Ενα καράβι είναι το θέατρο και μας ταξιδεύει αιώνες πίσω, στην ελληνική μυθολογία. Επιβάτες παιδιά και ενήλικες. Καπετάνιος (κείμενο - σκηνοθεσία) η Κάρμεν Ρουγγέρη, μηχανικοί και αξιωματικοί (σκηνικά - κοστούμια - στίχοι - μουσικοί) ικανότατοι, ναύτες (ηθοποιοί) δεκατρείς άξιοι κωπηλάτες που υποδύονται τουλάχιστον διπλάσιους ρόλους. Η έμπνευση, η απόδοση και ο σεβασμός για το κοινό το φύσημα του αέρα που τραγουδά το πώς οι Αχαιοί κυρίευσαν την ξακουστή την Τροία.

Μπροστά στα μάτια των παιδιών θα ζωντανέψουν όλα: Η γέννηση της Ελένης, ο γάμος της με τον Μενέλαο και η φυγή της με τον Πάρη, η γέννηση του Αχιλλέα, το «μήλον της Εριδος», το συμβούλιο των Ελλήνων στρατηγών, η έναρξη του Τρωικού Πολέμου και η αρπαγή της Χρυσηίδας. Ο θυμός του Αχιλλέα που «στα δασωμένα στήθια/ διχόγνωμη η καρδιά του εδούλευε, κι αναρωτιόταν, τάχα/ το κοφτερό σπαθί που εκρέμουνταν πλάι στο μερί να σύρει,/ κι ως διασκορπίσει όλη τη σύναξη, το γιο του Ατρέα να σφάξει...» και αποχώρησή του από τη μάχη. Η συμμετοχή των θεών του Ολύμπου - ο Απόλλωνας που επί εννιά μέρες αποδεκατίζει με τα βέλη του τους Αχαιούς, η Αθηνά που φοράει τα άρματα να βγει στον «πολύδακρο τον πόλεμο», η Ηρα που με διαβολιά ζητά από την Αφροδίτη το κεντητό ζωνάρι που εκεί είναι ο Πόθος κι ο Ερωτας και η ξελογιάστρα Γλυκομιλιά που και το νου τον πιο γερό τρελαίνει, για να κοιμίσει τον Δία και να βοηθήσει τους Ελληνες. Οι μάχες στον αιματοβαμμένο κάμπο της Τροίας, ο Πάρης με τον Μενέλαο, ο Αίαντας με τον Εκτορα... Ο θάνατος του Πάτροκλου, η εκδίκηση του Αχιλλέα και ο θάνατος του Εκτορα. Και εδώ τελειώνει η Ιλιάδα. Οχι όμως και το έργο. Συνεχίζεται για να ολοκληρώσει τον Τρωικό Πόλεμο, μιλώντας για τον θάνατο του Αχιλλέα, τον Δούρειο Ιππο και την καταστροφή της Τροίας και την υπενθύμιση ότι η «Ιλιάδα» είναι ένα τραγούδι για το πολυτιμότερο αγαθό του ανθρώπου, την ειρήνη.

Πίσω από τους ήρωες, τα ανδραγαθήματά τους και τις ανθρωποσφαγές ο ποιητής ψάλλει την ομορφιά της ζωής και τα αγαθά του ειρηνικού βίου.

Λιτά αλλά ευρηματικά και ταιριαστά με την παράσταση σκηνικά που υποστηρίζονται ψηφιακά (όχι πάντα επιτυχώς, όπως στην περίπτωση που ο Αχιλλέας σέρνει τη σορό του Εκτορα γύρω από τα τείχη της Τροίας).

Μια παράσταση που θα τέρψει τα παιδιά και θα τα μυήσει στην ελληνική μυθολογία. Μια από τις πιο ποιητικές, καλλιτεχνικές και γοητευτικές μυθολογίες, με ανεξάντλητο υλικό για θαυμαστές αφηγήσεις που θα δροσίσουν την παιδική ψυχή, θα τροφοδοτήσουν τη φαντασία, θα γεννήσουν απορίες, θα φωτίσουν και θα πλατύνουν τη σκέψη τους. Θα τα βοηθήσει να αγαπήσουν τη λογοτεχνία και να ανακαλύπτουν τις μικρές και μεγάλες αλήθειες που κρύβει. Να γνωρίσουν τις Τέχνες (ποιος καλλιτέχνης δεν εμπνεύστηκε από την ελληνική μυθολογία;).

