Πολύς κόσμος δουλεύει χωρίς να μπορεί να βιοπορίζεται μόνο από την κύρια δουλειά του. Ηθοποιοί και μουσικοί συμπληρώνουν μεροκάματα δουλεύοντας και στην Εστίαση ή στις Ταχυμεταφορές. Τεχνικοί τρέχουν για να συμπληρώσουν εισόδημα σε πολλούς και διαφορετικούς χώρους.

Ολοι αυτοί, στην καλύτερη περίπτωση, προσπαθούν να επιβιώσουν σήμερα με ένα επίδομα που - καθυστερημένα και όχι σε όλους - μοιράζει η κυβέρνηση. Εξαναγκάζονται έτσι να διαλέξουν ποιες από τις βασικές ανάγκες των ίδιων και των οικογενειών τους θα καλύψουν.

Από το πρώτο κιόλας lockdown οι καλλιτέχνες βγήκαν στους δρόμους, με μαζικές και πολύμορφες κινητοποιήσεις. Δεν είναι τυχαίο ότι τέτοιες κινητοποιήσεις αναπτύχθηκαν και σε άλλες χώρες, καθώς η πανδημία λειτούργησε παντού ως καταλύτης.

Το δεύτερο lockdown, μέσα στην πιο δημιουργική για τον χώρο περίοδο, την «καρδιά» της χειμερινής σεζόν και την εορταστική περίοδο, ήρθε να επιδεινώσει ακόμα περισσότερο την κατάσταση.

Ομως, παρόλο που η αυλαία των θεατρικών αιθουσών είναι κλειστή για το κοινό και το πάλκο είναι άδειο, τα σχέδια της κυβέρνησης για τον χώρο του Πολιτισμού δεν σταματούν να «τρέχουν» με ταχύτητα. Η πανδημία γίνεται το πρόσχημα να περάσουν μέτρα σχεδιασμένα χρόνια πριν, για να χτυπηθούν εργατικά δικαιώματα, για να γίνει η απόλαυση των έργων του Πολιτισμού ένα ακόμα πιο ακριβό εμπόρευμα...

Τους τελευταίους μήνες, μέσα στην πανδημία, έχουν ψηφιστεί πολλοί νόμοι (χαρακτηριστικά για το Ακροπόλ, το ΤΑΠΑ, οι πρόσφατες εξαγγελίες για τη μετατροπή των μεγάλων δημόσιων μουσείων σε ΝΠΔΔ). Εχει επίσης δρομολογηθεί και στον Πολιτισμό η λεγόμενη «ψηφιακή μετάβαση».

Για όλα αυτά, προβλέπονται «ζεστό» χρήμα και διευκολύνσεις για τους μεγάλους επενδυτές (ιδρύματα, μεγάλους επιχειρηματίες), ενώ για τους ίδιους τους σκληρά εργαζόμενους στον Πολιτισμό, τους δημιουργούς, τους ερμηνευτές, τους τεχνικούς κ.ο.κ., οι επενδύσεις, ο «πολλαπλασιασμός του κοινού» και άλλες εύηχες εκφράσεις μεταφράζονται στην πράξη σε πιο «ευέλικτες» σχέσεις εργασίας, με μεγαλύτερη αστάθεια, εντατικοποίηση, ανέχεια και ασφυκτικό κλοιό στη δημιουργία.

Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι ότι εν μέσω πανδημίας, η κρατική χρηματοδότηση σε όλα τα κρατικά θέατρα (π.χ. Εθνικό, ΚΘΒΕ, Λυρική) μειώνεται δραματικά, κλείνοντας το μάτι για αλλαγές που με «φάρο» τα ΝΠΙΔ θα λειτουργήσουν παντού έτσι, σε κάθε είδους παραγωγή.

Οι πρωταγωνιστές στον Πολιτισμό, που είναι οι ίδιοι οι εργαζόμενοί του, μετά από μία χρονιά μεγάλων κινητοποιήσεων και εξελίξεων, δεν το βάζουν κάτω και προετοιμάζουν, οργανώνουν τις διεκδικήσεις τους για την «επόμενη μέρα». Ο «Ριζοσπάστης» ζήτησε από δύο συνδικαλιστές του χώρου να μας μιλήσουν γι' αυτά.

Παράλληλα, σε τμήματα όπου δεν γίνονται οι αναγκαίες προσλήψεις αυξάνεται η εντατικοποίηση για να καλυφθούν οι εργασίες - το προηγούμενο διάστημα της πανδημίας είχαμε μεγάλη αύξηση των παραγωγών στις δύο σκηνές του Θεάτρου. Στο καλλιτεχνικό προσωπικό γίνεται σταδιακή προσπάθεια κατάργησης των πνευματικών - συγγενικών δικαιωμάτων: Σε όλους τους καλλιτέχνες που προσλαμβάνονται για τις ανάγκες των παραγωγών μπαίνει ο όρος οικειοθελούς παραχώρησης των δικαιωμάτων! Η πανδημία ήρθε ως δικαιολογία για να γενικευτεί αυτή η παραχώρηση και σε μόνιμο προσωπικό.

