Πέμπτη 26 Ιούνη 2014
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΜΑΡΙΟΝ ΒΕΡΝΟΥ
Τα καλύτερα έρχονται

Πριν πολλά χρόνια είδα τη γαλλική ταινία «Rien a faire» (1999) κι ενθουσιάστηκα με τη διεισδυτικότητα του βλέμματος της δημιουργού της, Μαριόν Βερνού. Στην τελευταία ταινία «Τα καλύτερα έρχονται» (2013) - βασισμένη στο μυθιστόρημα «Une jeune fille aux cheveux blancs» της Fanny Chesnel - η προσέγγιση της Βερνού ουδεμία σχέση έχει με το προ 15ετίας οξύ, σε εγρήγορση, κριτικό κοινωνικά βλέμμα της. Η Καρολίν (μιας ξανθιάς και όμορφης Φανί Αρντάν) παραπέμπει στο σπουδαίο ρόλο της Βαλέρια Μπρούνι - Τεντέσκι στο ρηξικέλευθο φιλμ του 1999. Σημείο κομβικό σε αμφότερες τις ταινίες η «επαγγελματική απενεργοποίηση» που διαστέλλει ένα κενό που η εξωσυζυγική απιστία προσφέρεται να καλύψει... Ομως από την κοινή «αφετηρία» (της μη εργασίας) πηγάζουν δύο στοιχεία που διαφοροποιούν τις ταινίες καθοριστικά. Το κοινωνικό περιβάλλον (ανεργία - στο πρώτο φιλμ, σύνταξη και μπουρζουά άνεση στο δεύτερο) και η διαφορετικότητα της ηλικίας. Η Μπρούνι - Τεντέσκι στο «Rien a faire. - που δεν έχει προβληθεί στην Ελλάδα - ανήκει στην εργατική τάξη. Ανεργη ταμίας σούπερ μάρκετ, ζει με δύο έφηβες κόρες και το συνδικαλιστή άνδρα της σ' ένα δυαράκι της περιφέρειας και το ζευγάρι κοιμάται σε καναπέ / κρεβάτι. Η τηλεόραση μέρα - νύχτα αναμμένη. Από κει διδάσκεται τη ζωή και φυσικά ο πραγματικός της κόσμος υστερεί του «εικονικού», πράγμα που την καθιστά ανικανοποίητη. Μπαίνει σε εξωσυζυγική σχέση με έναν επίσης άνεργο, αλλά από «υψηλότερα» κοινωνικά στρώματα... και αυτό το θεωρεί κατόρθωμα... Η αφηγηματική μαγεία της Βερνού συνίσταται στο ότι «δείχνει» τη συμπεριφορά του εραστή προς την ερωμένη, που, παρά την κοινή τους θέση - άνεργοι και οι δυο - εξακολουθεί να την αντιμετωπίζει με ταξική υπεροχή...

Εξήντα ετών, οδοντίατρος σε σύνταξη, η μπουρζουά Καρολίν του «Τα καλύτερα έρχονται». Οι δύο μεγάλες της κόρες της δωρίζουν κάρτα μέλους στο κλαμπ «Οι όμορφες μέρες», τόπος συνάντησης / συναναστροφής ατόμων τρίτης ηλικίας. Εκεί η γυναίκα γνωρίζει τον κατά πολύ νεότερό της δάσκαλο της πληροφορικής, που σε λίγο θα γίνει εραστής της. Βέβαια εξακολουθεί να αγαπά τον άνδρα της, που δεν αργεί ν' ανακαλύψει τη σχέση της με έναν πιο νέο άνδρα... Η ιστορία χωρίς ενδιαφέρον, οι ψευδοανατροπές της σφύζουν από κλισέ πάνω στην «αρχή του τέλους». Πρόκειται για καλοφτιαγμένο, καλοπαιγμένο, μετρημένο και ποτισμένο με όμορφη τρυφεράδα μικροαστικό φιλμ, που καταφέρνει να γίνεται ενδιαφέρον σε κάποιες σεκάνς κλειδιά... Κρίμα που το σενάριο δεν αποφεύγει τις κοινοτοπίες και που ένας λανθάνων ναρκισσισμός δεν μπορεί ν' αμφισβητηθεί. Μετά από μια ενδιαφέρουσα εισαγωγή, αρχίζουν να έρχονται στην επιφάνεια κουτσομπολιά και κλισέ του τύπου «ώριμη γυναίκα και πολύ αριστοκρατική» σε συσκευασία ανίας, αφού η μετριότητα του περίγυρου δεν είναι σε θέση να την καταλάβει. Ισως και η εξωσυζυγική σχέση να είναι ένα ισχνό πρόσχημα για μια μικρή μπουρζουά συγκίνηση χωρίς συνέπειες και μακριά από διαστροφές τύπου Σαμπρόλ ή καταστροφικά πάθη α λα Τριφό στη «Γυναίκα της διπλανής πόρτας». Αποφλοιώνοντας το τελευταίο πόνημα της Βερνού, δε μένει άλλο από την γκρίζα γοητεία του καλοκαιρινού γαλλικού Βορρά, οι καλές ερμηνείες και το εκπληκτικό τραγούδι των Noir Desir...

