«Κόμμα μαχητικό και σύγχρονο, εμπνευστής και πρωτεργάτης στον αγώνα του λαού»: Με αυτό το θέμα πραγματοποίησε η ΤΟ Περιστερίου Αττικής του ΚΚΕ μεγάλη εκδήλωση το Σάββατο 16/6, στο πλαίσιο των «100 εκδηλώσεων σε 100 πόλεις» για τα 100χρονα του Κόμματος.

Στην εκδήλωση μίλησε ο Κώστας Παρασκευάς, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του Κόμματος, και ακολούθησε καλλιτεχνικό πρόγραμμα από το μουσικό σύνολο «Ρωμιοσύνη».

Ιδιαίτερο ήταν το ενδιαφέρον των συγκεντρωμένων για την έκδοση της ΚΟ για το ανθρακωρυχείο Περιστερίου που διακινούνταν στην εκδήλωση, ενώ από νωρίς, μέλη και φίλοι του Κόμματος και της ΚΝΕ ξεναγούνταν στην έκθεση φωτογραφίας και ντοκουμέντων για τα 100χρονα του Κόμματος που είχε στηθεί στο χώρο.

Ακολουθούν αποσπάσματα από την ομιλία του Κ. Παρασκευά.

Αγαπητοί σύντροφοι και συντρόφισσες,

Το ΚΚΕ, με δικαιολογημένη υπερηφάνεια, γιορτάζει φέτος τα 100 χρόνια αγώνων και θυσιών. Γιατί το ΚΚΕ έρχεται από πολύ μακριά και πάει πολύ μακριά.

Το ΚΚΕ, απ' την πρώτη μέρα της ίδρυσής του, συσπείρωσε στις γραμμές του ό,τι πιο μαχητικό και αγωνιστικό, ό,τι πιο πρωτοπόρο υπήρξε στην πάλη ενάντια στη μισθωτή σκλαβιά, ενάντια σε κάθε μορφής καταπίεση και για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Ηταν απ' την ίδρυσή του και παραμένει σταθερά το πιο σύγχρονο κόμμα, για μια νέα οργάνωση της κοινωνίας, όπου η εργατική τάξη θα είναι ο νοικοκύρης του πλούτου που παράγει.

Αγωνίζεται για το σοσιαλισμό - κομμουνισμό, τη μόνη κοινωνία που μπορεί να εξασφαλίσει δουλειά σε όλους και όλες, να εξασφαλίσει όλα τα κοινωνικά δικαιώματα, τη συμμετοχή των εργαζομένων στην οργάνωση διεύθυνσης και ελέγχου της νέας εξουσίας, της εργατικής.

Συνεχίζουμε αταλάντευτα, με βαθιά γνώση και πεποίθηση ότι ο καπιταλισμός δεν είναι ανίκητος, οι μόνοι παντοδύναμοι είναι οι λαοί.

Το Κόμμα σήμερα είναι πιο ώριμο και έμπειρο. Καλύτερα εξοπλισμένο με τις σύγχρονες επεξεργασίες του και το Πρόγραμμά του. Πορευόμαστε με καλύτερες ιδεολογικοπολιτικές θέσεις. Με πιο στέρεες οργανωτικές βάσεις, παρά το γεγονός ότι ο διεθνής συσχετισμός των δυνάμεων είναι αρνητικός.

Μελετώντας την Ιστορία του Κόμματος μάς δίνεται η δυνατότητα να βγάλουμε κρίσιμα συμπεράσματα και διδάγματα, να γίνει το ίδιο το Κόμμα πιο ικανό στην πάλη του.

Ορισμένα κύρια συμπεράσματα, που πρέπει να περάσουν στο DNΑ όλων μας:

-- Οτι η εποχή μας είναι εποχή περάσματος από τον καπιταλισμό στο σοσιαλισμό, επομένως, κανένα ενδιάμεσο στάδιο, καμία ενδιάμεση εξουσία δεν υπάρχει, όπως και αν ονομάζεται αυτή. Η παρεμβολή ενδιάμεσων σταδίων στα προγράμματα των ΚΚ και την Κομμουνιστική Διεθνή τα ξεστράτισε τελικά από το στρατηγικό τους σκοπό. Ηταν βασική αιτία της ήττας.

-- Οτι η εργατική τάξη είναι η τάξη που πρέπει να έρθει στην εξουσία. Επομένως, το Κόμμα, ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης, δουλεύει σταθερά και με προτεραιότητα για την ιδεολογική και πολιτική προετοιμασία της εργατικής τάξης, για να γίνει δύναμη που θα ηγηθεί αυτού του αγώνα, ικανή να αναπτύξει τη συμμαχία με τα άλλα καταπιεσμένα λαϊκά στρώματα της πόλης και της υπαίθρου, στην πάλη για την ανατροπή του καπιταλισμού.

-- Οτι το Κόμμα, με βαθιά αφομοίωση της πείρας του, προετοιμάζεται διαρκώς, ώστε να μπορεί να δράσει αυτοτελώς, σε όλες τις συνθήκες, διώξεων, πολέμου, απαγόρευσης της δράσης του, όποιες και να είναι αυτές. Δεν εκχωρεί ούτε αναστέλλει την αυτοτελή του δράση, σε καμία περίπτωση. Επομένως, δεν συμμετέχει σε καμία μορφή πολιτικού συνασπισμού ή σε πολιτικά μέτωπα με άλλα κόμματα. Ούτε συμμετέχει ούτε στηρίζει αστικές κυβερνήσεις, ανεξάρτητα από το πώς εμφανίζονται αυτές, ανεξάρτητα απ' τα συνθήματα που αυτά τα κόμματα χρησιμοποιούν κάθε φορά, αντιιμπεριαλιστικά, αριστερά, ή όποια άλλα εκβιαστικά διλήμματα, όπως αυτό του κάθε φορά μικρότερου κακού με σκοπό να βρεθούν στο τιμόνι της αστικής διακυβέρνησης. Ανεξάρτητα απ' την πίεση που μπορεί να δεχθεί από τμήμα των λαϊκών δυνάμεων που προηγουμένως μπορεί να συμπορεύτηκαν μαζί του. Γιατί, όπως αποδείχθηκε και απ' την πρόσφατη πείρα, αστική διαχείριση και ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών δε συμβιβάζονται. Το ΚΚΕ δεν έχει αυταπάτες, ή με το κεφάλαιο ή με τους εργάτες!

Σε κάθε περίοδο, η ταξική πάλη, επομένως και ο αγώνας του Κόμματος, έχει τις ιδιαίτερες απαιτήσεις του, τα ιδιαίτερα καθήκοντά του, απ' τα οποία κρίνεται η προώθηση των γενικότερων στόχων και της στρατηγικής του.

Αυτό το ζήτημα είναι πάντα δύσκολο και κρίσιμο για το ποια θα είναι αυτά τα ιδιαίτερα καθήκοντα και πώς θα συνδέονται και θα συμβάλλουν στην προώθηση των στόχων του Κόμματος. Πώς δηλαδή θα συνδέονται με την προετοιμασία για την επαναστατική αλλαγή.

Η διαπίστωση ότι το κίνημα σήμερα βρίσκεται σε μια κρίσιμη καμπή, μας υποχρεώνει να ανατρέξουμε πιο συγκεκριμένα σε ορισμένα διδάγματα απ' την Ιστορία.

Δεν υπάρχουν δυσκολίες και συνθήκες που να μπορούν να σταματήσουν τη δράση των κομμουνιστών. Οι κομμουνιστές, όταν έχουν αποφασίσει να υπηρετήσουν τα μεγάλα ιδανικά, βρίσκουν πάντα τρόπους να αντιμετωπίζουν και να ξεπερνούν τις δυσκολίες.

Τα παραδείγματα είναι πολλά, που επιβεβαιώνουν ότι η αλυσίδα που ένωνε τη δράση του Κόμματος σε όλες τις ιστορικές περιόδους δεν έσπασε ποτέ.

Εχουμε πολλά παραδείγματα, όπως τη δράση των κομμουνιστών στις φυλακές και εξορίες, πριν και μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο, που οι κομμουνιστές δεν έπαψαν να δρουν οργανωμένα, συλλογικά. Τη δράση σε συνθήκες παρανομίας, που ξεπερνούσε τις ανθρώπινες αντοχές.

