Ευχάριστα αιφνιδιάζει τον αναγνώστη ο Τάκης Ψαράκης, κάθε φορά που αποφασίζει να του προσφέρει ένα μικρό δείγμα της νοσταλγικής ευρηματικότητάς του. Μικρά αριστουργήματα, συλλεκτικά κομμάτια, γιατί όχι, θα μπορούσαν κάλλιστα να χαρακτηριστούν τα δυο ημερολόγια του 2008, που κυκλοφορούν από τις εκδόσεις «Ηλέκτρα» με τίτλους: «Κυρίες στην ...τρίχα» και «Κυρίες... και το καπέλο τους!» Εκτός από τη χρησιμότητά τους, τα δυο αυτά ξεχωριστά βιβλιαράκια, προσφέρουν και αισθητική απόλαυση αλλά και προσκαλούν τον κάτοχό τους σε νοερές περιπλανήσεις μέσα από διαλεχτά κείμενα του παγκόσμιου θεάτρου και της πεζογραφίας. Επίσης, τούτα τα κομψά τομίδια «ημερολόγια» διαθέτουν ένα σπάνιο φωτογραφικό υλικό, που με τη γνωστή επιμονή και υπομονή του ο συγγραφέας συγκέντρωσε, διάλεξε και επέλεξε για μας.

«Τα ζώα στο τραπέζι» και «Η Ευρώπη στο τραπέζι», είναι δύο καινούρια βιβλία για παιδιά, που κυκλοφόρησαν από τις εκδόσεις «Καστανιώτης». Το ξεχωριστό σ' αυτές τις εκδόσεις, είναι ότι περιλαμβάνουν 8 πρωτότυπα επιτραπέζια παιχνίδια το καθένα. Παιχνίδια περιπλάνησης, επιδεξιότητας, ένα λαβύρινθο, ένα παιχνίδι στο οποίο πρωταγωνιστές είναι τα ίδια τα παιδιά! Ετσι με ευχάριστο τρόπο, οι μικροί μας φίλοι, θα πάρουν μια σειρά γνώσεων γύρω από τον κόσμο των ζώων, αλλά και πολλές πληροφορίες για την Ευρώπη, αντίστοιχα. Μπορούν να τα πάρουν μαζί τους παντού και παίζοντας με τους φίλους ή τους συγγενείς τους θα γνωρίσουν διάφορες οικογένειες ζώων, θα «ταξιδέψουν» μαζί με τα αποδημητικά πουλιά για πιο θερμές περιοχές, θα επισκεφθούν τα μεγαλύτερα ευρωπαϊκά μνημεία ένα πάρκο-μινιατούρα, θα γνωρίσουν τους διασημότερους καλλιτέχνες σε μιαν εξαιρετική έκθεση... Τα κείμενα και τα παιχνίδια είναι της Μαντλέν Ντενί.

Με το έμπα του νέου χρόνου, σκεφτήκαμε να ...πάρουμε τα βουνά. Πιο συγκεκριμένα, θα ανηφορίσουμε προς τον Ελικώνα, να βουλιάξουμε στην αγκαλιά του και να γευτούμε τις ομορφιές του, πριν τις προλάβει κάποια - νέα - πυρκαγιά. Μπας και πιάσει το ποδαρικό...

Ο Ελικώνας είναι ένα μακρύ ορεινό συγκρότημα, το οποίο εκτείνεται στο δυτικό τμήμα της Βοιωτίας αποτελώντας το φυσικό σύνορο μεταξύ της Βοιωτίας και της Φωκίδας. Εχει στα βορειοδυτικά του τον Παρνασσό, στα νοτιοανατολικά του τον Κιθαιρώνα και στα νότια τον Κορινθιακό Κόλπο. Οι υψηλότερες κορυφές του είναι η Παλιοβούνα (1.748 μ.) και το Τσίβερι (1.563 μ.). Βόρεια του κεντρικού Ελικώνα συναντάμε τα όρη Μεγάλη Λούτσα (1.549 μ.), Ξεροβούνι και Κολιέδες (1.487 μ.). Στα ανατολικά εκτείνεται η οροσειρά Μοτσαρά με κορυφή το Ζαγαρά ή Μεγάλη Τσούκα (1.512 μ.), η οποία κατά την αρχαιότητα θεωρούνταν ο καθαυτός Ελικώνας. Στις ανατολικές πλαγιές του Ζαγαρά εκτεινόταν το «Αλσος των Μουσών», όπου υπήρχε και ο βωμός του Ελικώνιου Διός. Το όνομα Ελικών δόθηκε πιθανότητα από τη διάταξη που έχουν οι οροσειρές γύρω από τον κεντρικό Ελικώνα, η οποία παραπέμπει στο σχήμα της έλικας.

