Ο Χίτλερ ξεπροβάλλει ως ο ηγέτης που θα αποκαταστήσει το πληγωμένο γόητρο της Γερμανίας. Στη φωτογραφία, στιγμιότυπο από ομιλία του σε μπιραρία του Μονάχου

Η διεθνής θέση της Ιταλίας είχε χειροτερεύσει και οι σχέσεις της με τις ΗΠΑ, την Αγγλία και τη Γαλλία περνούσαν κρίση, μετά την άρνηση των τελευταίων να ικανοποιήσουν τις ιταλικές εδαφικές απαιτήσεις ειδικά για το λιμάνι Φιούμε (Ριέκα) της Αδριατικής και τη Δαλματία. Πέρα όμως απ' όλα αυτά, μια τεράστια οικονομική κρίση θα συγκλονίσει την Ιταλία στα 1919 - 1920 που γρήγορα θα πάρει τα χαρακτηριστικά της επαναστατικής κρίσης. «Υστερα από τον Πρώτο Παγκόσμιο Πόλεμο - γράφει Ο Γκέοργκ Σόιερ¹ - ο ιταλικός ιμπεριαλισμός έπρεπε να αρκεστεί σε μια μισή νίκη. Εφτακόσιες πενήντα χιλιάδες νεκροί και πάνω από ένα εκατομμύριο τραυματίες, πληθωρισμός και σωροί ερειπίων θα είναι ο απολογισμός. Η Ιταλία θα βρεθεί σε μια διχασμένη κατάσταση ανάμεσα στις νικήτριες δυτικές δυνάμεις και τις χρεοκοπημένες μοναρχίες... Η Ιταλία δε θα αποφύγει ύστερα από τον παγκόσμιο πόλεμο τις επαναστατικές ταραχές: Ωστόσο, η επαναστατική κρίση θα ξεσπάσει μόνο δύο χρόνια μετά τη Ρωσική Επανάσταση και ένα χρόνο ύστερα από τη Νοεμβριανή Επανάσταση του 1918 στη Γερμανία και την Αυστρία... Η επαναστατική κρίση θα ξεσπάσει μόλις το 1919 και θα φτάσει στο αποκορύφωμά της το 1920, όταν η αντεπανάσταση στην Κεντρική Ευρώπη θα βρίσκεται ήδη σε προέλαση και η ρωσική επανάσταση θα έχει εξαναγκαστεί σε υποχώρηση».

Στο διάστημα αυτό, που η Ιταλία θα βρίσκεται σε επαναστατική κρίση οι εργατικές κινητοποιήσεις θα φτάσουν στο έπακρο και η αστική τάξη θα σωθεί κάτω από την αδυναμία και το φόβο της ηγεσίας του προλεταριάτου - που κυριαρχείται από ρεφορμιστικά και κεντρίστικα στοιχεία - να οδηγήσει την ταξική πάλη έως το τέρμα². Το σοσιαλιστικό κόμμα, το οποίο στις εκλογές του Νοέμβρη του 1919 θα έρθει πρώτο σε δύναμη, παίρνοντας το 1/3 του εκλογικού σώματος βρίσκεται εγκλωβισμένο στο τέλμα του ρεφορμισμού και του κεντρίστικου συμβιβασμού, πράγμα που το Γενάρη του 1921 θα το οδηγήσει στη διάσπαση, μέσα από την οποία θα γεννηθεί το ΚΚ Ιταλίας³.

Από τα τέλη του 1920, η αστική μονοπωλιακή τάξη θα περάσει στην επίθεση, ενισχύοντας τις φασιστικές ομάδες του Μπενίτο Μουσολίνι⁴ - τα «Fasci Italiani di Compattimento» - και του συγγραφέα Γκαμπριέλε ντ' Ανούντσιο. Οι ομάδες αυτές, που αρχικά είναι περιθωριοποιημένες, ύστερα από την υποστήριξη της αστικής τάξης γνωρίζουν ραγδαία άνοδο. «Ως ηγέτες ενός εθνικιστικού ''πολέμου εναντίον του μπολσεβικισμού'' οι Fasci - γράφει ο Στάνλεϊ Πέιν - αυξήθηκαν από 20.000 - που πλήρωναν τακτικά τη συνδρομή τους - στα τέλη του 1920 σε σχεδόν 100.000 μέλη στα τέλη του Απριλίου του 1921 και τον αμέσως επόμενο μήνα σχεδόν διπλασιάστηκαν, φτάνοντας τα 187.588 μέλη»⁵. Επρόκειτο για ομάδες ημιστρατιωτικού χαρακτήρα που οπλίζονταν από το στρατό και την αστυνομία, εκπαιδεύονταν από αξιωματικούς του στρατού και χρησιμοποιούνταν ως δύναμη κρούσης κατά των εργατικών ενώσεων⁶.