Η ταινία μπορεί με σιγουριά να εγγραφεί στη νέα κινηματογραφική τάση, σε ένα νέο είδος με σαφή ανοδική πορεία, το «γεροντοφίλμ», που δίνει όλο και περισσότερο χώρο στην επιθυμία και τη σεξουαλικότητα χαρακτήρων μιας κάποιας ηλικίας.

Με τους: Φανί Αρντάν, Φιλίπ Σενέ, Λοράν Λαφίτ κ.ά.

Παραγωγή: ΓΑΛΛΙΑ (2013)

-------------------------------------

ΤΟΜΙ ΛΙ ΤΖΟΟΥΝΣ
Μέχρι το τέλος

Η σκιά του Τζον Φορντ πλανάται πάνω από το ήρεμο road - movie με άμαξες που σέρνουν άλογα, το ξεθωριασμένο γουέστερν κόντρα στο ρεύμα, χωρίς εκπλήξεις, τη δεύτερη σκηνοθετική δουλειά του ηθοποιού Τόμι Λι Τζόουνς που, ενώ φέρει έντονα αποτυπώματα κλασικισμού, δε διαθέτει τη μυθολογική διάσταση των κλασικών ταινιών γουέστερν των δασκάλων του είδους (Χωκς, Φορντ...). Το ταξίδι, σπαρμένο θανατηφόρες παγίδες, δεν έχει προορισμό την άγρια Δύση, αλλά τις εκπολιτισμένες πολιτείες της Ανατολής. Η Χίλαρι Σουάνκ, στο ρόλο της θαρραλέας πιονιέρας Μέρι Μπι Κάντι, εκπροσωπεί το στοιχείο «δράμα», ενώ ο Τόμι Λι Τζόουνς, στο ρόλο του λιποτάκτη μισθοφόρου Τζορτζ Μπιγκς, εκείνο της «κωμωδίας». Η σκηνοθεσία, ισορροπώντας τον ακαδημαϊσμό της πάνω σ' αυτό το δίπολο, προχωρά άλλοτε χαλαρά κι άλλοτε με εκκωφαντική τραχύτητα. Η σκηνοθεσία της ταινίας «δοξάζει» ό,τι το σενάριό της «κριτικάρει»: Την κατάκτηση της Δύσης με τις σφαγές στο θυσιαστήριο της οικοδόμησης του αμερικανικού ονείρου, την απαλλοτρίωση της γης των Ινδιάνων, τη σκλαβιά και υποδούλωση στην απληστία των επιχειρηματιών που «εκπολίτισαν» τη Δύση, όψεις του ίδιου νομίσματος, εξίσου επιζήμιες για το ανθρώπινο γένος...

Η ταινία του Τζόουνς - από το μυθιστόρημα του Γκλέντον Σουόρθαουτ «The Homesman» (1988) - ανανεώνει τον κινηματογράφο του είδους κυρίως χάρη στον άφθονο θεματικό της πλούτο. Κάπου γέρνει προς δράμα βουκολικό, κάπου προς μύθο φιλοσοφικό και κάπου προς γουέστερν αέναης μάχης για την επιβίωση σε σκληρές εποχές.

Γνώστης των κωδίκων του γουέστερν, ο σκηνοθέτης δημιουργεί «ποιητική» που εγγράφεται στην παράδοση του σινεμά της μεγάλης αμερικανικής Δύσης, εκείνης της άγριας, εκτενούς ερήμου με την τραχιά γη, που αντανακλάται στα οργωμένα πρόσωπα και σώματα των πιονιέρων. Ξερότοποι, μέχρι εκεί που φθάνει το μάτι, ήλιος στο χρώμα της ώχρας, ξυρίζει με το που πέφτει το βράδυ... Από τα πρώτα πλάνα εγκαθίσταται στην ταινία μια ποιότητα μοναδική στο οπτικό πεδίο, ετερογενής και παράδοξη. Ο Τζόουνς κινηματογραφεί με εκπληκτικό τρόπο την αμερικανική Δύση. Στέκεται αποστασιοποιημένα στα θεαματικά τοπία που δέρνουν άνεμοι, χιόνι και παγετός στην καρδιά ενός Φαρ Ουέστ που φροντίζουν να εκπολιτίσουν με το πιστόλι στον κρόταφο ο «Λόγος του Θεού» και η «ευλογία του καπιταλισμού»...