Η πρώτη γραπτή πηγή με στοιχεία φυσικής ταυτότητας του Ελικώνα, μας παρέχεται από το έργο «Θεογονία» του Ασκραίου ποιητή Ησίοδου, το οποίο αφηγείται τη γενεαλογία των θεών και τις καταβολές των στοιχείων του κόσμου. Ξεκινά με την επίκληση των Ελικωνιάδων Μουσών, υμνώντας συνάμα τις πηγές του υγρού στοιχείου που είναι αρχή της ίδιας της ζωής. Στο μεγαλόπρεπο και εύφορο βουνό του Ελικώνα διαφεντεύουν οι κόρες της Μνημοσύνης και του γιου του Κρόνου (χρόνου), εμπνεόμενες ιδιαίτερα από την πηγή του φτερωτού Πήγασου.

Στο ελικώνιο άλσος οργάνωναν οι Θεσπιείς κάθε πέμπτο έτος, από τον 3ο π.Χ. αιώνα, γιορτές, τα λεγόμενα Μουσεία, με άθλα ισοπύθια - παρόμοια με αυτά των πυθίων, για επικούς ποιητές, αυλωδούς και αυλητές. Εχουν βρεθεί πολλοί κατάλογοι νικητών των Μουσείων, διεξαγομένων κυρίως κατά τα ρωμαϊκά χρόνια.

Οι οικισμοί του Ελικώνα που διατηρούν μακρά ιστορία, χαρακτηρίζονται κυρίως από τα υλικά που έχουν χρησιμοποιηθεί για την κατασκευή τους αλλά και από όλα τα άλλα στοιχεία που καθιστούν την περιοχή μοναδική.

Πάνω από 20 οικισμοί υπάρχουν σήμερα στον Ελικώνα. Πολλοί από αυτούς κρατούν τα νήματα που ενώνουν το χτες με το σήμερα, καθώς αποτελούν εξέλιξη παλαιότερων οικισμών που χρονολογούνται από τα αρχαία χρόνια. Οπως μας ενημερώνει ο Παυσανίας, η Αλίαρτος, η Κορώνεια, το Στείρι και το ηρωικό Δίστομο αποτελούν παραδείγματα τέτοιων οικισμών.

Οικισμοί που αναπτύχθηκαν αργότερα, όπως η Αγία Τριάδα και το Κυριάκι, επέλεξαν την ασφάλεια που εμπνέουν οι ορεινές πλαγιές του βουνού. Οχυρώθηκαν ανάμεσα στις βουνοκορφές, ακολούθησαν την κλίση του εδάφους και χτίστηκαν σε επάλληλα επίπεδα.

Σε πολλούς από τους οικισμούς διατηρούνται ακόμα στοιχεία που ανατρέχουν στην εποχή της Τουρκοκρατίας, αν και σε κάθε περίπτωση το ύφος του οικισμού επηρεάζεται τόσο από τους φυσικούς και υλικούς πόρους της περιοχής όσο και από τις κλιματολογικές της συνθήκες. Η πέτρα του Ελικώνα που κυριαρχεί στην περιοχή δίνει έναν ιδιαίτερο τόνο στους οικισμούς.

