Αρχισαν να αποκαλύπτονται τα μυστικά της Εσχατης Θούλης, του μικρού ουράνιου σώματος της πολυπληθούς ζώνης Κάιπερ του ηλιακού μας συστήματος, κοντά από το οποίο πέρασε την Πρωτοχρονιά το σκάφος «Νέοι Ορίζοντες». Η NASA έδωσε στη δημοσιότητα τις πρώτες φωτογραφίες που έστειλε στη Γη η διαστημοσυσκευή από τα βάθη του Διαστήματος και μαζί μ' αυτές κάποιες πρώτες εκτιμήσεις. Οι φωτογραφίες που θα έρθουν τους επόμενους 20 μήνες θα είναι πολύ υψηλότερης ανάλυσης, καθώς οι επιστήμονες φροντίζουν να παίρνουν πρώτα μερικές χαμηλής ανάλυσης, ώστε να σχηματίσουν μια γενική εικόνα για το εξεταζόμενο σώμα, παρά να διακινδυνεύσουν να μην πάρουν καμία ολοκληρωμένη υψηλής ανάλυσης, εξαιτίας ενδεχόμενης οριστικής βλάβης της συσκευής. Αυτό ίσχυε πολύ περισσότερο για τη διαστημοσυσκευή «Νέοι Ορίζοντες» που δύο μέρες μετά το πέρασμα από την Εσχατη Θούλη επρόκειτο να χάσει προσωρινά την επαφή με τη Γη, καθώς θα βρισκόταν πίσω από τον Ηλιο από τη σκοπιά της Γης. Η μετάδοση δεδομένων ήταν προγραμματισμένο να ξαναρχίσει την περασμένη Πέμπτη.

Η Εσχατη Θούλη έχει ασυνήθιστο σχήμα, σαν δύο μπάλες κολλημένες μεταξύ τους, μια μικρότερη και μια μεγαλύτερη, όπως αυτές που φτιάχνουμε για το σώμα και το κεφάλι ενός χιονάνθρωπου, με τη διαφορά ότι το χρώμα της επιφάνειάς της δεν είναι λευκό, αλλά κοκκινωπό, όπως και πολλών άλλων σωμάτων της ζώνης Κάιπερ. Με βάση τις φωτογραφίες, φαίνεται να πρόκειται για ένα «διπλό από συγκόλληση» σώμα, μήκους 31 χιλιομέτρων. Η επιστημονική ομάδα της αποστολής ονόμασε Εσχατη τη μεγαλύτερη σφαίρα (με διάμετρο 19 χλμ.) και Θούλη τη μικρότερη (με διάμετρο 14 χλμ.). Η καταρχήν εκτίμηση των ερευνητών είναι ότι οι δύο σφαίρες ενώθηκαν μετά από σύγκρουση χαμηλής ταχύτητας, ανάλογη με εκείνη της σύγκρουσης δύο αυτοκινήτων που έχει ως μόνη συνέπεια ζημιές στους προφυλακτήρες. Η σύγκρουση συνέβη πιθανότατα στο πρώτο 1% του χρόνου ύπαρξης του ηλιακού συστήματος και με αυτήν την έννοια η Εσχατη Θούλη αποτελεί χρονομηχανή που μας δείχνει μια σκηνή από το πρώτο στάδιο σχηματισμού του ηλιακού συστήματος.

Από την ανάλυση των μέχρι τώρα δεδομένων δεν βρέθηκε καμία ένδειξη για ύπαρξη δακτυλίων ή δορυφόρων διαμέτρου μεγαλύτερης των 1,6 χλμ. που να περιφέρονται γύρω από την Εσχατη Θούλη, η οποία επιπλέον φαίνεται να μην έχει ίχνος ατμόσφαιρας. Η διαστημοσυσκευή «Νέοι Ορίζοντες» κατέχει τώρα το ρεκόρ του πιο απομακρυσμένου από τη Γη περάσματος σε μικρή απόσταση από ουράνιο σώμα.

«Βλάστησε ο πρώτος σπόρος φυτού στη Σελήνη», «Απίστευτο κι όμως αληθινό» ήταν πριν από λίγες μέρες οι ειδησεογραφικοί τίτλοι σε έντυπα και ηλεκτρονικά ΜΜΕ, όταν η κινεζική διαστημική υπηρεσία ανακοίνωσε την επιτυχή ανάπτυξη σπόρων βαμβακιού, ελαιοκράμβης, arabidopsis, αλλά και φυτών πατάτας, σε πείραμα μίνι βιόσφαιρας που πραγματοποίησε η διαστημοσυσκευή «Τσανγκ-ι 4» («Chang'e 4») στη μη ορατή πλευρά της Σελήνης. Η πρώτη εντύπωση που άφηναν αυτοί οι τίτλοι - δόλωμα ήταν ότι καλλιεργήθηκε βαμβάκι στο φυσικό περιβάλλον της Σελήνης, πράγμα φυσικά αδύνατο, όχι γιατί ο επιφανειακός ρεγκόλιθος δεν είναι βέβαια το καταλληλότερο χώμα για μια τέτοια καλλιέργεια, ούτε λόγω των πολύ υψηλών ή πολύ χαμηλών θερμοκρασιών, ούτε λόγω των προβλημάτων που σχετίζονται με την ...άρδευση. Αρκεί και μόνο ότι το φεγγάρι δεν έχει ατμόσφαιρα και οποιοδήποτε κύτταρο, ζώου ή φυτού θα έσκαγε από την εσωτερική του πίεση και θα αφυδατωνόταν πολύ γρήγορα σε συνθήκες διαστημικού κενού.