Μέσα στην περίοδο της πανδημίας επιταχύνθηκε η προσπάθεια του Θεάτρου να πραγματοποιήσει τη διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού με τη δημιουργία της διαδικτυακής πλατφόρμας GNO-TV, που όπως είπε ο καλλιτεχνικός διευθυντής «ήρθε για να μείνει». Είναι μια πλατφόρμα που μπορεί να δίνει πρόσβαση σε περισσότερο κοινό και από απόσταση στις παραστάσεις Οπερας, Μπαλέτου και της Εναλλακτικής Σκηνής, αλλά εκτιμούμε ότι δεν μπορεί να αντικαταστήσει τη διά ζώσης παρακολούθηση του πολιτιστικού θεάματος, ενώ παράλληλα ανοίγει την όρεξη για κερδοφορία από την αύξηση των εσόδων, λόγω της διεύρυνσης του κοινού.

Σε αυτές λοιπόν τις συνθήκες, οι εργαζόμενοι, που την περίοδο της προηγούμενης κρίσης είχαν δεχτεί μια πρωτοφανή επίθεση στα δικαιώματά τους - όπως και οι εργαζόμενοι των άλλων κλάδων - και είχαν υποστεί μειώσεις αποδοχών ύψους 40% - 50%, κατάφεραν μετά από 12 ολόκληρα χρόνια να υπογράψουν μια επιχειρησιακή ΣΣΕ η οποία, εκτός των θεσμικών θεμάτων που κατοχυρώνει, δίνει τη δυνατότητα σε ένα μέρος των εργαζομένων να πάρουν μια μικρή παροχή, λίγα ψίχουλα, για να βελτιώσουν λίγο το βιοτικό τους επίπεδο.

Η υπόσχεση της διοίκησης, της υπουργού Πολιτισμού και του υπουργείου Οικονομικών φαίνεται ότι μένει στα λόγια, καθώς από το υπουργείο Οικονομικών επικαλούνται ότι «η επικύρωση μιας τέτοιας παροχής θα λειτουργήσει αλυσιδωτά, θα έχουν την ίδια απαίτηση άλλοι 10.000 εργαζόμενοι και η οικονομία δεν το αντέχει».

Οι εργαζόμενοι δεν πρέπει να το βάλουν κάτω. Με οργάνωση στα σωματεία τους να απαντήσουν στον διαχρονικό εμπαιγμό των κυβερνήσεων και των διορισμένων διοικήσεών τους. Να μη φοβηθούν, αλλά ούτε να νιώθουν ενοχές επειδή διεκδικούν ακόμα κι αυτά τα λίγα ψίχουλα, που για κάποιους μπορεί να είναι μια πολύ ουσιαστική βοήθεια. Να πουν «τέρμα πια» στους δημοσιονομικούς περιορισμούς, να κάνουν lockdown στην πολιτική της κυβέρνησης, ώστε να ανοίξει ο δρόμος για τη διεκδίκηση των σύγχρονων αναγκών τους.

Η κυβέρνηση μπροστά σε μια τέτοια συγκυρία δεν κάνει προσπάθεια να καλύψει την επιβίωση χιλιάδων εργαζομένων στον Πολιτισμό, αλλά αντίθετα προσπαθεί να προστατεύσει τον κρατικό προϋπολογισμό από τις διεκδικήσεις των σωματείων μας. Σύμφωνα με κυβερνητικές ανακοινώσεις, η επιδότηση Σεπτέμβρη - Οκτώβρη δόθηκε σε μόλις 16.000 εργαζόμενους από όλες τις ειδικότητες στον Πολιτισμό, όταν σύμφωνα με εκτιμήσεις του ΥΠΠΟ τον Μάρτη, οι εργαζόμενοι στον κλάδο φτάνουν τους 100.000. Θεωρούν παράλογη και έξω από τα δημοσιονομικά δεδομένα τη διεκδίκηση για επιδότηση ενοικίου και προστασία από εξώσεις, πλειστηριασμούς και διακοπές στην υδροδότηση, στην ηλεκτροδότηση, στις τηλεφωνικές συνδέσεις.

Αντίστοιχα, στα κρατικά θέατρα προχωρούν σε μεγάλες περικοπές. Στο Εθνικό Θέατρο η διοίκηση, με τις ευλογίες του ΥΠΠΟ, αλλάζει τις ατομικές συμβάσεις των μουσικών που συμμετέχουν σε παραστάσεις του, αμείβοντάς τους με την παράσταση και όχι με το μήνα, φορτώνοντας το κόστος του lockdown στις πλάτες των εργαζομένων, μειώνοντάς τους τις αμοιβές. Συγχρόνως δημιουργούν πολλές ταχύτητες συμβάσεων, για να μπορούν με μεγαλύτερη ευκολία, χωρίς ΣΣΕ, να κατεβάζουν το κόστος ανάλογα με την περίσταση και την παράσταση. Με ενιαίο τρόπο, η διοίκηση της Λυρικής Σκηνής αρνείται να εφαρμόσει τη ΣΣΕ που υπέγραψε πριν από λίγους μήνες, για να μην επιβαρύνει το κόστος λειτουργίας της από τις παροχές σε είδος που είχε συμφωνήσει με τα σωματεία και ο υπουργός Οικονομικών ζήτησε να μην καταβληθούν.