Αυτά τα παραδείγματα είναι που δείχνουν ότι όταν υπάρχει θέληση, πίστη στο σκοπό της πάλης, όλα τα εμπόδια ξεπερνιούνται και ότι η πρωτοπόρα δράση είναι που μπορεί να εμπνεύσει τους εργάτες, να τους τραβήξει μαζικά στην πρωτοπόρα πάλη.

Αλλο σημαντικό δίδαγμα που βγαίνει απ' τη μελέτη της Ιστορίας του Κόμματος είναι η ανάγκη ασταμάτητης, σταθερής αλλά και συνδυασμένης ιδεολογικοπολιτικής δουλειάς του Κόμματος και δράσης στο κίνημα, πρώτα απ' όλα μέσα στην εργατική τάξη, στη νέα γενιά, στα εργατικά - λαϊκά στρώματα, στις γυναίκες, για τη συσπείρωση με την πολιτική πρόταση του Κόμματος. Για την ωρίμανση και προετοιμασία της εργατικής τάξης για να παίξει τον ηγετικό ρόλο του το Κόμμα και στην εκδήλωση επαναστατικής κατάστασης.

Αυτό προϋποθέτει βαθιά εμπιστοσύνη, πρώτ' απ' όλα στην εργατική τάξη, ότι μπορεί να πειστεί και να ακολουθήσει το δρόμο που χαράσσει το ΚΚΕ. Τονίζουμε αυτό γιατί η συμπόρευση της εργατικής τάξης με το ΚΚΕ δε γίνεται εύκολα ούτε αυθόρμητα. Ιδιαίτερα τώρα, που το Κόμμα είναι υποχρεωμένο να προετοιμάζει επαναστατικά την εργατική τάξη, σε μη επαναστατικές συνθήκες.

Απαιτείται σκληρή και κοπιαστική οργανωτική δουλειά για την ισχυροποίηση των γραμμών του Κόμματος, που έχει καθοριστική σημασία για την ανάπτυξη και του κινήματος. Δεν γίνεται μόνο με τα λόγια, με κάποια συνθήματα. Είναι μια συνεχής πάλη, με μπρος και πίσω, που πρέπει να συνδέεται με στόχους και σχέδιο.

Μια βασική προϋπόθεση είναι ότι απαιτείται γνώση της κατάστασης της εργατικής τάξης, των προβλημάτων της, των διαθέσεών της, σε κάθε φάση υπολογισμός της πείρας της.

Η εργατική τάξη διαμορφώνεται ιδεολογικά και πολιτικά κάτω απ' την επίδραση της ιδεολογίας της αστικής τάξης, που είναι κυρίαρχη ιδεολογία στον καπιταλισμό. Αυτό δεν πρέπει να το ξεχνάμε σε καμία φάση της πάλης, σε καμιά περίπτωση.

Επειδή επιδιώκουμε να τραβηχτούν μαζικά η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα στον αγώνα που να κατευθύνεται στην πάλη για τη σύγκρουση με το κεφάλαιο και την εξουσία του, πρέπει να υπολογίζουμε διαρκώς πως μέσα στις γραμμές του κινήματος και ιδιαίτερα της κοινωνικής συμμαχίας υπάρχουν μεγάλη ανομοιομορφία και διαφορετική πείρα, διαφορετικός βαθμός οργάνωσης, συσχετισμός δυνάμεων, που επιδιώκουμε να μεταβάλλεται θετικά. Οτι μέσα στο κίνημα δε δρούμε μόνοι μας, αλλά δρουν και άλλες δυνάμεις, αντιδραστικές, τυχοδιωκτικές, ρεφορμιστικές κ.ά.

Γι' αυτό πρέπει να δουλέψουμε επίμονα, συστηματικά και η ζωή έχει αποδείξει ότι μπορούμε να πείσουμε και να κερδίσουμε με την ιδεολογία και την πολιτική του Κόμματος τα πιο δραστήρια και μαχητικά τμήματα της εργατικής τάξης, που θα παίξουν και τον καταλυτικό ρόλο για το τράβηγμα στην πάλη της πλειοψηφίας της.

Ωστόσο, και η πορεία συνειδητοποίησης της εργατικής τάξης δεν καθορίζεται μόνο απ' την παρέμβαση του Κόμματος, αλλά από τη συνολικότερη πορεία της ταξικής πάλης. Παρ' όλα αυτά ο πρωτοπόρος ρόλος του Κόμματος και η σημασία που έχει αυτός για το κίνημα συνολικά, αποδεικνύονται πολλές φορές στις μη επαναστατικές συνθήκες.

Τα παραδείγματα είναι πολλά, παλιά και πιο πρόσφατα, που δείχνουν ότι μόνο η συνδυασμένη και επίμονη δουλειά του Κόμματος φέρνει αποτελέσματα στη συμμετοχή στον αγώνα, στην αλλαγή των συσχετισμών, στην αλλαγή των συνειδήσεων. Αν δεν είχε προηγηθεί η σκληρή, αθόρυβη πολλές φορές, συστηματική και ακούραστη δουλειά, ούτε ο Μάης του '36 θα είχε γίνει ούτε η Εθνική Αντίσταση ούτε ο Δημοκρατικός Στρατός Ελλάδας.

Ούτε άλλοι μεγάλοι αγώνες, όπως η απεργία στο εργοστάσιο Λαναρά το 1942, η απεργία στη ΒΙΑΜΑΞ που διήρκεσε 75 μέρες, στο ΒΟΜΒΥΚΑ. Αλλά και τα πανελλαδικά παραδείγματα της ΛΑΡΚΟ, του Σκαλιστήρη, το πιο πρόσφατο της «Χαλυβουργίας».

Αυτές, όπως και άλλες κινητοποιήσεις, που έβαλαν τη σφραγίδα τους, δείχνοντας τη δύναμη και την αντοχή της εργατικής τάξης, που, ανεξάρτητα απ' την έκβασή τους, έδωσαν πολύτιμη πείρα και συμπεράσματα στην ίδια την εργατική τάξη, δεν θα μπορούσαν να έχουν γίνει χωρίς την πρωτοπόρα δουλειά του Κόμματος.

Εδωσαν αυξημένο κύρος και ενίσχυση στις δυνάμεις του Κόμματος, ενισχύθηκαν οι γραμμές του Κόμματος, αναδείχθηκαν νέα στελέχη.

Διδάσκουν ότι απαιτείται αταλάντευτη εμπιστοσύνη στην εργατική τάξη.

Να μην ξεχνάμε ότι αυτό που κάνει διαφορετική την εργατική τάξη είναι ότι αυτή είναι ο παραγωγός του πλούτου. Ομως, αυτό μόνο με τη βοήθεια του Κόμματος μπορεί να το συνειδητοποιήσει. Μαζί με το ότι πρέπει και μπορεί να γίνει ο κυρίαρχος του πλούτου που παράγει. Να κατανοήσει το σύνθημα: «Χωρίς εσένα γρανάζι δε γυρνά, εργάτη μπορείς χωρίς αφεντικά».

Οτι μπορεί και πρέπει να αποτινάξει τους εκμεταλλευτές της από το σβέρκο της, όχι μόνο στον κάθε χώρο δουλειάς, αλλά απ' την κοινωνία. Να τους ανατρέψει. Να έρθει η ίδια στην εξουσία.

Τότε μπορεί να γίνει πραγματικά δύναμη που θα ηγηθεί στην πάλη για την κοινωνική αλλαγή.

Από εδώ πηγάζει η ανάγκη το Κόμμα να ασκεί τον πρωτοπόρο ρόλο του μέσα στην εργατική τάξη και το κίνημά της, να μπολιάζεται ο καθημερινός αγώνας με τα αιτήματα, τους στόχους που ριζοσπαστικοποιούν την πάλη ενάντια στον καπιταλισμό και τα μονοπώλια. Να δένεται η πείρα των εργατών με την ιδεολογία του ΚΚΕ. Τότε η εργατική τάξη μπορεί να δείξει και να αξιοποιήσει τη δική της δύναμη.

