Γιατί, όπως αναφέρεται και στον πρόλογο των Θέσεων της ΚΕ, «το 17ο Συνέδριο δε θα περιοριστεί αποκλειστικά στην αποτίμηση της δράσης του Κόμματος και της ΚΕ από το προηγούμενο συνέδριο. Χρειάζεται να γενικεύσει την πείρα της ανασυγκρότησης που ξεκίνησε το 14ο Συνέδριο και συνεχίστηκε τα επόμενα χρόνια. Να κάνει ένα γενναίο βήμα, για την ολόπλευρη ισχυροποίηση του Κόμματος, ιδεολογική, πολιτική και οργανωτική. Να μην περιοριστεί η συζήτηση στα θετικά που επέδειξε το ΚΚΕ. Κυρίως ενδιαφέρει, τα μέλη του Κόμματος, οι φίλοι και οι οπαδοί, οι συνεργαζόμενοι, να βοηθήσουν, για να αναδειχτούν και να μελετηθούν βαθύτερα οι υποκειμενικές ελλείψεις και καθυστερήσεις, οι αδυναμίες. Να φανεί τι πρέπει να διορθωθεί, να βελτιωθεί».

Πού οφείλεται αυτό; Στο οτι δεν υπέστειλε τη σημαία της σταθερής πίστης στη μαρξιστική - λενινιστική ιδεολογία, στις αρχές και τις αξίες του κομμουνιστικού κινήματος, στο σοσιαλισμό. Το ΚΚΕ, στηριγμένο σ' αυτά, επεξεργάστηκε, στο 15ο Συνέδριό του, το νέο Πρόγραμμα και το Καταστατικό του και την πολιτική πρόταση για τη συγκρότηση του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου, ενώ προσδιόρισε, με βάση το χαρακτήρα της εποχής μας, το χαρακτήρα της επανάστασης στην Ελλάδα ως σοσιαλιστικής. Ετσι, θεμελίωσε τη στρατηγική του Κόμματος, στη βάση της συστηματικής μελέτης των εξελίξεων και των αλλαγών στη διεθνή και ελληνική πραγματικότητα. Και προχώρησε με το 16ο Συνέδριό του στην πληρέστερη επεξεργασία των προγραμματικών κατευθύνσεων και των στόχων του Αντιιμπεριαλιστικού Αντιμονοπωλιακού Δημοκρατικού Μετώπου, στη μεγαλύτερη δυνατή ανάλυση, στις σημερινές συνθήκες, των γενικών κατευθύνσεων της λαϊκής εξουσίας και οικονομίας.

Μα, δεν είναι μόνον η επεξεργασία της στρατηγικής και του Προγράμματος του Κόμματος, η παραπέρα ανάπτυξή της. Είναι και η σταθερή προσήλωση να δρα με βάση τη στρατηγική που επεξεργάστηκε. Να επιμένει στην πολιτική συμμαχιών του, στη συνεχή επεξεργασία και προσαρμογή της τακτικής για την προώθηση της στρατηγικής του, στην επιμονή για τη δημιουργία και ενίσχυση των συσπειρώσεων στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, στο αγροτικό, στο αντιιμπεριαλιστικό αντιπολεμικό, για τα δημοκρατικά δικαιώματα και ελευθερίες, κλπ. Και στην επιμονή, βεβαίως, για την ανάπτυξη των ταξικών αγώνων με βάση την πολιτική του Κόμματος. Αυτό συνέβαλε, ώστε πλατύτερες λαϊκές δυνάμεις να βλέπουν πιο ώριμα τα συμφέροντά τους, και την πραγματοποίησή τους με την πολιτική του ΚΚΕ.

Το Κόμμα είναι σήμερα πιο έμπειρο και ώριμο, πιο ατσαλωμένο, να θέσει μπροστά του τη λύση αυτών των ζητημάτων, που προκύπτουν από το σύνθετο καθήκον της ανασυγκρότησης, της ιδεολογικοπολιτικής και οργανωτικής ισχυροποίησης, διδασκόμενο από αδυναμίες και λάθη, ώστε να ανεβάζει, στις σημερινές συνθήκες, την απαιτητικότητα, τόσο του λαού, όσο και του ίδιου του Κόμματος από τον εαυτό του.