Οι πιο πολλές από τις κορυφές του Ελικώνα είναι δασώδεις. Υπάρχουν μικρά γυμνά οροπέδια διάσπαρτα αλλά στις κορυφές παρατηρούμε, κυρίως, δάση ελάτης. Στα μεσαία υψόμετρα κυριαρχεί η δρυς. Η πλούσια ποώδης βλάστηση σε όλη την έκταση του βουνού, οι πολλοί υδάτινοι σχηματισμοί και οι μορφολογική ποικιλομορφία του εδάφους δημιουργούν τοπία εξαιρετικής ομορφιάς και σπανιότητας. Τα όρια του ελατοδάσους τοποθετούνται στους οικισμούς Ανάληψη, Ελικώνας, Κυριάκι, Αγία Αννα, Αγία Τριάδα. Σε όποιον από αυτούς τους οικισμούς κι αν βρεθούμε, αξίζει να θαυμάσουμε την πυκνή βλάστηση και τα περήφανα έλατα της περιοχής. Στην πορεία μας, θα ανακαλύψουμε ενδιαφέρουσες εναλλαγές που αυξάνουν την ομορφιά του δάσους, όπως μικρά διάκενα που οφείλονται στα ασβεστολιθικά πετρώματα, οροπεδιακές καλλιέργειες ή μικρά βοσκοτόπια. Μια περιήγηση που μένει αξέχαστη...

Απ' όπου κι αν ερχόμαστε, τα γάργαρα νερά που κελαρύζουν στην πηγή της Αρβανίτσας, μας προειδοποιήσουν από μακριά ότι εδώ μπορούμε να ξαποστάσουμε και να ξεδιψάσουμε, θαυμάζοντας την ομορφιά του γύρω τοπίου, αρκεί ...να μη μας πιάσει η νύχτα! Αν περπατήσουμε στις πλαγιές του Ελικώνα το χειμώνα, αξίζει να πάμε μέχρι την Αγία Αννα και να αναζητήσουμε τις δολίνες της περιοχής. Εδώ το χειμώνα δημιουργούνται μικρές λίμνες, λόγω της μεγάλης συγκέντρωσης νερού, δίνοντας μια μοναδική ομορφιά στο τοπίο. Περπατώντας προς τη θέση Μπαμπλούκι, περνάμε μέσα από αειθαλή και πλατύφυλλα δέντρα που συνθέτουν μια όμορφη διαδρομή. Φτάνοντας στο Μπαμπλούκι, η θέα του σημείου κόβει την ανάσα! Με θέα στη θάλασσα και τις δαντελωτές ακτές του Κορινθιακού και τον κόλπο της Ζάλτσας, το Μπαμπλούκι είναι συνηθισμένο να δέχεται κόσμο που σιωπηλά ρεμβάζει ώρες ολόκληρες κοιτάζοντας το μαγευτικό τοπίο και απολαμβάνοντας την ομορφιά της φύσης. Ενα επίσης εντυπωσιακό σημείο που γεμίζει τον ταξιδιώτη είναι η Μεγάλη Τσούκα. Το μάτι εδώ ταξιδεύει ελεύθερα στην πεδιάδα της Κωπαΐδας, βλέπει την Υλίκη και την Παραλίμνη, τη Θήβα αλλά και τα βουνά της Πελοποννήσου που εκτείνονται νότια, πέρα από τον Κορινθιακό Κόλπο. Στα άγρια βραχώδη πετρώματα του Ζαγαρά που κείτονται γυμνά, αξίζει να ρεμβάσουμε τη μεγαλοσύνη του τοπίου και του τόπου.

Επιστρέφουμε με όλες μας τις αισθήσεις πλήρως ικανοποιημένες, και με την υπόσχεση να βάλουμε κι εμείς το λιθαράκι μας ώστε να προστατευτεί τούτος ο μοναδικός τόπος.

