Πέμπτη 5 Μάρτη 2020
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 23
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΚΡΙΤΙΚΗ ΚΙΝΗΜΑΤΟΓΡΑΦΟΥ
Οι ταινίες της βδομάδας
Ενα δέντρο θυμάται/ Κώστας Φόλλας (2018)

«Ενα δέντρο θυμάται»
«Ενα δέντρο θυμάται»
Η ταινία καταγράφει την ιστορία του Λίντιτσε, το οποίο οι ναζί ισοπέδωσαν και εξαφάνισαν - κυριολεκτικά - στο πλαίσιο των αντιποίνων για τη δολοφονία του ναζιστή, υψηλόβαθμου στελέχους των Ες Ες και επικεφαλής του Προτεκτοράτου Βοημίας και Μοραβίας, Ράινχαρντ Χάιντριχ, στην Πράγα το 1942. 1.300 άμαχοι, μεταξύ των οποίων 200 γυναίκες, σφαγιάστηκαν ως αντίποινα. 82 παιδιά εξοντώθηκαν σε στρατόπεδα συγκέντρωσης. Τα σπίτια του Λίντιτσε καταστράφηκαν και μπουλντόζες ισοπέδωσαν ό,τι απέμεινε. Διατάσσεται από τους ναζί η εκτύπωση χαρτών χωρίς το όνομα της πόλης. Στο χωράφι που κάποτε υπήρχε η πόλη, σπέρνεται σιτάρι...

Ωστόσο, το μικρό τσεχικό χωριό, που πλήρωσε βαρύ φόρο αίματος, όχι μόνο δεν σβήστηκε από τον χάρτη, όπως επιθυμούσε ο Χίτλερ, αλλά αντίθετα αποτελεί, πλέον, παγκόσμιο σύμβολο στον αγώνα κατά του φασισμού.

Το ντοκιμαντέρ περιλαμβάνει συνεντεύξεις επιζώντων και ιστορικών, όπως και πλούσιο αρχειακό υλικό, μεταξύ άλλων με την καταστροφή του χωριού, κινηματογραφημένο από τα γερμανικά συνεργεία ώστε να «καυχηθούν για το επίτευγμά» τους. Εχει σφιχτή σεναριακή δομή, λιτή σκηνοθεσία, ωραία δεμένη με το πλούσιο αρχειακό υλικό και τις συνεντεύξεις επιζώντων της σφαγής και των όσων επακολούθησαν. Το ντοκιμαντέρ ξεκινάει από τη δολοφονία του Χάιντριχ, του χασάπη της Πράγας, όπως έμεινε στη συνείδηση του λαού. Ακολουθούν η σφαγή του Λίντιτσε και τα επακόλουθά της: Εξόντωση στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, υιοθεσία παιδιών, όσων είχαν άρια χαρακτηριστικά, από οικογένειες Γερμανών. Στη συνέχεια παρακολουθούμε το ξαναχτίσιμο του χωριού, τον αγώνα για την εύρεση των χαμένων παιδιών και την επιστροφή τους στις μανάδες, όσες είχαν απομείνει, τη δίκη της Νυρεμβέργης, τα ευτυχισμένα χρόνια του σοσιαλισμού, που κατά τη διάρκειά του το Λίντιτσε από ένα ατελείωτο χωράφι με ομαδικούς τάφους μετατράπηκε στη μικρή και όμορφη πόλη που είναι σήμερα και την ανάδειξή του σε αντιφασιστικό μνημείο για την ανθρωπότητα.

«Το βαμμένο πουλί»
«Το βαμμένο πουλί»
Ο Κώστας Φόλλας έχει παραδώσει μια πλήρη, εξαιρετικά συγκροτημένη δουλειά για ένα τόσο σημαντικό ιστορικό γεγονός, που αξίζει την προσοχή μας.

Το βαμμένο πουλί / Nabarvene Ptace / Βάτσλαβ Μαρχούλ (2019)

Ταινία βασισμένη στο ομώνυμο βιβλίο του Πολωνο-αμερικανού συγγραφέα Γέρζι Κοζίνσκι, που πρωτοεκδόθηκε το 1965. Η απίστευτη περιπλάνηση ενός μικρού αγοριού στα σκληρά και δύσκολα χρόνια του Β' Παγκοσμίου Πολέμου. Ενα κλασικό, πλέον, βιβλίο, το οποίο όταν πρωτοεκδόθηκε, δίχασε την κριτική, καθώς άλλοι το αποθέωσαν και άλλοι κατηγόρησαν τον συγγραφέα του για την περιγραφή υπερβολικά βίαιων σκηνών.

