Για την αντιμετώπιση του ενεργειακού προβλήματος με τρόπο που δε θα ενισχύσει το «φαινόμενο του θερμοκηπίου», αρκετοί επιστήμονες στρέφονται και πάλι προς τον ήλιο, αλλά όχι προς τα φωτοβολταϊκά στοιχεία που μετατρέπουν απευθείας την ηλιακή ενέργεια σε ηλεκτρική. Μετά από δεκαετίες προσπαθειών, τα φωτοβολταϊκά παραμένουν ακριβά και μη αποδοτικά, με αποτέλεσμα να παράγουν μόλις το 0,01 - 0,02% της ηλεκτρικής ενέργειας σε παγκόσμια κλίμακα. Τώρα το ενδιαφέρον επικεντρώνεται στις προσπάθειες βιολόγων να αξιοποιήσουν τη φωτοσύνθεση, δηλαδή τις διεργασίες με τις οποίες τα φυτά και άλλοι οργανισμοί μετατρέπουν την ηλιακή ενέργεια σε χημική.

Σε είδη που κυμαίνονται από μικρόβια μέχρι φυτά όπως τα ζουμπούλια, η φωτοσύνθεση φτιάχνει βιομάζα. Από νερό και διοξείδιο του άνθρακα συντίθενται με τη βοήθεια της ηλιακής ακτινοβολίας υδατάνθρακες και οξυγόνο. Στους φυσικούς οργανισμούς συνήθως δεν παρεμβαίνει καθόλου στη διαδικασία αυτή η υδρογονάση, ένα φυσικό ένζυμο που προκαλεί τη διάσπαση οργανικών ενώσεων με παράλληλη παραγωγή υδρογόνου. Αποδεικνύεται ότι είναι δυνατό να γίνει γενετική παρέμβαση σε μικρόβια με τρόπο που θα οδηγήσει στην ενεργοποίηση αυτού του ενζύμου. Το αποτέλεσμα θα είναι μια τροποποιημένη φωτοσύνθεση που θα παράγει λιγότερο οξυγόνο και περισσότερο υδρογόνο.

Ερευνητές σε εργαστήριο του Κολοράντο των ΗΠΑ έχουν ήδη πετύχει τη συνεχή (επί μήνες) μετατροπή της ηλιακής ενέργειας σε χημική ενέργεια αποθηκευμένη στα μόρια του παραγόμενου υδρογόνου, αξιοποιώντας ένα είδος πράσινης άλγης (γλίτσα σε ευτροφικά νερά). Διαπίστωσαν ότι μπορούσαν να ενεργοποιήσουν την υδρογονάση κατά τη διάρκεια της φωτοσύνθεσης, απομακρύνοντας τα θειικά ιόντα. Υπάρχει, βέβαια, αρκετή απόσταση μέχρι την ανάπτυξη της κατάλληλης τεχνικής για εφαρμογή σε βιομηχανική κλίμακα με ικανοποιητική απόδοση. Αν η μέθοδος φτάσει την απόδοση του 10% σε βιομηχανική κλίμακα, τότε θα χρειάζονται υδροκαλλιέργειες συνολικού εμβαδού 25.000 τετραγωνικών χιλιομέτρων, για να καλυφθούν οι ανάγκες 200 εκατομμυρίων αυτοκινήτων σε καύσιμα.

Δε θα είναι η πρώτη, ούτε και η τελευταία έρευνα εναλλακτικών πηγών ενέργειας που θα καρκινοβατήσει ή θα μπει στα συρτάρια, για να μη θιγούν τα συμφέροντα των πολυεθνικών μονοπωλίων της ενέργειας, που ακόμα έχουν πολύ πετρέλαιο, φυσικό αέριο και κάρβουνο για κάψιμο. Απ' την άλλη μεριά, ίσως είναι πιο επικίνδυνη η υπαγορευόμενη από το κυνήγι του κέρδους πρόωρη απελευθέρωση στο περιβάλλον γενετικά τροποποιημένων ενεργειακών μικροοργανισμών, χωρίς να είναι απόλυτα εξασφαλισμένο ότι δε θα οδηγήσουν σε μια (ίσως τεραστίων διαστάσεων) οικολογική καταστροφή.

Ο κεντρικός σχεδιασμός, η ανάπτυξη με επίκεντρο τον άνθρωπο και ο λαϊκός έλεγχος, μερικά από τα βασικά χαρακτηριστικά του σοσιαλισμού μπορούν να δώσουν τις κατάλληλες απαντήσεις στα προβλήματα αυτά. Πέρα από τους άλλους λόγους, πρέπει και απ' αυτή την πλευρά η αναγκαιότητα αλλά και το επείγον του ξεπεράσματος του καπιταλισμού, να γίνουν κατανοητά από κάθε άνθρωπο που δικαιολογημένα αντιμετωπίζει με ανάμεικτα αισθήματα τη σύγχρονη επιστημονικοτεχνολογική πρόοδο.

Είναι τόσο τεράστιος ο όγκος των δεδομένων που θα παραχθούν, που οι ερευνητές αποφάσισαν να μελετήσουν μόνο το 0,25% των συγκρούσεων. Και πάλι όμως, τα δεδομένα θα είναι της τάξης των 2.000 πεταμπάιτς (1 πεταμπάιτ = 1 τετράκις εκατομμύριο ψηφιολέξεις) κατ' έτος. Μετά την ανάλυση των δεδομένων, το σύστημα θα καταγράψει μόνιμα τα στοιχεία για μόνο μία στις χίλιες συγκρούσεις σωματιδίων. Πόσα δεδομένα είναι αυτά; Μια από τις μεγαλύτερες βιβλιοθήκες του κόσμου έχει βιβλία με ψηφιακό ισοδύναμο 15 τεραμπάιτς (1 τεραμπάιτ = 1 τρισεκατομμύριο ψηφιολέξεις). Με άλλα λόγια, πρόκειται να διερευνούνται 130.000 βιβλιοθήκες κάθε χρόνο και να αποθηκεύονται οι πληροφορίες των 130 απ' αυτές.

Για να βρεθούν οι ζητούμενες πληροφορίες οι επιστήμονες θα χρησιμοποιήσουν μεθόδους στατιστικής ανάλυσης, ώστε να εντοπίσουν εκείνα τα δεδομένα που φαίνεται να αποκλίνουν από τις προβλέψεις της σημερινής φυσικής. Είναι σαν να ψάχνει κανείς να βρει μερικές λέξεις σε τόμο κάποιας από τις 130 μεγαλύτερες βιβλιοθήκες. Το πιο δύσκολο πρόβλημα θα είναι η εφαρμογή κατάλληλων τεχνικών για την καταλογογράφηση, ταξινόμηση και διαχείριση των δεδομένων.

Και όλα αυτά, βέβαια, μόνο για ένα από τα πειράματα που βρίσκονται σε εξέλιξη στα επιστημονικά εργαστήρια του κόσμου...