Η παράσταση «Παραμύθι χωρίς όνομα» του Ιάκωβου Καμπανέλλη, που ανεβάζει η θεατρική ομάδα της ΚΝΕ, παρουσιάζεται την Κυριακή 27 Νοέμβρη στις 19.30 στην Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ στον Περισσό.

Το «Παραμύθι χωρίς όνομα», η θεατρική διασκευή του Ιάκωβου Καμπανέλλη, βασίστηκε στο ομώνυμο μυθιστόρημα της Πηνελόπης Δέλτα. Παρότι το μυθιστόρημα δημοσιεύτηκε το 1910 και η διασκευή του «ανέβηκε» στις θεατρικές αίθουσες για πρώτη φορά το 1959, το κείμενο παραμένει πιο επίκαιρο από ποτέ, αφού το κεντρικό του θέμα είναι ο πόλεμος και η στάση που καλείται να κρατήσει ο λαός σε τέτοιους καιρούς.

Η παράσταση αφιερώνεται στον αγαπημένο σύντροφο Κώστα Καζάκο που «έφυγε» πρόσφατα από τη ζωή. Συγκίνηση προκαλεί το γεγονός ότι ο ίδιος ο Κ. Καζάκος είχε συμβάλει καθοριστικά στην πρώτη απόπειρα της θεατρικής ομάδας να ανεβάσει το συγκεκριμένο έργο. Μέσα στα χρόνια δεκάδες μέλη και φίλοι της ΚΝΕ εδώ, στην περιοχή της Αθήνας, είχαν την τύχη να γνωρίσουν τον σύντροφο Κώστα, να μάθουν στο πλάι του, να εμπνευστούν από την προσωπικότητα και το έργο του.

• Προσκλήσεις διατίθενται μέσω των Οργανώσεων Αττικής της ΚΝΕ.

Μπορεί να μην υπάρχει η ανεργία των χρόνων της πανδημίας, υπάρχει όμως ραγδαία επιδείνωση όλων των όρων και συνθηκών δουλειάς των εργαζομένων στους χώρους του πολιτισμού. Εχουν παγιωθεί οι χαμηλές αμοιβές για τους περισσότερους. Εχουν γίνει καθεστώς τα τσακισμένα εργασιακά δικαιώματα και η ετεροαπασχόληση. Γενικεύεται το δελτίο παροχής υπηρεσιών. Η Οδηγία της ΕΕ που επεκτείνει το μπλοκάκι μειώνοντας τη μισθωτή εργασία, θα συμπαρασύρει τα ασφαλιστικά δικαιώματα για όσους έχουν ή για όσους προσπαθούν να συγκροτήσουν. Η εντατικοποίηση, ιδιαίτερα, στην τηλεοπτική αγορά που ανθίζει παγιώνεται. Ενώ στον χώρο των κινηματογραφιστών ο ΕΚΟΜΕ στηρίζει τα μεγάλα μπάτζετ χωρίς να δίνει δυνατότητα, για να δημιουργήσουν νέοι κινηματογραφιστές.

Μπροστά μας είναι και το νομοσχέδιο για τα πνευματικά δικαιώματα που πρώτα και κύρια θα ενσωματώσει τις δύο ευρωπαϊκές Οδηγίες για τη διαχείριση των πνευματικών δικαιωμάτων, περιορίζοντας και άλλο αυτήν την άμυνα που έχουν οι δημιουργοί και οι εκτελεστές για την είσπραξη των δικαιωμάτων τους.

Η Τέχνη - εμπόρευμα είναι βασική στρατηγική επιλογή. Ενα αναγκαίο συμπλήρωμα της βιομηχανίας τουρισμού - πολιτισμού. Αυτήν την πολιτική υπηρέτησαν διαδοχικές κυβερνήσεις και διαδοχικοί υπουργοί Πολιτισμού. Και αυτή η πολιτική προχωρά με επιταχυνόμενους ρυθμούς. Δείγμα αυτής της προσπάθειας είναι και οι εξαγγελίες για μετατροπή των 5 μεγαλύτερων μουσείων της χώρας σε ΝΠΔΔ. Να αποσπαστούν δηλαδή από το υπουργείο Πολιτισμού και να λειτουργούν αυτοχρηματοδοτούμενα με κανόνες ιδιωτικο-οικονομικούς, επιχειρηματικούς.

