Αποσπάσματα από την ομιλία του Νίκου Σοφιανού στο ΤΕΙ Θεσσαλονίκης
Στην ομιλία του, ο Ν. Σοφιανός αναφέρθηκε στις εξελίξεις που διαγράφονται για τα ΤΕΙ, μετά την ίδρυση του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής από τη συνένωση των ΤΕΙ Αθήνας και Πειραιά, αλλά και τις αντίστοιχες συζητήσεις για συγχωνεύσεις Ιδρυμάτων που γίνονται σε όλη τη χώρα και προβάλλονται ως αναβάθμιση των ΤΕΙ που θα συγχωνευτούν με πανεπιστήμια. Σε αυτό το πνεύμα, ο Ν. Σοφιανός έθεσε στην ομιλία του μια σειρά ερωτήματα για τις πραγματικές συνέπειες αυτών των αναδιαρθρώσεων, σημειώνοντας μεταξύ άλλων:
«Μας λένε ότι κερδίζουν τα Ιδρύματα, γιατί θα προκύψουν πιο ανταγωνιστικά Προγράμματα και απόφοιτοι. Στην πραγματικότητα, πρέπει να σκύψουμε πάνω στον πυρήνα της στρατηγικής τους για να κατανοήσουμε τι σημαίνει ανταγωνιστικός απόφοιτος, ανταγωνιστικό Τμήμα. Ανταγωνιστικός είναι αυτός που έχει εκπαιδευτεί να μαζεύει προσόντα, αδιάφορο αν έχει πλήρη γνώση της επιστήμης του. Αυτό άλλωστε μπορεί να μη χρειάζεται κιόλας, να είναι κοστοβόρο για το αστικό κράτος για να τα παρέχει σε όλους τους φοιτητές - σπουδαστές, όπως είναι απαίτηση και δυνατότητα των καιρών. Ανταγωνιστικός είναι αυτός που είναι φτηνός εργαζόμενος, προσαρμόσιμος και ευέλικτος, αυτός που σκέφτεται για λογαριασμό της εταιρείας και όχι για τα δικαιώματά του, τα δικαιώματα των εργαζομένων και της τάξης του. Ανταγωνιστικό Τμήμα είναι αυτό που έχει ένα πρόγραμμα σπουδών κομμένο και ραμμένο στα μέτρα της αγοράς, ακόμα και αν αυτά είναι πρόσκαιρα, συγκυριακά. Ανταγωνιστικό είναι το Τμήμα που προσελκύει χορηγούς, που δεν δίνει λεφτά για τη φοιτητική μέριμνα γιατί δεν είναι ανταποδοτική λειτουργία. Δίνει μόνο εκεί που του επιστρέφεται κέρδος, μόνο εκεί που υπάρχει συμφέρον και ενδιαφέρον από τους επιχειρηματίες.
Ο Ν. Σοφιανός θύμισε την εμπειρία από τη δήθεν ανωτατοποίηση των ΤΕΙ το 2001, προσθέτοντας ότι «και η σημερινή κυβέρνηση το έχει δηλώσει καθαρά: Οι όποιες αλλαγές, καταρχήν, δεν είναι ενιαίες σε όλη τη χώρα. Θα γίνουν ανάλογα με το τι συμφέρει σε κάθε περιοχή, με βάση το περιφερειακό αναπτυξιακό σχέδιο και το ρόλο των ιδρυμάτων. Δηλαδή, όχι απλά δεν μιλάμε για εξίσωση, αλλά πλέον ολοκληρώνεται το τοπίο που θέλει να υπάρχουν ιδρύματα α', β' και γ' κατηγορίας και αντίστοιχοι απόφοιτοι. Πολλαπλασιάζεται και το φαινόμενο να έχουμε Σχολές και Τμήματα που έχουν ακόμα και ίδιους ακριβώς τίτλους, αλλά έχουν άλλα προγράμματα και περιεχόμενο σπουδών. Ολα αυτά δεν συνιστούν καθόλου εξίσωση. Αντίθετα, πολλαπλασιάζουν τις διαιρέσεις και κατηγοριοποιήσεις, την προσαρμογή του περιεχομένου σπουδών κάθε Τμήματος σε κριτήρια πέρα και έξω από τις ανάγκες της επιστήμης και του λαού.
