωτικές.

Αναφέρθηκε επίσης στην εξαντλητική διαδικασία για τους γονείς να καταφέρουν να πάει το παιδί τους σε σχολείο Ειδικής Αγωγής ή να έχει Παράλληλη Στήριξη, ενώ ακόμα και αν είναι «τυχερό» ένα παιδί και πάρει την έγκριση, έρχεται αντιμέτωπο και πάλι με τις τεράστιες ελλείψεις, αφού Παράλληλη Στήριξη πολλές φορές δεν υπάρχει από την αρχή της χρονιάς ή ένας εκπαιδευτικός θα πρέπει να βοηθά 2 και 3 παιδιά μαζί, κάτι που έχει πολύ αρνητικές συνέπειες για τα ίδια.

Απέναντι σε αυτά τα προβλήματα, που γίνονται χειρότερα με κάθε κυβέρνηση μέχρι σήμερα, τόνισε: «Ως Κόμμα παλεύουμε για την εξασφάλιση όλων των επιστημονικών όρων και προϋποθέσεων ώστε, με βάση την πρόοδο και τις δυνατότητες της επιστήμης, αυτές να προσφέρονται σε όλους τους μαθητές με αναπηρία ή/και ειδικές εκπαιδευτικές ανάγκες».

Στην εκδήλωση μίλησε επίσης η Βάνα Τουμανίδη, φιλόλογος στο 3ο Λύκειο Χαϊδαρίου, γύρω από το τι διδάσκεται και αναπαράγεται σήμερα στα σχολεία. Κάλεσε να σκεφτούμε τον ρόλο του σχολείου στη διαπαιδαγώγηση και στην κοινωνικοποίηση των παιδιών και τελικά στη διαμόρφωση της συνείδησής τους, σε συνάρτηση με τον στόχο της αστικής πολιτικής στην Εκπαίδευση, που δεν είναι άλλος από το να ενσωματώσει ιδεολογικά τους σημερινούς μαθητές και αυριανούς εργαζόμενους στις αξίες και στα προτάγματα του εκμεταλλευτικού συστήματος.

Επίσης, σημείωσε ότι πέρα από την ιδεολογική λειτουργία του σχολείου υπάρχει και η λειτουργία της πειθάρχησης και της καταστολής: «Τι γίνεται αν ένας εκπαιδευτικός αψηφήσει τις "επίσημες οδηγίες" και αποφασίσει να μιλήσει στα παιδιά για το δικαίωμα των λαών να ζουν ελεύθερα και ειρηνικά στη χώρα τους, αντί καθημερινά να δολοφονούνται από τις βόμβες, τη δίψα, την πείνα και τις αρρώστιες; Τότε το αστικό κράτος προχωρεί σε πειθαρχικές διώξεις, διώκοντας επί της ουσίας την παιδαγωγική ελευθερία και επιδιώκοντας να φιμωθεί κάθε αντίθετη φωνή στις σάπιες αξίες του εκμεταλλευτικού συστήματος», είπε.

Και τόνισε πως «στον αντίποδα αυτού του σχολείου και του ρόλου που επιφυλάσσει στον εκπαιδευτικό να συμβάλλει στην αναπαραγωγή της αστικής ιδεολογίας και στην ιδεολογική ενσωμάτωση των μαθητών στο εκμεταλλευτικό σύστημα, διδάσκοντας ως διαχρονικές τις νομοτέλειες και τις αξίες του καπιταλισμού, βρίσκεται η θέση του ΚΚΕ για τον ρόλο και την παρέμβαση του προοδευτικού εκπαιδευτικού, ως παιδαγωγού που θα αφυπνίζει τις συνειδήσεις των σημερινών μαθητών και αυριανών εργαζομένων, απελευθερώνοντας τις αναπτυξιακές τους δυνατότητες και συνεισφέροντας στην αρμονική διαμόρφωση του διανοητικού και συναισθηματικού κόσμου των νέων».

Ο Κυριάκος Ιωαννίδης, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ και υπεύθυνος του Τμήματος Παιδείας και Ερευνας της ΚΕ, ξεκίνησε λέγοντας ότι βλέπουμε το αστικό κράτος να είναι επιτυχημένο όταν είναι να στηρίξει και να δώσει λύσεις στους επιχειρηματικούς ομίλους, αλλά είναι επιλεκτικά ανίκανο όταν πρόκειται να ικανοποιήσει τις λαϊκές ανάγκες. Το ίδιο συμβαίνει και με την Παιδεία, όπου εκτός από τα προβλήματα με τις υποδομές, παρατηρούμε να υπάρχουν σοβαρά ζητήματα και με το τι είδους Παιδεία υπάρχει.

