Πέμπτη 17 Νοέμβρη 2011
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΟΛΑΝΤ ΕΜΕΡΙΧ
Ανώνυμος

Α-τυπικός εδώ ο Ρόλαντ Εμεριχ, ο μέχρι χτες άρχοντας των block buster καταστροφής, όπως «INDEPENDENCE DAY», «GODZILLA» κλπ. Με αμετακίνητη πρωτίστως εμμονή στην αισθητική του, επιτυγχάνει στο επικό δράμα «ΑΝΩΝΥΜΟΣ» ανέλπιστη ποιοτική στροφή, σε βαθμό που να αισθάνεται κανείς αναγκασμένος να διπλοτσεκάρει ότι πρόκειται όντως για τον ίδιο σκηνοθέτη. Το ιστορικό θρίλερ που χαρακτηρίζει υψηλή αφηγηματική ωριμότητα πέρα από το ειδύλλιο της βασίλισσας Ελισάβετ και του κόμητα της Οξφόρδης έχει σαν υπόθεση εργασίας ένα υπαρκτό ιστορικό αίνιγμα που αφορά στο μυστήριο της καλλιτεχνικής πατρότητας του πιο φημισμένου έργου της αγγλικής λογοτεχνίας, εκείνου του Ουίλιαμ Σαίξπηρ.

Με χρονικά «μπερδεμένη» αφήγηση που εκτείνεται από τα νεαρά έως τα γηραιά χρόνια της βασίλισσας Ελισάβετ Ι, με φόντο το Λονδίνο των σκοτεινών ημερών της δυναστείας των Τυδώρ, με παθιασμένες πολιτικές ίντριγκες να διαδέχονται η μία την άλλη στους διαδρόμους της ελισαβετιανής Αυλής, η ταινία προβάλλει με θαυμαστή κινηματογραφική γραφή μια θεωρία συνωμοσίας εναντίον ενός μεγάλου έρωτα καταδικασμένου από τον εκβιασμό μιας φριχτής αποκάλυψης. Από τη συνωμοσία αυτή πηγάζει μια θέση/ υπόθεση εργασίας που παγιώνει την αμφισβήτηση ως προς το γνήσιο της πατρότητας του σαιξπηρικού έργου. Με την απομυθοποίηση του - γνωστού επί αιώνες - γρίφου, καταπιάστηκαν πλήθος διανοούμενοι και μελετηρά μυαλά. Από τον Μαρκ Τουέιν και τον Ντίκενς ως τον Φρόιντ. Ειδήμονες - κατά καιρούς - κατέληγαν σε διάφορα συμπεράσματα, τα οποία όμως ουδέποτε μπόρεσαν να αποδείξουν. Σημειωτέον ότι υπάρχει ακόμα μία παράπλευρη θεωρία που ισχυρίζεται ότι ήταν πολλοί οι συνεργαζόμενοι στην παραγωγή των σαιξπηρικών κειμένων. Ο Ρόλαντ Εμεριχ, εμβαθύνοντας στην έρευνα του ζητήματος, δήλωσε πως τελικά πείστηκε απόλυτα ότι ο ηθοποιός Σαίξπηρ από το Στράτφορντ δεν θα μπορούσε να είναι ο συγγραφέας αυτών των κειμένων! Για την προσέγγιση του σκηνοθέτη επί του ζητήματος δεν έχουμε λόγο... Η ταινία ίσως παρέχει πιθανή απάντηση ...εστιάζοντας στο γεγονός ότι σκανδαλώδεις πολιτικές ίντριγκες, παράνομα βασιλικά ειδύλλια και συνωμοσίες ευγενών που εποφθαλμιούσαν το θρόνο, έβγαιναν στο προσκήνιο, μέσα από τον πιο απίθανο χώρο, εκείνον του λονδρέζικου θεάτρου! Το θεατρικό στοιχείο, κυρίαρχο στην ταινία, λουστράρει τους δεσμούς του σημερινού κοινού με το κλασικό θέατρο και τα ύψιστα κείμενά του. Σε ό,τι αφορά στην ακρίβεια της προβαλλόμενης θέσης ας αφήσουμε το λόγο στους θεατρολόγους, τους φιλόλογους και τους ιστορικούς...


