ΙΔΕΟΛΟΓΙΑ | ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ

Αστική δημοκρατία και προλεταριακή δημοκρατία

«Η Σοβιετική εξουσία είναι η πρώτη στον κόσμο (για την ακρίβεια η δεύτερη, γιατί το ίδιο πράγμα είχε αρχίσει να κάνει η Κομμούνα του Παρισιού), που προσελκύει στη διακυβέρνηση τις μάζες, κυρίως τις εκμεταλλευόμενες μάζες. Η συμμετοχή των εργαζομένων μαζών στο αστικό Κοινοβούλιο (που στην αστική δημοκρατία ποτέ δεν αποφασίζει για τα πιο σοβαρά ζητήματα, γι' αυτά αποφασίζουν το χρηματιστήριο και οι τράπεζες), αποκλείεται με χίλιους δυο φραγμούς... το αστικό Κοινοβούλιο είναι θεσμός ξένος, όργανο καταπίεσης των προλεταρίων από την αστική τάξη, θεσμός της εχθρικής τάξης, της εκμεταλλεύτριας μειοψηφίας» (Λένιν, «Απαντα», τ. 37, σελ. 256).

Αστική δημοκρατία σημαίνει ταξική κυριαρχία της αστικής τάξης πάνω στο λαό. Είναι σύστημα κρατικής εξουσίας και πολιτικής διακυβέρνησης, που δεν είναι ταξικά ουδέτερη και καθολική για ολόκληρη την κοινωνία, όπως προβάλλεται από τους θιασώτες της, αλλά και τα οπορτουνιστικά ρεύματα μέσα στο εργατικό κίνημα. Επιδιώκεται, η πολιτική δράση να συνδέεται με τη συγκεκριμένη μορφή διακυβέρνησης, τους θεσμούς της, την κοινοβουλευτική λειτουργία, προκειμένου να πείθουν τις λαϊκές μάζες ότι δεν έχουν άλλη πολιτική διέξοδο για την πραγματοποίηση των συμφερόντων τους, από την με αστικοκοινοβουλευτικές διαδικασίες αλλαγή κυβέρνησης. Τα πολιτικά κόμματα της άρχουσας τάξης, άλλα κόμματα που πολιτεύονται και δρουν στα πλαίσια που καθορίζονται από τα όρια του καπιταλισμού, τον οποίο και δεν αμφισβητούν σαν κοινωνικοοικονομικό σύστημα, όλοι οι δημοσιολόγοι που αναπαράγουν την αστική ιδεολογία φροντίζουν να παρουσιάζουν την αστική δημοκρατία ως το άπαν της πολιτικής ζωής. Κρύβουν επιμελώς το χαρακτήρα της, το χαρακτήρα του αστικού κράτους, το γεγονός ότι η λειτουργία της συμπλέκεται με το κράτος, για να εξαναγκάζει το λαό στην εκμετάλλευση. Ορισμένοι προβάλλουν κατακτημένες από το εργατικό κίνημα πολιτικές ελευθερίες και δημοκρατικά δικαιώματα ως αποδεικτικά στοιχεία της θέσης τους, προκειμένου να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά την όποια αμφισβήτησή της.

Ο Μαρξισμός αναδεικνύει ακριβώς το κύριο σ' αυτό που η αστική ιδεολογία και ο οπορτουνισμός ονομάζουν «δημοκρατία», το ταξικό της περιεχόμενο και το γεγονός ότι είναι μορφή ταξικής εξουσίας της κυρίαρχης τάξης. «Η προλεταριακή δημοκρατία είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από κάθε αστική δημοκρατία. Η Σοβιετική εξουσία είναι ένα εκατομμύριο φορές πιο δημοκρατική από την πιο δημοκρατική αστική δημοκρατία» (Λένιν, «Απαντα», τ. 37, σελ. 257). Και αυτό γιατί συνενώνει την εργατική τάξη και τ' άλλα λαϊκά στρώματα στην πολιτική δράση για τα δικά τους συμφέροντα, ενάντια στην αστική τάξη, αφού ανεξάρτητα από τη μορφή, (Κομμούνα, Σοβιέτ κλπ.), δίνει τη δυνατότητα να οργανώνουν το δικό τους κράτος και να συμμετέχουν στις υποθέσεις της κοινωνίας, της δικής τους κοινωνίας, να κυβερνούν με κάθε δυνατό και πρόσφορο τρόπο. Και η προλεταριακή δημοκρατία είναι κράτος, το κράτος της τεράστιας λαϊκής πλειοψηφίας, ενάντια στη μειοψηφία των εκμεταλλευτών. Ο Λένιν, τονίζοντας την ουσία της σοβιετικής εξουσίας, έλεγε: «Ακριβώς αυτές οι μάζες, που ακόμη και στις πιο δημοκρατικές αστικές δημοκρατίες, αν και ισότιμες σύμφωνα με το νόμο, στην πραγματικότητα παραμερίζονταν με χίλιους δυο τρόπους και τερτίπια από τη συμμετοχή στην πολιτική ζωή και από την άσκηση των δημοκρατικών δικαιωμάτων και ελευθεριών, προσελκύονται τώρα σε μια μόνιμη, απαραίτητη και ταυτόχρονα αποφασιστική συμμετοχή στη δημοκρατική διακυβέρνηση του κράτους». («Απαντα», τ. 37, σελ. 500).