Το πρόβλημα της ανεργίας, ιδιαίτερα σε κάποιους κλάδους σήμερα, κλάδους που μάλιστα ήταν εύρωστοι κάποια χρόνια πριν (όπως οι Κατασκευές, τα οικονομικά και λογιστικά επαγγέλματα, τα γεωπονικά), δεν λύνεται με άξονα το χαρακτήρα των σπουδών ή του πτυχίου. Πολύ περισσότερο, οι εργασιακές σχέσεις, με τι όρους δηλαδή θα δουλεύει ο απόφοιτος, τι μισθό, τι ωράρια, αν θα είναι ασφαλισμένος, αν θα πληρώνεται υπερωρίες, τι σύμβαση θα υπογράφει, δεν έχουν να κάνουν με το χαρακτήρα των σπουδών του. Σε όλους τους κλάδους, με εξαίρεση κάποια διευθυντικά στελέχη που η αστική τάξη κρατάει κυρίως για τα δικά της τέκνα, οι μισθοί είναι αυτοί που ξέρουμε: 511 ευρώ για τους κάτω των 25 ετών. Για πλήρες ωράριο, για να μην υπολογίσουμε τα τετράωρα, την εκ περιτροπής εργασία κ.λπ. Το πρόβλημα λοιπόν της ανεργίας είναι υπαρκτό και θα παραμένει ακόμα και στη φάση της καπιταλιστικής ανάκαμψης. Αλλωστε, είναι καθαρό ότι και σε κλάδους που ανακάμπτουν, που έχουν τεράστια κέρδη (π.χ. τουρισμός, Ενέργεια κ.ά.), οι μισθοί συνεχίζουν την κατρακύλα, τίποτα δεν δόθηκε πίσω από αυτά που έκλεψαν από τους εργαζόμενους στα χρόνια της κρίσης. Κανένας εργαζόμενος σε κανέναν κλάδο δεν εξαιρείται από τα μέτρα των μνημονίων, τα προαπαιτούμενα, τους εφαρμοστικούς νόμους.
Το υπουργείο έχει υπογράψει για δάνειο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα για την ενίσχυση των υποδομών και το έχει ανακοινώσει με τυμπανοκρουσίες. Καταρχήν, και το δάνειο και τους τόκους θα τα επιστρέψουν οι σπουδαστές και οι οικογένειές τους στο ακέραιο στην ΕΚΤ. Επιπλέον, όμως, να μας πουν τι υποδομές θα είναι αυτές. Τα τελευταία χρόνια γινόμαστε μάρτυρες μιας κατάστασης που δείχνει τα εξής: Κάνουνε συνεδριακά κέντρα, πολυτελή αμφιθέατρα για τις επιχειρήσεις, για να διοργανώνουν τις ημερίδες τους και να μπαινοβγαίνουν ανενόχλητοι οι βιομήχανοι μέσα στους χώρους των ΑΕΙ, σε κυριλέ έδρανα και καθίσματα. Και την ίδια στιγμή, αίθουσες διδασκαλίας δεν υπάρχουν, ταβάνια στάζουν, θέρμανση δεν υπάρχει, λείπει και ο στοιχειώδης εξοπλισμός στα εργαστήρια.
Τα ΤΕΙ ιδιαίτερα έχουν πολύ σοβαρά προβλήματα έλλειψης διδακτικού προσωπικού. Τόσα χρόνια στηρίζουν τη λειτουργία τους σε συντριπτικό βαθμό στη δουλειά των συμβασιούχων ωρομισθίων, των εκτάκτων, που σε ορισμένες περιπτώσεις έφτανε το 80% και πλέον των διδασκόντων. Πρόκειται για διδάσκοντες περιφερόμενους, με ιδιαίτερα οξυμένο το πρόβλημα στα περιφερειακά ΤΕΙ. Παλεύουν να καλύψουν ώρες, μένουν απλήρωτοι για μήνες, υπογράφουν συμβάσεις 4μηνες πολλές φορές, και αντικειμενικά η διδασκαλία δεν αποτελεί τη μοναδική τους απασχόληση.