Για τον Εμεριχ και τον σεναριογράφο του Τζον Ορλοφ, ο 17ος κόμης της Οξφόρδης, ο Εντουαρντ Ντε Βερ, είναι αδιαμφισβήτητα ο αποκλειστικός υποψήφιος της πατρότητας των σαιξπηρικών κειμένων. Η ταινία υποστηρίζει την παραπάνω θεωρία επεξηγώντας το πώς και το γιατί του κόμητα της Οξφόρδης του ποιητή «σαν συνείδηση του καιρού του», που παραμένει από την αρχή ως το τέλος, επίκεντρο και μοχλός της αφήγησης και απεικονίζεται με χαρακτηριστικά πραγματικού ευγενούς, με την πλήρη έννοια της λέξης. Υποχρεωμένος να κρατά μυστική την ταυτότητά του, χρησιμοποιεί σαν βιτρίνα τον Σαίξπηρ, που η ταινία παρουσιάζει σαν μέτριο ηθοποιό με δόλιο χαρακτήρα να αποσπά με πανουργία τον τίτλο του συγγραφέα των λαμπρών, γνωστών κλασικών κειμένων.

Επικό δράμα στα όρια του τραγικού με εξαιρετικές ερμηνείες στους κύριους ρόλους και την χάρμα οφθαλμών Βανέσα Ρέντγκρεϊβ στο ρόλο της γηραιάς Ελίζαμπεθ Ι, ενώ η ηθοποιός κόρη της, Τζόλι Ρίτσαρντσον, κρατά τον ίδιο ρόλο ως νέα. Ενα θρίλερ με αψεγάδιαστη διανομή, με ενδιαφέρον καλογραμμένο σενάριο και φροντισμένη γλώσσα, αλλά με επιφανειακή προσέγγιση στο πρόσωπο του Σαίξπηρ και στο έργο του. Με χρονικά μπρος - πίσω, με αποξενωμένο μπρεχτικό αφηγητή και πολυεπίπεδη αφήγηση, δομημένη και οργανωμένη σε flash back. Οι διάσπαρτες μεγαλειώδεις εικόνες του Λονδίνου της εποχής δίνουν τον τόνο, το κλίμα, την ατμόσφαιρα. Στη βάση της γραφής ένα λειτουργικό, αποφασιστικό μοντάζ που στη ζωγραφική θα ήταν δυναμικές, σίγουρες πινελιές και πάνω απ' όλα τα σκηνογραφικά ντεκόρ και τα κοστούμια της ταινίας, μια γιορτή για τα μάτια. Παράλληλα με το crescendo της ίντριγκας υφαίνεται μια ομιχλώδης στόφα που καταλήγει να τυλίγει ό,τι μπαίνει στο οπτικό της πεδίο.

Η παραγωγή του ηφαιστειώδους θρίλερ του γερμανικής καταγωγής Ρόλαντ Εμεριχ πραγματοποιήθηκε στο Στούντιο Babelsberg του Βερολίνου. Εκεί στήθηκε το ελισαβετιανό Λονδίνο στις όχθες του Τάμεση, με τα πλακόστρωτα σοκάκια με πυκνή λιμενική κίνηση, υπαίθριες αγορές και πανδοχεία. Εκεί στήθηκε και το κυκλικό θέατρο Globe όπου παίχτηκαν για πρώτη φορά τα σαιξπηρικά δράματα. Πορτρέτο ενός τοτινού Λονδίνου περισσότερο αληθινού από φυσικού. Η πλειονότητα των εκπληκτικών πανοραμίκ, τα τεράστια αντίγραφα της πόλης, η γέφυρα του Λονδίνου, εκατοντάδες εκκλησίες και χιλιάδες σπίτια φτιάχτηκαν στον υπολογιστή! Οι τεχνικοί των θεαματικών ειδικών εφέ έπεισαν το σκηνοθέτη ότι θα μπορούσαν να δημιουργήσουν με τρόπο πειστικό ένα τοπίο 400 χρόνων παλιό. Μελέτησαν τα ζωγραφικά έργα του καιρού και φωτογράφισαν λεπτομέρειες από κτίρια της εποχής. Βάση για τα ειδικά εφέ ήταν η αυθεντικότητα. Τώρα, κατά πόσο η γιγαντιαία αναπαράσταση λειτουργεί σε βάρος της εσωτερικής αλήθειας...