Ευθύνη του ταξικού συνδικαλιστικού κινήματος είναι να αποκαλύψει αυτές τις πολιτικές και να οργανώσει τους εργαζόμενους του κλάδου απέναντι σε αυτές τις επιδιώξεις. Οπως έχουμε σημειώσει σε πρόσφατες ανακοινώσεις μας, «είναι σημαντικό στην περίοδο που ζούμε να γίνουν περισσότερο γνωστά τα αιτήματα και προβλήματα του κλάδου μας, να ενισχυθεί η αλληλεγγύη μας στους συναδέλφους που έχουν ανάγκη, να δοθεί μια ανάσα αισιοδοξίας και αγωνιστικότητας σε έναν λαό που δεν το βάζει κάτω και αγωνίζεται».

Σ' αυτό το πλαίσιο, ως ΠΜΣ οργανώσαμε τη μεγάλη συναυλία στο Μέγαρο, η οποία προβλήθηκε διαδικτυακά στις 13 Δεκέμβρη, και ακολουθεί η ραδιοφωνική και τηλεοπτική μετάδοσή της από την ΕΡΤ, ενώ αντίστοιχες πρωτοβουλίες παίρνουν τα παραρτήματα του Συλλόγου και Επιτροπές Αγώνα Μουσικών και σε άλλες πόλεις. Συνεχίζουμε να προβάλλουμε τις διεκδικήσεις μας, να κάνουμε τη φωνή μας πιο δυνατή.

Ο «Ριζοσπάστης» σταχυολόγησε κάποιες από αυτές:

• Η Πρωτοχρονιάτικη Συναυλία της Φιλαρμονικής Ορχήστρας της Βιέννης, που θα πραγματοποιηθεί στη χρυσοποίκιλτη Αίθουσα Συναυλιών των Φίλων της Μουσικής της Βιέννης - μια δωρεά του Ελληνα βλάχικης καταγωγής Νικολάου Δούμπα - όπως κάθε χρόνο, θα μεταδοθεί ζωντανά από την ΕΡΤ1 και το Τρίτο Πρόγραμμα της Ελληνικής Ραδιοφωνίας την Παρασκευή 1η Γενάρη, στις 12.15 μ.μ. Τη Φιλαρμονική Ορχήστρα της Βιέννης διευθύνει φέτος, για έκτη φορά στην ιστορία των «Συναυλιών του Νέου Ετους», ο Ιταλός Αρχιμουσικός Riccardo Muti.

Το πρόγραμμα περιλαμβάνει έργα των συνθετών: Franz von Suppe, Johann Strauss Υιού, Josef Strauss, Carl Zeller Grubenlichter, Carl Millocker, Karl Komzak και Johann Strauss Πατρός.

Παράλληλα, η συναυλία θα είναι διαθέσιμη για 30 μέρες στην ψηφιακή πλατφόρμα ERTflix.

• Το Φεστιβάλ Αθηνών και Επιδαύρου προσφέρει σε διαδικτυακή προβολή την κατανυκτική συναυλία που άνοιξε τα φετινά Επιδαύρεια, με τον Λεωνίδα Καβάκο να ερμηνεύει έργα του Γιόχαν Σεμπάστιαν Μπαχ.

Η προβολή της συναυλίας εγκαινιάζει έναν νέο κύκλο μεταδόσεων, που θα περιλαμβάνει σημαντικές συναυλίες και μουσικές παραστάσεις από το πρόγραμμα 2020 του Φεστιβάλ.

Η συναυλία θα προβληθεί την Παρασκευή 1 και το Σάββατο 2 Γενάτη στο κανάλι του Φεστιβάλ στο YouTube και θα παραμείνει διαθέσιμη για 48 ώρες. Εναρξη: 17.00. Διάρκεια 70'.

• Εννέα μικρές συναυλίες και ρεσιτάλ του Δημοτικού Ωδείου Πατρών, οι οποίες είναι ενταγμένες στην ενιαία ενότητα «Τέχνη στην Πόλη - Τέχνη για την Πόλη», διοργανώνει για τις μέρες των εορτών ο Πολιτιστικός Οργανισμός του Δήμου Πατρέων και τις παρουσιάζει διαδικτυακά μέσω του καναλιού του στο YouTube (https://www.youtube.com/channel/UCd0W_JBING6YAQR5M4c70kA), της ιστοσελίδας και των social media του Οργανισμού.

Τα ρεσιτάλ αποτυπώθηκαν σε αντίστοιχα βίντεο που ανεβαίνουν σταδιακά στους παραπάνω ιστότοπους, προσκαλώντας τους πολίτες κάθε ηλικίας να ανταμώσουν με ξεχωριστές συνθέσεις και τραγούδια ξένων και Ελλήνων δημιουργών, κλασικών και μη. Ερμηνεύουν καθηγητές του Δημοτικού Ωδείου.