Η φασιστική επίθεση της ιταλικής αστικής τάξης θα ολοκληρωθεί με την κατάληψη της εξουσίας από τους φασίστες τον Οκτώβρη του 1922. Σ' αυτή την προοπτική θα βοηθήσει με τον τρόπο της και η συμβιβαστική τακτική των ρεφορμιστών που θα αναστείλουν τη γενική πολιτική απεργία ενάντια στη φασιστική τρομοκρατία, που είχε διοργανώσει η οργάνωση του ενιαίου αντιφασιστικού μετώπου, Η ΕΝΩΣΗ ΕΡΓΑΣΙΑΣ, τον Αύγουστο του 1922. Μετά απ' αυτό, ο δρόμος προς τους φασίστες ήταν ελεύθερος αν και αποτελούσαν μια ασήμαντη αλλά κρατικοδίαιτη - οργανωμένη μειοψηφία που στις εκλογές το Μάη του 1921 κατάφεραν να πάρουν όλοι μαζί 35 όλες κι όλες έδρες. Με την υποστήριξη της αστικής τάξης, της βασιλικής αυλής και του Βατικανού ο Μουσολίνι στις 27/10/1922 εκδίδει τη διαταγή για «πορεία εναντίον της Ρώμης». Την επομένη, οι φασιστικές ένοπλες συμμορίες μπαίνουν στην ιταλική πρωτεύουσα χωρίς να συναντήσουν την παραμικρή αντίσταση από το στρατό και την αστυνομία και στις 29/10/1922 ο βασιλιάς Βιττόρο - Εμμανουέλε χρίζει τον Μουσολίνι πρωθυπουργό.

Στην Ιαπωνία, ο εκφασισμός γίνεται αργά και σταδιακά μέσα από τον κρατικό μηχανισμό. Φασιστικές οργανώσεις και ενώσεις άρχιζαν να εμφανίζονται από το τέλος του Α' Παγκοσμίου Πολέμου και στις αρχές της δεκαετίας του '30 υπήρχαν πάνω από 80 τέτοιες οργανώσεις. Η στρατιωτικοποίηση της χώρας σ' αυτή τη δεκαετία παίρνει γοργούς ρυθμούς μια και όλα δείχνουν ότι οι αμερικανο-ιαπωνικές αντιθέσεις για την κυριαρχία στην άπω Ανατολή και στην Κίνα θα αναζητούσαν πολύ σύντομα τη λύση τους στη σύγκρουση⁷. Ο Ρίτσαρντ Στόρι παρατηρεί ότι η ευθυγράμμιση της Ιαπωνίας με τον ευρωπαϊκό φασισμό έρχεται την άνοιξη του 1933 όταν αυτή αποχωρεί από την Κοινωνία των Εθνών. Τη μεγαλύτερη δε επίδραση πάνω στον ιαπωνικό μιλιταρισμό - πάντα κατά τον Ρ. Στόρι - άσκησε η ναζιστική Γερμανία, λόγω του αντισοβιετικού και αντικομμουνιστικού προσανατολισμού της⁸. «Η φασιστικοποίηση της Ιαπωνίας - σημειώνει ο Σοβιετικός ιστορικός Ε. Ζούκωφ - συντελούνταν όχι με τη μορφή του περάσματος της κρατικής εξουσίας στα χέρια ενός πολιτικού κόμματος που είχε διαμορφωθεί με ορισμένο τρόπο, ούτε με την εγκαθίδρυση δικτατορίας που ανατρέπει τον παλιό κρατικό μηχανισμό, αλλά με τη συστηματική ενίσχυση του κυρίαρχου ρόλου των τμημάτων και στοιχείων του υπάρχοντος κρατικού συστήματος που και πριν εμπεριείχαν τα έμβρυα της απροκάλυπτης δικτατορίας»⁹.