Το πείραμα που πραγματοποίησε με επιτυχία το σκάφος της κινεζικής αποστολής ήταν πράγματι μια πρωτιά, όσον αφορά το πού έγινε, δηλαδή μια διαστημοσυσκευή προσεδαφισμένη σε ένα άλλο ουράνιο σώμα, τη Σελήνη. Ωστόσο, το ίδιο κατά βάση πείραμα, η καλλιέργεια φυτών έξω από τη Γη σε μίνι βιόσφαιρες (κουτιά με χώμα από τη Γη και κατάλληλες συνθήκες ατμοσφαιρικής πίεσης, υγρασίας, θερμοκρασίας και φωτισμού) έχει γίνει πάμπολλες φορές σε προηγούμενες διαστημικές αποστολές και συνεχίζει να πραγματοποιείται συχνά και στον Διεθνή Διαστημικό Σταθμό (ΔΔΣ). Μάλιστα στον ΔΔΣ και σε προηγούμενους σταθμούς (όπως ο σοβιετικός Μιρ), πραγματοποιείται σε συνθήκες μηδενικής βαρύτητας, όχι απλώς σε συνθήκες χαμηλότερης βαρύτητας όπως στη Σελήνη, που έχει το ένα έκτο της γήινης. Κάτι πραγματικά διαφορετικό θα ήταν να είχε αναπτυχθεί το φυτό σε μίνι βιόσφαιρα (σαν θερμοκήπιο) που θα χρησιμοποιούσε ως βάση το έδαφος της Σελήνης και θα φωτιζόταν απευθείας από τις ηλιακές ακτίνες, έστω κι αν το νερό που θα χρησιμοποιούνταν θα προερχόταν από τη Γη. Αυτό ίσως επιτευχθεί σε μελλοντικές αποστολές που θα δημιουργήσουν μόνιμη εγκατάσταση στη Σελήνη.

Τα φυτά που αναπτύχθηκαν μέσα στο «Τσανγκ-ι 4», παρά την ασπίδα που προστάτευε το πείραμα από την επικίνδυνη κοσμική ακτινοβολία και την αφιλτράριστη από ατμόσφαιρα ηλιακή ακτινοβολία, δέχτηκαν παρ' όλ' αυτά πολύ μεγαλύτερες δόσεις απ' ό,τι δέχονται στη Γη. Η κινεζική αποστολή μεταφέρει και αυγά φρουτόμυγας (δροσόφιλα), αλλά και μαγιά (μύκητες), που ακόμη δεν είναι γνωστό πώς θα επηρεαστεί η ανάπτυξή τους από τις συνθήκες χαμηλής βαρύτητας και υψηλής ακτινοβολίας. Αν καταφέρουν να αναπτυχθούν θα δημιουργηθεί ένα βραχύβιο οικοσύστημα, όπου οι μύγες θα αναπνέουν το οξυγόνο που θα παράγεται από τα φυτά και θα τρώνε αποσυντιθέμενη φυτική βιομάζα, ενώ οι μύκητες θα καταναλώνουν τα εκκρίματα των μυγών.

Ολα τα συστήματα της κινεζικής διαστημοσυσκευής φαίνεται να λειτουργούν κανονικά και μέσω του επίσης κινεζικού δορυφόρου αναμετάδοσης «Τιτιάο», που βρίσκεται σε τροχιά γύρω από τη Σελήνη, στέλνουν στη Γη πληροφορίες από την αθέατη πλευρά του δορυφόρου. Το ρόβερ «YuTu», που μετέφερε και ανέπτυξε στη Σελήνη το «Τσανγκ-ι 4» εξερευνά ήδη την περιοχή όπου προσεδαφίστηκε το σκάφος, μέσα στον κρατήρα φον Κάρμαν της λεκάνης Εϊτκεν του νότιου πόλου του φεγγαριού. Αυτές τις μέρες η κινεζική αποστολή διέρχεται την πρώτη σεληνιακή νύχτα διάρκειας δύο γήινων βδομάδων και γι' αυτό τα συστήματα της διαστημοσυσκευής έχουν μπει σε «χειμερία νάρκη», με μια πηγή ραδιοϊσοτόπων, προϊόν ρωσοκινεζικής συνεργασίας, να προσφέρει την απαραίτητη θερμότητα, ώστε τα ηλεκτρονικά να συνεχίσουν να λειτουργούν. Το «Τσανγκ-ι 4» θα πραγματοποιεί επαναλαμβανόμενες μετρήσεις της θερμοκρασίας και θα στείλει τα δεδομένα με το πρώτο φως της νέας σεληνιακής μέρας.

Το «Τσανγκ-ι 4» είναι το πρώτο σκάφος που προσεδαφίστηκε ομαλά στην αθέατη πλευρά της Σελήνης. Τις πρώτες φωτογραφίες αυτής της πλευράς της Σελήνης είχε πάρει το σοβιετικό «Λούνα 3» το 1959. Η πρώτη ομαλή προσεδάφιση στη Σελήνη, στην πλευρά που βλέπει προς τη Γη, είχε γίνει το 1966 από τη σοβιετική διαστημοσυσκευή «Λούνα 9». Το πρώτο ρόβερ που κύλησε τις ρόδες του στην επιφάνεια της Σελήνης (και οποιουδήποτε άλλου ουράνιου σώματος) ήταν το σοβιετικό «Λούνοκχοντ 1», το 1970.