Για να ανταποκριθούμε στο καθήκον να δράσουμε πραγματικά ως πρωτοπορία της εργατικής τάξης απαιτείται:

Να μελετάμε πιο συστηματικά την πείρα του Κόμματος, να κατακτήσουμε την πείρα του, τη διαλεκτική του σκέψη και την ικανότητα. Οτι σε κάθε φάση του αγώνα απαιτείται η κατάλληλη επεξεργασία των αιτημάτων, η υιοθέτησή τους απ' τους ίδιους τους εργάτες, τα άλλα λαϊκά στρώματα, αλλιώς αγώνες δε γίνονται. Η ικανότητα κλιμάκωσης συνθημάτων και μορφών πάλης ανάλογα με το πώς διαμορφώνεται η κατάσταση. Να μην παραβλέπουμε αυτό που διδάσκει η ζωή. Οτι η μαζική πάλη δεν αναπτύσσεται μόνο με προωθημένα καθαρά πολιτικά αιτήματα και συνθήματα. Δεν ριζοσπαστικοποιείται μια και έξω. Απαιτείται συνδυασμός, με την προβολή και διεκδίκηση ώριμων προβλημάτων και αιτημάτων, με την κλιμάκωση πολιτικών στόχων.

Πάρτε για παράδειγμα την πείρα των ανθρακωρύχων του Περιστερίου την περίοδο της Κατοχής. Ενώ το κύριο καθήκον τότε ήταν ο ένοπλος αγώνας, με τι θαυμάσιο τρόπο έπιαναν το νήμα, αξιοποιώντας τα οξυμένα προβλήματα στο ανθρακωρυχείο, διαμόρφωναν αιτήματα για τις συνθήκες δουλειάς, το μισθό, την επιβίωση των οικογενειών των εργαζομένων και τα κλιμάκωναν στην πορεία, με τη διαφώτιση, αλλά και με ανώτερες μορφές, όπως ήταν το σαμποτάζ της παραγωγής. Αυτός ο συνδυασμός και σωστός τρόπος δουλειάς προετοίμαζε τους εργάτες να ενταχθούν στον ένοπλο αγώνα του ΕΛΑΣ, στο Κόμμα.

Μια ακόμα προϋπόθεση είναι ότι δεν πρέπει να υποτιμάται καμία ανάγκη των εργαζομένων που αφορά προβλήματα στο χώρο δουλειάς, τα προβλήματα στον τόπο κατοικίας, της Υγείας, της Ασφάλισης, της Παιδείας, της ψυχαγωγίας, του αθλητισμού. Αυτά έχουν κοινές αιτίες και υπεύθυνους. Που είναι το κεφάλαιο και η εξουσία του.

Τα προβλήματα δε χωρίζονται σε λεγόμενα «ταξικά» και «τοπικά». Βεβαίως, το καθένα έχει τη σημασία του και την προτεραιότητά του. Αλλά η πρωτοπόρα αντίληψη του Κόμματος βρίσκεται στο γεγονός ότι κρίνει και εκτιμά την κατάσταση της εργατικής τάξης από το σύνολο των όρων και των συνθηκών ζωής της. Από τη συνειδητοποίηση του συνόλου των όρων της ζωής της εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό και η σύνθετη διαδικασία συνειδητοποίησής της. Απ' το βαθμό που κατανοεί τις συνολικές ανάγκες της καθορίζεται η ριζοσπαστικοποίησή της, που είναι διαδικασία σύνθετη και βασανιστική. Επομένως, εμείς δεν υποτιμούμε ούτε περιφρονούμε καμιά απ' τις ανάγκες της εργατικής - λαϊκής οικογένειας, όχι μόνο ως ανάγκες αυτές καθαυτές, αλλά ως την υλική βάση πάνω στην οποία αναπτύσσεται η ταξική πάλη.

Οι εργάτες στα εργοστάσια, στις βιοτεχνίες, στις αποθήκες, στο εμπόριο, στις μεταφορές, παντού, είναι αυτοί που βιώνουν την άγρια εκμετάλλευση στους χώρους δουλειάς με όλες τις μορφές και όλους τους τρόπους.

Είναι οι ίδιοι και οι οικογένειές τους που ζουν στις υποβαθμισμένες γειτονιές της Δυτικής Αθήνας, που τα παιδιά τους είναι άνεργα, που ταλαιπωρούνται και κινδυνεύουν στο άθλιο σύστημα Υγείας, που στερούνται το δικαίωμα στη μόρφωση, που δεν μπορούν να ξοφλήσουν τα τιμολόγια της ΔΕΗ, της ΕΥΔΑΠ, τα χαράτσια του ΕΝΦΙΑ. Που δυσκολεύονται ή ακόμα δεν μπορούν να πάνε διακοπές. Που πνίγονται όταν βρέξει. Που τους φλομώνουν το καυσαέριο και η βρώμα της χωματερής. Τίποτα απ' όλα αυτά δεν είναι ξένο στους κομμουνιστές.

Το Κόμμα, και στις περιόδους της πιο οξυμένης ταξικής πάλης, ακόμα και όταν διεξήγε ένοπλο αγώνα στην Κατοχή, το Δεκέμβρη, στον ΔΣΕ, συνδυάζει αυτόν τον αγώνα με την πρωτοπόρα πάλη για τα δικαιώματα και την επιβίωση του λαού. Δικαιολογημένα καταγράφηκαν ως επιτεύγματα η πάλη για την επιβίωση του λαού από την πείνα την περίοδο της Κατοχής. Η φροντίδα και οι υποδομές για την Υγεία, τα λαϊκά διδασκαλεία στην Ελεύθερη Ελλάδα. Αυτές οι δράσεις δημιούργησαν ισχυρούς δεσμούς του Κόμματος με τα πλατιά λαϊκά στρώματα. Δεσμούς που άντεξαν στη «φωτιά και το σίδερο». Δεσμοί που έγιναν γέφυρα για να συνδεθούν η εργατική τάξη και τα λαϊκά στρώματα με το ΚΚΕ.

Είναι θετική και η πείρα της δράσης της ΚΟ Περιστερίου, που συνδυάζει την παρέμβασή της για την ενίσχυση της δράσης των συνδικάτων στους μεγάλους και μικρότερους χώρους δουλειάς, του μετάλλου, του εμπορίου, των τροφίμων, με την παρέμβασή της μέσα απ' τα σωματεία και τους άλλους φορείς για τα καυτά λαϊκά προβλήματα, της ανεργίας, της Υγείας, της Παιδείας, ενάντια στις διακοπές ρεύματος από τη ΔΕΗ, στους πλειστηριασμούς.

Αυτή η προσπάθεια χρειάζεται να συνεχιστεί, να αγκαλιάσει περισσότερα τμήματα εργαζομένων.

Να δίνεται με συστηματική προσπάθεια αυτός ο καθημερινός αγώνας με το διεκδικητικό πλαίσιο του ΠΑΜΕ για τις ΣΣΕ, για το ωράριο εργασίας, για τις συνθήκες δουλειάς και τις άλλες διεκδικήσεις. Να δένεται με το διεκδικητικό πλαίσιο της ΠΑΣΕΒΕ για τους αυτοαπασχολούμενους, επαγγελματίες, της ΟΓΕ για τις γυναίκες της εργατικής - λαϊκής οικογένειας. Να δένεται με την πάλη ενάντια στον πόλεμο.

Αυτός ο τρόπος δουλειάς δε δείχνει μόνο το έμπρακτο ενδιαφέρον, την αφοσίωση για τα δικαιώματα του λαού, την αγωνιστικότητα και τη μαχητικότητα των κομμουνιστών, που γίνεται θετικό παράδειγμα για πολλούς, συνεχίζοντας τις πιο λαμπρές παραδόσεις του Κόμματός μας, αλλά δείχνει και το δρόμο πάλης που πρέπει να ακολουθηθεί, το δρόμο της ανασύνταξης του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος, της κοινωνικής συμμαχίας.

Αυτό το περιεχόμενο και αυτός ο τρόπος δουλειάς μπορεί να αντιταχθεί και να αντέξει απέναντι στις ισχυρές προσπάθειες της κυβέρνησης, των άλλων αστικών κομμάτων, καθώς και της ΓΣΕΕ και της ΑΔΕΔΥ, να υποτάξουν τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα στις νέες αυταπάτες για μια «δίκαιη ανάπτυξη» και στο ότι δήθεν η λύση βρίσκεται στη «γεωστρατηγική αναβάθμιση της Ελλάδας», που είναι στόχοι της αστικής τάξης, στόχοι βαθιά αντιλαϊκοί και επικίνδυνοι.

Οι κομμουνιστές και οι κομμουνίστριες βάδιζαν και βαδίζουν κόντρα στο ρεύμα. Οχι από κάποια ιδιορρυθμία ή κάποια περίεργη παραξενιά.