Στη Γερμανία, το μονοπωλιακό κεφάλαιο αρχίζει να ενισχύει το φασισμό από τη δεκαετία του 1920. Η απλόχερη βοήθεια του αγγλοαμερικανικού κυρίως ιμπεριαλισμού στην ανόρθωση της γερμανικής αστικής τάξης και η σταθεροποίηση της τελευταίας την έκαναν να επαναφέρει στην ημερήσια διάταξη τις ιμπεριαλιστικές της ορέξεις. Τον Απρίλη του 1927, ο Χίτλερ συναντιέται στη βίλα του Κρουπ στην Εσση με 400 επιχειρηματίες του Ρουρ, οι οποίοι με την πράξη τους αυτή δηλώνουν την υποστήριξή τους στο ναζιστικό κόμμα και αρχίζουν να το χρηματοδοτούν. «Τον Οκτώβρη του 1931- γράφουν οι Σοβιετικοί ιστορικοί¹⁰ - οι μεγιστάνες του γερμανικού κεφαλαίου Τίσεν, Κρουπ, Φλικ, Χούγκενμπερκ, ο πρώην πρόεδρος της αυτοκρατορικής τράπεζας Γ. Σαχτ, οι Γερμανοί πρίγκιπες, ο εκπρόσωπος της ράιχσβερ στρατηγός Χ. Σεκτ συγκρότησαν το λεγόμενο μέτωπο του Χάρτσμπούργκ που ήταν ένας συνασπισμός των φασιστών με τους μονοπωλητές, τους στρατηγούς και τους Γιούνκερς». Στα μέσα Δεκέμβρη του 1931, η αριστοκρατία της Ανατολικής Πρωσίας ζήτησε από τον πρόεδρο της χώρας στρατάρχη Χίντεμπουργκ να διορίσει Καγκελάριο τον Χίτλερ. Παρόμοια πρόταση έκαναν τον Νοέμβρη του 1932 17 μεγάλοι βιομήχανοι και τραπεζίτες της χώρας. Στην κίνησή τους αυτή φαίνεται ότι έπαιξαν αποφασιστικό ρόλο τα αποτελέσματα των βουλευτικών εκλογών της 6ης Νοέμβρη 1932 όπου το ναζιστικό κόμμα έχασε 2 εκατομμύρια ψήφους. «Το πιο επικίνδυνο σημείο όμως για τα αστικά κόμματα - γράφει ο Ν. Χάγερ¹¹ - ήταν πως το ποσοστό που είχε χάσει ο Χίτλερ, το είχε κερδίσει ο κομμουνισμός». Ετσι, άρχισαν οι διεργασίες για την εγκαθίδρυση του Χίτλερ στην εξουσία, κάτι που δεν άργησε να γίνει. Η απόφαση για την παραχώρηση της εξουσίας στους Ναζί παίρνεται στις 4 Γενάρη του 1933 στη σύσκεψη που έγινε στο σπίτι του τραπεζίτη Σρέντερ στην Κολωνία. Στη σύσκεψη αυτή φιγουράρουν τα ονόματα των μονοπωλητών Σρέντερ, Φέγκλερ, Κίρντορφ, Τίσεν και των πολιτικών εκπροσώπων του κεφαλαίου Πάπεν και Χούγκεμπεργκ. Στις 30 του ίδιου μήνα, ο Χίντεμπουργκ χρίζει το Χίτλερ καγκελάριο με αντικαγκελάριο τον Πάπεν.

Με την άνοδό του στην εξουσία ο φασισμός έβαζε την ταφόπλακα και στο καθεστώς των συνθηκών Βερσαλλιών - Ουάσιγκτον πάνω στο οποίο στηρίζονταν οι μεταπολεμικές ισορροπίες. Αλλωστε, ειδικά στη Γερμανία η καταγγελία των Βερσαλλιών ήταν ένα από τα κεντρικά ζητήματα που έθετε στο πρόγραμμά του το ναζιστικό κόμμα. Σιγά - σιγά δε θα απέμενε τίποτα που να θυμίζει αυτό το καθεστώς.

(ΣΥΝΕΧΙΖΕΤΑΙ)

ΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ

1. Γκέοργκ Σόιερ: «Σύντροφος Μουσολίνι - Ρίζες και δρόμοι του πρωτογενούς φασισμού», εκδόσεις «Φιλίστωρ», σελ. 89.

2. Στο ίδιο, σελ. 90 - 94.

3. Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια ιστορία», εκδόσεις «Μέλισσα», τόμος Η΄, σελ. 503 - 513.

4. Ο Μπενίτο Μουσολίνι (1883 - 1945) υπήρξε παλιός σοσιαλιστής, διευθυντής του κομματικού σοσιαλιστικού δημοσιογραφικού οργάνου «AVANTI» από το 1912 έως το 1914 και στη συνέχεια εκδότης της ημερήσιας εφημερίδας «IL POPOLO D' ITALIA», η οποία αργότερα έγινε το όργανο των Ιταλών φασιστών. Το πέρασμα του Μουσολίνι από το σοσιαλισμό στο φασισμό ήταν η φυσική, με απόλυτη συνέπεια, εξέλιξη ενός σοσιαλιστή, ο οποίος στα χρόνια του Α' Παγκοσμίου Πολέμου εγκατέλειψε το διεθνισμό του προλεταριάτου χάριν του σοσιαλπατριωτισμού και του σοσιαλσοβινισμού (βλέπε αναλυτικά για την πορεία και εξέλιξη του Μουσολίνι: Γκεόργκ Σόιερ: «Σύντροφος Μουσολίνι - Ρίζες και δρόμοι του πρωτογενούς φασισμού», εκδόσεις «Φιλίστωρ».