Η 31χρονη Μέρι Μπι ζει μόνη κοντά στα σύνορα. Για την εποχή ήδη γεροντοκόρη, γεμάτη από έρωτα που κανείς δε θέλει, χωρίς ελπίδα να βρει σύζυγο, τουλάχιστον ανάμεσα στους αρχέγονους αρσενικούς του Φαρ Ουέστ. Το υποδειγματικό της θάρρος και πείσμα την ωθούν να επωμιστεί την άχαρη αποστολή της μεταφοράς 3 πιονιέρων γυναικών που έχασαν τα λογικά τους, από τα σπλάχνα της άγριας Δύσης στις ανατολικές πολιτείες καταγωγής τους, διασχίζοντας τον ποταμό Μιζούρι. Η Μέρι Μπι φορτώνει τις γυναίκες σε μια άμαξα - φυλακή κι ετοιμάζεται να φύγει. Γνωρίζει καλά ότι δε θα τα καταφέρει μόνη της στο επικίνδυνο ταξίδι και υποχρεώνει έναν γκρινιάρη λιποτάκτη που έσωσε από την κρεμάλα να την βοηθήσει. Το όνομα αυτού Τζορτζ Μπιγκς - τον υποδύεται ο ίδιος ο σκηνοθέτης.

Η ταινία μοιάζει με το δημιουργό της. Είναι άγρια κι απότομη, ευαίσθητα τραχιά και νοσταλγική. Η κλασική αφήγηση και η φωτογραφία είναι καθαρές, τυπικές και στερούνται άχρηστης αισθητικής αυταρέσκειας! Οι διάλογοι ουσιώδεις, σχεδόν «διδασκαλικοί». Και η αφηγηματική στρατηγική προς το τέλος της ταινίας «συνωμοτεί» ώστε να μας κάνει να φτάσουμε απροετοίμαστοι στην απρόσμενη ανατροπή που «χτυπά» και κάνει την πλατεία να παγώσει... Αυτό ακριβώς συνιστά σημείο τομής, η ταινία κάνει ποιοτικό άλμα... Και πραγματικός πρωταγωνιστής αποδεικνύεται η βαθιά αίσθηση αυτού που είναι σωστό και λάθος, σαν ένστικτο, ανεξάρτητα από εποχή, κατάσταση ή είδος. Ενα γουέστερν αναπάντεχο. Μια αξιόλογη ταινία για την «απογοήτευση» και την «απώλεια νοήματος»... Να την δείτε!

Με τους: Χίλαρι Σουάνκ, Τόμι Λι Τζόουνς, Μέριλ Στριπ, Ντέιβιντ Ντέντσικ, Χέιλι Στάινφελντ κ.ά.

Παραγωγή: ΗΠΑ, ΓΑΛΛΙΑ, (2014)

Εκλεκτικές συγγένειες

Από τις πρωτοεμφανιζόμενες παραγωγές δεσπόζει σίγουρα το ενδιαφέρον αντι - γουέστερν «Μέχρι το τέλος» (2014) σε σκηνοθεσία Τόμι Λι Τζόουνς, με τον ίδιο και τη Χίλαρι Σουάν στους κεντρικούς ρόλους. Από το κεφάλαιο επαναλήψεις / επανεκδόσεις οι δελεαστικές ταινίες είναι περισσότερες: «Το Θεώρημα» (1968) του Πιέρ Πάολο Παζολίνι που προβάλλεται στο θερινό Ζέφυρο π.χ., ή το εκπληκτικό έργο τέχνης «Κάποτε στην Ανατολία» (2011) του Νουρί Μπιλγκέ Τσεϊλάν, του Τούρκου σκηνοθέτη που βραβεύτηκε πρόσφατα στο Φεστιβάλ των Καννών για την ταινία του «Χειμερία Νάρκη» (2014) με την ύψιστη διάκριση του θεσμού. Το «Κάποτε στην Ανατολία» (2011) προβάλλεται στο Αστυ, αποκλειστικά τη Δευτέρα 30 / 6 στις 10 το βράδυ. Τέλος, στις αίθουσες και η πολύτιμη και σπάνια «Fedora» (1978), σε σκηνοθεσία Μπίλι Γουάιλντερ, με τον Γουίλιαμ Χόλντεν στον κύριο ανδρικό ρόλο, συγγενής εξ αίματος της σημαντικότερης ταινίας του σκηνοθέτη «Η Λεωφόρος της Δύσης» (1950). Πρεμιέρα και για την αμερικανοκινεζική «Transformers 4: Εποχή Αφανισμού» (2014) σε σκηνοθεσία Μάικλ Μπέι, καθώς και για το αμερικανικό οικογενειακό μιούζικαλ κινουμένων σχεδίων «Ο Μάγος του Οζ: Η Επιστροφή της Ντόροθι» (2013) των Γουίλ Φιν και Νταν Σεν Πιέρ, που προβάλλεται μεταγλωττισμένο στα ελληνικά... Τέλος, πρεμιέρα κάνει και η γαλλική ταινία της Μαριόν Βερνού «Τα καλύτερα έρχονται» (2013) με μια ξανθιά Φανί Αρντάν...



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