• Η παράσταση «Ο Τζόνι πήρε το όπλο του» του Ντάλτον Τράμπο, σε θεατρική απόδοση της Σοφίας Αδαμίδου και σκηνοθεσία της Θάλειας Ματίκα, με τον Τάσο Ιορδανίδη στον ρόλο του Τζο, είναι διαθέσιμη διαδικτυακά, on-demand για το κοινό έως τις 6 Γενάρη, μέσω της πλατφόρμας viva.gr.

Ο Τζο είναι ο απλός ανώνυμος στρατιώτης που χάνει τα μέλη του, αλλά εξακολουθεί να αναπνέει, να σκέφτεται και να αγαπά όπως πριν.

Ενα βαθιά αντιπολεμικό έργο, που η καλλιτεχνική εταιρεία «Art ensemble» δίνει την ευκαιρία στο θεατρόφιλο κοινό να παρακολουθήσει στην τιμή των 5 ευρώ, με μαγνητοσκόπηση υψηλής ανάλυσης, με χρήση πολλαπλών καμερών και τηλεσκηνοθεσία του Αλέξανδρου Τηλιόπουλου.

• Η παράσταση «Μαγειρεύοντας με τον Ελβις» του Λι Χολ, σε σκηνοθεσία Γιάννη Κακλέα, διατίθεται με online streaming προβολές, Δευτέρα 4, Τρίτη 5 και Τετάρτη 6/1 στις 20.00. Με αυτήν, η Ελένη Ράντου ανοίγει το αρχείο των παραστάσεών της στο Θέατρο «Διάνα» με αφορμή τα 20 χρόνια θεατρικής πορείας. Μαζί της στη σκηνή οι: Κατιάνα Μπαλανίκα, Βασίλης Χαραλαμπόπουλος, Αντώνης Λουδάρος.

Ενα έργο τολμηρό και σύγχρονο, μια παράδοξη κωμωδία σε ρυθμούς rock 'n roll. Κατάλληλη μόνο με γονική συναίνεση.

• Διαχρονικός Καραγκιόζης με τον μοναδικό Τάκη Βαμβακίδη επί σκηνής και τις υπόλοιπες φιγούρες στον μπερντέ είναι η παράσταση με τίτλο «3 λαλούν και 2 χορεύουν», που είναι διαθέσιμη έως τις 2 Γενάρη, στην πλατφόρμα eStage.gr με εισιτήρια των 7 ευρώ και 10 ευρώ.

Συμμετέχει ορχήστρα με βιολιά και με ταμπούρλα, με κιθάρες και κλαρίνα. Μουσικοί επί σκηνής οι: Σωτήρης Μαργώνης, Θωμάς Δρόσος, Πασχάλης Τσέρνας, Solis Barki. Στην ηχοληψία/αναμετάδοση ο Θοδωρής Μιχαλός.

• Η παράσταση «Ποντικοπαγίδα» της Αγκάθα Κρίστι, σε σκηνοθεσία Κίρκης Καραλή, παρουσιάζεται επίσης σε online streaming προβολές στο viva.gr, τις εξής μέρες και ώρες:

Παρασκευή 1/1, διαθέσιμο από 20.00 έως 00.00

Σάββατο 2/1, διαθέσιμο από 20.00 έως 00.00

Κυριακή 3/1, διαθέσιμο από 18.00 έως 00.00

Η υπόθεση του έργου εκτυλίσσεται σε μια απομονωμένη πανσιόν μιας επαρχίας, την ώρα που το χιόνι πέφτει πυκνό. Οκτώ ήρωες, που όλοι τους κρύβουν ένα μυστικό, βρίσκονται αντιμέτωποι με σκληρές αλήθειες και επικίνδυνα ψέματα, ενώ ένας δολοφόνος βρίσκεται ανάμεσά τους.

Η Κίρκη Καραλή μεταφέρει την ομάδα των οκτώ πρωταγωνιστών (Μαρία Κωνσταντάκη, Ερρίκος Λίτσης, Δανάη Λουκάκη, Ράνια Οικονομίδου, Σήφης Πολυζωίδης, Νίκος Πουρσανίδης, Μιχάλης Συριόπουλος, Αποστόλης Τότσικας), κάπου στις αρχές της δεκαετίας του '90, σε μια πανσιόν της ελληνικής επαρχίας...

• Η παράσταση «Ξυπόλυτοι στο Πάρκο», η ανατρεπτική ρομαντική κωμωδία του Νηλ Σάιμον, προβάλλεται οnline σε τηλεσκηνοθεσία της Ρέινας Εσκενάζυ. Συμμετέχουν οι Αργύρης Αγγέλου, Βασιλική Τρουφάκου, Αρης Λεμπεσόπουλος, Ελένη Κρίτα, Jerome Kaluta, Νίκος Κυριανάκης.