5. Στάνλεϊ Πέιν: «Ιστορία του φασισμού», εκδόσεις ΦΙΛΙΣΤΩΡ, σελ. 149.

6. «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», «Σύγχρονη Εποχή», τόμος 1ος, σελ. 15.

7. Ε. Μ. Ζούκωφ: «Ο Ιαπωνικός Μιλιταρισμός», στο «Παρνέλ: Ιστορία του 20ού αιώνα», εκδόσεις «Χρυσός Τύπος», τόμος 4ος, σελ. 1.375 - 1.379.

8. «Παρνέλ: Ιστορία του 20ου αιώνα», εκδόσεις «Χρυσός Τύπος», τόμος 4ος, σελ. 1.626 - 1.627.

9. «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», «Σύγχρονη Εποχή», τόμος 1ος, σελ. 17.

10. «Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος 1939 - 1945», εκδόσεις ΣΕ, τόμος 1ος, σελ. 15 - 16.

11. Ν. Χάγερ: «Αδόλφος Χίτλερ», εκδόσεις ΠΕΛΛΑ, σελ. 214.

Τον πρώτο νεκρό της ηρωικής εξέγερσης του Μάη του '36, τον Τάσο Τούση, τίμησε σε εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε την Κυριακή το πρωί στο Ασβεστοχώρι η Περιαστική Αχτίδα της ΚΟΘ του ΚΚΕ. Οπως τόνισε ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης Χρ. Πανταζής, μέλος της Περιαστικής Αχτίδας της ΚΟΘ του ΚΚΕ, ο «σοφέρ Τάσος Τούσης, ο δικός μας Τάσος, ο αγωνιστής εργάτης, ο κομμουνιστής, μόλις στα 30 χρόνια του θυσιάστηκε».

«Θυσίασε τη ζωή του για τα ιδανικά της τάξης του, για έναν κόσμο δίκαιο και ειρηνικό», πρόσθεσε, σημειώνοντας ότι τα αιτήματα για τα οποία αγωνίστηκε και έδωσε τη ζωή του είναι και σήμερα επίκαιρα.

Αναφερόμενος στα γεγονότα, ο ομιλητής τόνισε:

«Ηταν ξημερώματα της 9ης Μάη, μέρα 24ωρης απεργίας. Η Θεσσαλονίκη πολιορκημένη πόλη, ωστόσο η απεργία σημειώνει καθολική επιτυχία. Ολοι μαζί, αυτοκινητιστές, οικοδόμοι, βιομηχανικοί εργάτες, μάγειροι, σερβιτόροι, αρτεργάτες. Συμπαραστάτες και οι φοιτητές της πόλης. Μαζί τους και οι επαγγελματίες. Ο Λαός ξεχύνεται στην πόλη, απομονώνει τους χωροφύλακες.

Ξαφνικά αρχίζει το κακό. Η προκλητική στάση της χωροφυλακής εξαγριώνει τον κόσμο. Η χωροφυλακή επιτίθεται, προσπαθεί να διαλύσει τους απεργούς. Αυτοί αντιστέκονται. Υπάρχουν τραυματίες.

Οι χωροφύλακες μπροστά στην αντίσταση των εργατών αρχίζουν να ρίχνουν στο ψαχνό. Οι εργάτες σκορπούν, προσπαθούν να σωθούν. Ομως στη διασταύρωση των δρόμων Συγγρού και Πτολεμαίων, μπροστά στο ξενοδοχείο "Μητρόπολις", πέφτει ο πρώτος νεκρός, ο Τάσος Τούσης».

Χαιρετισμό απηύθυνε ο δήμαρχος Χορτιάτη Μ. Γεράνης, ενώ τραγούδια του Μ. Θεοδωράκη από τη «Ρωμιοσύνη» του Γιάννη Ρίτσου έπαιξε το συγκρότημα της ΚΝΕ.

Δύο εκδηλώσεις, στα πλαίσια των 60 χρόνων της Αντιφασιστικής Νίκης των λαών κατά του ναζιστικού άξονα, θα πραγματοποιήσουν η ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ και η Οργάνωση Μεσσηνίας της ΚΝΕ, την Παρασκευή 20 Μάη και την Κυριακή 22 Μάη, αντίστοιχα.

Συγκεκριμένα, η ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ καλεί το λαό της περιοχής στο μνημείο της Εθνικής Αντίστασης της Καλαμάτας (πίσω από το Δημαρχείο), την Παρασκευή 20 Μάη, στις 8.30 μ.μ., όπου θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση - συζήτηση με ομιλητή τον Νίκο Παπαγεωργάκη, από το Ιστορικό Τμήμα της ΚΕ του Κόμματος.

Μάλιστα, σε ανακοίνωσή της, η ΝΕ Μεσσηνίας του ΚΚΕ καλεί, όχι μόνο τους κομμουνιστές και τους απογόνους των αντιστασιακών, αλλά κάθε πατριώτη και προοδευτικό άνθρωπο και ιδιαίτερα τους νέους και τις νέες.

