Να λοιπόν μια «νέα», διαφορετική από τις ως τώρα προβαλλόμενες, στο όνομα της «παγκοσμιοποίησης», άποψη περί κοινωνικής εξέλιξης και μιας υποτίθεται νέας κοινωνικής οργάνωσης που πρέπει να αντικαταστήσει τη σημερινή κοινωνία, δηλαδή τον καπιταλισμό, που αναφέρει ο Πιερ Ρονσαβαγιόν, Γάλλος καθηγητής Πολιτικής Ιστορίας και Φιλοσοφίας, σε συνέντευξή του στην ισπανική εφημερίδα «El Pais» και αναδημοσιεύει η εφημερίδα «Η Καθημερινή», 12/6/2004. Η συγκεκριμένη τοποθέτηση του Γάλλου καθηγητή έρχεται και ως απάντηση, ως διέξοδος, στην εκτίμησή του ότι «τα θεμέλια και το πρόγραμμα του σοσιαλδημοκρατικού μοντέλου καταποντίστηκαν στη δεκαετία του 1980-1990» και «ότι άλλαξε η μορφή του ίδιου του καπιταλισμού».

Ολες αυτές οι θεωρίες, ως μοναδικό στοιχείο προσδιορισμού του χαρακτήρα της κοινωνίας, πιο σωστά του κοινωνικο-οικονομικού σχηματισμού, προβάλλουν τον παράγοντα «παραγωγικές δυνάμεις», πιο συγκεκριμένα τα «μέσα παραγωγής», την ανάπτυξή τους. Αρκεί ως στοιχείο από μόνο του για να χαρακτηρίσει μια κοινωνία; Βεβαίως και οι παραγωγικές δυνάμεις, η εξέλιξή τους προσδιορίζουν την εξέλιξη της Ιστορίας, αλλά και προσδιορίζονται απ' αυτήν. Συγκεκριμένες παραγωγικές δυνάμεις αντιστοιχούν με την ευρεία έννοια του όρου «αντιστοιχία» σε συγκεκριμένες κοινωνίες, σε συγκεκριμένες ιστορικές εποχές.

«Οι οικονομικές εποχές ξεχωρίζουν η μια από την άλλη όχι από το τι φτιάχνεται, αλλά από το πώς και με τι μέσα εργασίας φτιάχνεται» (Κ. Μαρξ, «Το Κεφάλαιο», τόμ. 1, σελ. 193).

Για παράδειγμα δεν μπορούσε στη δουλοκτητική κοινωνία να υπάρχει ηλεκτρονικός υπολογιστής. Παρ' όλ' αυτά δεν μπορεί από τον ηλεκτρονικό υπολογιστή και μόνο να προσδιοριστεί ο χαρακτήρας ενός κοινωνικοοικονομικού σχηματισμού. Ούτε από την εξέλιξή του έξω από τις υπάρχουσες σχέσεις παραγωγής.

Τι είναι όμως τρόπος παραγωγής; Ο τρόπος με τον οποίο οι άνθρωποι παράγουν υλικά αγαθά. Βάση της ζωής, της κοινωνίας είναι η υλική παραγωγή. Για να ζήσουν οι άνθρωποι πρέπει να έχουν τροφή, ρούχα, στέγαση και άλλα υλικά αγαθά, επομένως πρέπει και να τα παράγουν. Αφού λοιπόν δεν μπορούν να παύσουν να καταναλώνουν υλικά αγαθά, έτσι δεν μπορούν και να σταματήσουν να τα παράγουν. Αλλά η παραγωγή όλων των αναγκαίων, για να μπορεί να ζει ο άνθρωπος, υλικών αγαθών, δεν μπορεί να είναι ατομική υπόθεση καθενός. Δεν μπορεί όλα να τα παράγει μόνος του καθένας ξεχωριστά. Επομένως η υλική παραγωγή είναι κοινωνική παραγωγή.

Η παραγωγή έχει την τεχνική και την κοινωνική της πλευρά. Η τεχνική της πλευρά έχει σχέση με τη μέθοδο της παραγωγής, τα εργαλεία που χρησιμοποιούνται, τις πρώτες ύλες, την ενέργεια κλπ. Αλλά στην υλική παραγωγή οι άνθρωποι έρχονται μεταξύ τους σε συγκεκριμένες κοινωνικές σχέσεις. Ο Καρλ Μαρξ, στον πρόλογο που έγραψε στο έργο του «Κριτική της Πολιτικής Οικονομίας» σχετικά μ' αυτό αναφέρει:

«Στην κοινωνική παραγωγή της ζωής τους, οι άνθρωποι έρχονται σε καθορισμένες, αναγκαίες, ανεξάρτητες από τη θέλησή τους σχέσεις, σε σχέσεις παραγωγής, που αντιστοιχούν σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Το σύνολο αυτών των σχέσεων παραγωγής αποτελεί την οικονομική διάρθρωση της κοινωνίας, την πραγματική βάση, που πάνω της υψώνεται ένα νομικό και πολιτικό εποικοδόμημα... Σε μια ορισμένη βαθμίδα της εξέλιξής τους, οι παραγωγικές δυνάμεις της κοινωνίας έρχονται σε αντίφαση με τις υπάρχουσες σχέσεις παραγωγής ή - πράγμα που αποτελεί μονάχα τη νομική γι' αυτό έκφραση - με τις σχέσεις ιδιοκτησίας, μέσα στις οποίες είχαν κινηθεί ως τώρα»(Κ. Μαρξ - Φ. Ενγκελς, «Διαλεχτά Εργα», τ.1ος, σελ.424.).

Επομένως από την πιο πάνω αναφορά του Μαρξ γίνεται καθαρό πως: στον προσδιορισμό του χαρακτήρα μιας κοινωνίας, κυρίαρχο στοιχείο είναι οι σχέσεις παραγωγής, που αντιστοιχούν σε μια ορισμένη βαθμίδα ανάπτυξης των παραγωγικών δυνάμεων. Και ότι η νομική έκφραση των σχέσεων παραγωγής είναι οι σχέσεις ιδιοκτησίας.