Προβολές (με εισιτήριο 10 ευρώ, στο viva.gr) τις εξής μέρες και ώρες:

Παρασκευή 1/1, διαθέσιμο από 20.00 έως 00.00

Σάββατο 2/1, διαθέσιμο από 21.00 έως 00.00

Κυριακή 3/1, διαθέσιμο από 18.00 έως 00.00

• Παραστάσεις για όλη την οικογένεια που υπόσχονται να μας ταξιδέψουν σε κόσμους περιπέτειας και παραμυθιού παρουσιάζει διαδικτυακά το Κέντρο Πολιτισμού «Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος», δωρεάν, μέσω της ιστοσελίδας του (snfcc.org), της σελίδας του στο Facebook, αλλά και μέσα από το κανάλι του στο YouTube:

Την παράσταση «Ο Σέρλοκ Χολμς και ο κλέφτης των Χριστουγέννων» μπορεί κανείς να παρακολουθήσει έως τις 5/1, καθημερινά στις 19.00. Το κείμενο υπογράφει και σκηνοθετεί ο Βασίλης Μαυρογεωργίου, ενώ τον ρόλο του Σέρλοκ Χολμς αναλαμβάνει ο Νίκος Κουρής και την κυρία Χάτσον ερμηνεύει η Ανδρη Θεοδότου. Τη μουσική υπογράφει ο Νίκος Κυπουργός. Πρωταγωνιστούν η Αριάδνη Καβαλιέρου, ο Μιχάλης Κουτσκουδής και ο Μιχάλης Πανάδης.

Ο διάσημος ήρωας του Αρθουρ Κόναν Ντόυλ μας καλεί να τον ακολουθήσουμε στο χριστουγεννιάτικο Λονδίνο. Μέσα στο χαρούμενο βουητό της πόλης και ενώ όλοι ανταλλάσσουν δώρα, ο Σέρλοκ Χολμς νοιάζεται μόνο για ένα πράγμα: Για την υπόθεση του κλέφτη των Χριστουγέννων. Ψάχνει το γαλάζιο πετράδι, κυνηγάει τη μυστηριώδη γαλοπούλα και, κάτω από τις χιονισμένες στέγες, ανακαλύπτει στοιχεία που θα τον οδηγήσουν όλο και πιο κοντά... όχι μόνο στη λύση του μυστηρίου, αλλά και στο νόημα των Χριστουγέννων.

Επίσης, την παράσταση «Η κυρία Βλεφαρίδου και το πορτραίτο του Αγιου Βασίλη» μπορεί κανείς να παρακολουθήσει έως τις 5/1 καθημερινά στις 17.30. Στον Πύργο Βιβλίων του ΚΠΙΣΝ στήνεται ένα ατελιέ - εικαστική εγκατάσταση και επί σκηνής βρίσκονται οι δημιουργοί της Κυρίας Βλεφαρίδου, Αγγελική Μπόζου και Θάνος Κοσμίδης, μαζί με τον Αλέξη Ιωάννου από τους Burger Project, σε μια πρωτότυπη χριστουγεννιάτικη παράσταση που διαρκεί λίγο αλλά προσφέρει πολλά! Ζωντανή μουσική, αστείες πρόζες, τραγούδια, εικαστικές κατασκευές, μια διασκεδαστική ιστορία και ένας πίνακας που δημιουργείται μπροστά στα μάτια των μικρών θεατών.

Πολύ συχνά κατά τη διάρκεια της χρονιάς αναφερθήκαμε στην επιβίωση της μονής ανεξάρτητης αίθουσας. Οι χειμερινοί κινηματογράφοι, που είναι κλειστοί τυπικά από τις 12 Μάρτη, εκτός των άλλων συνεχίζουν να πληρώνουν τεράστια ενοίκια και δημοτικά τέλη, χωρίς να έχουν εισόδημα. Τα ελάχιστα μέτρα που πρόσφατα πήρε το υπουργείο Πολιτισμού δεν φτάνουν για να στηριχθεί αποτελεσματικά.

Οχι μόνο στη χώρα μας αλλά παγκόσμια, ο κινηματογράφος πλήρωσε πολύ βαρύ τίμημα σε ό,τι αφορά την παραγωγή ταινιών, αλλά πολύ περισσότερο σε ό,τι αφορά τη διανομή και προβολή τους στο πανί. Η πανδημία έφερε τα πάνω κάτω σε ολόκληρο τον κινηματογραφικό κόσμο και πολλοί βιάστηκαν να προβλέψουν «το τέλος της κινηματογραφικής αίθουσας». Η κινηματογραφική εμπειρία «αντικαταστάθηκε» από την οικιακή ψηφιακή «υπερπροσφορά» θεάματος των πλατφορμών. Ακομα και τα μεγάλα κινηματογραφικά φεστιβάλ διεξήχθησαν ψηφιακά, με ελάχιστες εξαιρέσεις, και ενδεχομένως το 2021 θα συμβεί το ίδιο. Ηδη το 71ο Φεστιβάλ Βερολίνου προσανατολίζεται να διεξαχθεί ψηφιακά το 2021. Είναι όμως η πανδημία η συγκυρία που θα κρίνει αυτήν τη μάχη, αφού οι πλατφόρμες έπαιζαν στο γήπεδό τους χωρίς αντίπαλο;

Αλλωστε, η διαφορετική διαχείριση της πανδημίας στην Ασία μάς δίνει άλλα δεδομένα. Αίθουσες ανοιχτές, με χιλιάδες εισιτήρια, και μάλιστα με ταινίες ασιατικής παραγωγής και όχι αμερικανικά μπλοκμπάστερ. Ο πόλεμος των τραστ του οπτικοακουστικού απέκτησε πιο σύνθετα χαρακτηριστικά αυτήν τη χρονιά, ενώ δεν πρέπει να ξεχνάμε ότι οι κολοσσοί έχουν παράλληλα και στούντιο παραγωγής και πλατφόρμες και αίθουσες, και είναι πολύ νωρίς για συμπεράσματα.