Παράλληλα, η Οργάνωση Μεσσηνίας της ΚΝΕ καλεί τη νεολαία σε «Αντιφασιστικό Δρόμο Θυσίας», την Κυριακή 22 Μάη. Το οδοιπορικό θα γίνει το πρωί και θα συνδέσει χώρους και τοποθεσίες που αποτελούν για την Καλαμάτα σύμβολα της αντιφασιστικής πάλης (χώροι συλλήψεων, εκτελέσεων κ.ο.κ.).

Με την ευκαιρία της 60ής επετείου από τη Μεγάλη Αντιφασιστική Νίκη ξεδιπλώνονται τις επόμενες μέρες σ' όλη τη χώρα πολύμορφες εκδηλώσεις. Συγκεκριμένα:

-- Εκδήλωση για τα 60 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών θα πραγματοποιηθεί στην Κέρκυρα την Τετάρτη 18 Μάη στις 8 το βράδυ στη Σπηλιά, όπου βρίσκεται το μνημείο της Εθνικής Αντίστασης. Την εκδήλωση διοργανώνουν η Επιτροπή Ειρήνης και ο Σύλλογος Απογόνων και Φίλων της Εθνικής Αντίστασης.

- Στη Χαλκίδα η Επιτροπή Ειρήνης, η Νεανική Δράση για την Ειρήνη και το παράρτημα της ΠΕΑΕΑ την Πέμπτη 26 Μάη, διοργανώνουν αντιιμπεριαλιστική συγκέντρωση στις 7.30 μ.μ. στο Δημοτικό Στάδιο (Λ. Χαϊνά) και πορεία προς το Μνημείο Αγαλμάτων της Αντίστασης, που θα συνεχιστεί μέχρι το «Στρογγυλόν» της παραλίας της Χαλκίδας (9 μ.μ.), όπου θα γίνει ομιλία και θα ακολουθήσει καλλιτεχνικό πρόγραμμα. Στο χώρο θα λειτουργεί έκθεση φωτογραφίας για τα εγκλήματα των ιμπεριαλιστών ΗΠΑ, ΕΕ, ΝΑΤΟ ενάντια στους λαούς.

-- Στα Γιάννενα η Επιτροπή Ειρήνης, η Νεανική Δράση για την ειρήνη και τα τοπικά παραρτήματα της ΠΕΑΕΑ και του Συλλόγου Απογόνων και Φίλων του ΔΣΕ διοργανώνουν το Σάββατο 21 Μάη στις 11 π.μ. στην πλατεία Αρη Βελουχιώτη (πλατεία Ομήρου) εκδήλωση για τη συμπλήρωση 60 χρόνων από την Αντιφασιστική Νίκη των Λαών.

«Με την εκδήλωση αυτή, τιμούμε τα 60 χρόνια από την Αντιφασιστική Νίκη των λαών. Αντιστεκόμαστε στην προσπάθεια διαστρέβλωσης της Ιστορίας, που έβαλε σε εφαρμογή ο ευρωαμερικάνικος ιμπεριαλισμός», σημείωσε, μιλώντας στο «Ρ», ο Γιώργος Μούλης, γραμματέας της ΝΕ Φλώρινας του ΚΚΕ και μέλος του Γραφείου Περιοχής. Και πρόσθεσε: «Το κομμουνιστικό κίνημα πρέπει να απαντήσει συντονισμένα και να δώσει τη μάχη για την αποκατάσταση της αλήθειας. Γι' αυτό θεωρούμε ότι είναι σημαντική αυτή η κοινή πρωτοβουλία των ΚΚ Ελλάδας, Αλβανίας, ΠΓΔΜ. Μέσα από την εκδήλωση θα προβάλουμε τη σημαντική συμβολή στον αντιφασιστικό αντιιμπεριαλιστικό αγώνα, που είχαν οι λαοί των τριών χωρών, με πρωτοπόρα τα Κομμουνιστικά Κόμματα. Η λαμπρή ιστορία της Αντιφασιστικής Νίκης έδειξε το δρόμο. Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι ανίκητος».

«Της αγάπης αίματα με πορφύρωσαν... ρόδο μου, ρόδο αμάραντο». «Αρνιέμαι να με κάνουν ό,τι θέλουν...».