Η ιστορική πείρα της Κομμούνας του Παρισιού, η οποία επίσης αφομοιώθηκε στη σοβιετική πείρα με την Οχτωβριανή Επανάσταση, για την οργάνωση του εργατικού κράτους και της εργατικής δημοκρατίας, όπως και στις λαϊκές δημοκρατίες μετά το Β` Παγκόσμιο Πόλεμο, ή στην Κούβα, καταγράφεται από τον Μαρξ στο έργο του «Ο εμφύλιος πόλεμος στη Γαλλία». Ας δούμε πώς.

«Το πρώτο διάταγμα της Κομμούνας ήταν το διάταγμα για την κατάργηση του μόνιμου στρατού και για την αντικατάστασή του με τον οπλισμένο λαό.

Η Κομμούνα σχηματιζόταν από τους δημοτικούς συμβούλους που είχαν εκλεγεί με βάση το γενικό εκλογικό δικαίωμα στα διάφορα διαμερίσματα του Παρισιού. Ηταν υπεύθυνοι και μπορούσαν να ανακληθούν σ' οποιαδήποτε στιγμή. Η πλειοψηφία τους αποτελούνταν φυσικά από εργάτες ή από αναγνωρισμένους εκπροσώπους της εργατικής τάξης. Η Κομμούνα δεν επρόκειτο να είναι ένα κοινοβουλευτικό, αλλά ένα εργαζόμενο σώμα, εκτελεστικό και νομοθετικό ταυτόχρονα. Η αστυνομία, που ως τότε ήταν το όργανο της κεντρικής κυβέρνησης, απογυμνώθηκε αμέσως απ' όλες τις πολιτικές της ιδιότητες και μετατράπηκε σε υπεύθυνο όργανο της Κομμούνας, που μπορούσε να ανακληθεί σ' οποιαδήποτε στιγμή. Το ίδιο έγινε και με τους δημόσιους υπάλληλους, σ' όλους τους κλάδους της διοίκησης. Από τα μέλη της Κομμούνας ως τους κατώτερους δημόσιους υπάλληλους η δημόσια υπηρεσία έπρεπε να αμείβεται με εργατικούς μισθούς. Ολα τα αποχτημένα δικαιώματα και επιχορηγήσεις για έξοδα παράστασης στους ανώτερους αξιωματούχους του κράτους καταργήθηκαν μαζί με τους ίδιους τους αξιωματούχους. Οι δημόσιες θέσεις έπαψαν να είναι ατομική ιδιοκτησία των βοηθών της κεντρικής κυβέρνησης. Οχι μόνο η διοίκηση του δήμου, μα και όλα τα καθήκοντα που ως τότε εξασκούσε το κράτος, πέρασαν στα χέρια της Κομμούνας.

Οταν παραμερίστηκαν πια ο μόνιμος στρατός και η αστυνομία, τα όργανα αυτά της υλικής βίας της παλιάς κυβέρνησης, η Κομμούνα καταπιάστηκε αμέσως να τσακίσει το πνευματικό όργανο καταπίεσης, την εξουσία των παπάδων. Χώρισε την εκκλησία από το κράτος... Ολα τα εκπαιδευτικά ιδρύματα άνοιξαν δωρεάν για το λαό...

Οι δικαστικοί λειτουργοί χάσανε εκείνη τη φαινομενική ανεξαρτησία τους, που χρησίμευε μόνο και μόνο για να σκεπάζει τη χαμερπή τους υποταγή σε όλες τις αλληλοδιάδοχες κυβερνήσεις, στις οποίες έδιναν με τη σειρά όρκο πίστης και τον αθετούσαν κάθε φορά. Οπως όλοι οι άλλοι δημόσιοι υπάλληλοι, έπρεπε στο εξής κι αυτοί να εκλέγονται, να είναι υπεύθυνοι και να μπορούν να ανακληθούν.