«Η τέχνη είναι πολιτική ειδάλλως είναι απλή διακόσμηση, ο λόγος είναι δύναμη κι ο ποιητής είναι η συνείδηση του καιρού του» λέει ο Εντουαρντ Ντε Βερ στην ταινία που κάθε κομμάτι της είναι ένας πίνακας.

Παίζουν: Βανέσα Ρέντγκρεϊβ, Ριφ Ιφανς, Τζόλι Ρίτσαρντσον, Τζέιμι Κάμπελ Μπάουερ, Ντέρεκ Τζακόμπι κ.ά.

Παραγωγή: (Μ. ΒΡΕΤΑΝΙΑ, ΓΕΡΜΑΝΙΑ, 2011).

ΤΟΜ ΤΙΚΒΕΡ
ΤΡΙΟ

Τρεις χορευτικές φιγούρες προϊδεάζουν για το πνεύμα του φιλμ. Η Χάνα και ο Σίμον, ζευγάρι εδώ και είκοσι χρόνια, ερωτεύονται τον Ανταμ. Αυτό έχει να πει το φιλμ και αυτό λέει αναποδογυρίζοντας κοινωνικά μοντέλα και προσδοκίες για την ευτυχισμένη ζωή σε ατομικό επίπεδο. Οι πρωταγωνιστές του ερωτικού αυτού τριγώνου στην «menage a trοis» ιστορία της τελευταίας ταινίας του Τομ Τίκβερ, φαντάζουν μάλλον χαρακτήρες που σηκώνουν πανό με συνθηματολογία βγαλμένη από διατριβή τόσο περί των ετεροφυλόφιλων όσο και των ομοφυλόφιλων σχέσεων σαν έννοιες μάλλον κοινωνικής παρά βιολογικής τάξης. Η επιχειρηματολογία της ταινίας μπορεί να παρουσιάζει κάποιο γενικό ενδιαφέρον, όμως σαν στόφα για ένα στρατευμένο στις σχέσεις δράμα, μοιάζει ισχνό, επιφανειακό και αυθαίρετο.

Το «εγκεφαλικό» ζευγάρι Χάνα και Σίμον έχει για τα καλά περάσει το κατώφλι των 40, το κατά Δάντη, ήμισυ της ζωής τους. Τηλεπαρουσιάστρια εκείνη, μηχανικός τέχνης εκείνος. Ζουν στο Βερολίνο σε κουλτουριάρικο δρόμο, έχουν ενδιαφέροντα και συναναστροφές με επίκεντρο την κατανάλωση πολιτισμικών προϊόντων. Εχουν, απ' όσο φαίνεται, επιλέξει να μην αφεθούν να πέσουν σε ρουτινιάρικη μικροαστική ζωή με παιδιά κι υποχρεώσεις αλλά να παραμείνουν κάτοικοι του άστεως, καλλιεργημένοι, επιτηδευμένα σνομπ, ευφυείς και ευρηματικοί. Πάντως μοιάζει να μην έχουν καταφέρει να ξεφύγουν από το κοινότοπο δρομολόγιο το οποίο περιγράφει μια ανδρική φωνή off στην εισαγωγή της ταινίας: πρώτα έρωτας, μετά ρουτίνα, μετά θλίψη, μετά απιστία, μετά θεραπεία κλπ. κλπ. Τόσο η Χάνα όσο και ο Σίμον ερωτεύονται τον καταλύτη Ανταμ, την απεικόνιση της απελευθερωμένης, φιλελεύθερης σκέψης που δεν αφήνει στα άκαμπτα κοινωνικά πλαίσια να υπαγορεύουν τον έρωτα. Συμβάλλει βέβαια και η κρίση των 40 που πλανάται πάνω τους σαν φάντασμα αλλά και ο καρκίνος, πανταχού παρών, σε κάθε φάση της καθημερινότητάς τους, στην σχέση τους και στις προσωπικές τους ανάγκες. Παντού παρόν και το νούμερο τρία. Η άρρωστη μητέρα του Σίμον παίρνει 39 βάλιουμ, στις 9.03 το πρωί, στις τρεις Σεπτεμβρίου κλπ. κλπ.