Με τις νέες δομές παραμένουν στον αέρα, ενώ θα δοκιμαστούν καταπώς φαίνεται και νέες μορφές ελαστικής απασχόλησης, όπως η γενίκευση της "εφεύρεσης" των πανεπιστημιακών υπότροφων, που προβλέπει ο συμβασιούχος να πληρώνεται εάν και εφόσον το Ιδρυμα έχει εξασφαλίσει σχετικούς πόρους.
Με τα νέα Ιδρύματα το υπουργείο έχει ήδη ανακοινώσει ότι θα περάσουν από νέες "αξιολογήσεις" όχι μόνο οι συμβασιούχοι, αλλά και οι μόνιμοι διδάσκοντες. Και όλοι γνωρίζουμε πλέον με τι κριτήρια γίνονται αυτές οι "αξιολογήσεις", που, φυσικά, κάθε άλλο παρά ακαδημαϊκά είναι. Λαμβάνονται υπόψη η προσέλκυση προγραμμάτων, η διάθεση για κινητικότητα του διδάσκοντα, η ερευνητική του δραστηριότητα σε συνεργασία με επιχειρήσεις. Αυτό αξιολογείται και αυτό επιβραβεύεται, πάντα με συμβάσεις ορισμένου χρόνου, δηλαδή με μισή δουλειά.
Και στο Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, που είναι πλέον πραγματικότητα, οι έκτακτοι παραμένουν ξεκρέμαστοι και απλήρωτοι από το Νοέμβρη. Σε Ερωτήσεις που έκανε το Κόμμα μας, η απάντηση ήταν η γνωστή: Ρωτήστε τις διοικήσεις των Ιδρυμάτων. Χρόνια τώρα παρακολουθούμε διδάσκοντες και φοιτητές, στα δίκαια αιτήματά τους, να γίνονται μπαλάκι ανάμεσα στα υπουργεία και στις διοικήσεις. Τώρα, με τα Ιδρύματα να προχωρούν ακόμα περισσότερο την αποκαλούμενη "αυτονομία και αυτοδιοίκηση", αυτός ο εμπαιγμός θα συνεχιστεί και θα οξυνθεί.
Μήπως ενισχύεται το ίδιο το περιεχόμενο σπουδών, ώστε να συνδέεται ο επιστήμονας όλο και περισσότερο και βαθύτερα με το επιστημονικό αντικείμενο, τα παρεμφερή επιστημονικά πεδία, τη γενικότερη επιστημονική και τεχνολογική γνώση, την κοινωνική χρησιμότητα της επιστήμης του;
Καταρχήν, στα νέα Ιδρύματα που σχεδιάζονται με την "πανεπιστημιοποίηση", η συζήτηση για το περιεχόμενο σπουδών, η πιο σοβαρή από όλες, έρχεται πάντα τελευταία. Πρώτα συζητούν με ποιες επιχειρήσεις θα κάνουν μπίζνες, πόσο θα ωφεληθούν οι τοπικοί επιχειρηματίες, και μετά τι είναι αυτό που θα σπουδάζουν οι φοιτητές. Και αυτή η συζήτηση έχει περάσει εξολοκλήρου στα Τμήματα. Προφανώς οι διδάσκοντες και οι διοικήσεις πρέπει να έχουν βαρύνοντα λόγο. Αλλά μήπως δεν πρέπει να υπάρχει μια γενική αρχή με την οποία συγκροτούνται προγράμματα σπουδών, που να υπακούει με μια συγκεκριμένη μεθοδολογία στις εξελίξεις κάθε επιστήμης; Εμείς, μάλιστα, λέμε να υπακούει και στις σύγχρονες διευρυμένες λαϊκές ανάγκες και όχι στα κελεύσματα του κέρδους και των μονοπωλίων.