Η βασική κατεύθυνση για μεγέθυνση του κοινού, με σκοπό τη μεγιστοποίηση του κέρδους, στην πραγματικότητα δεν σημαίνει διεύρυνση και άνοδο του πολιτιστικού επιπέδου του λαϊκού κόσμου, αλλά έργο που να καλύπτει όλα τα γούστα, εξίσωση δηλαδή των αισθητικών προτιμήσεων προς τα κάτω με την ανάπτυξη μιας αγοραίας ομοιομορφίας. Θα μπορούσαμε να πούμε ότι είναι μια καινούρια εκδοχή μαζικής υποκουλτούρας, όπως λέγαμε σε προηγούμενες εποχές. Αυτό συμβαδίζει με την κυρίαρχη τάση που καλλιεργεί τον ανορθολογισμό, το μεταφυσικό, την αποδόμηση της σκέψης, το δυσνόητο, την αισθητική της επιστημονικής φαντασίας. Σε μια σειρά από πλευρές, δηλαδή, επιχειρούν να υποστηρίξουν την αδυναμία του ανθρώπου στο να γνωρίσει την πραγματικότητα, να σταθεί μπροστά στις εξελίξεις και φυσικά να τις αλλάξει. Είναι μια τάση που επιχειρείται από τα «πάνω», από τα Ιδρύματα και άλλους κυρίαρχους οργανισμούς και να επιβληθεί ως μόδα.

Επίσης, κεντρική κατεύθυνση της ΕΕ και της κυβέρνησης - με τα Ιδρύματα και τους υπόλοιπους κορυφαίους κρατικούς πολιτιστικούς οργανισμούς να πρωτοστατούν στην εφαρμογή της - είναι να επιβληθεί ένα περιεχόμενο σε αυτό που ονομάζουν «προοδευτική», «ανατρεπτική» τέχνη. Είναι η τέχνη που προβάλλει τον ατομικό δικαιωματισμό, τα δικαιώματα των γυναικών, της ΛΟΑΤΚΙ + κοινότητας, των αναπήρων. Ομως, πραγματικά ανατρεπτικό δεν είναι να προβάλλεις τις ιδιαιτερότητες, τις διαφορές, αυτά δηλαδή που χωρίζουν, αλλά αυτά που ενώνουν όλους τους αδικημένους και κοινωνικά καταπιεσμένους ανθρώπους. Ετσι μόνο μπορείς να χτυπήσεις στην καρδιά του το θεριό που αναπαράγει τον ρατσισμό, τις προκαταλήψεις, τα κατάλοιπα του παρελθόντος, όπως η πατριαρχία. Και αυτό δεν είναι άλλο από το εκμεταλλευτικό κοινωνικό σύστημα, από τον καπιταλισμό. Στο θέμα αυτό πρέπει να ομολογήσουμε ότι η κυβέρνηση τα δίνει όλα. Εχει πάρει στην κυριολεξία την μπουκιά από το στόμα του ΣΥΡΙΖΑ, που είχε κάνει σημαία του αυτήν την αντίληψη.

Αποδείχνεται, επίσης, ότι όλη αυτή η συζήτηση περί δεοντολογίας στην Τέχνη με οδηγό τους Κώδικες Δεοντολογίας, που υποτίθεται ότι ήρθαν για να καταπολεμήσουν τα κακοποιητικά φαινόμενα, καταλήγουν να βαφτίζουν κακοποιητική συμπεριφορά το κάλεσμα για αγώνα, τη διεκδίκηση των δικαιωμάτων εργαζομένων.

Υπάρχουν, επίσης, πλευρές που ακροθιγώς θα θίξουμε σαν τίτλους, έχουν όμως σημασία να δουλευτούν, να αναδειχθούν, να γίνουν ξεχωριστά θέματα συζήτησης. Πρέπει π.χ. να ετοιμάσουμε μια εκδήλωση, μια παρέμβαση, να ζητήσουμε γνώμες και σκέψεις, για το πώς να σταθούμε σε αυτήν την περίφημη ψηφιακή μετάβαση. Στόχος της δεν είναι απλά η διεύρυνση του κοινού, όσο το πώς θα χειραγωγείται καλύτερα και περισσότερο το κοινό απ' αυτούς που έχουν στα χέρια τους την ψηφιακή μετάβαση. Και θα ΄λεγα ότι οι χιλιάδες ψηφιακές απολύσεις στο «twitter» και το «facebook» που έγιναν από την προηγούμενη βδομάδα είναι ένα κριτήριο για να καταλάβει όλο και περισσότερος κόσμος τι παίζεται και σε αυτό το πεδίο. Αντίστοιχα, τα θέματα της κλιματικής αλλαγής και του περιβάλλοντος που προβάλλονται για να τονιστεί η ατομική ευθύνη και να προπαγανδιστεί η «πράσινη μετάβαση».