Ο Τομ Τίκβερ επέστρεψε στο Βερολίνο και στο ανεξάρτητο στιλ κι αυτή είναι η πρώτη γερμανόφωνη ταινία του, δέκα σχεδόν χρόνια μετά την μεγάλη, παγκόσμια επιτυχία «Τρέξε Λόλα τρέξε» από τα τέλη της δεκαετίας του '90. Το «ΤΡΙΟ» θα μπορούσε να είναι η ταινία που ο σκηνοθέτης είχε ανάγκη ώστε να μπορέσει να αποκαταστήσει την χαμένη του αξιοπιστία έπειτα από μια δεκαετία μισοπλαδαρών παραγωγών. Παρά το γεγονός ότι η ταινία δεν είναι κάτι εξαιρετικό, φαίνεται ότι θα του προσκομίσει πόντους, γιατί είναι καλοφτιαγμένη, με ηθοποιούς που κάνουν καλή δουλειά, σε ένα σύνολο με κομψό περιτύλιγμα και αιφνίδια split-screen ( η οθόνη δηλαδή χωρίζεται σε τετράγωνα με παράλληλη δράση ) που αποσκοπούν στο να αποστασιοποιήσουν ή να ξεγελάσουν ότι εκεί ίσως κάτι διαφορετικό συμβαίνει. Δυστυχώς όμως, είναι μόνο ένα άδειο σχήμα. Η ταινία επιδεικνύει ακατάσχετη φλυαρία. Λόγια, συζητήσεις και λόγια ... για την γενετική, τα βλαστοκύτταρα, την ιατρική ηθική, την τέχνη και την αισθητική, την απαγόρευση ή μη της μουσουλμανικής μαντίλας στην Γερμανία και πάει λέγοντας... Μορφικά κατακλύζεται από αναφορές στην δημοφιλή κουλτούρα και συμβολισμούς, με τον εφευρετικό της πλούτο να υποχωρεί παράλληλα με την ένταση της αίσθησης ότι η ταινία πάσχει προχωρώντας προς το τέλος.

Η ταινία είναι σε γενικές γραμμές μια χαριτωμένα στεγνή, διανοητική κατασκευή με επινοημένες φιγούρες. Μια κατασκευή που προϋποθέτει ότι κάποιος θα πρέπει πριν να έχει καταπιεί κάποια πράγματα όπως π.χ. ότι μια σαρανταπεντάρα μένει έγκυος, ότι σε μια πόλη 3,5 εκατομμυρίων κατοίκων το ζεύγος - χωριστά - πέφτει πάνω στον Ανταμ και κάνουν και οι δυο σχέση μαζί του, ή ότι ο Σίμον, μετά από τουλάχιστον 30 χρόνια ετεροφυλόφιλων σχέσεων ανακαλύπτει την άλλη πλευρά του εαυτού του. Μια κατασκευή που όμως δεν δίνει στο «ΤΡΙΟ» δική του ζωή στον μύθο, έξω δηλαδή από τα στενά πλαίσια της ίντριγκας που εκτυλίσσεται μπροστά στα μάτια μας, με αποτέλεσμα να μειώνεται το ενδιαφέρον. Ο Τίκβερ αφηγείται με μη συμβατικό τρόπο τις καθοριστικές σχέσεις στην ζωή, αποφασισμένος να δείξει μόνο τα ευχάριστα σε μια σχέση, μόνο την πλευρά του να είσαι ερωτευμένος. Το να ζει κανείς σε ένα menage a trois όλο εκπλήξεις είναι βέβαια πολύ καλύτερα από μια θλιβερή σχέση. Αυτό δεν φαντάζει σαν πραγματοποιήσιμη εναλλακτική πρόταση αλλά σαν όνειρο. Και φυσικά κανείς μπορεί να ονειρεύεται όσο θέλει, τα όνειρα είναι τσάμπα. Βέβαια το φιλμ τελειώνει ακριβώς στο σημείο όπου αρχίζουν τα δύσκολα.