Τόσα χρόνια παρακολουθούμε συζητήσεις για τα προγράμματα σπουδών και, πραγματικά, τα κριτήρια όλο και βαθύτερα δένονται με τους στόχους της αγοράς, αγνοώντας ή και ερχόμενα ακριβώς σε αντίθεση με τα ίδια τα δεδομένα της επιστήμης. Κόβονται μαθήματα, θεωρητικά και εργαστήρια, γιατί δεν υπάρχουν καθηγητές να τα διδάξουν. Προστίθενται άλλα, γιατί αυτό ζητάει πρόσκαιρα η αγορά. Μπαίνουν συλλήβδην μαθήματα επιχειρηματικότητας, διοίκησης επιχειρήσεων, γιατί αυτή είναι η φιλοσοφία που διαπνέει σήμερα κάθε επιστήμη και τη διδασκαλία της. Δηλαδή, αυτό που ενδιαφέρει τους εργοδότες και την τάξη τους σήμερα είναι πώς θα εκπαιδεύσουν ένα δυναμικό να σκέφτεται αποκλειστικά για το καλό της επιχείρησης, που όχι μόνο δεν είναι δικιά του, αλλά τον καταπιέζει και τον εκμεταλλεύεται. Και να σκέφτεται έτσι, χωρίς να συνειδητοποιεί την αντίφαση: Πώς γίνεται εγώ να πασχίζω για το καλό της εταιρείας που με καταδυναστεύει; Γι' αυτό άλλωστε έχουμε το φαινόμενο Σχολές με ίδια αντικείμενα να έχουν διαφορετικά προγράμματα σπουδών, όσο ενισχύεται η σύνδεση των Ιδρυμάτων με τις τοπικές μεγάλες επιχειρήσεις και τους σχεδιασμούς του κεφαλαίου ανά Περιφέρεια.
Η πραγματικότητα δεν είναι καθόλου έτσι. Καταρχήν, γιατί τα επενδυτικά ενδιαφέροντα των μεγάλων επιχειρήσεων μεταβάλλονται διαρκώς. Κυνηγούν συνεχώς τα μεγαλύτερα περιθώρια κερδοφορίας. Σήμερα μπορεί να είναι η λεγόμενη ενεργειακή αναβάθμιση κτιρίων, μετά ο αρχαιολογικός και επιστημονικός τουρισμός, μεθαύριο η κάνναβη και οι οργανικές ίνες στην κλωστοϋφαντουργία (το ακούσαμε και αυτό...) και ούτω καθεξής. Γι' αυτό θέλουν ένα δυναμικό κινητικό, να μετακινείται συνεχώς και στις σπουδές του, να μαζεύει καταρτίσεις που τις πληρώνει από την τσέπη του μάλιστα, και να κυνηγά πιστοποιητικά εκεί που τον χρειάζονται οι επιχειρηματίες. Περιορίζοντας όμως το μορφωτικό περιεχόμενο των σπουδών, τη σφαιρική δηλαδή γνώση της επιστήμης, αυτόματα περιορίζεται και η δυνατότητα του κάθε επιστήμονα να αντιλαμβάνεται την κοινωνική χρησιμότητα της επιστήμης του, να μπορεί να παρακολουθεί τις επιστημονικές εξελίξεις. Περιορίζεται ταυτόχρονα και η απαίτηση που πρέπει να έχει να δουλεύει πάνω στο αντικείμενό του και να συμβάλλει μέσω της επιστημονικής του εργασίας στη βελτίωση των όρων ζωής του λαού. Περιορίζεται δραματικά η δυνατότητά του να κάνει έρευνα, να συμμετέχει και να αντιλαμβάνεται τα αποτελέσματα της παραγωγής νέας γνώσης μέσω της έρευνας. Και όλα αυτά στον 21ο αιώνα, που η επιστήμη και η τεχνολογία εμπλουτίζονται με ιλιγγιώδεις ταχύτητες, ενώ η πρόσβαση στα αποτελέσματα, στα συμπεράσματά τους, συρρικνώνεται για τη συντριπτική πλειοψηφία των νέων επιστημόνων.
