Μέχρι πρόσφατα πολλοί ερευνητές θεωρούσαν ότι η ανθρώπινη ευρηματικότητα ξεκίνησε περίπου την περίοδο της Ανώτερης Παλαιολιθικής Εποχής, πριν από 40.000 χρόνια, όταν ο χόμο σάπιενς εκδήλωσε αυτό που έμοιαζε με απότομη θαυμαστή έκρηξη εφευρετικότητας στην Ευρώπη, κατασκευάζοντας κολιέ από κοχύλια, ζωγραφίζοντας στα τοιχώματα σπηλαίων μορφές ζώων της εποχής των παγετώνων και άρχισε να κατασκευάζει ποικιλία πέτρινων και κοκάλινων εργαλείων. Η θεωρία αυτή στηρίζεται στην υπόθεση ότι κάποια τυχαία γενετική μετάλλαξη που συνέβη εκείνη την εποχή οδήγησε σε ένα άλμα στην ανθρώπινη αντίληψη, προκαλώντας ένα «μπιγκ μπανγκ» δημιουργικότητας.
Ωστόσο, τα νέα δεδομένα αμφισβητούν έντονα τη θεωρία της θαυματουργής μετάλλαξης. Τη δεκαετία που πέρασε αρχαιολόγοι σε όλο τον κόσμο ανακάλυψαν πολύ αρχαιότερα ευρήματα τέχνης και «προχωρημένης» τεχνολογίας, πράγμα που σημαίνει ότι η ανθρώπινη επινοητικότητα εξελίχτηκε από πολύ νωρίτερα, ακόμη και πριν την εμφάνιση του σύγχρονου ανθρώπου, του σοφού ανθρώπου (homo sapiens). Ομως, κι αν η δημιουργικότητα γεννήθηκε πολύ νωρίς, σιγόκαιγε για εκατομμύρια χρόνια, πριν τελικά ανάψει σαν πυρκαγιά στον σύγχρονο άνθρωπο, στην Αφρική και στην Ευρώπη. Τα στοιχεία φαίνεται να δείχνουν ότι η εφευρετικότητα δεν εμφανίστηκε μονομιάς σε πλήρη ανάπτυξη στην εξελικτική ιστορία του ανθρώπου, αλλά κέρδιζε ορμή στη διάρκεια εκατοντάδων χιλιάδων ετών, τροφοδοτούμενη από ένα σύνθετο μείγμα βιολογικών και κοινωνικών παραγόντων.
Αυτή η εξέλιξη στον σύγχρονο άνθρωπο πραγματοποιήθηκε μόνο χάρη στην κοινή δράση κατά ομάδες για ένα σκοπό, όπως το κυνήγι, και κατόπιν στην εργασία, στη μετάδοση της γνώσης από τον έναν άνθρωπο στον άλλον και από τη μια γενιά στην επόμενη. Τόσο τα ιστορικά δεδομένα, όσο και οι προσομοιώσεις σε υπολογιστή επιβεβαιώνουν τη σχέση εκδήλωσης μεγάλης επινοητικότητας με τη συγκρότηση μεγάλου μεγέθους ανθρώπινων κοινοτήτων. Η διαδικασία επιταχυνόταν, όσο συγκροτούνταν μεγαλύτερες κοινωνικές ομάδες και όσο αυτές οι ομάδες επικοινωνούσαν και αλληλεπιδρούσαν στο πλαίσιο της οικονομικής παραγωγής, αρχικά της πρωτόγονης κοινωνίας και κατόπιν της δουλοκτητικής, φεουδαρχικής και καπιταλιστικής, για να φτάσουμε στο σήμερα, που η απόλυτη κοινωνικοποίηση της παραγωγής απαιτεί ριζική αλλαγή του τρόπου παραγωγής, ώστε η ανθρώπινη δημιουργικότητα να εξελιχτεί παραπέρα. Ενας ηλεκτρονικός υπολογιστής, ένα φύλλο μετάλλου ή πλαστικού δεν είναι προϊόν του κόπου και της επινοητικότητας ενός ανθρώπου. Οποιοδήποτε δημιούργημα του ανθρώπινου πολιτισμού, ειδικά σήμερα, οικοδομείται και εμπεριέχει αμέτρητες ιδέες και ώρες δουλειάς εργαζόμενων ανθρώπων, σε μια ακολουθία που αν την παρακολουθήσει κανείς σε βάθος εκτείνεται ως το παλαιολιθικό παρελθόν μας.