Αυτοί που πλήρωσαν το μάρμαρο, όπως πάντα, είναι οι εκατοντάδες χιλιάδες εργαζόμενοι του οπτικοακουστικού κλάδου, οι οποίοι βρίσκονται ακόμα στην αβεβαιότητα και στην ανασφάλεια, αφού δεν υπάρχει χρονικός ορίζοντας επανέναρξης της κινηματογραφικής εμπειρίας.

Με την ελπίδα και την ανυπομονησία να δώσουμε ραντεβού στις αίθουσες τη νέα χρονιά, ξεχωρίσαμε 10 + 3 ταινίες που άξιζαν την προσοχή μας τη χρονιά που μας πέρασε.

«Corpus Christi» / Γιαν Κομάσα,

για την αλληγορία και τους συμβολισμούς της.

Ο 20χρονος Ντάνιελ, τρόφιμος σε αναμορφωτήριο, προσπαθεί να αλλάξει τη ζωή του επιθυμώντας να γίνει ιερέας. Οταν από το αναμορφωτήριο στέλνεται να δουλέψει στο ξυλουργείο της κωμόπολης, βρίσκεται τυχαία στη θέση του ιερέα της τοπικής ενορίας και καταφέρνει να φέρει νέο αέρα στην εκκλησιαστική δομή, να εναντιωθεί στον τοπικό άρχοντα και να ανατρέψει την παγιωμένη κατάσταση μίσους και σπαραγμού μεταξύ των κατοίκων της.

«1917» / Σαμ Μέντες,

για την απλότητα με την οποία περιγράφεται το ανθρώπινο μεγαλείο και για την εκπληκτική κινηματογράφησή της.

6 Απρίλη 1917. Η αποστολή δύο Αγγλων φαντάρων, με πολύ στενό χρονικό ορίζοντα, σε μια αντίστοιχη μεραρχία λίγα χιλιόμετρα μακρύτερα από τη θέση τους, ώστε να αποτραπεί μια μάχη που θα έριχνε 1.600 φαντάρους στην παγίδα που είχαν στήσει οι Γερμανοί.

«Η μπαλάντα του Ρίτσαρντ Τζούελ» / Κλιντ Ιστγουντ,

για τη διεισδυτική ματιά - χειρουργικό νυστέρι της αμερικανικής κοινωνίας.

Η αληθινή ιστορία του φύλακα Ρίτσαρντ Τζούελ, ο οποίος ανακάλυψε τον βομβιστικό μηχανισμό στους Ολυμπιακούς Αγώνες στην Ατλάντα το 1996. Ο Ρίτσαρντ Τζούελ μέσα σε λίγες ώρες ηρωοποιείται, αλλά ταυτόχρονα συλλαμβάνεται ως ύποπτος της τοποθέτησης του εκρηκτικού μηχανισμού και ζει μια κόλαση μέχρι να αποδείξει την αθωότητά του, με τη βοήθεια του δικηγόρου του.

«Οι μητέρες μας» / Σεζάρ Ντίαζ,

γιατί γίνεται παγκόσμια ιστορία των ανθρώπων που αντιστάθηκαν και συνεχίζουν να αντιστέκονται.

Γουατεμάλα, 2018. Ολη η χώρα παρακολουθεί τη δίκη των στρατιωτικών που ξεκίνησαν τον πολύχρονο εμφύλιο, ο οποίος τελείωσε μόλις το 1996. Ο Ερνέστο, ένας νεαρός ανθρωπολόγος, εργάζεται στο Ιατροδικαστικό Ινστιτούτο με σκοπό την ταυτοποίηση αγνοουμένων, ενώ ταυτόχρονα αναζητεί τα ίχνη του πατέρα του, ενός αντάρτη που εξαφανίστηκε κατά τη διάρκεια του εμφυλίου. Μια μέρα, ενώ καταγράφει τη μαρτυρία μιας ηλικιωμένης γυναίκας, θεωρεί ότι βρίσκει ένα στοιχείο που μπορεί να τον οδηγήσει στα ίχνη του. Ενάντια στη θέληση της μητέρας του, αφοσιώνεται σε αυτήν την υπόθεση και προσπαθεί να βρει την αλήθεια...

«Αγώνας Για Δικαιοσύνη» / Ντέστιν Ντάνιελ Κρέτον,

για τη συγκινητική και ρεαλιστική απεικόνιση του ζητήματος των φυλετικών διακρίσεων στην Αμερική.

Η πραγματική ιστορία του δικηγόρου Μπράιαν Στίβενσον, ο οποίος τελειώνοντας το 1988 τη Νομική Σχολή του Χάρβαρντ επιλέγει να πάει στην Αλαμπάμα και να βοηθήσει τους καταδικασμένους μελλοθάνατους, στην πλειοψηφία τους έγχρωμους. Η ιστορία που παρακολουθούμε αφορά την καταδίκη του Γουόλτερ Μακ Μίλιαν σε θάνατο για ένα φόνο που δεν διέπραξε.

