Με τη δικαιολογία πως το γουέστερν του είναι μεταφορά «κόμικς», χάλασε ό,τι καλό έχτισε με τη σκηνοθεσία του. Εκεί που άρχιζες να γλείφεις τα δάκτυλά σου, για την υποβλητική ατμόσφαιρα, για τις μουσικές και για την αγριάδα της Δύσης, να οι μαύρες μαγείες και τα κουροφέξαλα! Να τα βιομηχανικά εφέ! Να τα χιλιάδες φίδια, που βγαίνουν από το στόμα του καουμπόι! Αποτέλεσμα αυτής της σαλάτας, η δικαίωση της ρήσης, «αυτοί θα κρεμαστούνε με το δικό τους σκοινί»!

Παίζουν: Βένσαν Κάσελ, Τζουλιέτ Λιούις, Μάικλ Μάντσεν, και ο Ερνεστ Μπόρνιν (δυστυχώς).

Βδομάδα χαμηλών τόνων! Επαγγελματικές ταινίες, που προσπαθούν, με αγωνίες, και αναστολές έστω, να περάσουν στις περιοχές της τέχνης. Και, την ίδια στιγμή, επαγγελματικές ταινίες, που βυθίζονται, χωρίς αιδώ, στις μαύρες μαγείες και στις αρπαχτές.

Παρ' όλα αυτά, και παρ' όλες τις δυσκολίες, τελικά, φαίνεται πως το καλό δεν το βάζει κάτω. Αντιστέκεται! Η δική σας συμμετοχή σ' αυτήν τη διαδικασία, στη στήριξη των άξιων ταινιών, θα διευκολύνει περισσότερο τα πράγματα.

Ο Σαίξπηρ γεννήθηκε το 1564 και πέθανε το 1616, στην Αγγλία. Υπήρξε μεγάλος δημιουργός. Ιδιαίτερο χάρισμά του ήταν η ικανότητά του να αντιλαμβάνεται τις απαιτήσεις του ανομοιόμορφου κοινού του. Στα έργα του εναλλάσσoνται το τραγικό με το κωμικό, το σοβαρό με το αστείο, η σκληρή πραγματικότητα με το ρομαντισμό και την ποίηση! Οποια, όμως, μορφή και αν επέλεγε, στα έργα του πρώτη θέση είχαν τα προβλήματα της εποχής του και του τόπου του!

Ο Σαίξπηρ ήταν πολυγραφότατος και πάντα εύστοχος! Εγραψε κωμωδίες, δράματα, ποιητικά, ιστορικά, ερωτικά, τα οποία ερωτικά έγιναν σημείο αναφοράς, για τους ερωτευμένους! (Ρωμαίος και Ιουλιέτα, Οθέλλος κ.ά.). Φυσικό, λοιπόν, ήταν έναν τέτοιο συγγραφέα, να μην τον άφηνε στην ...ησυχία του ο κινηματογράφος! Ο κινηματογράφος, που διψάει για έρωτες, ίντριγκες, δράση, προδοσίες και μίση! Πολλά έργα του, λοιπόν, έχουν μεταφερθεί, άλλα με μεγάλη, άλλα με λιγότερη και άλλα με καθόλου επιτυχία, στον κινηματογράφο. Μερικές από αυτές τις μεταφορές έχουν μείνει στην ιστορία, τόσο για την κινηματογράφηση, όσο και για τις ερμηνείες (Οθέλλος, Βασιλιάς Ληρ κ.ά.).

Ο Εμπορος της Βενετίας (1956-1957) θεωρείται ένα από τα πιο γνωστά και πολυπαιγμένα έργα του. Η ιστορία του διαδραματίζεται στη Βενετία του 16ου αιώνα. Πρόκειται για μια κωμωδία, που βαδίζει πλάι - πλάι με το δράμα, τον έρωτα, τη φιλία. Ο Σάυλοκ, ο Εβραίος τοκογλύφος του έργου, θεωρείται ένας από τους πιο «ακριβούς» ρόλους στην παγκόσμια δραματουργία. Από κοντά και ο ρόλος του Αντόνιο.

Ο Αντόνιο (Τζ. Αϊρονς) δανείζεται χρήματα από τον Σάυλοκ (Αλ Πατσίνο), για να διευκολύνει τον απένταρο φίλο του Βασάνη (Τζ. Φάινς), να παντρευτεί την πλούσια και όμορφη Πόρσια (Λιν Κόλινς). Ο Σάυλοκ βλέπει αυτόν το δανεισμό σαν εκδίκηση. Βάζει πολύ άγριους όρους (ξερίζωμα της καρδιάς), αν δεν επιστραφούν τα χρήματα που δανείζει! Βάζει αυτούς τους όρους, γιατί, στο παρελθόν, είχε δεχτεί προσβολές από τον Αντόνιο, και όχι μόνον! (Οι Εβραίοι της Βενετίας του 16ου αιώνα ήταν το κοινωνικό περιθώριο).