Υπάρχουν μια σειρά από πλευρές σε αυτήν τη μάχη των ιδεών που δίνεται και που η Τέχνη παίζει τον δικό της ξεχωριστό ρόλο. Γιατί και η Τέχνη είναι πεδίο ταξικής πάλης. Και πρέπει να πούμε φίλοι και σύντροφοι ότι και στον χώρο του Πολιτισμού, όπως και συνολικότερα στο εργατικό - λαϊκό κίνημα δεν είναι μονόδρομος η υλοποίηση αυτής της πολιτικής. Δεν είναι παντοδύναμοι. Η παρέμβαση, η δημιουργία των καλλιτεχνών θα κρίνει την τροπή που θα πάρουν τα πράγματα. Εχετε τη δύναμη να ορθώσετε εμπόδια, δίνοντας ταυτόχρονα με το έργο σας ώθηση στον λαό μας, σε λαϊκά τμήματα που αγωνίζονται, διαμορφώνοντας κριτήριο στην αισθητική και τη λογική.

Και έχουμε παραδείγματα, που δεν πρέπει καθόλου να τα υποτιμήσουμε, που δείχνουν τη δυναμική που μπορεί να αναπτύξει αυτή η τάση.

Για παράδειγμα την περσινή χρονιά κάτω και από το φως της επιχείρησης me too, και το λέμε έτσι χωρίς να υποτιμούμε καθόλου τις κακοποιητικές συμπεριφορές που πρέπει να αντιμετωπιστούν, είχαμε πολλές θεατρικές παραστάσεις με θέμα την «πατριαρχία», την μονομερή δηλαδή ανάδειξη του προβλήματος της καταπίεσης και της ανισοτιμίας των γυναικών, σαν πρόβλημα πάλης ανάμεσα στα δύο φύλα. Φέτος, αυτή η κατάσταση φαίνεται να ανατρέπεται. Υπάρχουν πολλά έργα που επικεντρώνονται σε θέματα της γενικότερης ταξικής πάλης, της αγωνιστικής στάσης απέναντι στην εκμετάλλευση, υλική και πνευματική. Και παρότι υπάρχει αυστηρή οδηγία να αποφεύγεται οτιδήποτε αφορά Ρώσους δημιουργούς, αν δει κανείς τις θεατρικές παραστάσεις που ανεβαίνουν θα δει πλήθος από ρώσικα ονόματα. Στο χώρο της μουσικής είναι ακόμα πιο έντονη αυτή η διαπάλη. Φαίνεται ότι οι μουσικοί δεν επηρεάστηκαν καθόλου από τις ευρωενωσιακές - συστημικές κατευθύνσεις, να γίνουν χειροκροτητές του ΝΑΤΟ. Και σ' αυτό έπαιξε κομβικό, σοβαρό ρόλο και η πολύμορφη παρέμβαση του ΠΜΣ. Οι αντιστάσεις αυτές πρέπει να διευρυνθούν, να βαθύνει το περιεχόμενο.

Γενικότερα, αυτή η ενθαρρυντική και ελπιδοφόρα τάση που διαφαίνεται στην Τέχνη, αντανακλά μετατοπίσεις στην κοινωνική βάση. Τροφοδοτείται από ριζοσπαστικές διαθέσεις που εμπνέει το Κόμμα μας και τροφοδοτεί την αισθητική του αγώνα, απέναντι στα δύσκολα, την αισιοδοξία, την αυτοπεποίθηση στις λαϊκές δυνάμεις και αντοχές.

Το Κόμμα μας στον χώρο του Πολιτισμού έχει διαμορφώσει μια προνομιακή σχέση. Συζητάμε, συμπορευόμαστε, συναντιόμαστε με ευρύτερες δυνάμεις. Η γενικότερη παρέμβασή μας, οι δραστηριότητες που αναπτύσσουμε σε όλα τα είδη Τέχνης συνιστούν μια πρωτόγνωρη εκπολιτιστική παρέμβαση, παρουσία, δράση. Και αυτό γίνεται σε όλα τα είδη Τέχνης. Θα το συνεχίσουμε και θα το διευρύνουμε. Και στην κλασική μουσική πολλαπλασιάζοντας τις μέχρι τώρα πρωτοβουλίες που έχουμε πάρει και στον χώρο του κινηματογράφου και των νέων κινηματογραφιστών.