Οι παιδικές μελωδικές φωνές της χορωδίας του Δημήτρη Τυπάλδου, υμνώντας μέσα από τους στίχους των Ελύτη, Ρίτσου, τη μουσική του Μίκη Θεοδωράκη τους αγώνες της εργατικής τάξης και ολόκληρου του λαού, «ανοίγουν» την εκδήλωση, ηλεκτρίζοντας την ατμόσφαιρα. Το κατάμεστο Εθνικό Κλειστό Γυμναστήριο Πειραιά «Πέτρος Καπαγέρωφ» («Παπαστράτειο») «σιγοτραγουδά» μαζί με τα παιδιά. Το κόκκινο χρώμα της ελπίδας κυριαρχεί παντού. Ηταν ένα ξεχωριστό βράδυ αυτό του περασμένου Σαββάτου 14 του Μάη. Ηταν μια ξεχωριστή εκδήλωση αυτή που διοργάνωσε η Κομματική Οργάνωση Πειραιά του ΚΚΕ, τιμώντας την Εργατική Πρωτομαγιά και τα 60 χρόνια της Αντιφασιστικής Νίκης των Λαών. Στις κερκίδες του «Παπαστράτειου» συναντήθηκαν οι υψωμένες γροθιές της νέας βάρδιας της εργατικής τάξης, με τις γροθιές τις ροζιασμένες από τη δουλιά και τις πολύχρονες ταξικές μάχες, ενάντια στο φασισμό και στην καπιταλιστική εκμετάλλευση, των πρωτοπόρων αγωνιστών. Δεν ήταν μόνο μια εκδήλωση για «να μαθαίνουν οι νεότεροι και να θυμούνται οι παλιοί». Ηταν μια υπόσχεση για τη συνέχιση του αγώνα μέχρι τη νίκη, που τη σφράγισε το σύνθημα: «Το μέλλον μας δεν είναι ο καπιταλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός».

Ξεχωριστή στιγμή της εκδήλωσης ήταν η ομιλία του Μάκη Μαΐλη, μέλους της ΚΕ του ΚΚΕ, που αποτέλεσε φόρο τιμής στα 60 χρόνια Αντιφασιστικής Νίκης, στην εποποιία της Σοβιετικής Ενωσης σε αυτή τη νίκη των λαών, στον καθοριστικό ρόλο του ΚΚΕ και στα χιλιάδες παιδιά του που έδωσε σε αυτό τον αγώνα, αλλά και του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Ανέδειξε την υπεροχή του σοσιαλιστικού συστήματος απέναντι στο βάρβαρο, σάπιο, εκμεταλλευτικό καπιταλιστικό σύστημα, τονίζοντας: «Βασικό δίδαγμα από τα πολλά που προσφέρει ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος είναι τούτο: Ο ιμπεριαλισμός δεν είναι ανίκητος και ας φαίνεται ότι είναι πανίσχυρος».

Ειδική ήταν η αναφορά που ακολούθησε στα αντιφασιστικά κινήματα τα οποία αναπτύχθηκαν με πρωτοπόρους τους κομμουνιστές, σε Γιουγκοσλαβία, Βουλγαρία, Γαλλία, Ιταλία και, βέβαια, στη Σοβιετική Ενωση, που συνοδεύτηκε επίσης με προβολή «σλάιντ» και αποσπασμάτων από ιστορικά ντοκιμαντέρ, όπου αποτύπωσαν τις ιστορικές στιγμές των κινημάτων αυτών με ξεχωριστή στιγμή αυτή κατά την οποία η κόκκινη σημαία της Σοβιετικής Ενωσης υψώνεται στο Ράιχσταγκ.

Η εκδήλωση έκλεισε και πάλι με τα μελοποιημένα ποιήματα των Ρίτσου, Ελύτη, αλλά και Ναζίμ Χικμέτ, από τους μεγάλους Ελληνες μουσικοσυνθέτες, τα οποία τραγούδησαν η Μαρία Δημητριάδη και ο Μανώλης Ανδρουλιδάκης.

Ο Μ. Μαΐλης στη διάρκεια της ομιλίας του επισήμανε: «Η συμπλήρωση 60 χρόνων από τη μεγάλη νίκη των λαών κατά του φασιστικού ιμπεριαλισμού ανέδειξε ακόμη πιο έντονα - και δεν μπορούσε να γίνει διαφορετικά - τη σκληρή ιδεολογική πάλη που διεξάγεται για το ιστορικό παρελθόν, ειδικότερα για τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο.

Με αφορμή αυτό θέλουμε να υπογραμμίσουμε την ευθύνη όλων μας στην υπεράσπιση της ιστορικής αλήθειας. Θέλουμε ιδιαίτερα να υπογραμμίσουμε την ευθύνη των δασκάλων της βασικής, της μέσης και της ανώτατης εκπαίδευσης. Εχουν χρέος να μην αφήνουν τις νέες γενιές ανυπεράσπιστες. Θα τιμήσουν την πνευματική τους υπόσταση όταν θα υψώσουν το ανάστημα για να υπερασπίσουν την ιστορική αλήθεια. Οταν θα απειθαρχούν και δε θα διδάσκουν ως αληθινά εκείνα που λένε τα βιβλία του υπουργείου Παιδείας, αλλά θα αποκαλύπτουν το ψέμα και θα διδάσκουν αυτό που έγινε!

