Επιασε για τα καλά η ζέστη, το καλοκαίρι σε όλο το καυτό μεγαλείο, το καλοκαίρι που όλο το χειμώνα ονειρευόμαστε αρχίζει να μας κουράζει. Να μας ταλαιπωρεί με τη ραθυμία, τη νωχέλεια και την πεισματική άρνησή του να μας δροσίσει λιγάκι, να μας φροντίσει, να μας ραντίσει με δροσερό αεράκι. Οσοι έχουν φύγει να είναι καλά, να περάσουν καλά και το κυριότερο να γυρίσουν καλά. Οι άλλοι, εμείς που ποτέ δε φεύγουμε - γιατί άραγε; - το μόνο που μας απομένει είναι να πάμε στο θερινό το σινεμά, να ρίξουμε καμιά βουτιά κάπου κοντά και να ετοιμάσουμε ένα κοκτέιλ. Ετσι για να ξεγελάσουμε το απόγευμα που δε λέει να φύγει.

Σκάι - Τζάμι: 1/6 Βερμούτ. 1/6 Καμπάρι. 1/6 Ντιμπονέ 1/6 Βερμούτ, 1/6 Τσέρι Μπράντι. Ολα αυτά τα ρίχνουμε στο σέικερ και τα χτυπάμε καλά. Επειτα σερβίρουμε

Σλάλομ: 1/6 Κουραχάο, 1/6 Απρικοτ Μπράντι, 1/6 Ρούμι, 2/6 χυμό πορτοκαλιού και 1/6 χυμό πορτοκαλιού. Τα χτυπάμε καλά στο σέικερ, τα σερβίρουμε και το πίνουμε. Εις υγείαν.

Σήμερα θα μείνουμε εκεί που είμαστε, δηλαδή όπου βρίσκεται ο καθένας, στη θάλασσα, στο βουνό, στο σπίτι του ίσως. Παρέα με τους ανεμιστήρες και τα κλιματιστικά, καταναλώνοντας όλα τα δροσιστικά που υπάρχουν μέσα στο ψυγείο. Σήμερα θα κάνουμε ένα ταξίδι στο παρελθόν και με τη φαντασία μας θα βρεθούμε στην Ολλανδία του 1600. Θα αναρωτηθείτε, τι πάμε να κάνουμε εκεί; Να κόψουμε τουλίπες, να δοκιμάσουμε το γνωστό νόστιμο «γελαστό» τυράκι, που μάλλον δε θα είχε ακόμη ανακαλυφθεί, τουλάχιστον με την παρούσα μορφή του; Οχι. Τότε γιατί θα κάνουμε ένα τόσο μεγάλο ταξίδι; Για να γνωρίσουμε καλύτερα κάποιον που ξέρουμε ήδη, από τα έργα του φυσικά, από τα θαύματά του (η φράση δεν είναι δική μας, ανήκει στον Σεν Ζιστ, ο οποίος είπε στον Ροβεσπιέρο: «Κύριε, σας γνωρίζω όπως γνωρίζω το Θεό, μέσα από τα γραπτά σας, από τα θαύματά σας»!). Ετσι και εμείς, πάμε να συναντήσουμε τον Ρέμπραντ (1606-1669).

Ο Ρέμπραντ (Χάρμενς βαν Ρέιν) γεννήθηκε στο Λέιντεν και ήταν το έκτο από τα επτά παιδιά της οικογένειας. Ο πατέρας του είχε έναν μύλο κοντά στο Ρήνο και η μάνα του ήταν κόρη φούρναρη. Ποιος μπορούσε να διανοηθεί ότι αυτό το έκτο παιδί θα γινόταν ένας από τους μεγαλύτερους ζωγράφους και χαράκτες, ένας από τους σημαντικότερους δημιουργούς της Ευρώπης; Η μητέρα του ήταν θρήσκα και του ενέπνευσε από τα πρώτα του χρόνια την αγάπη για τη Βίβλο. Ετσι, στα εφτά του χρόνια γράφτηκε σ' ένα σχολείο που έδινε ιδιαίτερη έμφαση στα λατινικά, κάτι που ίσως να σήμαινε ότι οι γονείς του θα ήθελαν ο μικρός να σπουδάσει αργότερα Θεολογία... Στα 14 χρόνια του τέλειωσε το σχολείο αφού είχε γνωρίσει την ιστορία και τον πολιτισμό της Ελλάδας και της Ρώμης.