Οπως είπε, μεταξύ άλλων, δεν είναι τυχαίο ότι οι παρεμβάσεις που γίνονται κάθε τόσο από τις κυβερνήσεις στην Παιδεία δεν έχουν ως στόχο να λύσουν προβλήματα και να ανεβάσουν το επίπεδο μόρφωσης, αλλά να εξυπηρετήσουν τις ανάγκες της αστικής τάξης, όπως αυτές διαμορφώνονται την κάθε περίοδο και εποχή. Σήμερα υπάρχει όχι τυχαία ένα σχολείο το οποίο αντί να καλλιεργεί στους μαθητές τη δίψα για γνώση και ολόπλευρη μόρφωση, αντί να καλλιεργεί την κριτική σκέψη, απλά παρέχει πληροφορίες και αναπτύσσει δεξιότητες για τους αυριανούς εργαζόμενους. Ενώ αναφέρθηκε στα κρισιακά φαινόμενα που κυριαρχούν στην Εκπαίδευση, με κύριο την αδιαφορία και τη βαρεμάρα των μαθητών στις σχολικές τάξεις, την παπαγαλία μέχρι τη μέρα των εξετάσεων και ακριβώς την επομένη ο βασικός όγκος των συσσωρευμένων πληροφοριών και γνώσεων να σβήνεται αυτόματα.

«Κατά τη γνώμη μας», σημείωσε, «και οι μαθητές της εποχής μας, όπως και οι παλιότεροι, για ένα πράγμα φωνάζουν, όπως την φώναζαν στο "Μάθε παιδί μου γράμματα": Την αλήθεια ρε, την αλήθεια! Το σχολείο σήμερα, όσο και εάν μπαίνουν ρομποτικά συστήματα, που βέβαια είναι αναγκαία, παραμένει στεγνό, μακριά από τους προβληματισμούς των νέων, μακριά από τη ζωή τους, τις απορίες τους, τις αγωνίες τους».

Σχετικά με τη βία και την παραβατικότητα, τόνισε ότι πρέπει να βλέπουμε σε βάθος τι γεννά βία, τι αδιέξοδα βιώνουν οι νέοι καθημερινά που επιδρούν στον ψυχισμό τους, και όχι να ρίχνεται η ευθύνη αποκλειστικά στην οικογένεια.

Εμείς, όπως είπε, πατάμε στην επιστημονική πρόταση του ΚΚΕ για το σχολείο του μέλλοντος, το σχολείο της δημιουργίας, το σχολείο της θεωρίας και της πράξης. Γιατί είναι απαίτηση των καιρών, ακόμα και από τις πιο μικρές ηλικίες να χτίζεται στους μαθητές η πίστη πως μπορούν και πρέπει να αλλάξουν τον κόσμο. Αναφορικά με την πρόταση του Κόμματος τόνισε ότι δεν είναι απλά μια πρόταση για το μέλλον, αλλά «μπολιάζει τους σημερινούς αγώνες με κριτήριο, επιστημονικό, παιδαγωγικό και ταξικό για τις συνεχόμενες αλλαγές στην Εκπαίδευση», μας καλεί «να δούμε με άλλο μάτι την καθημερινότητα του σχολείου, όχι μόνο ως μηχανισμό κυριαρχίας της αστικής τάξης, αλλά και ως πεδίο ανάπτυξης της πάλης των ιδεών για το κέρδισμα όλο και μεγαλύτερου τμήματος των νέων».

Στην ολοκληρωμένη πρόταση που έχει καταθέσει το ΚΚΕ από την πρώτη σχολική ηλικία μέχρι τα 18 χρόνια, ο μαθητής θα μορφώνεται ολόπλευρα και θα καλλιεργεί όλα τα ταλέντα και τις κλίσεις του για να γίνει πρωτότυπος, δημιουργικός και αυτάρκης στον ύψιστο βαθμό. Θα μορφώνεται στο σχολείο της θεωρίας και της πράξης, ανεξάρτητα από το επάγγελμα που σκέφτεται να ασχοληθεί, γιατί αύριο ως εργαζόμενος, για να συμβάλει ουσιαστικά στο κοινωνικό γίγνεσθαι, πρέπει να έχει μία ειδικότητα: Να είναι Ανθρωπος. Το σχολείο, στη σοσιαλιστική κοινωνία, γράφει στις σημαίες του «Ενας για όλους και όλοι για έναν», γιατί αυτή ακριβώς είναι η σημαία της νέας κοινωνίας.