«Σκοτεινά Νερά» / Τοντ Χέινς,

γιατί θυμίζει το αμερικανικό σινεμά - κατηγορώ της δεκαετίας του '70.

Ο Ρομπ Μπίλοτ είναι μεγαλοδικηγόρος που εκπροσωπεί μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Τα πράγματα αλλάζουν όταν έρχονται σε επαφή μαζί του δύο αγρότες, ισχυριζόμενοι ότι ένα παράρτημα της εταιρείας «Du Pont» αποβάλλει τοξικά απόβλητα στον τοπικό ποταμό της Δυτικής Βιρτζίνια, με αποτέλεσμα την καταστροφή των γεωργικών εκτάσεων και το θάνατο εκατοντάδων ζώων. Αρχικά αρνείται να τους βοηθήσει, αλλά επισκεπτόμενος την περιοχή πείθεται από όσα βλέπει, αλλάζει γνώμη και συντάσσει μια επιστολή διαμαρτυρίας, που σηματοδοτεί και την έναρξη μιας δεκαπενταετούς δικαστικής διαμάχης.

«Υπόθεση Κολλίνι» / Μάρκο Κροϊζπέιντνερ,

για τα εγκλήματα των ναζί αλλά και την προσπάθεια του αστικού κράτους να τα αφήσει ατιμώρητα.

Στον νεαρό και άπειρο δικηγόρο Κάσπαρ Λάινεν ανατίθεται από το γερμανικό κράτος η υπεράσπιση του Φαμπρίτσιο Κολλίνι, δολοφόνου του διάσημου επιχειρηματία Ζαν Μπαπτίστ Μέγιερ. Ο Κολλίνι, ενώ παραδίδεται μόνος του στις αρχές, αρνείται να μιλήσει για το κίνητρο της στυγερής δολοφονίας, με την επίπονη δουλειά του δικηγόρου του, όμως, αποκαλύπτεται ένα από τα μεγαλύτερα νομικά και σαφώς πολιτικά σκάνδαλα της μεταπολεμικής Γερμανίας.

«Η Ελπίδα του Κόσμου» / Ρομπέρ Γκεντιγκιάν,

γιατί δεν κρίνει τους ήρωές του αλλά την κοινωνία που τους γεννά και τους διαμορφώνει.

Η γέννηση της Γκλόρια γίνεται η αφορμή ώστε να επανενωθεί η οικογένεια με τον πρώην κατάδικο πατέρα, που αποφυλακίζεται μετά από πολλά χρόνια και καλείται να επισκεφτεί τη νεογέννητη εγγονή του. Τα μέλη της οικογένειας ζουν σε μια μόνιμη επισφάλεια, κάνοντας οποιαδήποτε δουλειά στην προσπάθειά τους να επιβιώσουν. Οι σχέσεις μεταξύ τους κρέμονται μόνιμα από μια κλωστή, αφού δεν υπάρχει κατανόηση και αλληλεγγύη μεταξύ τους.

«Τα χελιδόνια της Καμπούλ» / Ζαμπού Μπρετμάν, Ελεά Γκομπέ - Μεβεγιέκ,

για την ανθρωπιά και την ελπίδα με κάθε κόστος...

Καλοκαίρι του 1998 στην Καμπούλ, υπό την κυριαρχία των Ταλιμπάν... Ανάμεσα στα ερείπια του πολέμου, η Ζουνάιρα και ο Μόσεν είναι νέοι και ερωτευμένοι. Μέσα στην καθημερινή βία, την απόγνωση και τη σκληρή πραγματικότητα, ο έρωτας αντιστέκεται και τους δίνει τη δύναμη να ελπίζουν σε ένα καλύτερο μέλλον. Μια μέρα, ένα ατύχημα τους φέρνει «στην αγκαλιά του φιδιού»...

«Γιοσέπ» / Ορελιέν Φρομάν,

για την ιστορική μνήμη που δεν γίνεται λήθη.

Το 1939, περίπου 500.000 Ισπανοί δημοκρατικοί, κομμουνιστές και ξένοι εθελοντές των Διεθνών Ταξιαρχιών, που πολέμησαν στον Ισπανικό Εμφύλιο, έφυγαν κυνηγημένοι προς τα γαλλικά σύνορα, μετά τη νίκη των φασιστικών στρατευμάτων του Φράνκο. Η γαλλική κυβέρνηση τους έκλεισε σε στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου οι συνθήκες κράτησής τους ήταν απάνθρωπες. Σε ένα από αυτά τα στρατόπεδα, ένας Γάλλος αστυνομικός και ο Ισπανός πρόσφυγας Γιοσέπ Μπάρτολι, χωρισμένοι από τα συρματοπλέγματα, θα γίνουν φίλοι μεταξύ τους.

«Η Δίκη των 7 του Σικάγου» / Ααρον Σόρκιν,

για την επικαιρότητά της και την κατάδειξη της... «ανεξάρτητης Δικαιοσύνης» του αστικού κράτους.