Το ζευγάρι, χάρι στον αλτρουισμό του Αντόνιο, παντρεύεται... Τα πράγματα, όμως, στραβώνουν. Ο Αντόνιο δεν μπορεί να ξεπληρώσει το χρέος. Στο μεταξύ, ο τσιγκούνης και εκδικητικός Εβραίος έχει χάσει, λόγω της συμπεριφοράς του, όλους τους ανθρώπους από κοντά του. Η γυναίκα του πέθανε, η κόρη του και ο βοηθός του τον εγκατέλειψαν. Η μοναξιά τον κάνει πιο εκδικητικό! Δε δέχεται όποια επιστροφή. Στο διπλό, στο τριπλό... Απαιτεί την καρδιά!

Αυτά τα «προσωπικά» εντάσσονται μέσα στα «γενικά». Στο χρόνο και στο χώρο. Οπου βλέπουμε τους χριστιανούς να έχουν την εξουσία, και τους Εβραίους να μετέρχονται του κόσμου τα μέσα για να επιβιώσουν. Και αυτή η ιστορική παρατήρηση του Σαίξπηρ δεν μπορεί να μείνει ασχολίαστη, για το τότε, και για τη μετέπειτα ιστορία. Τόσο για τους χριστιανούς, όσο και για τους Εβραίους! (Ο ίδιος ο συγγραφέας δείχνει να αποδέχεται την κακή γνώμη της εποχής για τους Εβραίους).

Στα πολύ θετικά της ταινίας είναι ότι ακούγεται πολύ «καθαρά» ο Λόγος του ποιητή! Ενας Λόγος, ποταμός ομορφιάς, νοημάτων, συναισθημάτων! Η μηχανή του Μάικλ Ράντφορντ στάθηκε διακριτική απέναντι στον μεγάλο συγγραφέα, στον οποίο έδωσε, όπως όφειλε, τον πρώτο λόγο. Ετσι, ο θεατής έχει την ευκαιρία να «ξαπλώσει» αναπαυτικά επάνω στις λέξεις, στις φράσεις, στα θαυμαστικά και τα ερωτηματικά, στα φωνήεντα και τα σύμφωνα, όπως θα έλεγε κάποιος φίλος μου, και να κάνει ένα υπέροχο ταξίδι. Ενα ταξίδι χαρούμενο, ερωτικό (Βασάνης, Πόρσια). Αλλά και ένα ταξίδι γεμάτο αξίες (φιλία - Αντόνιο, Βασάνης). Ενα ταξίδι, βέβαια, όπου δε λείπουν τα απρόοπτα και οι απειλές (Σάυλοκ, αθέτηση «όρκων» -Βασάνης). Το ταξίδι του Εμπορου της Βενετίας είναι μακρύ και γεμάτο εμπειρίες. Ολοι, και κυρίως ο θεατής, μαθαίνουν! Στο τέλος, όλοι θα βγούμε κερδισμένοι. Αφού θα έχουμε διδαχτεί από τα λάθη μας και τους εγωισμούς μας.

Οι ερμηνείες των πρωταγωνιστών δεν έφτασαν, κατά τη γνώμη μου, άλλων συναδέλφων τους (Ρώσων και Εγγλέζων), που ερμήνευσαν σαιξπηρικούς ήρωες. Αυτό δε σημαίνει πως δεν ήταν καλοί! Ιδιαίτερα ο Αϊριονς και ο Πατσίνο. Ομως, θεωρώ πως η γενική ατολμία της ταινίας, για να απογειωθεί, προσγείωσε και τους ηθοποιούς! Με αποτέλεσμα να έχουν λιγότερο βάρος, από το βάρος που τους έδωσε ο συγγραφέας.

Με άλλα λόγια, μιλάμε για μιαν ευπρεπή ταινία. Μια ταινία, που κρατήθηκε στα πολύ λεπτά όρια της καλής τέχνης και της εμπορικής τέχνης. Τίποτα δεν ήταν χυδαίο και τίποτα, όμως, δυστυχώς, δε μας πέταξε στους ουρανούς. Φύγαμε από την προβολή ικανοποιημένοι, αλλά και ανικανοποίητοι! Πάντως, ευχαριστηθήκαμε το Λόγο, τη Βενετία της εποχής, τα κοστούμια, τη μουσική, την ατμόσφαιρα...

Παίζουν: Αλ Πατσίνο, Τζέρεμι Αϊρονς, Τζότζεφ Φάινς, Λιν Κόλινς, Κριος Μάρσαλ, Τσάρλι Κοξ.