Η συζήτηση συνεχίστηκε με ερωτήσεις και παρεμβάσεις από τους παρευρισκόμενους, από τις οποίες φάνηκαν το αυξημένο ενδιαφέρον για το θέμα και οι αγωνίες των γονιών για το σημερινό σχολείο και το τι σχολείο μπορεί να υπάρξει.

Το Σάββατο 7 Δεκέμβρη πραγματοποιείται στο Πάντειο Πανεπιστήμιο η Πανελλαδική Συνάντηση Συντονισμού Φοιτητικών Συλλόγων του Μετώπου Αγώνα Σπουδαστών.

Η συνάντηση θα καταλήξει σε ένα μεγάλο πανελλαδικό σχέδιο δράσης και διεκδίκησης για όλα τα προβλήματα και τα μέτωπα που διεκδικούν οι φοιτητές, για διεκδίκηση πτυχίων με αξία, για μέτρα ανακούφισης από την ακρίβεια, για να μην προχωρήσουν οι διαγραφές φοιτητών κ.τ.λ.

«Τώρα που η επίθεση στα δικαιώματά μας, στις σπουδές, στη δουλειά και στη ζωή δυναμώνει, τώρα είναι η ώρα να συντονίσουμε τον αγώνα μας σε όλη τη χώρα!

Δίνουμε ενιαία πανελλαδική και μαζική απάντηση στα σχέδια της κυβέρνησης να εφαρμόσει όσα έχουν απορρίψει οι φοιτητές. Απαιτούμε "πτυχία με αξία και δωρεάν σπουδές - όχι υποβάθμιση και διαγραφές"! Απαιτούμε αύξηση της κρατικής χρηματοδότησης για τις ανάγκες των φοιτητών και όχι για τις επιχειρηματικές μπίζνες και τους πολέμους!», τονίζεται, μεταξύ άλλων, στο κάλεσμα του ΜΑΣ.

Οπου βρεθεί κι όπου σταθεί ο υπουργός Παιδείας, Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας για τα πανεπιστήμια της χώρας επισημαίνει τον στρατηγικό στόχο της ενίσχυσης της διεθνοποίησής τους. Αυτό έκανε την περασμένη Πέμπτη στην Κοζάνη, όπου επισκέφτηκε το Πανεπιστήμιο Δυτικής Μακεδονίας, και πολύ περισσότερο την περασμένη Τρίτη όταν μίλησε στη Βουλή, στην ημερίδα που διοργάνωσε η Διαρκής Επιτροπή Μορφωτικών Υποθέσεων με αυτό ακριβώς το θέμα.

Ο υπουργός ζήτησε οι προτάσεις και οι υποδείξεις των πανεπιστημίων για το θέμα να κατατεθούν στην επόμενη Σύνοδο Πρυτάνεων, που θα γίνει στον Μυστρά, ενώ είπε ότι η πλειοψηφία των διατάξεων που πέρασαν στον νόμο για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια αφορούσε ακριβώς τη διεθνοποίηση των δημόσιων πανεπιστημίων, γιατί μέχρι τότε το σύστημα Ανώτατης Εκπαίδευσης της χώρας μας αντιμετωπίστηκε ως κλειστό. Βέβαια στη συνέχεια, σαν να αυτοαναιρείται, πρόσθεσε ότι η διεθνοποίηση που έχει επιτευχθεί με προσπάθειες των ίδιων των ιδρυμάτων σήμερα είναι μια κατάκτηση, ενώ σκιαγράφησε τον στόχο της κυβέρνησης ως προς το θέμα, που δεν είναι άλλος από την προσέλκυση περισσότερων ξένων φοιτητών για να σπουδάσουν στη χώρα (με τον ίδιο στόχο, θυμίζουμε, πλάσαρε και τα ιδιωτικά πανεπιστήμια).