Με μεγάλο ενδιαφέρον, και ανάλογη περιέργεια, διαβάσαμε το νέο βιβλίο του Γιώργου Χρονά, «ΤΟ ΜΟΝΟΠΡΑΚΤΟ ΤΗΣ ΣΕΒΑΣ ΧΑΝΟΥΜ» (εκδόσεις «ΟΔΟΣ ΠΑΝΟΣ»). Ο τίτλος ήδη μας οδήγησε σε κείνη την εγρήγορση, την ανάμεικτη με συγκίνηση, στην οποία μας ταξιδεύει πάντα ο έμμετρος και ο πεζός λόγος του συγγραφέα. Το μότο του βιβλίου «Βαρέθηκα να βλέπω τη σκηνή και σήκωσα τα μάτια μου στα θεωρεία». Καβάφης στοχαστικός. Η ατμόσφαιρα απαράμιλλη, της αφήγησης το σύμπαν μαγικό. Πρόσωπα γυναικών κινούνται μέσα στις σελίδες, ονόματα γνωστά που και έργο στον τομέα τους πρόσφεραν και την αγάπη του κόσμου κέρδισαν. Η ανάγνωση, όπως πυξίδα ευαίσθητη, μας τριγυρίζει σε σκηνικά ονείρου, που απηχούν την αρχαία ελληνική αντίληψη και πίστη στους οιωνούς. Προσφέρει ως αντίδοτο μπροστά στο μυστήριο του θανάτου τους αθάνατους στίχους του Σέλεϊ από το ποίημα «Αδωνις». «Ζει, ξυπνάει - είναι ο θάνατος που πέθανε, όχι αυτός, μην πενθείτε τον Αδωνη». Ξεναγεί στην Αθήνα της καρδιάς μας, την πόλη-σκηνικό της ψυχής μας και των αέναων αναζητήσεων. Ζωγραφίζει την ευαισθησία σπουδαίων ιερειών της Τέχνης, που δε χάνουν την πραγματικότητα από τα μάτια τους.

«Είμαι απελπισμένη με την πείνα και τη φτώχεια του κόσμου, το αίσχος της αδικίας. Υποφέρω». Τονίζει η Λένα Πλάτωνος. Ο συγγραφέας, με το προσωπείο του δημοσιογράφου, αγγίζει με σεμνό λόγο πρόσωπα που έλαμψαν για ένα διάστημα εκτυφλωτικά στο στερέωμα της καλλιτεχνικής επιτυχίας, όμως οι ανερμήνευτες παλινδρομήσεις της μοίρας τούς προετοίμασαν ένα τραγικό τέλος. Κλασικό θεωρούμε το κομμάτι όπου περιγράφεται η περιπέτεια της Μαλβίνας Κάραλη. Το ποίημα του τέλους «Εξοδος» κομμάτι αξιότατης πένας. Ακολουθούν άλλα σημαδεμένα ριζικά.

Ο Γ. Χρονάς φωτογραφίζει μερικές ξεχασμένες λαϊκές μεγαλειότητες, αυτές που με την τέχνη τους αγιάζουν των ανθρώπων τους καημούς και τα παθήματα. Ξεφλουδίζει με σεβασμό την καρδιά της Ελλάδας, εκείνης της σεμνής, της σπαραχτικά περήφανης, που σε όλους τους καιρούς ξέρει να κρατάει ψηλά το κεφάλι. Μας συγκινεί με «Το βελούδινο υπόγειο της Γιώτας Γιάννα», που τραγουδάει στον αδερφό της, ο οποίος έπεσε στην Κύπρο το 1974, στα δεκαεννιά του χρόνια: Πού πάνε εκείνα τα παιδιά, της θύελλας και του βοριά, που πέθαναν για λευτεριά; Το τελευταίο κομμάτι «Η γυναίκα της Πάτρας» είναι μια τραγική διατριβή, θα λέγαμε, όχι μόνο πάνω στην άτεγκτη μοίρα μερίδας ανθρώπων θηλυκού γένους, αλλά και μια εμπεριστατωμένη θεώρηση της κοινωνικής ιστορίας της νεότερης Ελλάδας.

Συνοψίζοντας, τονίζουμε ότι η γραφή του Γ. Χρονά είναι πάντα ειλικρινής, γραμμένη από το σταθερό χέρι γνώστη της τραγικότητας της ζωής, αλλά και της δύναμης και του μεγαλείου της ψυχής μερικών - σπάνιων - ανθρώπων. Εκείνων των διαλεγμένων να δημιουργήσουν, να ξεχωρίσουν, να αγγίξουν των συνανθρώπων τις καρδιές!