Κανένα άλλο κόμμα δεν έχει αναπτύξει τέτοια δουλειά. Ξεχωρίζουμε καταρχάς το Φεστιβάλ της ΚΝΕ, με την τεράστια επιτυχία του φέτος, με το πλήθος των καλλιτεχνών που δυστυχώς δεν χωράνε όσοι θα θέλαμε αν και λειτουργήσαμε άλλη μια σκηνή στις κεντρικές εκδηλώσεις. Τις πρωτοβουλίες που παίρνονται και δεν περιορίζονται μόνο σε υψηλού επιπέδου εκδηλώσεις, αλλά και με την προσπάθεια να εμβαθύνουμε, να μελετήσουμε την πείρα του Σοσιαλισμού που γνώρισε η ανθρωπότητα, να μελετήσουμε και να βγάλουμε συμπεράσματα από την επίδραση που είχε το Κόμμα μας στη μακρόχρονη Ιστορία του στον χώρο της Τέχνης.

Ετοιμάζουμε το επόμενο Επιστημονικό Συνέδριο με θέμα την προσφορά του Κόμματος στην ελληνική λογοτεχνία τη θυελλώδη δεκαετία του '40. Ετοιμάζουμε μεγάλες συναυλίες για να τιμήσουμε μεγάλους δημιουργούς άσχετα με την πολιτική τους τοποθέτηση. Δεν είναι τυχαία η κοινή διοργάνωση με τον Σταύρο Ξαρχάκο μιας μεγάλης συναυλίας στα μέσα του Γενάρη στο ΣΕΦ, για να τιμηθεί η συνεισφορά του. Το Κόμμα μας είναι ο μόνος πολιτικός χώρος που μπορεί να τιμήσει την έκταση, την ένταση του έργου αυτού του μεγάλου δημιουργού. Πρόθεσή μας είναι να απλωθεί και άλλο αυτή η δραστηριότητα, να έχει συνέχεια, ένταση και βάθος.

Ολα αυτά τα βλέπει ο κόσμος της Τέχνης. Για αυτό όλο και περισσότεροι αγκαλιάζουν τη δουλειά μας, μας εμπιστεύονται, προσβλέπουν σε εμάς και δεν θα τους διαψεύσουμε. Γιατί εμείς αρνιόμαστε τον κατατεμαχισμένο και μονοδιάστατο άνθρωπο, που επιχειρεί να διαμορφώσει το σημερινό κοινωνικό και πολιτικό σύστημα της εκμετάλλευσης. Τελικός στόχος μας είναι ο ολόπλευρος άνθρωπος σε μια ανώτερη κοινωνική οργάνωση, που θα δώσει στην Τέχνη και τους ανθρώπους της την αναγνώριση που της αξίζει, την αναγνώριση που δεν την έχει.

«(...) τέσσερις τοίχοι η καινούργια μου εξορία. Δε φταις εσύ, δε λέει συγγνώμη ο κεραυνός».

Δίπλα του είναι πάντα ο πατέρας του, ο Θανάσης Λιάρος, αλλά και ο αδελφός του ο Γρηγόρης. Η μητέρα τους έχει πεθάνει πολλά χρόνια πριν. Δημιουργεί συνέχεια, διαβάζει, ενημερώνεται. Ξέρει τι συμβαίνει εκεί έξω. Αγγίζει τον σφυγμό της ταραγμένης εποχής του. Γράφει σαν να ζει έξω στους δρόμους, στα εργοστάσια, στα πανεπιστήμια, στα χωράφια, στα γραφεία, στις διαδηλώσεις... Αφουγκράζεται και αποκωδικοποιεί τον καιρό του, ενώ δεν μιλάει ποτέ για τα βασανιστήριά του. Σαν να μην τα πέρασε όλα αυτά τα φριχτά. Δεν επιτρέπει σε κανέναν να αντιληφθεί το πρόβλημά του, ούτε να τον λυπηθεί. Σ' εκείνους τους τέσσερις τοίχους, γεννιέται καθημερινά πολιτισμός. Γεννιέται η ζωντανή ποίηση της εποχής του, με τον αιχμηρό λόγο, τη μαχητικότητα, μια ποίηση που γράφεται για τους αγώνες του ανθρώπου και τα όνειρά του, μια ποίηση που χτυπάει με δύναμη τις καμπάνες του παρόντος, στον ρυθμό του μέλλοντος. Ο Θάνος Μικρούτσικος είχε πει γι' αυτόν: «Ο Αλκης έχει έναν μαγικό τρόπο με τα τραγούδια του, όπως η "Ρόζα", να διαλύει την πάλη των τάξεων. Σκέψου. Είναι ένα τραγούδι που το χορεύουν ασφαλίτες, μπάτσοι και αναρχικοί στα Εξάρχεια».