Ετσι, ανέφερε για άλλη μια φορά ότι η Ελλάδα είναι στην 8η θέση των επιλογών των Αμερικανών φοιτητών που βγαίνουν να σπουδάσουν εκτός ΗΠΑ. Από τα στοιχεία, όμως, προκύπτει ότι αυτό συμβαίνει εκτός του πλαισίου της Ανώτατης Εκπαίδευσης, με άλλα λόγια σε διαφόρων τύπων σεμινάρια, ινστιτούτα, καταρτίσεις κ.ο.κ. Συγκεκριμένα, η έρευνα «Open Doors 2024» (για το ακαδημαϊκό έτος 2022 - 2023, του Ινστιτούτου Διεθνούς Εκπαίδευσης - IIE), φέρνει την Ελλάδα στην 8η από τις 10 χώρες που επιλέγουν οι Αμερικανοί φοιτητές, με ποσοστό προτίμησης μόλις 2% στο σύνολο όσων βγαίνουν εκτός ΗΠΑ για σπουδές (περίπου 6.000 φοιτητές από τους 280.716).

Ο διακαής πόθος του κεφαλαίου να προσελκύσει φοιτητές - πελάτες δεν είναι καινούργιος. Με την ίδια λογική ιδρύθηκε το Διεθνές Πανεπιστήμιο της Ελλάδας το 2005, αυτήν τη λογική υπηρετεί η Διαδικασία της Μπολόνια για την αμοιβαία αναγνώριση των συστημάτων Ανώτατης Εκπαίδευσης (στην οποία η ΕΕ προσπαθεί να προσελκύσει όλο και περισσότερες χώρες πέραν των μελών της), κ.λπ.

Ετσι, ενώ παλιά ήταν ο όρος «κινητικότητα» στην ημερήσια διάταξη, παραπέμποντας ευθέως στις τέσσερις ελευθερίες του Μάαστριχ και στη μετακίνηση εργατικού άρα και επιστημονικού δυναμικού όπου έχει ανάγκη το κεφάλαιο, τώρα τη θέση του πήρε ο όρος «διεθνοποίηση», υποδεικνύοντας περισσότερο τις προσπάθειες που καλούνται να κάνουν τα ίδια τα ΑΕΙ για να προσελκύσουν φοιτητές και επιστημονικό δυναμικό, να διευρύνουν τις μπίζνες τους και να πλασαριστούν στο διεθνές περιβάλλον. Και όλα αυτά πάντα στο πλαίσιο του στρατηγικού σχεδιασμού για τον Ευρωπαϊκό Χώρο Εκπαίδευσης, και του ανταγωνισμού της ΕΕ με τα άλλα ιμπεριαλιστικά κέντρα για προσέλκυση τζίρων και εγκεφάλων.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση, που βλέπει την επιστήμη με όρους αγοράς και όχι με όρους προκοπής του λαού, έχουν γίνει ήδη πάρα πολλά βήματα τα τελευταία χρόνια. Είναι χαρακτηριστικά εξάλλου τα όσα παρουσίασαν οι πρυτάνεις στην ημερίδα της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων την περασμένη Τρίτη.

Η μεγαλύτερη «ομπρέλα» που καλύπτει το θέμα της κινητικότητας φοιτητών, καθηγητών και ερευνητών είναι το πρόγραμμα Erasmus, που ξεκίνησε στην ΕΕ το 1987 και μέχρι σήμερα διατηρείται και μετεξελίσσεται. Στο πλαίσιο του Erasmus+, σήμερα, τα ελληνικά ΑΕΙ έχουν το καθένα δεκάδες ή εκατοντάδες διιδρυματικές συμφωνίες με ιδρύματα της Ευρώπης και άλλων χωρών που εντάσσονται στο πρόγραμμα και κάνουν ανταλλαγές φοιτητών, δίνοντας τη δυνατότητα αναγνώρισης 1-2 εξαμήνων ή μιας ομάδας μαθημάτων. Για παράδειγμα, το Οικονομικό Πανεπιστήμιο Αθήνας έχει σήμερα περισσότερες από 220 τέτοιες συμφωνίες, το Χαροκόπειο έχει 114, το Πάντειο 369, η ΑΣΚΤ 105 κ.ο.κ. Οι συμφωνίες αυτές ανοίγουν ευρύτερους διαύλους επιστημονικής επικοινωνίας μεταξύ των ιδρυμάτων, εκτός των ανταλλαγών φοιτητών.

Πέρα από το Erasmus τα ΑΕΙ αναπτύσσουν κι άλλες διμερείς συνεργασίες με ιδρύματα του εξωτερικού, υπογράφοντας μνημόνια είτε για συγκεκριμένους επιστημονικούς τομείς είτε για ευρύτερη συνεργασία. Για παράδειγμα, το Πάντειο είχε ξεκινήσει συνεργασία με κινεζικό πανεπιστήμιο ήδη από το 2015, ενώ έχει επιπλέον συνάψει σημαντικό αριθμό Μνημονίων Συνεργασίας με ξένα πανεπιστήμια, διεθνείς φορείς ή οργανισμούς (έξι από αυτά με αμερικανικά πανεπιστήμια). Τις σχέσεις και συμφωνίες τους επίσης με ιδρύματα στην Κίνα ξεχώρισαν και επεσήμαναν το ΕΚΠΑ, το Πανεπιστήμιο Πατρών, το ΔΠΘ κ.ά.

