Το περιβάλλον είναι πάνω από κάθε ιδιοκτησία. Αυτή είναι η θέση μου, είπε ο φίλος μας ο αρχιτέκτονας, ο εραστής του φυσικού κάλλους. Ολα τα αστικά Συντάγματα, υπενθύμισε ο φίλος μας ο δικηγόρος, με πρώτο αυτό της Γαλλικής Επανάστασης, προστατεύουν την ιδιοκτησία. Αρθρο για το περιβάλλον δεν ψήφισαν. Τελευταία, όπως με το δικό μας Σύνταγμα του 1975, τέθηκαν άρθρα για το περιβάλλον. Εξ ου και η αντίφαση μεταξύ των άρθρων 17 (προστασία της ιδιοκτησίας) και 24 (προστασία του περιβάλλοντος), παρατήρησε ο αρχιτέκτονας.

Ο Ενγκελς, στη «Διαλεχτική της φύσης», λέει ότι κάθε δράση του ανθρώπου προσβάλλει το περιβάλλον. Είναι ο πρώτος οικολόγος. Επισήμανε ότι n φύση θ' αδυνατεί διά των λειτουργιών της ν' αποκαθιστά την ισορροπία της. Τα είπε αυτά η καλή μας φίλη, η φυσικός. Η αρχή του άρθρου 24 του Συντάγματός μας, εδράζεται, στην ουσία, στο λόγο του Ενγκελς. Αυτή είναι n γνώμη μου. Τι εννοείς φύση; Τη ρωτήσαμε. Τη συνολική λειτουργία που καθιστά τον πλανήτη Γη έμβιο, με κορυφαίο ον τον άνθρωπο. Εννοώ και τη λειτουργία του ηλιακού συστήματος και πέρα από αυτό. Η διαλεκτική ισόρροπη ενότητα των λειτουργιών του σύμπαντος εξασφαλίζει τη ζωή στη Γη. Γι' αυτό και κάθε αρνητική λειτουργία σ' αυτήν επηρεάζει, σε τελευταία ανάλυση, το σύμπαν. Αυτή είναι n γνώμη μου, ξανάπε.

Η σκέψη σου, μπήκε στην κουβέντα ο οικονομολόγος, μου γέννησε το ερώτημα: μπορεί η φύση, με την ευρύτατη έννοια, να είναι εμπόρευμα; Η αγοραία άποψη λέει ότι εμπόρευμα είναι κάθε τι που πουλιέται και αγοράζεται. Η άλλη άποψη λέει ότι εμπόρευμα είναι κάθε προϊόν που παράγεται από την ανθρώπινη εργασία. Δέχομαι τη δεύτερη άποψη. Εννοείς στο πλαίσιο του κεφαλαιοκρατικού τρόπου παραγωγής; Ρώτησε ο φίλος μας, που μόνο άκουγε. Ναι. Η άποψή σου θέτει εκτός συναλλαγής όλη τη Γη - ξέρες, θάλασσες, βουνά, νερά, δάση κλπ. Το σκέφτηκες; Ρώτησε ο δικηγόρος. Ναι, απάντησε. Η θέση αυτή προκαλεί το ερώτημα, πώς και γιατί να υπάρχει ιδιοκτησία σ' αυτά. Η απάντηση θ' αναδείξει και τη σχέση των άρθρων 17 και 24.

Η συζήτησή σας είναι αδιέξοδη, είπε ο αμίλητος φίλος μας. Τα άρθρα 17 και 24 συγκρούονται. Η αστική τάξη με την Επανάστασή της κατοχύρωσε τον όρο ύπαρξης και γιγάντωσής της. Την ιδιοκτησία. Ολες οι άλλες διακηρύξεις αυτήν υπηρετούν. Δέστε και τις τέσσερις ελευθερίες του Μάαστριχτ. Σαρώνουν το περιβάλλον με την ελευθερία κίνησης προπαντός του κεφαλαίου. Στοχαστείτε στην άρνηση λήψης μέτρων για την αντιμετώπιση της μείωσης του όζοντος, παρ' όλες τις διακηρύξεις. Προβληματιστείτε με το εμπόριο των ρύπων, με την «πράσινη» οικονομία. Η λήψη μέτρων για το περιβάλλον προσκρούει στην ιδιοκτησία. Στην ανάγκη μεγιστοποίησής της, όρος για απόλυτη ιδιοποίηση του αποτελέσματος της εργασίας. Το ακριβότερο εμπόρευμα, για το σύστημα τούτο, θα είναι η φύση κι ας μην είναι προϊόν του ανθρώπου, θυμηθείτε τις εξαγγελίες για εκμετάλλευση των ορεινών όγκων. Πολιτικό είναι το πρόβλημα του περιβάλλοντος.

Τον ακούγαμε με προσοχή και λιγάκι αμήχανοι. Εξοβελίζεις το αρθρ. 17 του Συντάγματος, παρατήρησε ο αρχιτέκτονας. Ναι, απάντησε. Τη βάση του συστήματος. Ναι, είπε και συνέχισε. Οταν διαβάζετε Ενγκελς, Μαρξ, Λένιν ή κείμενα του Κόμματος να κατανοείτε την ουσία τους. Το έργο «Διαλεκτική της φύσης» είναι κίνηση. Η κίνηση, λοιπόν, και του συστήματος ιδιοκτησίας έφτασε στο απώτατο σημείο ανάπτυξής της. Είναι τόσο πολύ ποσοτικά πλήρης, που μπορεί κάθε στιγμή να υπάρξει ποιοτική αλλαγή, η οποία, σε κοινωνικό επίπεδο, θα εκδηλωθεί ως Επανάσταση, που είναι η κορυφαία πράξη των ανθρώπων. Και δική σας, αν στρατευτείτε. Ν' αλλάξουμε τον κόσμο. Αυτό είναι το ζήτημα της ημερήσιας διάταξης. Ετσι θα λυθεί και το πρόβλημα με το περιβάλλον.