Υστερόγραφο: σύμφωνα με πληροφορίες της ταινίας, η Χάνα κατάγεται από την Αυστρία και ο Ανταμ από την DDR. Η γιαγιά του Ανταμ - μαθαίνουμε - έλεγε ότι οι Αυστριακοί είναι οι καλύτεροι ναζί. Τα στοιχεία αυτά παραμένουν μετέωρα στην ταινία ... Κι όμως, για να μπουν εκεί θα υπάρχει κάποιος λόγος!

Παίζουν: Σοφί Ρουά, Σεμπάστιαν Σίπερ, Ντάβιντ Στρίσοβ, Ανγκελα Βίνκλερ, κ.ά.

Παραγωγή: (ΓΕΡΜΑΝΙΑ, 2010).

Δύο οι επιλογές!

Σκηνή από την ταινία «Ακόμα και η βροχή» της Ιθιάν Μπογιάιν
Σκηνή από την ταινία «Ακόμα και η βροχή» της Ιθιάν Μπογιάιν
Η επέτειος του Πολυτεχνείου και το μεγάλο αντιιμπεριαλιστικό συλλαλητήριο είναι η επιταγή της μέρας. Αναμφισβήτητα, η ολόφρεσκη ταινία του Ρόλαντ Εμεριχ «ΑΝΩΝΥΜΟΣ», που έχει σήμερα πρεμιέρα, συνιστά αξιόλογη επιλογή! Ωστόσο, ακόμα πιο αξιόλογη επιλογή θα ήταν το ισπανικό πολιτικό φιλμ «ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ Η ΒΡΟΧΗ» της Ιθιάν Μπογιάιν του 2010 - που πρωτοβγήκε στις αθηναϊκές αίθουσες την περασμένη άνοιξη. Κατά τα άλλα ...μια από τα συνηθισμένα... Το block buster «Τwilight Saga» εμφανίστηκε στους κινηματογράφους το 2008 με την ταινία «ΛΥΚΟΦΩΣ». Πρώτη κατά σειρά, αφηγείται μια σύγχρονη ερωτική ιστορία ανάμεσα σε έναν βρικόλακα και μια θνητή. Το 2009 κυκλοφόρησε η δεύτερη, η «ΝΕΑ ΣΕΛΗΝΗ», ενώ η τρίτη, η «ΕΚΛΕΙΨΗ», το 2010. Το ανούσιο και βαρετά θλιβερό φαινόμενο «Twilight» έκανε εισπράξεις, παγκοσμίως, περισσότερες του 1,8 δισ. δολαρίων! Σαν κότα που κάνει χρυσά αυγά επανέρχεται φυσικά με ένα τέταρτο μέρος, το οποίο, με τη σειρά του, αποτελείται από δύο μέρη... «ΧΑΡΑΥΓΗ: ΜΕΡΟΣ 1», η ταινία που έχει σήμερα πρεμιέρα και είναι κάτι σαν ανεμοστρόβιλος που καταφέρνει και δένει τα πάντα μεταξύ τους. Ο Εντουαρντ και η Μπέλλα παντρεύονται. Εκείνη ετοιμάζεται να αφήσει τον κόσμο των ζωντανών αποδεχόμενη ότι ο έρωτάς της για τον Εντουαρντ σημαίνει εξορία από την οικογένειά της. Η σκηνοθεσία του Μπιλ Κόντον ξαναπιάνει την πυροσβεστική αισθητική των προκατόχων του ενσαρκώνοντας το μύθο όπως ακριβώς τον γνωρίζουμε : Από το κιτς που επικάθεται σε όλα τα κύτταρα της ταινίας προβάλλει ένας εξωπραγματικός ρομαντισμός, μια παραφουσκωμένη αφέλεια και μια εκκωφαντική άγνοια για οποιαδήποτε έννοια πέραν των στοιχειωδώς πρωτοβάθμιων ...