Αλλά επειδή ξέρουν ότι αυτό το «ρεύμα» που διαπερνάει την κοινωνία στις συνθήκες του καπιταλισμού, είναι το ρεύμα που κάνει το μαύρο άσπρο, είναι το ρεύμα που διαστρέφει τις ανθρώπινες αξίες και ανάγκες, είναι το ρεύμα της συμπόρευσης και της υποταγής στα συμφέροντα των μονοπωλίων, στους ανταγωνισμούς και τους πολέμους.

Η δράση μας αυτή, κόντρα στο ρεύμα, ήταν πάντα και είναι πολύτιμη, έδωσε φως, αποκάλυψε την ψευτιά, τη μαύρη προπαγάνδα. Εδειξε και δείχνει το δρόμο της πάλης που πρέπει να ακολουθήσει ο λαός.

Τώρα, είναι ακόμα μια περίοδος που πρέπει να βρεθούμε στην πρώτη γραμμή για να μην περάσει η επιχείρηση υποταγής και συμπόρευσης του λαού με τις επιδιώξεις της αστικής τάξης, της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ - ΑΝΕΛ και των άλλων αστικών κομμάτων. Να μην περάσει η φασιστική δημαγωγία της Χρυσής Αυγής, που έφθασε χτες (σ.σ. στις 15/6) από τη Βουλή να καλεί σε στρατιωτικό πραξικόπημα.

Να προβάλουμε ποια είναι η «καθαρή διέξοδος» για το λαό. Οτι η μόνη λύση είναι: «Δυνατό εργατικό κίνημα, κοινωνική συμμαχία, συμπόρευση με το ΚΚΕ, για την ανατροπή».

Μπορούμε να αλλάξουμε την πορεία. Υπάρχουν δυνατότητες. Η Ελλάδα έχει μεγάλες, επιβεβαιωμένες παραγωγικές δυνατότητες.

Η χώρα μας είναι πλούσια σε ενεργειακές πηγές, σε λιγνίτη, υδρογονάνθρακες, αιολικό και υδάτινο δυναμικό.

Είναι πλούσια σε ορυκτούς πόρους, αποθέματα χρυσού, βωξίτη, νικελίου, χαλκού.

Διαθέτει σύγχρονη βιομηχανική και αγροτική παραγωγή.

Πάνω απ' όλα, διαθέτει πολυάριθμο, ειδικευμένο εργατικό τεχνικό δυναμικό, μεγάλο αριθμό επιστημόνων.

Στο πλαίσιο βέβαια του σημερινού συστήματος, του καπιταλισμού, είναι αδύνατο να αξιοποιούνται ολοκληρωμένα οι παραγωγικές δυνατότητες προς όφελος των εργαζομένων και όλου του ελληνικού λαού.

Αυτή η παραγωγή μπορεί να αναπτυχθεί γρήγορα και να απογειωθεί αν απαλλαγεί απ' τις αλυσίδες της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας, από τις αλυσίδες ενός συστήματος όπου το τι παράγεται καθορίζεται από το αν φέρνει κέρδος σε κάποιους καπιταλιστές.

Προϋπόθεση για φιλολαϊκή ανάπτυξη είναι:

-- Η κατάκτηση της εξουσίας από την εργατική τάξη.

-- Η κοινωνικοποίηση των συγκεντρωμένων μέσων παραγωγής.

-- Η συγκρότηση παραγωγικών συνεταιρισμών στην αγροτική παραγωγή.

-- Η αξιοποίηση όλου του ανθρώπινου δυναμικού και των παραγωγικών δυνατοτήτων της περιοχής στο πλαίσιο ενός πανεθνικού επιστημονικού κεντρικού σχεδιασμού της οικονομίας.

Αυτός ο σχεδιασμός θα αντικαταστήσει την αναρχία της καπιταλιστικής παραγωγής, τον καπιταλιστικό ανταγωνισμό και τον περιορισμένο σχεδιασμό στο πλαίσιο των επιχειρηματικών ομίλων.

Το επιστημονικά τεκμηριωμένο σχέδιο που καταθέτει το ΚΚΕ είναι γειωμένο στις σύγχρονες κοινωνικές ανάγκες, στις πραγματικές δυνατότητες που υπάρχουν και στην Αττική, για έναν άλλο δρόμο ανάπτυξης.

Απευθυνόμαστε σε όσους σήμερα μπορούν να δουν ότι η επιλογή του κάθε φορά δήθεν «μικρότερου κακού» τούς οδηγούσε στο μεγαλύτερο κακό.

Σε όσους αν και νιώθουν απογοητευμένοι, εξαπατημένοι από τον ΣΥΡΙΖΑ, μένουν εγκλωβισμένοι στην ίδια αδιέξοδη πολιτική.

Σε όσους, κατά βάθος, ξέρουν πως το δίκιο τους δεν χωράει σε ένα άδικο σύστημα.

Σε όσους αντί να βαδίσουν μπροστά, κοιτάνε πάλι πίσω, προηγούμενες επιλογές τους.

Τους λέμε: Καμιά εμπιστοσύνη στη ΝΔ, που βρίσκει την ευκαιρία να συναγωνιστεί με τον ΣΥΡΙΖΑ για το ποιος μπορεί να γίνει ο εκλεκτός του κεφαλαίου, γι' αυτό προσπαθεί να τον προσπεράσει με ακόμα πιο αντιλαϊκές, αντεργατικές, αντιδραστικές θέσεις.

Καμιά εμπιστοσύνη σε όλα τα κόμματα του μεγάλου κεφαλαίου, της ΕΕ, του ΝΑΤΟ.

Που διεκδικούν τη σκυτάλη για να τρέξουν στο δρόμο της ίδιας αδιέξοδης πορείας, στην οποία η καπιταλιστική ανάκαμψη εναλλάσσεται με την καπιταλιστική κρίση.

Που με τη σημαία του ΝΑΤΟ στα χέρια έχουν μετατρέψει τη χώρα σε ορμητήριο των ιμπεριαλιστών, μας γέμισαν με βάσεις θανάτου, που εμπλέκουν το λαό μας σε μεγαλύτερους κινδύνους.

Απευθυνόμαστε σε όσους νιώθουν αριστεροί, ριζοσπάστες, σε όσους δεν ακολούθησαν τη μετάλλαξη του ΣΥΡΙΖΑ...

Απευθυνόμαστε σε όσους λένε: Ευτυχώς σ' αυτήν τη χώρα δεν θα υπάρξει σιγή νεκροταφείου γιατί υπάρχει Κομμουνιστικό Κόμμα Ελλάδας, υπάρχει ταξικό εργατικό κίνημα, υπάρχει το ΠΑΜΕ.

Γι' αυτό τώρα, όλοι και όλες πάρτε τη θέση σας δίπλα στους κομμουνιστές στους χώρους δουλειάς, στις γειτονιές, στα σχολεία και τις σχολές.

Συμπορευτείτε με το ΚΚΕ για να περάσουμε στην επίθεση και πάλι.

Δυναμώστε το ΚΚΕ παντού, και στα σωματεία, στους συλλόγους και στις εκλογές όποτε κι αν γίνουν, και στις βουλευτικές και στις ευρωεκλογές και στις τοπικές εκλογές.

Ακόμα και αν δεν συμφωνείτε σε όλα μαζί μας, συμφωνείτε όμως ότι τα παιδιά μας πρέπει να ζήσουν καλύτερα από μας. Θέλετε τα παιδιά σας να ζήσουν σε μια κοινωνία χωρίς ανεργία, φτώχεια, εκμετάλλευση και πολέμους.

Γιατί το σύγχρονο, το νέο δεν είναι ο καπιταλισμός, ο ιμπεριαλισμός, είναι ο νέος κόσμος ο σοσιαλισμός.

«Προχθές και χθες ενώπιον του στρατοδικείου εκδικάστηκαν οι υποθέσεις 14 κατηγορουμένων για παράβαση του Γ' ψηφίσματος. Καταδικάστηκαν σε θάνατο» (εφημερίδα «Αναγέννησις» των Τρικάλων, 20/6/1947).

«Αρχισε στις 17 Νοεμβρίου η δίκη των 38 μελών της αυτοάμυνας Τρικάλων (...) όπως χαρακτηριστικά τόνισε ο βασιλικός επίτροπος Λαγάνης: "Ηταν μία οργάνωσις συνωμοτική, η οποία έπληξε και θα έπληττε και πάλιν τον κορμόν του κράτους όταν θα ελάμβανε την διαταγήν" (...) πληροφορούμαστε ότι στα Τρίκαλα υπήρχαν 13 ΚΟΒ (Κομματικές Οργανώσεις Βάσης) και ότι αποστολή των μελών της αυτοάμυνας - είχε συσταθεί το 1945 - ήταν να προστατεύουν τα γραφεία του Κομμουνιστικού Κόμματος και της εφημερίδας "Λαοκρατία" από τις συχνές επιθέσεις μελών των δεξιών οργανώσεων (...) Καταδικάστηκαν σε θάνατο» (εφημερίδα «Αναγέννησις» των Τρικάλων, 26/11/1947).