Εχει ξεκινήσει, μαζί με διώξεις κομμουνιστών, μια πιο συντονισμένη επίθεση κατά του κομμουνιστικού κινήματος και των λαών. Δεν είναι μόνο ο χοντροκομμένος αντικομμουνισμός, που βάζει στο ίδιο τσουβάλι τον κομμουνισμό και τον φασισμό, τον Στάλιν με τον Χίτλερ. Δεν είναι μόνο τα ξεδιάντροπα, όπως αυτό της εφημερίδας "ΤΟ ΒΗΜΑ", ότι "Μια στις πέντε Γερμανίδες στη "σοβιετική ζώνη" έπεσε τότε θύμα βιασμού"!! Υπάρχουν και τα εκλεπτυσμένα, που έχουν τον ίδιο στόχο: Την υπεράσπιση του καπιταλισμού και τη μεγαλύτερη θωράκισή του, μέσα από την παραχάραξη της Ιστορίας και μέσα από ισχυρισμούς σαν κι αυτόν: Από πού ξεπήδησε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος; Τον τροφοδότησαν οι μειονοτικοί εθνικιστικοί ανταγωνισμοί, όπως τροφοδότησαν τους πολέμους και στη Γιουγκοσλαβία οι εθνικιστικές διαμάχες μετά το 1990; Και παραπέρα: Σήμερα, μετά τα γεγονότα του 1989-'91, πρέπει να δούμε τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο δίχως "ιδεολογικές παρωπίδες".

Ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος βγήκε από την κοιλιά του καπιταλισμού. Δεν τον προκάλεσαν μόνο οι Γερμανία - Ιαπωνία - Ιταλία, αλλά και οι λεγόμενες δημοκρατίες των ΗΠΑ - Γαλλίας - Βρετανίας. Οπως τον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο, έτσι και τον Β΄ τον έθρεψαν οι αντιθέσεις τους για το ξαναμοίρασμα του κόσμου.

Δε χωρά η παραμικρή αμφιβολία για το ποιος σήκωσε το κύριο βάρος αυτού του τιτάνιου αγώνα. Οι αριθμοί στα μεγέθη και στις απώλειες είναι καταλυτικοί. Στη μεγάλη νίκη των λαών ήταν καθοριστική η συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης.

Θέλουμε ωστόσο να υπογραμμίσουμε ότι μόνη της η αναγνώριση της συμβολής της Σοβιετικής Ενωσης αποτελεί τη μισή αλήθεια. Αυτήν υποχρεώνονται και αντικομμουνιστές ακόμη να την αναγνωρίσουν, γιατί είναι πράγμα που βγάζει μάτι. Το έκανε και η κυβέρνηση Πούτιν. Γιατί δεν μπορείς να παραγνωρίσεις μια κοινωνία, όπως η ρωσική, που εκατομμύρια μαχητές του πολέμου και πολλά ακόμη εκατομμύρια, απόγονοι των μαχητών, έχουν καταγράψει βαθιά στην καρδιά τους την εποποιία του σοβιετικού λαού.

Δε φτάνει να αναγνωρίζεται η συμβολή της Σοβιετικής Ενωσης, πολύ περισσότερο και όταν σήμερα αυτή η τιμητική αναγνώριση, όπως στη Ρωσία, αξιοποιείται ως ελιγμός παραπλάνησης και ενσωμάτωσης του λαού. Τιμούν το παρελθόν, για να θάψουν το παρόν! Αλλιώς: Τιμούν τη συμβολή της ΕΣΣΔ, την οποία γκρέμισαν, για να γίνει εύπεπτη η καπιταλιστική παλινόρθωση...

Το βασικό θέμα βρίσκεται στο εξής: Πώς έγινε δυνατή αυτή η εποποιία της Σοβιετικής Ενωσης; Πώς μία χώρα καθυστερημένη και με καταστροφές από τους πολέμους, μπόρεσε μέσα σε 15 χρόνια, από το 1926 ουσιαστικά μέχρι το 1941, που δέχτηκε την επίθεση της Γερμανίας, να γίνει μια μεγάλη δύναμη, ικανή να συντρίψει τη γερμανική στρατιωτική μηχανή, που ήταν η πιο τέλεια στην εποχή της;

Αυτό το γεγονός αποκρύπτεται. Και αποκρύπτεται, γιατί τούτη τη δυνατότητα η Σοβιετική Ενωση την κατάκτησε χάρη στο γεγονός ότι τα μέσα παραγωγής είχαν κοινωνικοποιηθεί από τη σοβιετική εργατική εξουσία. Την απέκτησε χάρη στον πανεθνικό κεντρικό σχεδιασμό της οικονομίας, που παρέχει τεράστια πλεονεκτήματα για το λαό. Την απέκτησε χάρη στην οργανωμένη συλλογική δράση εκατομμυρίων εργατών, αγροτών, διανοουμένων, που στέκονταν δίπλα στον Κόκκινο Στρατό, ως παρτιζάνοι και ως παραγωγοί. Και, βεβαίως, χάρη στο γεγονός ότι μπροστά σε όλα τα παραπάνω υπήρχε και δρούσε η επαναστατική πρωτοπορία, το ηρωικό Κομμουνιστικό Κόμμα των Μπολσεβίκων.