Θεμέλιο, δε, για το ανέβασμα της δράσης του ΚΚΕ στις σημερινές απαιτήσεις είναι το ξεπέρασμα των αδυναμιών και δυσκολιών, ώστε ολόκληρο το Κόμμα, από την ΚΕ έως την ΚΟΒ, να δρα ενιαία για την προώθηση της στρατηγικής του, εξασφαλίζοντας τη σωστή σύνδεση στρατηγικής και τακτικής, στην πάλη για τη λύση των λαϊκών προβλημάτων. Για να συνειδητοποιούν την ανάγκη και να παλεύουν οι λαϊκές δυνάμεις για ριζική αλλαγή στο επίπεδο της πολιτικής εξουσίας, συνειδητοποιώντας την αναγκαιότητα, την επικαιρότητα και ρεαλιστικότητα του σοσιαλισμού, της κομμουνιστικής κοινωνίας.

Σ' αυτό θα προσκληθούν αντιπροσωπείες Κομματικών και Εργατικών Κομμάτων απ' όλο τον κόσμο.

Σύνθημα του 17ου Συνεδρίου είναι: «ΚΚΕ ισχυρό, για το λαό, τη λαϊκή συμμαχία, το σοσιαλισμό».

Αφορά ακόμα την πολύπλευρη διεθνή δράση του ΚΚΕ κατά της ιμπεριαλιστικής «παγκοσμιοποίησης» και της επιθετικής δραστηριότητας της νέας τάξης των ΗΠΑ και της ΕΕ. Αυτόν το χαρακτήρα είχε και η πρόσφατη (7/10/04) συνάντηση 66 Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων, στην Αθήνα.

Το ίδιο, είμαστε σίγουροι, θα επιτευχθεί και στην εξόρμηση προς τιμήν του 17ου Συνεδρίου του ΚΚΕ, με την κινητοποίηση όλων των μελών και στελεχών μας, αλλά και χιλιάδων δραστήριων φίλων του Κόμματος και της ΚΝΕ. Η πλατιά κυκλοφορία των «Θέσεων» της ΚΕ και η έναρξη του δημόσιου προσυνεδριακού διαλόγου είναι η καλύτερη προϋπόθεση γι' αυτό.

Οκτώβρης 2004

Το χρονικό διάστημα που μεσολαβεί έως το 17ο Συνέδριο του ΚΚΕ και άρχισε ήδη να μετρά αντίστροφα από τη δημοσίευση των Θέσεων της Κεντρικής Επιτροπής, την Κυριακή 17/10, έχει δύο χαρακτηριστικά γνωρίσματα για τις Κομματικές Οργανώσεις όλης της χώρας: Αφ' ενός το ξεδίπλωμα μιας έντονης προσυνεδριακής δραστηριότητας μέσα στο λαό, ώστε να συγκεντρωθούν απόψεις πάνω στο κείμενο των Θέσεων της ΚΕ και αφ' ετέρου το ξεδίπλωμα της εσωκομματικής συζήτησης, η οποία θα συνοδευτεί από τις διαδικασίες ανάδειξης αντιπροσώπων για το Συνέδριο. Πρόκειται για δύο παράλληλες δράσεις, αλληλοεξαρτώμενες. Ουσιαστικά ολόκληρο το Κόμμα έως τον Φλεβάρη θα ζει κορυφαίες στιγμές της λειτουργίας του, κύρια χαρακτηριστικά της οποίας είναι ο διάλογος, η κριτική και αυτοκριτική, η συμμετοχή του συνόλου των κομματικών μελών στην προετοιμασία του Συνεδρίου, ώστε αυτό και οι αποφάσεις του να αποτελέσουν σταθμό για την παραπέρα ισχυροποίηση ολόκληρου του Κόμματος.