Και, η Ταινιοθήκη της Ελλάδας φιλοξενεί και φέτος στους χώρους της, από τις 18 ως τις 24 Νοεμβρίου, αφιέρωμα στο ισπανικό σινεμά. Πρόκειται για την 3η Εβδομάδα Ισπανικού Κινηματογράφου με τίτλο «Σταυροδρόμια». Οι δώδεκα συνολικά ταινίες μεγάλου μήκους είναι παραγωγής της τελευταίας δεκαετίας. Συνθέτουν δε, ένα πρόγραμμα προβολών στο οποίο ξεδιπλώνεται το ευρύ φάσμα των κατευθύνσεων, αλλά και η δημιουργική ποικιλία της σημερινής ισπανικής κινηματογραφίας. Το αφιέρωμα συνιστά αντιπροσωπευτικό δείγμα της πορείας αυτού του κινηματογράφου, έτσι όπως αυτή διαμορφώθηκε μέσα από τις προσωπικές διαδρομές των δημιουργών. Διαδρομές που διασταυρώνονται μέσα από τις αφηγήσεις για τις ανθρώπινες σχέσεις και για ζητήματα περιορισμένου ή οικουμενικού ενδιαφέροντος. Πρόκειται για πολυβραβευμένες ταινίες με κοινωνικό προσανατολισμό που κάθε δημιουργός εκφράζει με το δικό του τρόπο. Οι σκηνοθέτες, όλοι γεννημένοι ανάμεσα στο 1949 και το 1975, καταθέτουν τη δική τους θεώρηση, συμβάλλοντας έτσι αποφασιστικά στην εδραίωση μιας σύγχρονης εθνικής κινηματογραφίας με όλο και πιο έντονη διεθνή παρουσία. Απαξάπασες οι ταινίες προβάλλονται με ελληνικούς υπότιτλους και τιμές εισιτηρίου 7 ευρώ και φοιτητικού 4 ευρώ, ενώ οι έξι από τις δώδεκα παρουσιάζονται στην Ελλάδα για πρώτη φορά. Εμείς σας προτείνουμε θερμά και ανεπιφύλακτα την πολιτική, επίκαιρης θεματικής, ταινία της Ιθιάν Μπογιάιν «ΑΚΟΜΑ ΚΑΙ Η ΒΡΟΧΗ» (2010) με ερμηνευτές στους πρωταγωνιστικούς ρόλους τον Γκαέλ Γκαρθία Μπερνάλ και τον Λουίς Τοσάρ. Σπεύσατε εγκαίρως, γιατί η ταινία θα προβληθεί μια και μόνο φορά, την Πέμπτη 24 Νοεμβρίου 2011, στις 8 το βράδυ. Για όποιες περαιτέρω πληροφορίες σχετικά με αναλυτικό πρόγραμμα, προπώληση εισιτηρίων και θέσεις, επικοινωνήστε με την Ταινιοθήκη στα τηλέφωνα 210-3612046 και 210-3609695.


ΚΡΙΤΙΚΗ:
Τζία ΓΙΟΒΑΝΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