Ακόμα, από τα 23 ΑΕΙ της χώρας μας, τα 15 συμμετέχουν και στα «Ευρωπαϊκά Πανεπιστήμια». Αυτά είναι «συμμαχίες» ή δίκτυα που έχουν δημιουργηθεί μεταξύ ευρωπαϊκών πανεπιστημίων και υπάρχουν συνολικά 64 τέτοια στην Ευρώπη, που στο καθένα συμμετέχουν περίπου 6-10 ιδρύματα από διάφορες χώρες. Οι πρυτάνεις ιδρυμάτων που συμμετέχουν σε τέτοια δίκτυα - «συμμαχίες» αναφέρθηκαν σε αυτές αφήνοντας να διαφανεί και μια χροιά ανταγωνισμού που υπάρχει, αφού ο πρύτανης του ΑΠΘ, μιλώντας για τη «συμμαχία» όπου συμμετέχει το δικό του ίδρυμα μαζί με άλλα 8 ευρωπαϊκά πανεπιστήμια, είπε ότι στόχος της είναι η μετεξέλιξή της «στην πρώτη πλήρη ομοσπονδία πανεπιστημίων μέχρι το 2026, με μεγάλη πιθανότητα να απονέμει και το μεγάλο ευρωπαϊκό πτυχίο»...

Πολλοί αναφέρθηκαν στην ακαδημαϊκή διπλωματία, δηλαδή σε σχέσεις που αναπτύσσονται μεταξύ ελληνικών πανεπιστημιακών ΑΕΙ και συναδέλφων τους από ξένα ιδρύματα, οι οποίες ανοίγουν δρόμους για περαιτέρω συνεργασίες. Τέτοιες σχέσεις οικοδομούνται μέσα από πολλά κανάλια, τόσο παραδοσιακά (συμμετοχές σε επιστημονικά συνέδρια, δημοσιεύσεις, κοινά ερευνητικά ενδιαφέροντα κ.ά.) όσο και πιο καινούργια, μέσω του θεσμικού πλαισίου που έχει διαμορφωθεί τα τελευταία χρόνια (π.χ. συμμετοχή καθηγητών από ιδρύματα του εξωτερικού στα Συμβούλια Διοίκησης, αλλά και διαφημιστικές καμπάνιες, π.χ. αυτή του ΔΙΠΑΕ σε πρόγραμμα που έφτασε σε ύψος 924.200 ευρώ, κ.λπ.). Η ακαδημαϊκή διπλωματία παίρνει την έννοια της προέκτασης της εξωτερικής πολιτικής της χώρας και της ΕΕ (για παράδειγμα, από τις διεθνείς δράσεις του Erasmus έκοψαν τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια αλλά κρατούν το Ισραήλ).

Το σημερινό θεσμικό πλαίσιο, επιπλέον, έχει επιτρέψει την υποβάθμιση των πτυχίων και προωθεί την υποκατάστασή τους από «ατομικές διαδρομές» μάθησης και συνδυασμού σεμιναρίων, κύκλων εξ αποστάσεως μαθημάτων (moocs), «θερινών σχολείων» και διαφόρων ειδών επιμέρους καταρτίσεων, που στην πλειοψηφία τους είναι επί πληρωμή και «χτίζουν» τον ατομικό φάκελο κάθε φοιτητή ή αποφοίτου, στον οποίο το πτυχίο αποτελεί ένα απλώς προσόν μαζί με όλα τα άλλα. Επειδή όμως δεν μπορούν να αφήσουν να γίνουν όλες οι σπουδές «χυλός», μαζί με τα παραπάνω δομούν και προγράμματα σπουδών που οδηγούν σε κανονικά πτυχία, δίνοντας πλέον τη δυνατότητα αυτά να είναι κοινά μεταξύ δύο ιδρυμάτων (dual, double ή joint degrees), ή ξενόγλωσσα που απευθύνονται σε ξένους φοιτητές με δίδακτρα. Για παράδειγμα, στο ΑΠΘ τα 36 από τα 200 μεταπτυχιακά προγράμματα είναι ξενόγλωσσα και 6 από αυτά είναι κοινά με πανεπιστήμια της αλλοδαπής, ενώ λειτουργεί και ξενόγλωσσο προπτυχιακό πρόγραμμα Ιατρικής, με 60 εισακτέους ανά έτος. Τα κοινά μεταπτυχιακά με ιδρύματα του εξωτερικού υπάρχουν εδώ και πάνω από 15 χρόνια στα ελληνικά ΑΕΙ, ενώ τώρα ετοιμάζονται και κοινά διπλά πτυχία από το ΕΚΠΑ, το ΟΠΑ, το ΔΠΘ, το Πατρών κ.ά. Τέλος, στα σκαριά είναι και τα παραρτήματα ελληνικών πανεπιστημίων στο εξωτερικό, όπως του ΕΚΠΑ στην Κύπρο ή του Πανεπιστημίου Πατρών στην Αλεξάνδρεια.