Και πρέπει να υπογραμμίσουμε άλλη μια πλευρά: Οτι τα πολλά που έγιναν σε τόσο λίγα χρόνια, δεν έγιναν σε συνθήκες ιδεώδεις, αλλά σε συνθήκες καπιταλιστικής περικύκλωσης, εμπάργκο, επεμβάσεων, εσωτερικής υπονόμευσης, αποβολής της Σοβιετικής Ενωσης από την Κοινωνία των Εθνών, αλλά και μέσα στις τεράστιες δυσκολίες και στα προβλήματα που γεννούσε η πρωτόγνωρη προσπάθεια να ανοίξει ένας νέος δρόμος για την ανθρωπότητα, ο σοσιαλιστικός, για τον οποίο δεν υπήρχαν και ούτε μπορούσε να υπάρχουν έτοιμες συνταγές.

Ο καθοριστικός ρόλος του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος στη μεγάλη νίκη των λαών δε μας οδηγεί, δεν πρέπει να μας οδηγεί στην παραγνώριση της ανάγκης να μαθαίνουμε, να κρίνουμε, να διδασκόμαστε.

Δίχως έπαρση, μακριά από τη λαθολογία και το μηδενισμό, αλλά και δίχως να εξωραΐζουμε τα πράγματα, γιατί ο εξωραϊσμός οδηγεί στον ιδεολογικό παροπλισμό, προσπαθούμε ως Κόμμα να συμβάλουμε στο διεθνή προβληματισμό των κομμουνιστών και άλλων αγωνιστών. Προσπαθούμε να βγάλουμε συμπεράσματα, όχι για να καταδικάσουμε, και πάλι μακριά από εμάς αυτό, αλλά για να βοηθήσουμε ως Κόμμα το λαϊκό κίνημα σήμερα. Για να απλωθεί η κομμουνιστική ιδεολογία. Αυτήν έχει ανάγκη η εργατική τάξη, ο λαός, και όχι κάποια δήθεν σύγχρονη ευρωπαϊκή. Αυτή η ιδεολογία μπορεί να αντιμετωπίσει μέχρι τη ρίζα τον ιμπεριαλισμό κάθε μορφής. Η πρόταση του ΚΚΕ στο λαό για τη λαϊκή εξουσία και τη λαϊκή οικονομία είναι βέβαιο ότι βοηθιέται να συνειδητοποιηθεί βαθύτερα όταν τροφοδοτείται από προβληματισμό που πατά και στο έδαφος της θετικής και αρνητικής ιστορικής πείρας.

Θεμελιακό ζήτημα αποτελεί η ανάγκη να υπάρχει Κομμουνιστικό Κόμμα με αυτοτελή πολιτική γραμμή, ισχυρό, πραγματική πρωτοπορία της εργατικής τάξης, ικανό να διαμορφώνει συμμαχίες με όσους έχουν συμφέρον να συσπειρωθούν και να δράσουν στη βάση ενός Προγράμματος που χτυπά την καρδιά της ιμπεριαλιστικής κυριαρχίας. Κόμμα που έχει ισχυρό μέτωπο κατά των απόψεων που εξ αντικειμένου σιγοντάρουν την ιμπεριαλιστική κυριαρχία, κάνοντας λόγο για έναν "ανθρώπινο καπιταλισμό", για "έναν άλλο κόσμο που είναι εφικτός", αλλά που τέτοιο κόσμο δε θεωρούν τον σοσιαλιστικό.

Χρειάζεται Κόμμα και συμμαχία που δε χάνουν ούτε στιγμή από μπροστά τους το στόχο. Κόμμα που έχει μόνιμο μέλημά του τη συσπείρωση δυνάμεων, έστω και σε επιμέρους μέτωπα, όταν δεν είναι ακόμη δυνατό να πάρει η συσπείρωση γενικότερο εύρος. Αυτή η γραμμή ανταποκρίνεται στα λαϊκά συμφέροντα και δικαιώματα. Σε αυτή τη γραμμή μπορεί ο εργαζόμενος κόσμος να αποσπά και κατακτήσεις, μέχρι να κατορθώσει η συμμαχία του να φτάσει στην κατάκτηση της εξουσίας».