Κλείνουν αύριο 51 χρόνια απ' την εκτέλεση του Νίκου Μπελογιάννη και των τριών συντρόφων του. Ο Νίκος Μπελογιάννης ήταν μπολιασμένος απ' τους αγώνες του λαού μας: Απ' το 1934, μέλος του ΚΚΕ στην Αμαλιάδα. Το '36 συλλαμβάνεται, εξορίζεται. Καταδικάζεται ερήμην σε δύο χρόνια φυλάκιση για τη συμμετοχή στη διαδήλωση των σταφιδοπαραγωγών. Το '38 καταδικάζεται για τις ιδέες του σε 5 χρόνια φυλάκιση, δύο χρόνια εξορία. Οργανώνεται το '41 (ΕΑΜ-ΕΛΑΣ). Το '41-'43 είναι κρατούμενος στα ιταλικά στρατόπεδα συγκέντρωσης, στην Κατούνα της Βόνιτσας. Το '43, απέδρασε απ' το νοσοκομείο της φυλακής. Το 1943-'45 αντάρτης, καπετάνιος του 8ου Συντάγματος της Τρίτης Μεραρχίας του ΕΛΑΣ. Το '45 εκδίδει το περιοδικό «Ελεύθερος Μοριάς». Γράφει τα βιβλία: «Η οικονομική ανάπτυξη της Ελλάδας», «Ιστορία της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας», «Το ξένο κεφάλαιο στην Ελλάδα». Απ' το 1946 έως το 1949 συμμετέχει στις μάχες του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας. Εγκαταλείπει την Ελλάδα με το τελευταίο απόσπασμα. Επανέρχεται στην Ελλάδα (1950). Συλλαμβάνεται. Το 1951, με την «υπόθεση των 93», καταδικάζεται σε θάνατο. Το 1952, με την «υπόθεση των 29», καταδικάζεται για δεύτερη φορά σε θάνατο.

Ο άνθρωπος με το γαρίφαλο δεν ήταν τυχαίος στα Γράμματα: Στις φυλακές της Κέρκυρας, στην περίοδο ανάμεσα στα δύο στρατοδικεία γράφει μια αξιοσημείωτη και συγκροτημένη μελέτη, με τον τίτλο: «Οι πρώτες μακρινές ρίζες της Νεοελληνικής Λογοτεχνίας». Αναζητούσε τη γνησιότητα της σκέψης, στη λαϊκή ποίηση, στη λαϊκή δημιουργία της εποχής. Τα λαϊκά τραγούδια, οι παροιμίες, τα μοιρολόγια, εξέφραζαν τις χαρές, τις λύπες: Το προζύμι για την αρχή της αφύπνισης, που πλημμύριζαν την καρδιά κάθε απλού ανθρώπου. Κατέγραψε ό,τι ρωμαλέο, ευγενικό απ' τους λαϊκούς ήρωες, που μορφοποιείται διαλεκτικά κατά της τυραννίας. Καταγγέλλει το λογιοτατισμό του Βυζαντίου, που ψυχορραγεί μέσα στην πνευματική απαξία. Αναλύει τα δημοτικά τραγούδια (10ος αιώνας), με τις φιλολογικές του αναλύσεις. Ο,τι πιο υγιές αντίκρισμα της ζωής από το λαό: «Αλλο τι δεν εζήλεψα μέσα στον απάνου κόσμο, παρά το γλήγορο άλογο και το γοργό ζευγάρι, / και οι πόνοι της καρδιάς του και οι αναστεναγμοί του...». Στάθηκε, με την αναλυτική γραφίδα του, στη λαϊκή γλώσσα και στη λαϊκή τέχνη. Ο,τι ζωντανό δημιουργήθηκε απ' αυτό που περιφρονούσε η άρχουσα τάξη! Οι λαϊκές μάζες της ποίησης και της γλώσσας, γεμάτες ανθρωπιά κι ευγένεια, πάλεψαν, κατά τον Ν. Μπελογιάννη, ενάντια στην πνευματική αποκτήνωση.

Ο δεκαπεντασύλλαβος στίχος των αγώνων τού έδωσε το στίγμα, ερμήνευσε τον κόσμο. Μίλησε γι' αυτούς που αντιπαλεύουν τους ισχυρούς, δουλεύοντας σκυλίσια: Παλεύουν - αγαπάνε - τραγουδούν. Και σ' αυτό, το πνευματικό μετερίζι, πάλεψε ο Ν. Μπελογιάννης: «Σεμνό παλικάρι, οξύ πολιτικό μυαλό, άξιος οργανωτής, ικανός πολέμαρχος, αγαπητός στο λαό, μπροστάρης, αγωνιστής» (Απ' τον παράνομο «Ριζοσπάστη» που κυκλοφόρησε τον Απρίλη του 1952, μετά την εκτέλεσή του).