Ηδη, οι ΚΟ του ΚΚΕ εργάζονται πυρετωδώς για να εξασφαλιστεί η μελέτη των Θέσεων από τα μέλη αλλά κι από τους φίλους του Κόμματος. Θα ακολουθήσει η διαδικασία παρουσίασής τους στις Οργανώσεις, όπου και θα απαντηθούν ερωτήματα, ενώ κάθε μέλος του Κόμματος θα τοποθετηθεί πάνω στο περιεχόμενό τους, υπεύθυνα, εμπλουτίζοντας το διάλογο και με τις γνώμες που έχει συλλέξει από ανθρώπους με τους οποίους διατηρεί επαφή. Οι Θέσεις θα τεθούν σε ψηφοφορία στις συνελεύσεις των ΚΟΒ.

Τα συμπεράσματα, οι απόψεις που θα καταγραφούν, οι παρατηρήσεις, οτιδήποτε που αφορά στις Θέσεις, είτε αυτό κατατεθεί στα πλαίσια της εσωκομματικής διαδικασίας είτε ανοιχτά στο δημόσιο προσυνεδριακό διάλογο, θα ληφθεί υπόψη από την Κεντρική Επιτροπή, η οποία έχει και την ευθύνη για τη διαμόρφωση του τελικού κειμένου της εισήγησης που θα πάει στο Συνέδριο. Σε κάθε περίπτωση όμως τα πάντα θα τεθούν στην κρίση του Σώματος του Συνεδρίου, το οποίο αφού συζητήσει διεξοδικά, θα επεξεργαστεί και θα εγκρίνει τις αποφάσεις του και θα εκλέξει τη νέα Κεντρική Επιτροπή του ΚΚΕ.

Συγχρόνως, οι συνελεύσεις των ΚΟΒ ψηφίζουν για την ανάδειξη αντιπροσώπων στις Αχτιδικές Συνδιασκέψεις, ακολούθως αυτές αναδεικνύουν τους αντιπροσώπους των Νομαρχιακών Συνδιασκέψεων κι αυτές με τη σειρά τους για τις Συνδιασκέψεις των Οργανώσεων Περιοχών, οι οποίες θα εκλέξουν τους αντιπροσώπους για το Συνέδριο. Βεβαίως, οι Συνδιασκέψεις, όπως και οι ΚΟΒ, θα συζητήσουν τον απολογισμό της δράσης των Οργανώσεων, θα γενικεύσουν την πείρα από τη δράση τους, θα βγάλουν συμπεράσματα και θα αναδείξουν τα νέα καθοδηγητικά τους όργανα.

Πρόκειται συνολικά για μια συλλογική διαδικασία, κορύφωση της δημοκρατικής λειτουργίας, στην οποία κάθε μέλος του Κόμματος προσέρχεται με υψηλό αίσθημα ευθύνης, καθώς συμμετέχει ουσιαστικά στην προετοιμασία του Συνεδρίου και στη διαμόρφωση των ντοκουμέντων του.

Δε μ' αρέσουν, σύντροφοι, τα λογοπαίγνια με τα ονόματα. Αλλά εδώ ο ήχος της ομοιοκαταληξίας των τριών συλλαβών Λογιόλα - καριόλα, μου βγήκε στο στόμα σχεδόν αυτόματα, όπως η φτυσιά μετά από μπουνιά κι ο εμετός μπροστά στην αηδία της αναίτιας κτηνώδους βίας.

Και στ' αγγλικά, που γίνεται απ' Αγγλους η ...δίκη, loyal σημαίνει πιστός τοις καριόλοις ρήμασι πειθόμενος... Ευτυχώς, κι ο Λόρκα ήταν Ισπανός κι ο Θερβάντες, κι ο πανέμορφος γάιδαρός του, γνήσιος επίτροπος αυτός, ανθρώπινων ονείρων.