Κι αυτό επίσης είναι ένας μεγάλος μύθος, που τον καλλιεργούν σκόπιμα για να κρύβουν κάθε φορά την ταξικότητα της Εκπαίδευσης, και της Τριτοβάθμιας. Αλλωστε, και με τα δικά τους στατιστικά δεδομένα, όσο πιο απαξιωμένο είναι ένα πτυχίο, τόσο μεγαλύτερη η ανεργία που περιμένει τον απόφοιτο, τόσο πιο γρήγορα θα περνά από τη φάση της μισής δουλειάς στην πλήρη ανεργία. Τα διετή προγράμματα δεν τα φτιάχνουν για να βρίσκουν δουλειά οι απόφοιτοι. Δεν αποτελούν ενίσχυση της Τεχνικοεπαγγελματικής Εκπαίδευσης, όπως κομπάζει ο ΣΥΡΙΖΑ ότι κάνει. Στην πραγματικότητα, αποτελούν τις δομές εκείνες που θα παρέχουν μέσω πρακτικής άσκησης και μαθητείας τζάμπα εργατικό δυναμικό στις μεγάλες επιχειρήσεις, στους τομείς εκείνους που ακριβώς τους χρειάζονται. Γι' αυτό και έτρεξαν και ενόψει του Πανεπιστημίου Δυτικής Αττικής να κλείσουν πρώτα τις συμφωνίες με την COSCO και μετά να ανακοινώσουν τα αντικείμενα των διετών προγραμμάτων, καλώντας μάλιστα την ίδια την COSCO, τον ΣΕΒ και τους εφοπλιστές να παρευρίσκονται πρώτο τραπέζι σε κάθε φιέστα παρουσίασης του νέου Πανεπιστημίου. Δεν πρόκειται καθόλου για διέξοδο, λοιπόν».
Η μεγάλη συμμετοχή μαθητών ήταν στοιχείο και αυτών των Μαθητικών Φεστιβάλ, μαζί με τον πλούσιο προβληματισμό γύρω από τις εξελίξεις στην περιοχή μας και το θέμα του πολέμου, αλλά και το στοιχείο της προετοιμασίας και παρουσίασης μαθητικών δημιουργιών ειδικά για τα Φεστιβάλ.
Πιο συγκεκριμένα στην Αττική:
Μαθητές από το Ιλιον, το Καματερό, τους Αγίους Αναργύρους και την Πετρούπολη, συναντήθηκαν στο Μαθητικό Φεστιβάλ που έγινε στην πλατεία Δημαρχείου στο Ιλιον. Οι εκδηλώσεις άρχισαν με χαιρετισμό από τον Τάσο Μανωλόπουλο, μαθητή του Μουσικού Σχολείου, που έδωσε τη σκυτάλη σε μαθητικά συγκροτήματα που ένα μέλος τους δήλωσε χαρακτηριστικά: «Δεν ήρθαμε εδώ επειδή μας προσκάλεσαν μόνο, αλλά και επειδή μας ενέπνευσε το σύνθημα του Φεστιβάλ, όπως μας εμπνέει συνολικά ο αγώνας της ΚΝΕ...». Κεντρικός ομιλητής ήταν ο Δήμος Γαλανόπουλος, Γραμματέας της Τομεακής Οργάνωσης Δυτικών Συνοικιών της ΚΝΕ, που τόνισε την ανάγκη να γίνουν περισσότεροι οι νέοι που θα οργανωθούν στην ΚΝΕ, για να δυναμώσει ο αγώνας για την ανατροπή του συστήματος της εκμετάλλευσης και των πολέμων. Οι εκδηλώσεις συνεχίστηκαν και έκλεισαν με μαθητικά μουσικά συγκροτήματα.
Ακολούθησε παρουσίαση συλλογικής εργασίας μαθητών της Ν. Ιωνίας, οι οποίοι δημιούργησαν ένα βίντεο για τον αγώνα του Παλαιστινιακού λαού και για να εκφράσουν την αλληλεγγύη τους στη 16χρονη Παλαιστίνια αγωνίστρια Αχέντ Ταμίμι. Μετά τη βιντεοπροβολή, μαθητές έβγαλαν ομαδική φωτογραφία αλληλεγγύης, κρατώντας πανό που έφτιαξαν μικρότεροι μαθητές. Στη συνέχεια, ομάδα μαθητών και νέων από τη Ν. Ιωνία παρουσίασαν ένα συγκινητικό δρώμενο με παραδοσιακούς χορούς και τραγούδια εμπνευσμένα από την προσφυγιά και τη μετανάστευση. Το πλούσιο πρόγραμμα έκλεισε με μουσικό και χορευτικό μαθητικό συγκρότημα.