Ο Ρέμπραντ αποφασίζει να αφιερωθεί στη ζωγραφική. Στην αρχή μαθήτευσε στον Γιάκομπ, έναν ζωγράφο που είχε σπουδάσει στη Ρώμη και στη Νάπολη, και γύρω στα 1624 εργάστηκε στο εργαστήρι του Πίτερ Λάσμαν στο Αμστερνταμ, ο οποίος είχε και εκείνος σπουδάσει στη Ρώμη την περίοδο που ο Καραβάτζο εισηγούνταν τον επαναστατικό τρόπο της σκιάς με το chiaro- scouro, δηλαδή φως και η σκιά. Κύριο χαρακτηριστικό των νεανικών έργων του Ρέμπραντ είναι η προτίμησή του στα θρησκευτικά θέματα, όπως είναι ο Τώβιτ και η Αννα. Αλλά το έργο του «Μάθημα ανατομίας» καθιέρωσε τον Ρέμπραντ οριστικά ως τον καλύτερο προσωπογράφο. Ετσι απέκτησε πολλά χρήματα, με αποτέλεσμα να γίνει συλλέκτης σπάνιων έργων τέχνης. Η επιτυχία στη δουλιά τού έφερε γούρι και στον έρωτα. Στα 1634 παντρεύτηκε την εικοσάχρονη αρχοντοπούλα Σάσκια βαν Ούλεμπουργκ. Η ευτυχία κράτησε λίγο, μονάχα πέντε χρόνια. Από τη στιγμή που ο Ρέμπραντ αγόρασε ένα τεράστιο σπίτι, που σήμερα στεγάζεται το Μουσείο Ρέμπραντ στο Αμστερνταμ, άρχισε σιγά αλλά μεθοδικά η καταστροφή. Εχασε ένα γιο και δυο κόρες και, τέλος, τη γυναίκα του μόλις γέννησε το τελευταίο παιδί τους. Το 1645, τρία χρόνια μετά το χαμό της γυναίκας του, πήρε μια δεκαοχτάχρονη κοπέλα για να φροντίζει το γιο του, στη θέση της μέχρι τότε τροφού του, την Ντιρξ, η οποία έσυρε τον ζωγράφο στα δικαστήρια για αθέτηση υπόσχεσης γάμου. Ας αφήσουμε όμως τα προσωπικά του, που λίγο ενδιαφέρουν, εκείνο που πρέπει να αναφερθεί είναι πως ένα σημαντικό κεφάλαιο στην καλλιτεχνική πορεία του Ρέμπραντ συνθέτουν τα χαρακτικά, που πολλές φορές διαφοροποιούνται από τη ζωγραφική του και θεματικά και από άποψης στιλ. Το μεγαλύτερο ενδιαφέρον παρουσιάζουν οι σπουδές γυναικείων γυμνών. Σ' αυτές ο Ρέμπραντ αποφεύγει να ωραιοποιήσει το παραμικρό. Ο μεγαλύτερος ζωγράφος της Ολλανδίας και ένας από τους πιο μεγάλους του κόσμου, ο καλλιτέχνης που μας έδωσε με πληρότητα και ενόραση τα μυστικά της ανθρώπινης ψυχής, που δείχνει τη μέγιστη συμπάθεια για εκείνους που είχαν υποφέρει πολλά, που ήταν άθλιοι και φτωχοί, και είχε τη δυνατότητα να βλέπει πίσω από την επιφάνεια, πέθανε στα 1669 αφήνοντας μια τεράστια κληρονομιά σε όλη την ανθρωπότητα. Αυτόν τον καλλιτέχνη συναντήσαμε και σήμερα στο σπίτι του, στο Μουσείο του, στη γραφική πόλη που έζησε και δημιούργησε, σήμερα που έξω βράζει ο τόπος και το μοναδικό που ίσως μπορεί να μας δροσίσει είναι μια τέτοια γιγάντια παρουσία. Για να σταθούμε κάτω από τη σκιά της. Να ξαποστάσουμε.

Με την ευκαιρία των 90 χρόνων από το θάνατο του μεγάλου διηγηματογράφου Αλέξανδρου Παπαδιαμάντη, οι εκδόσεις «Φιλιππότη» κυκλοφόρησαν στη σειρά Αρχείο Παπαδιαμαντικών Μελετών αρ. 5, το βιβλίο της Μαρίας Μιχαήλ-Δέδε «Διαβάζοντας Παπαδιαμάντη». Πρόκειται για μια εμπεριστατωμένη μελέτη της συγγραφέως, η οποία ασχολείται με την αισθητική του Παπαδιαμάντη για τη γυναίκα και τη φορεσιά της και με την πολυγλωσσία του Παπαδιαμάντη.