Στο σύνθημα του 17ου Συνεδρίου του ΚΚΕ αποτυπώνονται σε μεγάλο βαθμό οι στόχοι που θέλει να υπηρετήσει αλλά και όσα τα μέλη του Κόμματος, οι φίλοι του κι ευρύτερα εργαζόμενοι, άνθρωποι των φτωχών λαϊκών στρωμάτων προσδοκούν απ' αυτό. «Από την ανασυγκρότηση στην ισχυροποίηση: ΚΚΕ ισχυρό για το λαό, τη λαϊκή συμμαχία, το σοσιαλισμό» είναι το σύνθημα και υλοποιώντας το «πρόσταγμά» του το 17ο Συνέδριο θα σκύψει με ιδιαίτερη αυστηρότητα στο χτες ως προϋπόθεση για αποτελεσματικότερη πορεία στο αύριο. Στο «μικροσκόπιο» των εργασιών του θα τεθεί μια πορεία 14 χρόνων, έτσι ώστε ο εντοπισμός λαθών, αδυναμιών και παραλείψεων να οδηγήσει σε μέτρα αποφυγής τους στο μέλλον απαραίτητα για να πραγματωθεί το δεύτερο μισό του συνθήματος.

Μια τέτοια συζήτηση δε θα μπορούσε να είναι ολοκληρωμένη χωρίς τα συμπεράσματα ενός δημόσιου διαλόγου που το ΚΚΕ εγκαινιάζει με το λαό, επιδιώκοντας να εκμαιεύσει απόψεις, προβληματισμούς και παρατηρήσεις. Το ίδιο έχει ήδη προχωρήσει σε μια κατ' αρχήν αυτοκριτική, όχι μόνο με αυστηρότητα αλλά και με την απαιτητικότητα που πηγάζει από τα σύνθετα καθήκοντα στα οποία οφείλει να ανταποκριθεί, από την ανάγκη γενίκευσης της πολύτιμης πείρας που έχει αποκομίσει, δεδομένων των τεράστιων εμποδίων που ορθώθηκαν μπροστά του στις αρχές της προηγούμενης δεκαετίας. Και δεν αναφερόμαστε μόνο στην εσωκομματική κρίση που εκδηλώθηκε με διάσπαση. Αναφερόμαστε και στη νέα κατάσταση που διαμορφώθηκε το 1991 διεθνώς, με την εκδήλωση μιας πρωτοφανούς ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας. «Στοιχείο της νέας κατάστασης - τόνισε η Αλ. Παπαρήγα σε συνέντευξη Τύπου την περασμένη βδομάδα για την παρουσίαση των θέσεων - ήταν η δραματική αλλαγή του συσχετισμού δύναμης παγκόσμια και στο εσωτερικό των χωρών, σε βάρος των δυνάμεων του σοσιαλισμού, σε βάρος των πιο ριζοσπαστικών δυνάμεων του κομμουνιστικού κινήματος, όλων των δυνάμεων της προόδου».

Η απαραίτητη αυτοκριτική συνοδεύεται από την εκτίμηση της θετικής, ανοδικής πορείας του Κόμματος, καθώς αυτό στάθηκε όρθιο, δεν υπέστειλε τη σημαία του αγώνα, αρνήθηκε να προσχωρήσει στο κυρίαρχο ρεύμα και να προσαρμοστεί στα «νέα δεδομένα». Μια στάση συνέπειας απέναντι στην ιστορία του με πολλαπλές ευεργετικές επιδράσεις στο ίδιο το εργατικό και λαϊκό κίνημα της χώρας μας. Κόντρα στις δυσκολίες το ΚΚΕ προσπάθησε και κατόρθωσε σε μεγάλο βαθμό να παρακολουθεί τις εξελίξεις, να τις μελετά και να τις αναλύει, να τις ερμηνεύει με όπλο την ιδεολογία και τη θεωρία του, την ιστορία του Κόμματος και τη συλλογική του πείρα.

Στοιχειοθετώντας την εκτίμηση περί ανοδικής πορείας του Κόμματος αυτά τα χρόνια, η Αλ. Παπαρήγα σημείωνε κατά τη διάρκεια της συνέντευξης Τύπου: «Είχαμε παρέμβαση στο κίνημα, στις κοινωνικές εξελίξεις, στις διεργασίες που γίνονται αργά αλλά σταθερά στη συνείδηση του λαού. Και κυρίως εκτιμάμε ότι η ανοδική πορεία υπάρχει στο γεγονός ότι δημιουργήσαμε και δημιουργούμε προϋποθέσεις για μία πιο ουσιαστική, πιο ανοδική, πιο αποτελεσματική και ποιοτική πορεία από εδώ κι εμπρός».