Η δίκη που ακολούθησε τα γεγονότα του Αυγούστου του 1968, όταν η κυβέρνηση του Λίντον Τζόνσον κατέστειλε τις τεράστιες αντιπολεμικές διαδηλώσεις που ξέσπασαν κατά τη διάρκεια του συνεδρίου των Δημοκρατικών στο Σικάγο. Επί πέντε μερόνυχτα το Σικάγο καιγόταν. Οι οργανωτές της διαδήλωσης κατηγορήθηκαν πως συνωμότησαν και υποκίνησαν την εξέγερση.

«Το βαμμένο πουλί» / Βάτσλαβ Μαρχούλ,

γιατί έχει εικονοποιήσει ποιητικά μια πολύ βάρβαρη και αποκτηνωμένη εποχή, στην οποία ο άνθρωπος χάνει την ανθρωπιά του.

Στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ένα εξάχρονο παιδί, Εβραίος στην καταγωγή, στέλνεται από τους γονείς του στη θεία του, σε μια μακρινή επαρχία της Ανατολικής Ευρώπης. Αφού πεθαίνει η προστάτιδά του, περιπλανιέται από μέρος σε μέρος προσπαθώντας να επιβιώσει μόνο του, περνώντας απίστευτα σκληρές δοκιμασίες. Οταν βάψεις τα φτερά ενός πουλιού με έντονα χρώματα και το απελευθερώσεις ξανά στο σμήνος του, τα άλλα πουλιά το θεωρούν ξένο σώμα, του επιτίθενται και το ξεσκίζουν με τα ράμφη τους, ώσπου να πέσει άψυχο στη γη.

«Τραγούδι χωρίς όνομα» / Μελίνα Λεόν,

για τις μανάδες της Λατινικής Αμερικής.

Περού, 1988. Η Χεορχίνα, μια ετοιμόγεννη, φτωχή ιθαγενής από ένα μικρό χωριό των Ανδεων, γεννάει δωρεάν σε μια αυτοσχέδια κλινική στη Λίμα. Αμέσως μετά τη γέννα, το κύκλωμα εμπορίας βρεφών τής απάγει το μωρό και εξαφανίζει τα ίχνη του. Στην προσπάθειά της να το βρει, καταλήγει να ζητήσει βοήθεια από έναν νεαρό δημοσιογράφο. Η προεδρία του Αλαν Γκαρσία στιγματίστηκε από χιλιάδες εξαφανίσεις και δολοφονίες ανθρώπων και παράλληλα σκάνδαλα με την εμπορία βρεφών προς τις ΗΠΑ και την Ευρώπη.

Για το τέλος αφήσαμε δύο σπουδαίες ταινίες που δυστυχώς δεν φιλοξενήσαμε στη στήλη...

«Κατηγορώ!» / Ρόμαν Πολάνσκι,

γιατί ο Εμίλ Ζολά, που συντάραξε τη γαλλική κοινωνία με την επιστολή του στο εξώφυλλο της εφημερίδας «L'Aurore» υπό τον τίτλο «Κατηγορώ!», είναι πάντα επίκαιρος.

Στις 5 Γενάρη 1895, ο λοχαγός Αλφρεντ Ντρέιφους κατηγορείται άδικα ότι κατασκόπευε για λογαριασμό της Γερμανίας και καταδικάζεται σε ισόβια κάθειρξη στο Νησί του Διαβόλου. Ανάμεσα στους μάρτυρες αυτού του εξευτελισμού είναι ο Ζορζ Πικάρ, ο οποίος παίρνει προαγωγή για να διοικήσει τη μονάδα στρατιωτικής αντικατασκοπείας που τον εντόπισε. Οταν όμως ο Πικάρ ανακαλύπτει πως τα μυστικά εξακολουθούν να διαρρέουν στους Γερμανούς, παρασύρεται σε έναν επικίνδυνο λαβύρινθο εξαπάτησης και διαφθοράς, που απειλεί όχι μόνο την τιμή του αλλά και τη ζωή του.

«Ο Προδότης» / Μάρκο Μπελόκιο,

για την ενδελεχή ανατομία της σισιλιάνικης Μαφίας, των κανόνων της και της επιρροής της στην Ιταλία.

Στις αρχές της δεκαετίας του '80, ένας ολοκληρωτικός πόλεμος μαίνεται μεταξύ των αφεντικών της σισιλιάνικης Μαφίας. Ο Τομάζο Μπουσέτα, στέλεχος της Μαφίας, αναζητεί καταφύγιο στη Βραζιλία, καθώς το ξεκαθάρισμα λογαριασμών έχει ξεκληρίσει όλους τους συμμάχους του. Μετά τη σύλληψή του από τη βραζιλιάνικη αστυνομία και την έκδοσή του στην Ιταλία, ο Μπουσέτα οδηγείται σε μια απόφαση που άλλαξε τον ρου της σύγχρονης ιταλικής Ιστορίας. Κανονίζει συνάντηση με τον δικαστή Τζοβάνι Φαλκόνε και ξεκινάει μια πολύκροτη δίκη που σημαδεύει την ιταλική κοινωνία των τελών της δεκαετίας του '80.