Τι θέλει, λέτε, αυτό το πληγωμένο αγριμάκι; Μια σταλιά τρυφερότητα αποζητάει. Ακόμα και αν αυτή δίνεται με βίαιο τρόπο. Την προσοχή εκλιπαρεί. Εστω και αν τη στήνουν στον τοίχο. Αρκεί να ασχοληθούν μαζί της. Να έχουν τα βλέμματά τους στραμμένα επάνω της. Να μην είναι μόνη!

Ενα δεκαπεντάχρονο κορίτσι μεταφέρεται τραυματισμένο στο χειρουργείο. Στο ίδιο νοσοκομείο υπηρετεί σαν χειρουργός ο πατέρας της. Δεν τολμάει να την εγχειρήσει ο ίδιος. Οσο η κόρη του βρίσκεται στο χειρουργείο, εκείνος αναπολεί τη ζωή του. Με τη γυναίκα του... Με την κόρη του... Και, κυρίως, με το μικρό αγριμάκι, που γνώρισε, και που του φέρθηκε τόσο κυνικά και χυδαία. Το αγριμάκι, όμως, του έδωσε ακριβώς τα αντίθετα. Παρότι το ίδιο μόνον αγριάδα γνώρισε στη ζωή του. Από τον πατέρα της, από το κοινωνικό περιβάλλον, από τους άντρες, από τον γνωστό και καταξιωμένο χειρούργο...

Ο βολεμένος μικροαστός, μπλοκαρισμένος, βέβαια, και αυτός μέσα στο δικό του κοινωνικό και οικογενειακό αδιέξοδο, χρειάστηκε το οριακό σημείο, τον κίνδυνο να χάσει την κόρη του, για να αντιληφθεί το πόσο άδικος υπήρξε. Πόσο πλήγωσε έναν άνθρωπο, ο οποίος (τι κρίμα!) δεν άξιζε τέτοιας τιμωρίας.

Η ταινία στηρίζεται στο βιβλίο της Ιταλίδας συγγραφέως και ηθοποιού, Μάργκαρετ Ματσαντίνι (κυκλοφορεί και στα ελληνικά). Αγωνία της ταινίας, και της συγγραφέως, είναι ο δισταγμός των ανθρώπων, και η ανικανότητά τους να αγαπήσουν. Ενας δισταγμός, και μια ανικανότητα, που πηγάζει από το κοινωνικό περιβάλλον, τις προσωπικές συμφεροντολογικές αναστολές, και τους προσωπικούς εγωισμούς. Και, φυσικά, το βόλεμα! Ειδικά αυτό!

Η ταινία, μέσα στην αγριότητα των ημερών, και για τη γραφή της και για το περιεχόμενό της, ίσως να πέρναγε τελείως απαρατήρητη (μικροαστικά, ερωτικά ψυχοδράματα, δοσμένα μάλιστα χωρίς ιδιαίτερη έμπνευση, ποιος νοιάζεται, πια;). Ομως, χάρις στην τόσο εύθραυστη Πενέλοπε Κρουζ, το έργο του Σέρτζιο Καστελίτο παίρνει άλλη διάσταση και άλλη καλλιτεχνική αξία. Η θαυμάσια (σε αυτό το έργο) και βραβευμένη (γι' αυτό το έργο) ηθοποιός απέδειξε πως τα πράγματα αποκτούν αξία, άμα τους δώσουμε αξία. Εκείνη, λοιπόν, έπλασε ένα ρόλο και πήρε μαζί της όλο το έργο! Τα πάντα στην ταινία σε εκείνη αναφέρονται!

Παίζουν: Πενέλοπε Κρουζ, Σέρτζιο Καστελίτο, Κλαούντια Γκερίνι.

Το «σφάλμα» του, λοιπόν, να «τσαλαβουτάει» σε πολλές περιοχές, και, κυρίως, η αγωνία του για να αρέσει, τον κάνει, τελικά, αμήχανο. Τον αναγκάζει να υποκύπτει, τις περισσότερες φορές, στον εμπορικό πειρασμό. Παρότι, σαν φόντο στην ιστορία του, βάζει μεγάλα ιστορικά γεγονότα, ισπανικό εμφύλιο πόλεμο, β` παγκόσμιο πόλεμο, αντίσταση, σε καμία στιγμή δε σε αναγκάζει να τα πάρεις όλα αυτά στα σοβαρά. Επίσης, και η άλλη πλευρά της ταινίας, αυτή της υπαρξιακής αγωνίας των ηρώων, δεν ολοκληρώνεται. Εδώ, βέβαια, γίνονται περισσότερες νύξεις, όμως, και αυτές δε βάζουν το μαχαίρι στο κόκαλο. Δεν αποκαλύπτουν ολόκληρο το «μεγαλείο» του υπαρξισμού. Ενός κινήματος, που, έτσι ή αλλιώς, «καταγράφτηκε» στην ιστορία.