Το 17ο Συνέδριο φιλοδοξεί να συμβάλει αποφασιστικά στην παραπέρα ισχυροποίηση του ΚΚΕ. Εννοια όχι μονοσήμαντη καθώς για το ΚΚΕ ισχυροποίηση σημαίνει από καλύτερες θέσεις, με όρους κινήματος και συμμαχίας, να επιδράσει στην ανάπτυξη της πολιτικής πείρας του λαού. Οχι μόνο για την ανάπτυξη ριζοσπαστικών αγώνων για τα λαϊκά προβλήματα, αλλά για την κατανόηση της ανάγκης της νίκης του λαού στο επίπεδο της διακυβέρνησης και, γενικότερα, στο επίπεδο της εξουσίας.

Ισχυροποίηση για το ΚΚΕ σημαίνει ακόμα αναβάθμιση της ικανότητάς του να αναπτύσσει τη θεωρία και να βαθαίνει στην επιστημονική επεξεργασία των θέσεών του. Κι αυτό ως ανταπόκριση στην ανάγκη το ΚΚΕ «να κάνει μια ιδεολογική θεωρητική αντεπίθεση και στο πεδίο της επιστημονικής τεκμηρίωσης των θέσεών του. Αυτός θα είναι αποφασιστικός παράγοντας για την ανάπτυξη του λαϊκού κινήματος».

Οπως συμπλήρωσε η ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ αναφερόμενη στην ισχυροποίηση του Κόμματος, «πρόκειται για πιο εντατική ανάπτυξη της πολιτικής δράσης του Κομμουνιστικού Κόμματος Ελλάδας για την προώθηση της στρατηγικής του».

Ιδιαίτερη βαρύτητα στο Συνέδριο είναι φυσικό ότι θα δοθεί στην πολιτική συμμαχιών. Στο πώς σήμερα θα ενισχυθούν οι υπάρχουσες μετωπικές συσπειρώσεις και θα προχωρήσει η συσπείρωση και η συμμαχία και σε άλλους τομείς όπως στον πολιτισμό, τον αθλητισμό κ.α. Αλλά και πώς θα προχωρήσει μια γενικότερη συσπείρωση που θα προβάλλει πιο συστηματικά οικονομικά, κοινωνικά, δημοκρατικά προβλήματα σε εναντίωση με την πολιτική του ΝΑΤΟ και της ΕΕ. Η σπουδαιότητα αυτού του ζητήματος περικλείεται σε μια φράση της Αλ. Παπαρήγα, η οποία υπογράμμισε ότι: «Θεωρούμε ότι η πολιτική συμμαχιών πρέπει να είναι η πολιτική στην οποία υποτάσσεται ολόκληρη η δραστηριότητα του Κόμματος».

Η Αλ. Παπαρήγα εξέφρασε ακόμα την πεποίθηση πως ο βασικός μοχλός επιτάχυνσης των διεργασιών για την οικοδόμηση του Μετώπου, είναι το εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα, το νεολαιίστικο κίνημα, καθώς η κατάστασή τους σήμερα είναι ανησυχητική και συμπαρασύρει ολόκληρο το λαϊκό κίνημα σε μια μορφή στασιμότητας και αποδιοργάνωσης. «Η εργατική τάξη και το κίνημά της - επεσήμανε - πρέπει να αναλάβουν σοβαρές πρωτοβουλίες κοινωνικής συμμαχίας, με τα μικρομεσαία στρώματα της πόλης και της υπαίθρου».

Ολα αυτά τα ζητήματα θα τεθούν επί τάπητος στη διάρκεια του 17ου Συνεδρίου. Χωρίς μηδενισμούς, ούτε ωραιοποιήσεις. Αλλά με προσπάθεια να εστιαστεί η προσοχή στο πού «πονά» το ΚΚΕ και στο πώς αποτελεσματικά θα αξιοποιήσει όλα τα περιθώρια μιας αποφασιστικής βελτίωσης και ισχυροποίησης, που υπάρχουν και είναι μεγάλα.