Η μυθολογία, το βιβλίο, η λογοτεχνία, το θέατρο είναι η καλύτερη απάντηση σε όλα αυτά τα βίαια, κακομούτσουνα και άχαρα ψηφιακά κατασκευάσματα που επί ώρες παρακολουθούν στο σπίτι τα παιδιά.

Σε μια συλλογική έκδοση, σε μια ανθολογία αστυνομικών διηγημάτων είναι πολύ δύσκολο να κάνει κανείς διακρίσεις αλλά από την άλλη είναι αδύνατον να μην αναφέρεις εκείνα που ξεχωρίζουν. Εντεκα ιστορίες, έντεκα συγγραφείς, έντεκα διαφορετικές οπτικές γωνίες, πώς να χωρέσουν σε τόσο μικρό χώρο;

Επιγραμματικά, λοιπόν, δίνουμε μια κριτική αλλά και υποκειμενική γεύση. Με τη σειρά:

Ανδρέας Αποστολίδης: «Ο Ριπλέι στο Ηρώδειο». Ο Ριπλέι δε σταμάτησε στην Αθήνα, πέρασε όμως για ένα ταξίδι εργασίας... Παρόλο το αττικό φως, ο σκοτεινός και αμοραλιστής ήρωας της Χάιμισμιθ, συνεχίζει το θεάρεστο έργο του. Δια χειρός Αποστολίδη, τούτη τη φορά. Πολύ καλό.

Νεοκλής Γαλανόπουλος: «Ερασιτεχνικό έγκλημα». Γραμμένη από έναν επαγγελματία του είδους, η ιστορία είναι κλασική, ευχάριστη, ειρωνική και απρόβλεπτη. Εν ολίγοις: συναρπαστική και σκοτεινή.

Σέργιος Γκάκας : «La metisse». Φόβοι, έρωτες και ανατροπές. Γλυκό σα λάκτα ... Αντώνης Γκόλτσος: «Δεν είναι έτσι, αν έτσι νομίζετε». Και όμως έτσι είναι... Πρωτότυπη, καλογραμμένη, ειρωνική, σκοτεινή, κυρίως όμως ευρηματική ιστορία, με τον ήρωα να βρίσκεται πάντα ένα βήμα πίσω από τον δολοφόνο... Εξαιρετικό.

Φώντας Λάδης: «Οι έξι Δράκοι της Ιντσόν». Ενα από τα καλύτερα αστυνομικά διηγήματα που έχω διαβάσει. Κυριολεκτικά είναι αριστουργηματικό διήγημα!!!

Φίλιππος Φιλίππου: «Ζήτω η ανεξάρτητη Κέρκυρα». Με φόντο την όμορφη Κέρκυρα και την ανεξαρτησία της, οι ήρωες της ιστορίας θα ζήσουν έρωτες, εξαρτημένους και νοσταλγικούς, ενώ η επίμονη ψιλή βροχή θα προσπαθεί να ξεπλύνει το αίμα που χύθηκε στο γραφικό δρομάκι της πόλης. Ατμοσφαιρικό. Αψογο.

Αλλά και τα διηγήματα των : Δημήτρη Μαμαλούκα, Πέτρου Μάρκαρη, Πέτρου Μαρτινίδη, Αναστασίας Μπαξεβάνη και Μαρλένας Πολιτοπούλου διαβάζονται με ενδιαφέρον.

Ο Πειραιάς το 1907

Αρχικά ο Πειραιάς ήταν μια νησίδα, εξ ου και το όνομα: «περαιώ» που σημαίνει διαπορθμεύω, μεταφέρω απέναντι. «Πειραιεύς» ήταν ο «περαματάρης», αυτός που περνούσε απέναντι. Αυτό άλλαξε με τον καιρό, μια και το κενό μεταξύ ξηράς και Πειραιά καλύφθηκε από προσχώσεις για να εξελιχθεί σε βαθύ θαλάσσιο σημείο, βάλτο και κατόπιν λασπότοπο. Την ίδια περίοδο, ο διορατικός Θεμιστοκλής προέβλεψε τη στρατηγική του σημασία, έστρεψε πάνω του την προσοχή των Αθηναίων και φρόντισε να τον οχυρώσει.

Ο Κίμωνας το 461 π.Χ. άρχισε να χτίζει τα Μακρά Τείχη, που ένωναν τον Πειραιά με την Αθήνα, κατασκευάζοντας το Βόρειο και Φαληρικό τείχος. Με το Νότιο ή Διάμεσο Τείχος, ο Περικλής ολοκλήρωσε τα τείχη, τα οποία γκρεμίστηκαν αργότερα από τους Ρωμαίους. Το μεγάλο αττικό λιμάνι γνώρισε πάλι την ακμή του στη σύγχρονη εποχή της Ελλάδας, όταν το 1835, μετά την απελευθέρωση από τους Τούρκους, ιδρύθηκε ο Δήμος Πειραιά και συμπεριλήφθηκε στο πρόγραμμα κατασκευής δημοσίων κτιρίων.