Σχεδόν καθημερινά τα σχετικά ρεπορτάζ από τις αίθουσες των Στρατοδικείων. Είναι μόλις ενάμιση χρόνο μετά την υπογραφή της απαράδεκτης Συμφωνίας της Βάρκιζας. Η κατάσταση για το λαό, που με τα όπλα απελευθέρωσε την πατρίδα από τους ναζί, είχε γίνει ήδη αφόρητη.

Το κύριο πρόβλημα της αστικής τάξης και των Αγγλων συμμάχων της ήταν η αποκατάσταση της εξουσίας τους. Επρεπε να αφοπλιστεί το ένοπλο λαϊκό δημοκρατικό κίνημα, να συντριβεί το ΚΚΕ.

Κατέφυγαν σε ένα άνευ προηγουμένου πογκρόμ ενάντια στους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, στα μέλη του ΚΚΕ.

Πάνω από 166 συμμορίες δολοφονούσαν, βίαζαν, τρομοκρατούσαν στην ελληνική ύπαιθρο. Με βάση την αντικομμουνιστική νομοθεσία του Μεταξά, που παρέμεινε σχεδόν άθικτη, το Δεκέμβρη του 1945 ήταν φυλακισμένοι 17.984 αγωνιστές και υπό δίωξη με δικαστικά εντάλματα 48.956. Ενα χρόνο από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας, σύμφωνα με στοιχεία του ΕΑΜ, ο απολογισμός ήταν φρικιαστικός: Πάνω από 1.192 δολοφονίες, 6.413 τρομοκρατικές πράξεις, 70.000 συλλήψεις.

Εως τα μέσα του Αυγούστου του 1946 είχαν εκδοθεί και επιβληθεί 33 θανατικές ποινές και 39 καταδίκες σε ισόβια, ενώ έως τα τέλη του Οκτώβρη είχαν εξοριστεί 3.250 πολίτες.

Η ανασυγκρότηση του αστικού κράτους ως πρόβλημα της εγχώριας αστικής τάξης και των ξένων συμμάχων της δεν μπορούσε παρά να έχει ως βάση την πιο άγρια κρατική καταστολή.

Ωστόσο, ο συσχετισμός δυνάμεων στην Ελλάδα επέβαλε στις αστικές πολιτικές δυνάμεις και στους Εγγλέζους να εφαρμόσουν ευέλικτη τακτική, προκειμένου να αποδυναμώσουν τη λαϊκή υποστήριξη στο ΚΚΕ και στο ΕΑΜ. Ετσι, ενώ το ΚΚΕ και το ΕΑΜ ήταν τυπικά νόμιμα, ταυτόχρονα χιλιάδες μέλη και οπαδοί τους υφίσταντο τη δολοφονική δίωξη.

Η κρατική ανασυγκρότηση στηρίχθηκε στους κρατικούς μηχανισμούς που λειτουργούσαν στα χρόνια της Κατοχής, καθώς και σε νέους που διαμορφώνονταν, στη βρετανική στρατιωτική παρουσία, αλλά και στην ετοιμότητα και την εμπειρία των αστών πολιτικών και στρατιωτικών παραγόντων.

Το νομικό βάθρο της «νέας» συνταγματικής τάξης αποτελούσε η Συμφωνία της Βάρκιζας, που είχε υπογραφεί από τις δύο αντιμαχόμενες πλευρές και είχε επικυρωθεί με Συντακτική Πράξη. Βέβαια, όπως ήταν επόμενο, η Συμφωνία της Βάρκιζας εφαρμόστηκε μόνο σε ό,τι αφορούσε την αποστράτευση του ΕΛΑΣ, την παράδοση των όπλων του και την αξιοποίηση από το αστικό κράτος του άρθρου 3 «περί αμνηστίας», το οποίο άφηνε ορθάνοικτη την πόρτα για το ανελέητο κυνηγητό των κομμουνιστών και ΕΑΜιτών. Οποια διάταξή της αφορούσε τις ατομικές και συλλογικές ελευθερίες, πετάχτηκε στον κάλαθο των αχρήστων. Επιβεβαιώθηκε ακόμα μια φορά ότι το καθοριστικό, ακόμα και για την εφαρμογή στοιχειωδών διατάξεων περί δικαιωμάτων, είναι ο συσχετισμός δυνάμεων και ο βαθμός όξυνσης της ταξικής πάλης.

Ετσι, οι αστικές κυβερνήσεις, έχοντας τη νομική στήριξη του Συμβουλίου της Επικρατείας, νεκρανάστησαν το Σύνταγμα του 1864/1911 που είχε καταργήσει η δικτατορία της 4ης Αυγούστου.

Το πρακτικό αποτέλεσμα ήταν να παραμένουν σε ισχύ τα περισσότερα αυταρχικά μέτρα που είχαν υλοποιήσει οι κυβερνήσεις τις δεκαετίες του 1920 και του 1930. Το Δεκέμβρη του 1945, ο αριθμός των πολιτικών κρατουμένων στις φυλακές έφτανε τους 17.984, από τους οποίους μόνο 2.388 είχαν φυλακιστεί με δικαστική απόφαση. Ταυτόχρονα, με τον ΑΝ 453 επαναφέρθηκε σε ισχύ ο νόμος του 1871 «περί καταδιώξεως της ληστείας». Με βάση αυτόν οι αστυνομικές αρχές μπορούσαν να διατάσσουν την ομαδική εκτόπιση των στενών συγγενών των κατηγορουμένων, που επικήρυσσε ο υπουργός Εσωτερικών, κρίνοντας ότι είναι πρόσωπα επικίνδυνα για τη δημόσια τάξη. Στη συνέχεια, αναβίωσε το νομοθετικό διάταγμα της δικτατορίας του Πάγκαλου (1926) για τη διοικητική εκτόπιση υπόπτων από τις Επιτροπές Δημόσιας Ασφαλείας που συστάθηκαν σε κάθε νομό, ρύθμιση που διατηρήθηκε σε ισχύ έως το 1962. Στο έργο αυτών των Επιτροπών περιλαμβανόταν και η επικήρυξη αγωνιστών με χρηματική αμοιβή, για τη σύλληψη, τη δολοφονία ή την κατάδοσή τους. Τη σχετική απόφαση ενέκρινε ο υπουργός Δημόσιας Τάξης. Για παράδειγμα, στις 28 Φλεβάρη 1946, εγκρίθηκε από τον Θ. Σοφούλη η απόφαση της Επιτροπής Δημόσιας Ασφάλειας Ν. Βέροιας, που επικήρυσσε ως ληστές 11 αγωνιστές της Ημαθίας.

Παρά το γεγονός ότι το Σύνταγμα του 1911 κατοχύρωνε τη μονιμότητα των δημοσίων υπαλλήλων, η παραμονή τους συνδέθηκε άμεσα με τον έλεγχο των πολιτικών τους φρονημάτων. Την απόλυση για τους ανώτερους λειτουργούς και υπαλλήλους αποφάσιζε το υπουργικό συμβούλιο και για τους υπόλοιπους ο αρμόδιος υπουργός, μετά από γνωμοδότηση ειδικών επιτροπών που συγκροτούνταν σε κάθε υπουργείο.

Αντί να γίνει η εκκαθάριση του στρατού από τους δοσίλογους, σύμφωνα με τη Συμφωνία της Βάρκιζας, διώχτηκαν οι ΕΑΜίτες, ακόμα και αξιωματικοί που ήταν απλώς εναντίον του βασιλιά. Τη σύνθεση του σώματος των αξιωματικών ουσιαστικά καθόριζε ο στρατηγός Βεντήρης, άνθρωπος του βασιλιά Γεωργίου. Από την άλλη, βενιζελικοί αξιωματικοί, μπροστά στον «κίνδυνο του κομμουνισμού», συμπαρατάχθηκαν πολιτικά με τους δοσίλογους (που είχαν άλλωστε στις γραμμές τους και πολλούς βενιζελικούς) και με τους βασιλόφρονες, πολλοί από τους οποίους ήταν επίσης δοσίλογοι και άλλοι υποστηρικτές της ελληνικής κυβέρνησης του Καΐρου στην Κατοχή. Οι συνεργάτες των κατακτητών μετονομάστηκαν σε αγωνιστές της Αντίστασης. Παράλληλα, το αντιλαϊκό νομικό πλέγμα συμπλήρωναν μια σειρά άλλοι νόμοι ¹.