Τελικά, τι είναι η ταινία «Σαν πρόσωπο στα Σύννεφα»; Είναι μια αξιοπρεπής επαγγελματική ταινία. Που παρακολουθεί τις ζωές τριών - τεσσάρων ανθρώπων, για περίπου δέκα χρόνια. Τα άτομα αυτά, ενώ ο κόσμος, στην πραγματικότητα, καίγεται, κάνουν τα προσωπικά τους κυρίαρχα. Με αποτέλεσμα, παρότι δίνουν, τελικά, το αίμα τους, τον έρωτά τους, τη ζωή τους κατά κάποιον τρόπο, να μην έχουν ούτε για μια στιγμή τη χαρά, πως ελέγχουν τα πράγματα. Συνειδητά. Συνειδητά, με την πολιτική έννοια της λέξης.

Παίζουν: Γκίλντα Μπεσέ, Πενέλοπε Κρουζ, Στιούαρτ Τάουνσεντ Γκάι, Τόμας Κρέτσμαν.

Για να μην τον ξεφωνίσουν τελείως, το σκηνοθέτη στην προκειμένη περίπτωση, στολίζει την ταινία του με «ψυχολογικές» δικαιολογίες. Τάχα μου κάποιος, ένα κακέκτυπο του Ζακ Κουστό, που αφιερώνεται κάπου (στην ανεύρεση ενός ανύπαρκτου καρχαρία, στην προκειμένη περίπτωση), δεν έχει χρόνο, ούτε για οικογένεια, ούτε για παιδιά, ούτε για έρωτες, ούτε για φίλους.

Αυτό, ως γνωστόν, δεν είναι αλήθεια! Αλλά και αλήθεια να ήταν, ζητάει άλλη μεταχείριση. Ζητάει να πλησιάσεις το φακό στα πρόσωπα, στις κινήσεις, στα νοήματα, στα συναισθήματα. Δε γίνονται αυτά τα πράγματα με χαβαλέ και αστειάκια.

Παίζουν: Κέιτ Μπλάνσετ, Μπιλ Μάρεϊ, Αντζέλικα Χιούστον, Οουεν Ουίλσον, Γουίλμ Νταφό.

Μια ταινία κινουμένων σχεδίων (καρτούν), που δε σου προκαλεί ούτε κρύο, ούτε ζέστη. Μιλάει ελληνικά...

Φωνές: Ακίνδυνος Γκίκας, Σπύρος Μπιμπίλας, Πέρι Ποράβου, Κώστας Τριανταφύλλου κ.ά.

Το πετρέλαιο που βρέθηκε σε μια περιοχή της Μογγολίας είναι πολύ λίγο για να φέρει κέρδη. Η εταιρία αηδιασμένη, και χωρίς ιδιαίτερη διάθεση, στέλνει ένα προβληματικό αεροπλάνο, για να μεταφέρει τους τεχνικούς της. Το αεροπλάνο, στην επιστροφή, πέφτει σε μια έρημο. Κανένας δε νοιάζεται να τους περιμαζέψει! Είναι και αυτοί σαν την άχρηστη και στέρφα πετρελαιοπηγή. Πρέπει από μόνοι τους να σωθούν ή να πεθάνουν. Αρχίζουν, μέσα σε διαφωνίες και εντάσεις, αλλά και σε υπολανθάνοντες έρωτες, να επισκευάζουν το σακατεμένο αεροπλάνο...

Το παραμύθι, και το παραμύθιασμα, είναι κερδοφόρο! Κουβέντα για το ποια είναι η εταιρία που τους έστειλε, πώς βρέθηκαν στη Μογγολία, και με ποιους όρους. Κουβέντα, επίσης, γιατί δε νοιάζεται η εταιρία να τους αναζητήσει (λεμονόκουπες στυμμένες). Αντί να ασχοληθούν με αυτά τα φλέγοντα, ασχολήθηκαν με τα προσωπικά και τα ηρωικά! Τι θα κάνει ο ένας και τι ο άλλος. Παλικαρισμούς, δηλαδή. Ψεύτικα πράγματα. Η ταινία είναι επανακατασκευή. Για να την εμπεδώσουμε! (Η πρώτη γυρίστηκε το 1965).

Παίζουν: Ντένις Κουέιντ, Τζιοβάνι Ριμπίζι, Ταϊρίζ Γκίμπσον, Μιράντα Οτο, Χιου Λόρι.