Και όλο αυτό το θεσμικό πλαίσιο εμπεδώθηκε από τα ΑΕΙ με αρωγό την «αξιολόγηση», αφού όπως χαρακτηριστικά είπε ο πρόεδρος της ΕΘΑΑΕ στην ημερίδα της Επιτροπής Μορφωτικών Υποθέσεων στη Βουλή, «τα ελληνικά πανεπιστήμια είναι η πρώτη και ίσως ακόμα η μόνη πτυχή του Δημοσίου που έχει υιοθετήσει την αξιολόγηση, την πιστοποίηση, την υπηρετεί εδώ και τουλάχιστον δέκα χρόνια»... Αυτός λοιπόν ήταν βασικός μοχλός που έσπρωξε τα ΑΕΙ να καθορίζουν τη στρατηγική τους στη βάση του ανταγωνισμού μεταξύ τους, προσπαθώντας να πάρουν μεγαλύτερο κομμάτι απ' την «πίτα» αλλά και ...να επιβιώσουν.

Ας αναρωτηθούμε λοιπόν: Από όλον αυτόν τον ορυμαγδό διεθνοποίησης που είναι εδώ, τι οφέλη έχουν δει οι φοιτητές μας; Σε τι ωφέλησε π.χ. το ξενόγλωσσο προπτυχιακό του ΑΠΘ, με τις καλές υποδομές του, να μην πέσει ο φοιτητής της Νομικής από το παράθυρο γιατί δεν είχε χώρο να παρακολουθήσει;

Ανοίγονται τα ιδρύματα σε μεγαλύτερη αγορά, για να προσελκύσουν κόσμο από άλλες χώρες, και δεν έχει εξασφαλιστεί καν η στέγαση των φοιτητών, στοιχειώδεις πλευρές της φοιτητικής μέριμνας με όρους 21ου αιώνα. Η ανάπτυξη της πληθώρας νέων προγραμμάτων γίνεται σε βάρος των υφιστάμενων προγραμμάτων και πτυχίων, και κυρίως σε βάρος της ίδιας της ανάπτυξης της επιστήμης, που γίνεται με κριτήριο όχι τις σύγχρονες λαϊκές ανάγκες αλλά την αγορά και τη ζήτηση. Τα ΑΕΙ με τον μόχθο του ΔΕΠ τους κάνουν όλη αυτήν την προσπάθεια, αλλά η αναλογία καθηγητών - φοιτητών έχει φτάσει στο 43/1 και είναι η χειρότερη της Ευρώπης, στενάζουν τα ιδρύματα από την υποστελέχωση.

Παραπέρα, όταν όλη αυτή η πληθώρα προγραμμάτων που προσφέρονται είναι επί πληρωμή και μόνο τα ελληνόγλωσσα προπτυχιακά μένουν δωρεάν, καταλαβαίνουμε ότι είναι θέμα χρόνου να επιβληθούν δίδακτρα και σε αυτά, ενώ τα ήδη υπάρχοντα δίδακτρα αποκλείουν ένα μεγάλο κομμάτι της κοινωνικής βάσης από την Ανώτατη Εκπαίδευση.

Με άλλα λόγια, ο δρόμος που ακολουθείται οδηγεί αναπόφευκτα σε αύξηση των ταξικών φραγμών από τη μια και του κατακερματισμού και της ανισομετρίας στα πανεπιστήμιά μας από την άλλη, κάτι που εξ ορισμού βάζει εμπόδια στην ανάπτυξη της επιστήμης και στην απόλαυση των επιτευγμάτων της από τον λαό.