Κομβικό σημείο αποτέλεσε η θέσπιση του Γ' Ψηφίσματος, το οποίο ψηφίστηκε στις 18 Ιούνη 1946 και διατηρήθηκε σε τυπική ισχύ μέχρι το 1974! Σε σύνολο 354 βουλευτών, το Γ' Ψήφισμα υπερψηφίστηκε από 134 βουλευτές και καταψηφίστηκε από 28. Απείχαν από την ψηφοφορία 192 βουλευτές.

Το αποτέλεσμα της ψηφοφορίας δείχνει ότι δεν υπήρξε ενιαία στάση των αστικών πολιτικών δυνάμεων, κυρίως των βουλευτών που εκλέχτηκαν με το ψηφοδέλτιο της «Ηνωμένης Παρατάξεως Εθνικοφρόνων», πολλοί από τους οποίους απείχαν από την ψηφοφορία (Δημήτριος Χέλμης, Κωνσταντίνος Τζιτζικώστας, Κωνσταντίνος Παπακωνσταντίνου, Στέφανος Στεφανόπουλος, Κωνσταντίνος Ροδόπουλος, Σπύρος Μαρκεζίνης, Κωνσταντίνος Καραμανλής, Ευστράτιος Κουλουμβάκης κ.ά.).

Καταψήφισαν το Γ' Ψήφισμα οι Κωνσταντίνος Τσάτσος, Παναγής Παπαληγούρας, Παναγιώτης Κανελλόπουλος, που είχαν εκλεγεί με τα ψηφοδέλτια άλλων κομμάτων. Επίσης, οι βουλευτές του Κόμματος Φιλελευθέρων και άλλων του «κεντρώου» χώρου είτε υπερψήφισαν (Θεμιστοκλής Τσάτσος), είτε καταψήφισαν (Κωνσταντίνος Ρέντης, Σοφοκλής Βενιζέλος κ.ά.), είτε απείχαν από την ψηφοφορία (Κωνσταντίνος Μητσοτάκης, Γεώργιος Παπανδρέου, Θεμιστοκλής Σοφούλης, Ευάγγελος Αβέρωφ κ.ά.). Από το Εθνικόν Κόμμα Ελλάδος - Εθνικής Αντιστάσεως υπερψήφισε το Γ' Ψήφισμα ο Ναπολέων Ζέρβας, ενώ απείχε από την ψηφοφορία ο Στυλιανός Χούτας (διώκτης του ΕΑΜ-ΕΛΑΣ στην Αιτωλοακαρνανία).

Η πολυδιάσπαση των αστικών πολιτικών δυνάμεων στη συγκεκριμένη ψηφοφορία πρέπει να αποδοθεί πρωταρχικά στη διαφορετική τακτική που επέλεξε τότε το κάθε αστικό τμήμα για την ενσωμάτωση του ΕΑΜικού κινήματος. Κάποιοι βουλευτές φοβόντουσαν μήπως έρθουν σε αντίθεση με λαϊκά τμήματα ψηφοφόρων τους, που είχαν συμμετάσχει στο ΕΑΜ και μετά αποστασιοποιήθηκαν δίχως να έχουν εχθρικές διαθέσεις απέναντί του. Αλλα λαϊκά στρώματα έβλεπαν θετικά το σύνθημα της συμφιλίωσης, το οποίο πρόβαλλε το ΚΚΕ, σύνθημα που ταυτόχρονα αποτελούσε διακήρυξη - ελιγμό και αστικών πολιτικών δυνάμεων. Ετσι και αλλιώς, ένας από τους απαραίτητους όρους για τη σταθεροποίηση του αστικού πολιτικού συστήματος ήταν η ενσωμάτωση μερίδας των μελών του ΕΑΜ και των μαχητών του ΕΛΑΣ στα αστικά πολιτικά κόμματα.

Από την άλλη, το Γ' Ψήφισμα ψηφίστηκε 2½ μήνες πριν το δημοψήφισμα για το πολιτειακό, γεγονός που οι «κεντρώοι» έπαιρναν υπόψη τους τη δεδομένη περίοδο, ώστε να μην θεωρηθεί ότι ταυτίζονταν με τη φιλοβασιλική πτέρυγα, που υπήρξε και ο βασικός κυβερνητικός φορέας στη διαμόρφωση νέου θεσμικού πλαισίου καταστολής. Ετσι, οι «κεντρώοι» δήλωναν ότι θεωρούσαν επαρκές το υπάρχον θεσμικό πλαίσιο για την καταστολή του ΚΚΕ και του ΕΑΜ. Βεβαίως το σύνολο του αστικού κόσμου, ιδιαίτερα όσων συγκρότησαν ή συμμετείχαν στις αστικές κυβερνήσεις της περιόδου 1946 - 1949, εφάρμοσαν ανεπιφύλακτα τις διατάξεις του Γ' Ψηφίσματος.

Το Γ' Ψήφισμα «περί εκτάκτων μέτρων αφορώντων την Δημόσιαν τάξιν και ασφάλειαν του Κράτους» θέσπιζε την ποινικοποίηση μιας σειράς ενεργειών επικίνδυνων για τη δημόσια ασφάλεια, όπως η κατάρτιση ομάδας με σκοπό τη διά της βίας προσβολή κρατικών αρχών (άρθρα 2, 3), οι απεργίες (άρθρο 7), οι δημόσιες συναθροίσεις (άρθρο 4) κ.ά. Τα άρθρα 1 και 2 ανέφεραν:

«1. Οστις θέλων να αποσπάση εν μέρος εκ του όλου της Επικρατείας, ή να ευκολύνη τα προς τούτο το τέλος τείνοντα σχέδια, συνώμοσεν ή διήγειρεν στάσιν ή συνεννοήθη με ξένους ή κατήρτισεν ενόπλους ομάδας ή έλαβε μετοχήν εις τοιαύτας προδοτικάς ενώσεις τιμωρείται με θάνατον.

(...) Οστις καταρτίζει ομάδαν επί τω σκοπώ όπως προσβάλη διά βίας τας Αρχάς, ή τους Δημοσίους ή Εκκλησιαστικούς υπαλλήλους ή τα όργανα της Δημοσίας, Αγροτικής, ή Δασικής Ασφαλείας, ή δημοσίας δυνάμεως, ή τοπικής αυτοδιοικήσεως, ή πρόσωπα ανήκοντα εις τους συμμάχους στρατούς, ως και ο συμμετέχων τοιαύτης ομάδος τιμωρείται, εί μεν είναι αρχηγός, οδηγός, ή φυσικός αυτουργός με θάνατον, εί δε απλούς συναίτιος με ισόβια δεσμά, υπαρχουσών δ' επιβαρυντικών περιπτώσεων με θάνατον».

Τα μέτρα στρέφονταν κατά των κομμουνιστών, των μελών ή οπαδών του ΕΑΜ, καθώς και εναντίον καθενός υπόπτου για πρόθεση να «προσβάλει» τη δημόσια ασφάλεια και τάξη. Το πιο σοβαρό ήταν ότι θεσπιζόταν ένα «νομικό» σύστημα ποινικοποίησης ακόμα και της «σκέψης». Τα κύρια νομικά χαρακτηριστικά του Ψηφίσματος - έστω και άτυπα - ήδη εφαρμόζονταν. Αυτό, επομένως, που άλλαζε ήταν ότι επρόκειτο για την «επισημοποίηση» του καθεστώτος της «Λευκής Τρομοκρατίας», δηλαδή του εκφοβισμού, της τρομοκράτησης, των διώξεων, ακόμα και της φυσικής εξόντωσης των «άλλων», των «αντεθνικώς δρώντων» κομμουνιστών.

Πάνω σε αυτά τα έκτακτα μέτρα «πάτησε» και λειτούργησε ολόκληρο το νομικό οπλοστάσιο του αστικού κράτους, όλο το επόμενο διάστημα και μέσα στα χρόνια του ένοπλου ταξικού αγώνα.