Η Φρεαττύδα κάποτε...

Αν κάνει κανείς ένα περίπατο στην ακτή Θεμιστοκλέους που χαϊδεύει απαλά ο Σαρωνικός, θα δει σε όλο της το μήκος από την Καλλίπολη ως της Φρεαττύδα πάνω στα βράχια τσιμεντένιες βάσεις και θα απορεί ίσως με το θράσος αυτών που πήγαν να οικοδομήσουν πλάι στο κύμα!

Η αλήθεια όμως βρίσκεται αλλού και για να την ανακαλύψουμε γυρίσαμε δεκαετίες πίσω στην περίοδο της γερμανικής κατοχής. Τα τσιμέντα αυτά ήταν βάσεις πολυβολίων που είχαν στήσει οι κατακτητές για να αποκρούσουν πιθανή απόβαση των Αγγλοαμερικάνων στην περιοχή που τελικά δεν αποφασίστηκε. Πήρανε ειδικούς στην πέτρα εργάτες που με λοστούς κι άλλα σιδερικά ανοίγανε λάκκους και μέσα εκεί στηρίζανε τα πολυβόλα. Τις πέτρες που έσπαγαν μεθοδικά οι μαστόροι τις κουβαλούσαν χέρι με χέρι νεαροί βοηθοί τους στην άκρη της θάλασσας και τις πετούσαν μέσα. Το μεροκάματό τους ήταν ένα κομμάτι μαύρο ξινό ψωμί και μια κονσέρβα. Η επίβλεψη του έργου, είχε ανατεθεί σε Γερμανούς στρατιώτες, τον Μπιλ και τον Φρανκ καθώς και σε μερικούς Ιταλούς στρατιώτες, που δήλωσαν πιστοί σύμμαχοι του Χίτλερ, αλλά δεν ήταν, όπως αποδεικνύεται από το γεγονός ότι παρακολουθούσαν την έκβαση του πολέμου στο ραδιόφωνο και τα δυσάρεστα για τους Γερμανούς νέα τα μετέδιδαν στους εργάτες, οι οποίοι κατά το πλείστον ανήκαν στο ΕΑΜ και ενημέρωναν την ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ. Αντ' αυτών, ζητούσαν από τους εργάτες να τους βρουν καμιά παχιά γάτα να την κάνουν μεζέ! Αλλά, πού να βρεθεί τέτοιο πράμα εκείνη την εποχή της μαύρης πείνας; Οχι μόνο τα ζώα μα και οι άνθρωποι είχαν γίνει πετσί και κόκαλο! Μόνο οι δωσίλογοι ήταν καλοθρεμμένοι!

Το Τουρκολίμανο όταν σουρουπώνει

Ηταν πράγματι μια γελαστή μέρα, ο ήλιος σκορπούσε στην ακύμαντη θάλασσα απλόχερα τα χρυσάφια του και ο ήμερος Σαρωνικός έλαμπε σ' όλο του το μήκος με τις βαρκούλες των ψαράδων να λικνίζονται ελαφρά κι εκείνοι να προσπαθούν με την πετονιά να βγάλουν το φαγητό της ημέρας. Από την έκρηξη τα σπίτια της παραλίας τραντάχτηκαν και οι ένοικοι πανικοβλήθηκαν νομίζοντας ότι πρόκειται περί βομβαρδισμού κι έψαχναν να βρουν καταφύγιο.

Οι βομβαρδισμοί του Πειραιά από τους «συμμάχους» ήταν συχνοί, όμως δεν εύρισκαν ποτέ στόχο και αυτή η αστοχία, ήταν που φόβιζε τον κόσμο! Ο επισκέπτης αυτής της όμορφης περιοχής του Πειραιά όπου θα δει αγκωνάρια από το τείχος του Θεμιστοκλή, δε θα του περάσουν απαρατήρητα και τα τσιμεντένια μερεμέτια πάνω στα βράχια της ακτογραμμής που αποδεικνύουν του λόγου το αληθές! Για τα έργα και τις ημέρες των ναζιστών στην περίοδο της Κατοχής.

Δυτική άποψη της νησίδας Κουμουνδούρου στον Πειραιά

(Οδυσσέας Ελύτης, «Δεύτερη φύση»)