Σε μαθητικό παλμό χτυπούσε το Σάββατο και το Μπαρουτάδικο στο Αιγάλεω, όπου το «παρών» έδωσαν και μαθητές από Χαϊδάρι και Αγία Βαρβάρα. Διαγωνισμός αντιπολεμικού σκίτσου, ταμπλό, εκθέσεις τραβούσαν από νωρίς τα βλέμματα. Το πρόγραμμα ξεκίνησε με επίδειξη παραδοσιακών χορών από τον Σύλλογο Ποντίων Φοιτητών Νομού Αττικής, ακολούθησε θεατρικό δρώμενο από μαθητές της Αγίας Βαρβάρας ενάντια στον πόλεμο με τίτλο «Ξέρει να σκέφτεται» και ομιλία από τον Ιάσονα Φανό, μέλος του ΚΣ της ΚΝΕ και Γραμματέα της Περιφερειακής Οργάνωσης Δυτικού Τομέα Αττικής της ΚΝΕ, ενώ στο τέλος τη σκυτάλη πήραν μαθητικά συγκροτήματα.
Στην Καλλιθέα το Μαθητικό Φεστιβάλ ήταν διήμερο και έγινε το Σάββατο στο σχολείο «Ν. Μπελογιάννης» και την Κυριακή στην πλατεία Δαβάκη, με τη συμμετοχή μαθητών και από τον Ταύρο και τη Νέα Σμύρνη. Το Σάββατο έγινε τουρνουά μπάσκετ και βόλεϊ, ενώ υπήρχαν «γωνιές» με επιτραπέζιο παιχνίδι ενάντια στον πόλεμο, αφιερώματα, εκθέσεις, παιχνίδι «quizdom ενάντια σε όλα τα ναρκωτικά», παιχνίδι στο «Στέκι του ΕΠΑΛίτη» για την καθημερινότητα των μαθητών στα ΕΠΑΛ. Εγινε επίσης συζήτηση για το διαδίκτυο με ομιλητή τον Παντελή Καλαβρέζο, αρχισυντάκτη του «Οδηγητή», όπου οι μαθητές προβληματίστηκαν για τη χρήση των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. Ακολούθησε παιχνίδι κρυμμένου θησαυρού για τα 50 χρόνια ζωής και δράσης της ΚΝΕ.
Στη Θέρμη, η κεντρική πλατεία ζωντάνεψε από δεκάδες μαθητές της περιοχής. Το Φεστιβάλ ξεκίνησε με μία μαθήτρια να τραγουδά α καπέλα το «Τζιβαέρι», ένα από τα πιο γνωστά τραγούδια της ξενιτιάς, και στη συνέχεια οι μαθητές έκαναν γκράφιτι με θέμα «Οχι στον πόλεμο! Καμιά συμμετοχή της χώρας μας στις επεμβάσεις!» και πήραν μέρος σε επιτραπέζιο παιχνίδι ενάντια στον πόλεμο. Μετά, δύο μαθήτριες έκαναν επίδειξη σύγχρονου χορού με μήνυμα ενάντια στα ναρκωτικά και τη σκυτάλη πήρε ένα μαθητικό μουσικό συγκρότημα. Ακολούθησε συζήτηση με την Ελένη Μαυροπούλου, μέλος του Κόμματος και καθηγήτρια σε σχολείο της περιοχής, με τίτλο «Εχθροί μας δεν είναι οι γείτονες λαοί! Είναι οι βάσεις και οι ΝΑΤΟικοί», και οι εκδηλώσεις έκλεισαν με νεανικό συγκρότημα.
Στον πεζόδρομο της Καλαμαριάς το Φεστιβάλ ξεκίνησε με τουρνουά σκακιού, γκράφιτι ενάντια στον πόλεμο, συλλογικές μαθητικές εργασίες και θεατρικό σκετς. Ακολούθησαν παρουσίαση σχολικής εργασίας για την ταινία «Το Τελευταίο Σημείωμα», χοροί σε παραδοσιακούς ήχους από την Ισπανία και επίδειξη πολεμικών τεχνών από σύλλογο της περιοχής. Οι μαθητές έβγαλαν φωτογραφία αλληλεγγύης στην Αχέντ Ταμίμι, ακολούθησε ομιλία από τον Φάνη Καρκατζούνη, εκπαιδευτικό και στέλεχος του ΚΚΕ, και έκλεισε με μαθητικά συγκροτήματα.