Την ίδια περίοδο οργίαζε η πιο χυδαία αντικομμουνιστική προπαγάνδα. Ο κατοχικός λόγος περί «ΕΑΜοβουλγάρων» βρισκόταν στην ημερήσια διάταξη, ενώ δημοσιεύονταν κείμενα με χαρακτηριστικούς τίτλους: «Η ποταπή Βουλγαρία», «Η Ελλάς, οι κομμουνισταί και το άλμα προς την Μεσόγειον», «Οι Σλάβοι συνωμοτούν» κ.ά.

Η περίοδος που έμεινε γνωστή στη σύγχρονη Ιστορία ως περίοδος της «Λευκής Τρομοκρατίας», διήρκεσε από την υπογραφή της Συμφωνίας της Βάρκιζας (12 Φλεβάρη 1945) μέχρι το επίσημο ξεκίνημα του ταξικού ένοπλου αγώνα, το φθινόπωρο του 1946.

Τα όργανα που ανέλαβαν να δράσουν εναντίον της πλειοψηφίας του ελληνικού λαού, είτε κρατικά είτε παρακρατικά, ήταν ήδη δοκιμασμένα και με «περγαμηνές» στην αντικομμουνιστική δράση από την περίοδο της Κατοχής. Τόσο μέσα στα αστικά κέντρα, αλλά και - σε ακόμα μεγαλύτερο βαθμό - στην ύπαιθρο, προέβησαν σε φοβερές αγριότητες: Εφοδοι σε γραφεία και τυπογραφεία Κομματικών και ΕΑΜικών Οργανώσεων, μπλόκα και συλλήψεις πολιτών, ενώ στην ύπαιθρο προστέθηκαν οι λεηλασίες και κλοπές περιουσιών, καψίματα σπιτιών, ξυλοδαρμοί, βασανισμοί, δολοφονίες αντιστασιακών, επίδειξη κομμένων κεφαλιών σε κεντρικές πλατείες και φανοστάτες (προς παραδειγματισμό), βιασμοί και διαπομπεύσεις γυναικών κ.λπ.

Σε όλες τις περιφέρειες της χώρας, ιδίως σε αυτές που η δύναμη του ΚΚΕ - ΕΑΜ ήταν μεγαλύτερη, δρούσαν συγκεκριμένες ομάδες παρακρατικών με συγκεκριμένη γεωγραφική οριοθέτηση και έναν ξακουστό συνεργάτη των κατακτητών για αρχηγό, το όνομα του οποίου έπαιρνε καθεμιά από αυτές τις ομάδες.

Η σχέση, μάλιστα, των ανά την επικράτεια παρακρατικών συμμοριών με το επίσημο κράτος και τους ίδιους τους Βρετανούς ήταν αξιοσημείωτη. Για την αστική κυρίως ιστοριογραφία αποτελεί ένα σημείο απόκρυψης ή αλλοίωσης του πραγματικού ρόλου της άρχουσας τάξης και των Βρετανών, κατά την περίοδο της «Λευκής Τρομοκρατίας», η στάση τους απέναντι σε αυτές τις ομάδες. Οχι μόνο δεν ήταν «άμοιροι ευθυνών» ή είχαν άγνοια της κατάστασης ή ήθελαν αλλά δεν μπορούσαν να την ελέγξουν - όπως, κατά καιρούς ισχυρίζεται μέρος της ιστοριογραφίας - αλλά, αντιθέτως, έλεγχαν, εξόπλιζαν και καθοδηγούσαν το τρομοκρατικό αυτό όργιο.

Πολλά χαρακτηριστικά στοιχεία το αποδεικνύουν. Πρώτα απ' όλα, ήταν αυτοί οι καθ' ύλην αρμόδιοι για τη λεγόμενη ανασυγκρότηση των Σωμάτων Ασφαλείας, την εκκαθάριση και αναδιοργάνωσή τους. Η ανοχή των σωμάτων της Χωροφυλακής και της Εθνοφυλακής απέναντι στην τρομοκρατική δράση των συμμοριών, καθώς και οι κοινές επιχειρήσεις τους εναντίον των δυνάμεων της ΕΑΜικής Αντίστασης, δεν αποτελούσαν κάποιο συγκυριακό, τυχαίο γεγονός. Για παράδειγμα, η συγκρότηση της Εθνοφυλακής αποτέλεσε μία από τις κύριες προτεραιότητες των Βρετανών για την «ομαλοποίηση» της μεταδεκεμβριανής εσωτερικής κατάστασης της Ελλάδας. Η Εθνοφυλακή χρηματοδοτήθηκε, εξοπλίστηκε και εκπαιδεύτηκε από τους Βρετανούς, ενώ ο κύριος ρόλος της ήταν να ακολουθεί στην επαρχία το βρετανικό στρατό στις επιχειρήσεις του.

Ο χαρακτήρας που πήρε η δράση των κρατικών οργάνων (Εθνοφυλακής και Χωροφυλακής), όπως περιγράφηκε παραπάνω, καθιστά πολλές φορές αδύνατο το διαχωρισμό τους από τις λεγόμενες παρακρατικές συμμορίες. Σε πλήθος αναφορών σχετικά με περιστατικά τρομοκρατίας στην ύπαιθρο, βασικό στοιχείο ήταν η ταύτιση ή τουλάχιστον η μη διάκριση ανάμεσα σε κρατικά και παρακρατικά όργανα. Οσο περνούσαν οι μήνες, από τη μια γινόταν όλο και πιο ξεκάθαρη αυτή η αμοιβαία συνεργασία, ενώ από την άλλη αποκαλυπτόταν όλο και πιο ανοιχτά ο ρόλος των ελληνικών κυβερνήσεων και των Βρετανών. Φωτογραφικά τεκμήρια της εποχής αποτυπώνουν την κοινή δράση εθνοφυλάκων και Βρετανών με παρακρατικές ομάδες, ενώ αναφορές Βρετανών αξιωματικών - συνδέσμων επιβεβαιώνουν την παρουσία τους ανάμεσα σε παρακρατικούς, καθώς και ότι είχαν γνώση της δράσης τους.

Αρχικά, όσον αφορά στον εξοπλισμό των παρακρατικών ομάδων, είναι χαρακτηριστικό το εξής γεγονός: Ηδη από τις πρώτες μέρες μετά τη Βάρκιζα, οι συμμορίες που εισέβαλαν στα χωριά της Θεσσαλίας κράδαιναν, κατά βάση, ιταλικές αραβίδες, δηλαδή τα όπλα που χρησιμοποιούσε ο ΕΛΑΣ μετά την ιταλική συνθηκολόγηση και τον αφοπλισμό της Μεραρχίας Πινερόλο (Σεπτέμβρης 1943). Είναι προφανές, λοιπόν, ότι μετά τον αφοπλισμό του ΕΛΑΣ, κύριοι επιτηρητές του οποίου ήταν οι Βρετανοί, οι αποθήκες άνοιξαν και τα παραδομένα όπλα του ΕΛΑΣ μοιράστηκαν στους υπερασπιστές του «εθνικού αγώνα».

Στη Μέση Ανατολή και την Αφρική συνεχιζόταν η κράτηση σε στρατόπεδα χιλιάδων ΕΑΜιτών, καθώς και οπλιτών και αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων της ΑΣΟ, όπως κατήγγειλε το 7ο Συνέδριο του ΚΚΕ (Οκτώβρης 1945), με ειδικό ψήφισμα που απαιτούσε την άμεση απελευθέρωση και τον επαναπατρισμό τους.

Στις 30 Ιούλη 1945, το ΕΑΜ ζήτησε από τον πρωθυπουργό Π. Βούλγαρη την άδεια για να πραγματοποιήσει συγκέντρωση στο Παναθηναϊκό Στάδιο. Ο Βούλγαρης απέρριψε το αίτημα, με το αιτιολογικό ότι «δεν διηυκρινίσθη ακόμη η πολιτική κατάστασις».

Σε απόφασή του, το ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ την 1η Αυγούστου 1945 τόνιζε:

«Η τρομοκρατία μέσα στην Αθήνα, στον Πειραιά και σ' όλη τη χώρα παρουσιάζει τις τελευταίες βδομάδες και ιδιαίτερα τις τελευταίες μέρες μια σοβαρή ένταση. Ξυλοδαρμοί, ομαδικές κακοποιήσεις, επιθέσεις ενάντια σε δημοκρατικούς πολιτευόμενους, φυλακισμένους, ΕΑΜικές οργανώσεις και εφημερίδες, συλλήψεις και φυλακίσεις, τραυματισμοί και δολοφονίες είναι σήμερα η πιο συνηθισμένη εικόνα στην Ελλάδα (...) συνοδεύεται και από ένα δυνάμωμα της επίθεσης που κάνουν οι εργοδότες και εργοστασιάρχες ενάντια στο βιοτικό επίπεδο του εργαζόμενου λαού».