Φυσικά, η Κομμούνα του Παρισιού θα χρησίμευε σαν πρότυπο για όλα τα μεγάλα βιομηχανικά κέντρα της Γαλλίας. Μόλις θα εγκαθιδρυόταν το καθεστώς της Κομμούνας στο Παρίσι και τα δευτερεύοντα κέντρα, η παλιά συγκεντρωτική κυβέρνηση θα έπρεπε και στις επαρχίες επίσης να παραχωρήσει τη θέση της στην αυτοκυβέρνηση των παραγωγών. Σε ένα σύντομο πρόχειρο σχέδιο για την εθνική οργάνωση που η Κομμούνα δεν πρόλαβε να το επεξεργαστεί παραπέρα, καθορίζεται ρητά ότι η Κομμούνα θα αποτελούσε την πολιτική μορφή ακόμα και του πιο μικρού χωριού και ότι στην ύπαιθρο ο ταχτικός στρατός θα αντικατασταίνονταν από μια λαϊκή πολιτοφυλακή με εξαιρετικά σύντομο χρόνο θητείας. Οι αγροτικές κοινότητες κάθε νομού θα διαχειρίζονταν τις κοινές τους υποθέσεις με μια συνέλευση από αντιπροσώπους τους στην πρωτεύουσα του νομού και οι νομαρχιακές αυτές συνελεύσεις με τη σειρά τους θα στέλνανε βουλευτές στην εθνική αντιπροσωπεία στο Παρίσι. Οι βουλευτές θα μπορούσαν κάθε στιγμή να ανακληθούν και θα έπρεπε να δεσμεύονται από τις καθορισμένες εντολές των εκλογέων τους...

Αντί να αποφασίζεται μια φορά κάθε τρία ή έξι χρόνια ποιο μέλος της άρχουσας τάξης θα εκπροσωπεί και θα τσαλαπατά το λαό στη Βουλή, το γενικό εκλογικό δικαίωμα θα εξυπηρετούσε τον οργανωμένο σε Κομμούνες λαό...».

Το ΚΚΕ, στο Πρόγραμμά του, που επεξεργάστηκε και εγκρίθηκε από το 15ο Συνέδριό του, έχει αναφορά στο συγκεκριμένο ζήτημα, όπως και στο 16ο Συνέδριο, που συνδέεται με το αντιιμπεριαλιστικό αντιμονοπωλιακό μέτωπο πάλης για τη λαϊκή εξουσία, το σοσιαλισμό, ως εξής: «Τα όργανα αυτού του Μετώπου είναι τα επιτελεία του αγώνα σε κάθε επίπεδο, οργανωτές, καθοδηγητές σκληρών ταξικών συγκρούσεων. Δεν περιορίζονται στην άσκηση πίεσης και ελέγχου πάνω στο αστικό κράτος και τους άλλους αστικούς θεσμούς. Κινητοποιούν το λαό, ώστε να ματαιώνει αντιλαϊκές επιλογές, να μην πειθαρχεί στους επάνω. Διαμορφώνουν μέσα στην πάλη λαϊκούς θεσμούς, σε σύγκρουση με τους αστικούς θεσμούς που νομιμοποιούν τη δικτατορία των μονοπωλίων. Διαπαιδαγωγούν και προετοιμάζουν το λαό να αξιοποιεί όλες τις μορφές πάλης και να είναι σε θέση να τις εναλλάσσει γρήγορα και ανάλογα με τις εξελίξεις. Τα καθοδηγητικά όργανα του μετώπου, οι λαογέννητοι θεσμοί που εμφανίζονται στη διάρκεια της αναμέτρησης και των ταξικών αγώνων, αποτελούν τα έμβρυα της νέας πολιτικής εξουσίας της εργατικής τάξης και των συμμάχων της» (15ο Συνέδριο του ΚΚΕ, Ντοκουμέντα, σελ. 117).

Οργανωμένος στο μέτωπο λαός, όργανα του μετώπου, λαογέννητοι θεσμοί συγκροτούν τη δημοκρατία της εργατικής τάξης και των άλλων λαϊκών στρωμάτων, τη δική τους πολιτική εξουσία. Το πώς ακριβώς θα εκφραστεί, ποια ακριβώς μορφή θα πάρουν, αυτό θα το λύνει η ίδια η πορεία της ταξικής πάλης, η ίδια η ζωή.

Λ.