Στη σελίδα 27, η Μαρία Μιχαήλ-Δέδε γράφει: «Στα κείμενά του ο Παπαδιαμάντης παρεμβάλλει με εντυπωσιακή συχνότητα ξενόγλωσσες φράσεις. Τις περισσότερες φορές γραμμένες με ελληνικούς χαρακτήρες χωρίς να απουσιάζουν και οι λατινικοί κάποτε. Ετσι έχουμε: Αραβικά, αρβανίτικα, βλάχικα (ντούνα), γαλλικά, εβραϊκά, ιταλικά, λατινικά, σλαβικά, τούρκικα. Κι ακόμα τα λεγόμενα ελληνοεβραϊστί. Ολες αυτές τις γλώσσες τις παρεμβάλλει για τρεις κυρίως λόγους», εξηγεί η συγγραφέας: 1) Για να δώσει καθαρή και ζωντανή την ταυτότητα του ήρωα στο διάλογο με την ίδια ακριβώς έκφραση, τον τόνο του, την πνευματικότητα στο σωστό της βαθμό. Αυτός είναι ο συχνότερος λόγος.

2) Για έναν άμεσο ή έμμεσο χαρακτηρισμό κάποιου ξένου ή ακριβέστερα ξενόγλωσσου κάποτε, και 3) αν είναι Ελληνας φυλετικά και κυρίως αν είναι απόλυτα αφομοιωμένος με τον ελληνισμό.

Δε χωρά αμφιβολία, πως τούτο το βιβλίο είναι πολύ χρήσιμο για να κατανοήσουμε καλύτερα τον Παπαδιαμάντη και το εξαιρετικό του έργο. Τα προηγούμενα βιβλία είναι: Στρατή Μολίνου «Με τους ήρωες του Παπαδιαμάντη». Μαρίας Γκασούκα «Η κοινωνική θέση των γυναικών στο έργο του Παπαδιαμάντη». «Ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης και η λεσβιακή άνοιξη» του Στρατή Μολίνου.

«Σε παλιές φλωρεντινές αφηγήσεις διαβάζουμε πως ένας έντιμος άνθρωπος, που όλοι οι σύγχρονοί του τιμούσαν και δόξαζαν, οραματίστηκε εκεί που βρισκόταν βυθισμένος μέσα στις προσευχές του αυτή την ιστορία...»

Ετσι ξεκινάει ο συγγραφέας του «Ηγεμόνα», ο Νικολό Μακιαβέλι (1469-1527) το μοναδικό του αφηγηματικό, σατιρικό, καυστικό και ειρωνικό του κείμενο «Αρχιδιάολος που πήγε και παντρεύτηκε», «Εκδόσεις Περίπλους». Ο διάολος που προτίμησε να βράσει αιωνίως μέσα στην πίσσα, παρά να ξαναμπεί στου γάμου το ζυγό... Σ' αυτό το ευρηματικό του κείμενο, ο Μακιαβέλι αναθεωρεί το θεσμό του γάμου κάνοντας ταυτόχρονα και μια εξαιρετική σάτιρα πάνω στις δεισιδαιμονίες και τις θρησκοληψίες. Αναμειγνύει τα στοιχεία της ελληνικής μυθολογίας και της χριστιανικής θεολογίας, λέγοντας ότι ο Πλούτωνας δεν μπορεί να καταλάβει γιατί όσοι έχουν καταδικαστεί στο πυρ το εξώτερον το έχουν πάθει από γυναίκα, γι' αυτό και στέλνει στη γη έναν από τους επιτελείς του Αρχιαδιαόλους να παντρευτεί, να μάθει και να γυρίσει να του αφηγηθεί την περιπέτειά του...

Ο Νικολό Μακιαβέλι γεννήθηκε στις 3 του Μάη του 1469 στη Φλωρεντία από πατέρα νομικό. Στα 25 του χρόνια άρχισε να καταλαμβάνει δημόσιες θέσεις. Κυρίως ως σύμβουλος ηγεμόνων και ως διπλωμάτης. Στα 33 του νυμφεύτηκε τη Μαριέττα Κορσίνι με την οποία απέκτησε πέντε παιδιά. Μετά την άνοδο των Μεδίκων στη Φλωρεντία αμέσως άρχισε η αντίστροφη μέτρηση. Αφού έχασε όλα τα πόστα που κατείχε και έχασε όλα τα αξιώματά του, κατηγορήθηκε για συνωμοσία. Συνελήφθη βασανίστηκε και φυλακίστηκε. Από το 1513 μέχρι και το θάνατό του στις 22/6 /1527 αποσύρθηκε στο αγρόκτημά του για να ασχοληθεί με τη συγγραφή. Το σπουδαιότερό του είναι ο «Ηγεμόνας» ( Il principe) στο οποίο ισχυρίζεται ότι ο αρχηγός του κράτους μπορεί και οφείλει να περιφρονεί την ηθική για να υπάρχει σταθερή εξουσία και ισχυρό κράτος. Ενα έργο που σχολιάστηκε από το Βολταίρο και από το Ναπολέοντα, που δίχασε, που θεωρήθηκε από άλλους ως αποτρόπαιος θεωρητικός ή θεωρητικός της μηχανορραφίας και από άλλους ως ρεαλιστής πολιτικός αναμορφωτής.

