«Εσείς, είστε προορισμένος να γράψετε μερικά υπέροχα, πραγματικά λογοτεχνικά έργα. Θα διαπράξετε τεράστιο ηθικό αμάρτημα αν δε δικαιώσετε αυτές τις προσδοκίες (...). Δεν ξέρω τα μέσα που διαθέτετε. Αν είναι λίγα, καλύτερα να πεινάσετε, όπως όλοι μας στην αρχή. Μη σπαταλάτε τις εντυπώσεις σας με πρόχειρα έργα, φυλάξτε τες για εργασία καλά μελετημένη, άρτια (...)». Αυτά έγραφε ο συγγραφέας Ντ. Β. Γκριγκόροβιτς στο νεαρό γιατρό και συγγραφέα Αντόσα Τσεχοντέ. Στο «ζωγράφο της ζωής», όπως χαρακτήριζε ο Λέων Τολστόι, τον Αντον Τσέχοφ. Ο Τσέχοφ δεν πρόδωσε τις προσδοκίες του Γκριγκόροβιτς. Δεν ξοδεύτηκε με ανούσια και ασήμαντα. Παρέμεινε ένας ανθρωπιστής, φτωχός γιατρός, που έτρεχε σε χωριά και κωμοπόλεις και θεράπευε τη φτωχή αγροτιά και εργατιά -συνήθως αφιλοκερδώς- αντλώντας όμως έτσι άπειρες πολύπλευρες εντυπώσεις και γνώσεις για τη ζωή στην τσαρική κοινωνία και βέβαια για οτιδήποτε αφορά στον άνθρωπο και στη ζωή του. Οτιδήποτε διαμορφώνει, επηρεάζει, εκφράζει τη διάνοια, τον ψυχισμό, το χαρακτήρα του. Η έμφυτη ανθρωπιά, η ιατρική, η κοινωνιολογική γνώση, η στενή επαφή του με άπειρους ανθρώπινους χαρακτήρες ήταν το ανεξάντλητο «χρυσωρυχείο» της τσεχοφικής πεζογραφίας και δραματουργίας. Μπορεί η λογοτεχνική δόξα να «ήρθε μετά το θάνατό του», όπως έγραφε ο μελετητής του Τσέχοφ Γ. Π. Μπέρντικοφ, αλλά έγινε παγκόσμια. Μεγαλύνθηκε κατά τον 20ό αιώνα και θα μένει ακλόνητη στον 21ο, ακριβώς γιατί το έργο του καθρεφτίζει, αποκαλυπτικά, την αστική κοινωνία και τις βλαβερές συνέπειες των φαινομένων που γεννά αυτή στα πάντα και παντού. Και όχι μόνο στις σχέσεις της επιχειρηματικής, δημόσιας, ιδιωτικής και οικογενειακής ζωής. Ο Τσέχοφ έβλεπε λ.χ το φαρισαϊσμό, τη χοντροκεφαλιά, την αυθαιρεσία, που γεννά η αστική κοινωνία, ακόμη και «στην επιστήμη, στη λογοτεχνία, στους νέους ανθρώπους (...)», όπως έλεγε.

Οι νέοι, ιδιαιτέρως, έχουν να μάθουν πολλά για τη ζωή, τον άνθρωπο, διαβάζοντας τον αθάνατο Τσέχοφ. Εξαιρετική γνωριμία με αντιπροσωπευτικά πεζογραφικά έργα του προσφέρει η δίτομη έκδοση «Α. Π. Τσέχοφ "Επιλογή από το έργο του"». Πρόκειται για την ελληνική έκδοση της ομότιτλης ρώσικης έκδοσης (1984), σε γλαφυρή, χυμώδη, απολαυστική μετάφραση (από τα ρώσικα) του Γιάννη Στυλιάτη (εκδόσεις Καστανιώτη, πρόλογος Κ. Γεωργουσόπουλου). Πρόσφατα κυκλοφόρησε και ο β' τόμος, ο οποίος εκτός από τρεις νουβέλες και έξι διηγήματα, περιέχει εισαγωγή του Γ. Μπέρντικοφ και κρίσεις για κάθε έργο.