Μαθητικό Φεστιβάλ έγινε την Παρασκευή στην Κατερίνη, που ξεκίνησε με παραδοσιακούς χορούς του ποντιακού συλλόγου «Παναγία Σουμελά» και στη συνέχεια συζήτηση για τις εξελίξεις στην περιοχή γύρω από τη Μεσόγειο, τον πόλεμο και την πρόταση πάλης του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, με κεντρικό ομιλητή τον Γιώργο Ριαλά, μέλος της Τομεακής Επιτροπής Πιερίας του ΚΚΕ και καθηγητή του 1ου ΕΠΑΛ. Ακολούθησε αντιπολεμικό αφιέρωμα από μαθήτριες του 5ου ΓΕΛ Κατερίνης, ενώ οι εκδηλώσεις ολοκληρώθηκαν με επίδειξη breakdance από Ιρακινό πρόσφυγα μαθητή.
Με εκδηλώσεις σε Καβάλα και Δράμα συνέχισαν το πέρασμά τους από την Ανατολική Μακεδονία και τη Θράκη τα Μαθητικά Φεστιβάλ της ΚΝΕ. Πιο συγκεκριμένα, στη Δράμα μαθητές παρουσίασαν project για την εξέγερση της Δράμας το 1941, μια ηρωική στιγμή της ιστορίας της πόλης, άγνωστη σε πολλούς μαθητές, που παρακίνησε και έδωσε έναυσμα σε αρκετούς από τους παρευρισκόμενους, μικρούς και μεγάλους, για ακόμη μεγαλύτερο ψάξιμο της ιστορίας της ίδιας τους της πόλης. Το πρόγραμμα συνεχίστηκε με μαθητικό συγκρότημα.
Αντίστοιχα, στην Καβάλα και πιο συγκεκριμένα στο πάρκο Φαλήρου, όπου πραγματοποιήθηκε το Φεστιβάλ, ξεχωριστή στιγμή ήταν η παρουσίαση της ταινίας μικρού μήκους με θέμα το ρατσισμό, που έφτιαξαν μαθητές του 6ου Λυκείου. Μία ταινία μυθοπλασίας με το όνομα «Γιατί;», βασισμένη στο ομώνυμο διήγημα του Γιάννη Μαγκλή. Επίσης, οι μαθητές κατά τη διαδικασία προετοιμασίας του Φεστιβάλ και με βάση τις απαντήσεις ερωτηματολογίων που μοιράστηκαν στα σχολεία ετοίμασαν το παιχνίδι «Ακου τι είπαν», που παίχτηκε στο Φεστιβάλ και οι εκδηλώσεις έκλεισαν με συναυλία.
Πλούσια συζήτηση, πολύμορφες δραστηριότητες και μεγάλη συμμετοχή χαρακτήρισαν το Φεστιβάλ στο Ηράκλειο Κρήτης, που άνοιξε με χαιρετισμό από την Στέλλα Κόρογλου, μαθήτρια του 1ου ΓΕΛ («Καπετανάκειο») Ηρακλείου και συνεχίστηκε με συζητήσεις για όλες τις ηλικίες. Οι μαθητές των Γυμνασίων συζήτησαν και συμμετείχαν σε επιδαπέδιο παιχνίδι με τίτλο «ΗΠΑ - ΝΑΤΟ σας ξέρουμε καλά, για κέρδη και πετρέλαια σκοτώνετε παιδιά». Στο στέκι των ΕΠΑΛ παρουσιάστηκε κομμάτι από πρότζεκτ με τίτλο «Μύθοι και πραγματικότητα για τα ΕΠΑΛ» και ακολούθησε συζήτηση.
Στην κεντρική σκηνή η σχολή «Κρητική Ακαδημία» έκανε επίδειξη πολεμικών τεχνών. Ακολούθησε η κεντρική συζήτηση, όπου παρουσιάστηκαν ερωτηματολόγια, που διακινούσαν όλο το προηγούμενο διάστημα τα μέλη και οι φίλοι της ΚΝΕ στα σχολεία του Ηρακλείου, για μια σειρά ζητήματα, από την καθημερινότητά τους μέχρι τον πόλεμο κ.ά.
Το πρόγραμμα έκλεισε με μουσικοθεατρικό αφιέρωμα με τίτλο «Ξέρει να σκέφτεται» εμπνευσμένο από στίχους του Μπ. Μπρεχτ και με συναυλίες.