Πάντως εμείς απερίφραστα σας το συνιστούμε. Διαβάστε το. Μόλις το τελειώσαμε. Κρίμα που είχε τόσες λίγες σελίδες.

... Ψάρια κλπ. Ετσι δε λέει η λαϊκή σοφή ρήση; Αυτό θα κάνουμε και εμείς σήμερα που ο ήλιος μας χτύπησε κατακέφαλα, που δεν ξέρουμε πώς να τον αποφύγουμε, που δε βρίσκομε σκιά να κρυφτούμε. Θα φανταστούμε λοιπόν και νοερά θα μεταφερθούμε σ αυτό το... σπιτάκι που βρίσκεται μια ώρα έξω από το Λονδίνο. Θα θαυμάσουμε τον επιμελώς ατημέλητο κήπο του και θα ονειρευτούμε με τα βλέφαρα ανοιχτά πως εκεί μέσα στο πράσινο κατοικούμε προσωρινά. Είναι μέρες διακοπών για όλους τους εργαζόμενους, και εμείς λέμε να πάρουμε «άδεια» από τη νοικιασμένη μας πραγματικότητα. Την πραγματικότητα των τεσσάρων σιωπηλών τοίχων που στεγάζουν όλο το χρόνο τις αγωνίες μας και τις ελπίδες μας. Εκεί θα ζήσουμε τόσο όσο κρατηθεί η εικόνα μέσα στα μάτια μας και έπειτα θα επιστρέψουμε, όταν ήλιος θα 'χει πια δύσει για τα καλά... Τότε μέσα στο ημίφως και ο δικός μας χώρος θα μας φανεί ομορφότερος... Πάμε για λίγο έξω από το Λονδίνο;

Να βάλουμε όμως, και κάτι ελαφρύ και εύγευστο στο στόμα μας. Κάτι εποχιακό και δροσερό.

4 λεμόνια, 1 αβοκάντο, 100 γραμμάρια μικρές γαρίδες, 3 κουταλιές μικρές γαρίδες, δυο κουταλιές άνηθο, τρεις κουταλιές μαγιονέζα, μία ντομάτα ψιλοκομμένη και φρεσκοτριμμένο πιπέρι

Πλένουμε τα λεμόνια, τα κόβουμε πάνω, τα αδειάζουμε και με τη σάρκα τους κάνουμε χυμό. Σε ένα μικρό κατσαρολάκι βράζουμε τις γαρίδες και έπειτα τις αφήνουμε να κρυώσουν. Σε ένα μπολ ανακατεύουμε τη μαγιονέζα με τη ντομάτα, τις γαρίδες και προσθέτουμε λίγο αλάτι, φρεσκοκομμένο άνηθο. Καθαρίζουμε το αβοκάντο. Το κόβουμε σε μικρά κομματάκια, το προσθέτουμε στο μπολ και ανακατεύουμε. Προσθέτουμε λίγο από το χυμό λεμονιού και γεμίζουμε τα λεμόνια. Θα το φάμε κρύο έτσι, σαν ορεκτικό. καλή μας όρεξη.

Ισως, λέμε ίσως, αν «πιάνει» το χέρι σας, αν έχετε διάθεση για μια μικρή αλλαγή και αν φυσικά έχετε τις κλασικές καρέκλες του καφενείου, γιατί δεν τις βάφετε έτσι; Ετσι ακριβώς, ή έστω περίπου, όπως αυτές που εικονίζονται στη φωτογραφία. Και αν δεν πιάνει το χέρι σας, αλλά και καρέκλες και διάθεση έχετε, τότε απευθυνθείτε σε κάποιον ειδικό ή σε έναν ειδικό φίλο, ένα φίλο με μεράκι και προθυμία για να τους αλλάξει την όψη. Μικρή μοιάζει η αλλαγή, αλλά τελικά δεν είναι. Κι αν ακόμη δεχτούμε ότι ναι είναι μικρή, ελάχιστη είναι η διαφοροποίηση, ας σκεφτούμε πως πολλές φορές από τα μικρά μεταβάλλεται το κέφι μας. Φυσικά υπάρχουν πολλοί που θα πουν «εδώ καράβια καίγονται, καρέκλες αρμενίζουν». Δίκιο θα έχουν, αλλά δυστυχώς για τα «καράβια» δεν μπορούμε αυτή τη στιγμή να κάνουμε πολλά πράγματα. Κυριακή είναι άλλωστε.