Απέναντι στη «Λευκή Τρομοκρατία» το εργατικό - λαϊκό κίνημα και το ΚΚΕ άρχισαν να αντιδρούν οργανωμένα και μαζικά, ξεπερνώντας την κατάσταση χαλάρωσης και ορισμένης αποδιοργάνωσης στην οποία είχαν περιπέσει μετά το Δεκέμβρη και τη Συμφωνία της Βάρκιζας.

Στις 24 Αυγούστου 1945, ο Ν. Ζαχαριάδης μίλησε σε μεγάλη συγκέντρωση του ΕΑΜ, που πραγματοποιήθηκε στο γήπεδο του «Ηρακλή» Θεσσαλονίκης. Κατήγγειλε το τρομοκρατικό όργιο και προειδοποίησε πως «η αυτοκυριαρχία έχει τα όριά της και αν το ανώτατο συμφέρον του λαού το επιβάλλει, το θριαμβευτικό τραγούδι του ΕΛΑΣ θα ξαναντηχήσει στα ακροβούνια και τις δασωμένες κοιλάδες».

Την 1η Σεπτέμβρη 1945, με πρωτοβουλία του ΚΚΕ και των άλλων κομμάτων του ΕΑΜ, ιδρύθηκε η Ενωση Δημοκρατικών Συλλόγων Αθήνας, με επίτιμο πρόεδρο τον στρατηγό Αλέξανδρο Οθωναίο, πρόεδρο τον αντιναύαρχο Ιωάννη Γιαννικώστα, αντιπρόεδρο τον ακαδημαϊκό και καθηγητή πανεπιστημίου Νικόλαο Βέη και γενικό γραμματέα τον δικηγόρο Διονύση Χριστάκο. Αργότερα, το πανελλαδικό συνέδριο των Δημοκρατικών Συλλόγων εξέλεξε πρόεδρο τον στρατηγό Οθωναίο και αντιπρόεδρο τον πρώην αρεοπαγίτη Δημήτριο Γονατά.

Σημειώνεται ότι συλλόγους για «την υπεράσπιση της δημοκρατίας» συγκρότησε τότε και ο Ν. Πλαστήρας, στον οποίο ο Αλ. Οθωναίος πρότεινε τη συγχώνευση αυτών των συλλόγων και των Δημοκρατικών. Ο Πλαστήρας απέρριψε την πρόταση.

Τεράστια επιτυχία αποτέλεσε η μεγαλειώδης συγκέντρωση στο Παναθηναϊκό Στάδιο για τα τετράχρονα του ΕΑΜ (27-9-1945), στην οποία μίλησε ο Ν. Ζαχαριάδης. Υπολογίζεται ότι από την Αθήνα και τον Πειραιά πήραν μέρος σε αυτή περίπου 200.000 άτομα.

Στο μεταξύ, συνεχίζονταν οι καταδίκες ΕΑΜιτών από τα δικαστήρια, ενώ προκλητικά αθωώνονταν οι δοσίλογοι και οι βασανιστές, όπως ο Μπουραντάς.

Στις 17 Οκτώβρη, χίτες δολοφόνησαν στην Πάτρα τον Νίκο Σπυρόπουλο, πιεστή της εφημερίδας «Ελεύθερη Αχαΐα». Στην κηδεία του η αστυνομία έκανε χρήση όπλων, με αποτέλεσμα να σκοτωθούν ο χαρτεργάτης Ι. Ελευθεριάδης και ο αστυφύλακας Παν. Μπελεζώνης, που είχε αρνηθεί να πυροβολήσει κατά του πλήθους.

Στις 10 Δεκέμβρη 1945, ο υπουργός Δικαιοσύνης Κωνσταντίνος Ρέντης ανακοίνωσε ότι μέχρι τότε είχαν διωχτεί 80.000 ΕΑΜίτες (για υποτιθέμενα αδικήματα στην Κατοχή), ότι 40.000 από αυτούς ήταν φυλακισμένοι ως υπόδικοι ή κατάδικοι και ότι υπήρχαν ακόμα 48.000 αδιεκπεραίωτες δικογραφίες.

Ομως αυτά τα στοιχεία δεν απεικόνιζαν τη συνολική πραγματικότητα, αναφορικά με την αιματηρή τρομοκρατία που το αστικό κράτος και οι μηχανισμοί του είχαν εξαπολύσει κατά του ΚΚΕ και του ΕΑΜ.

Εξαιτίας των μαζικών διωγμών και των δολοφονικών επιδρομών εναντίον των αμάχων, αυξανόταν η εσωτερική μετανάστευση προς την Αθήνα με αλματώδεις ρυθμούς. Σύμφωνα με αναφορά του νομάρχη Αττικής προς τον υπουργό Εσωτερικών, το 1/5 του πληθυσμού της Ελλάδας είχε συγκεντρωθεί στην Αθήνα.

Στις 13 Γενάρη 1946, πραγματοποιήθηκε επίθεση της Χωροφυλακής στο Βόλο εναντίον διαδηλωτών του ΕΑΜ, κατά την κάθοδό τους προς το κέντρο της πόλης, μετά το τέλος μεγάλης συγκέντρωσης στο γήπεδο της Νίκης Βόλου, στη Νέα Ιωνία, με ομιλητή τον Νίκο Ζαχαριάδη. Η επίθεση της Χωροφυλακής, η οποία έγινε - σύμφωνα με τις καταγγελίες του ΚΚΕ - κάτω από το βλέμμα των βρετανικών δυνάμεων που δεν επενέβησαν, είχε ως αποτέλεσμα τη δολοφονία τεσσάρων και τον τραυματισμό άλλων δεκαοκτώ διαδηλωτών.

Η ιδεολογία της «εθνικοφροσύνης» θα αποτελέσει την πολιτική - ιδεολογική ομπρέλα, κάτω από την οποία θα σταθούν όλες οι μερίδες (αστικά, λεγόμενα κεντρώα και δεξιά, κόμματα, οικονομικοί παράγοντες, στρατιωτικοί φορείς) της αστικής τάξης. Οι όποιες διαφωνίες συνέχιζαν να εκδηλώνονται, ήταν ελάσσονος σημασίας και επιβεβαίωναν τον αληθινό κοινό στόχο, του χτυπήματος του λαϊκού οργανωμένου κινήματος και του Κομμουνιστικού Κόμματος.

ΠΑΡΑΠΟΜΠΗ:

1. Περιλαμβάνονταν: Ο Αναγκαστικός Νόμος 462/10-7-45 «περί απαγόρευσης δημοσίευσης κρίσεων για την αναδιοργάνωση του στρατού», ο οποίος καταδίκαζε όποιον απαιτούσε την εφαρμογή του αντίστοιχου όρου της Συμφωνίας της Βάρκιζας αλλά και εξέφερε κρίση για τη δράση των ξένων αποστολών στην Ελλάδα. Ο Αναγκαστικός Νόμος 942/15-2-46 «περί λήψεως μέτρων προς κατευνασμό των πολιτικών παθών», που απαγόρευε ουσιαστικά την έκφραση ή εκδήλωση πολιτικών προτιμήσεων. Ο Αναγκαστικός Νόμος 890/5-2-46 που καθόριζε ποινές για «την εφαρμογή ιδεών που σκοπό έχουν την απόσπαση ή αυτονόμηση τμήματος της επικράτειας ή προσηλύτιζε υπέρ αυτών». Ακόμα: Το Θ' Ψήφισμα «περί εξυγιάνσεως των δημοσίων υπηρεσιών», με το οποίο γενικεύτηκε το καθεστώς των δηλώσεων νομιμοφροσύνης («Εφημερίς της Κυβερνήσεως», 28-8-1946 (ΦΕΚ 251Α)). Το ΛΑ' Ψήφισμα, για την απαγόρευση του κομμουνιστικού Τύπου. («Εφημερίς της Κυβερνήσεως», 17-10-1947 (ΦΕΚ 221Α)). Το ΛΖ' Ψήφισμα που προέβλεπε τη στέρηση της ελληνικής ιθαγένειας («Εφημερίς της Κυβερνήσεως», 7-12-1947 (ΦΕΚ 262Α)).