Στις αρχές του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, ένα εξάχρονο παιδί, Εβραίος στην καταγωγή, στέλνεται από τους γονείς του - στην προσπάθειά τους να το προστατεύσουν - στη θεία του, σε μια μακρινή επαρχία της Ανατολικής Ευρώπης. Εκεί πολύ σύντομα, αφού πεθαίνει η προστάτιδά του, περιπλανιέται από μέρος σε μέρος προσπαθώντας να επιβιώσει μόνο του, περνώντας απίστευτα σκληρές δοκιμασίες. Μια αληθινή οδύσσεια φρίκης. Μια ταινία για τη φρίκη του πολέμου, τις θηριωδίες των ναζιστών αλλά και των ντόπιων συνεργατών τους. Και ο ίδιος ο τίτλος, άλλωστε, το μαρτυρά. Οταν βάψεις τα φτερά ενός πουλιού με έντονα χρώματα και το απελευθερώσεις ξανά στο σμήνος του, τα άλλα πουλιά το θεωρούν ξένο σώμα, του επιτίθενται και το ξεσκίζουν με τα ράμφη τους, ώσπου να πέσει άψυχο στη γη. Ετσι, και το σκουρόχρωμο αγόρι γνωρίζει τη βία των γύρω του, που προέρχεται από την άγνοια, τις προλήψεις και τις δεισιδαιμονίες τόσο από τη μακραίωνη παράδοσή τους όσο και από τη θρησκεία τους.

«Σκοτεινά νερά»
«Σκοτεινά νερά»
Ο Βάτσλαβ Μαρχούλ έχει συνθέσει ένα ασπρόμαυρο εικαστικό αριστούργημα, με συγκλονιστική φωτογραφία, σε φιλμ 35 mm απίστευτης ωμότητας, βίας και βαναυσότητας. Εχει εικονοποιήσει ποιητικά μια πολύ βάρβαρη και αποκτηνωμένη εποχή, στην οποία ο άνθρωπος χάνει την ανθρωπιά του, ίσως έτσι μπορεί να εξηγηθεί και η σκηνή που το παιδί συναντάει για πρώτη φορά Σοβιετικό στρατιώτη. Το μαρτύριο του παιδιού δεν σταματά πουθενά μέχρι το τέλος σχεδόν του πολέμου. Οι μόνες σκηνές πραγματικής ανθρωπιάς είναι όταν το παιδί συναντά τους δυο Σοβιετικούς, που το παίρνουν υπό την προστασία τους και το παραδίδουν στον πατέρα του.

Αξίζει να σημειωθεί ότι στην ταινία εμφανίζονται μεγάλα ονόματα του παγκόσμιου κινηματογράφου, όπως ο Χάρβεϊ Καϊτέλ και ο Στέλαν Σκάρσγκαρντ. Τον ρόλο του Σοβιετικού αξιωματικού κατέχει ο Αλεξέι Κραβτσένκο, που ήταν ο νεαρός πρωταγωνιστής της συγκλονιστικής σοβιετικής ταινίας «Ελα να δεις» του Ελεμ Κλίμοφ.

Σκοτεινά Νερά / Dark Waters / Τοντ Χέινς (2019)

Ο Ρομπ Μπίλοτ είναι μεγαλοδικηγόρος με ειδίκευση σε θέματα περιβάλλοντος και εκπροσωπεί μεγάλες φαρμακευτικές εταιρείες. Τα πράγματα αλλάζουν όταν έρχονται σε επαφή μαζί του δύο αγρότες ισχυριζόμενοι ότι ένα παράρτημα της εταιρείας «DuPont» αποβάλλει τοξικά απόβλητα στον τοπικό ποταμό της Δυτικής Βιρτζίνια, με αποτέλεσμα την καταστροφή των γεωργικών εκτάσεων και τον θάνατο εκατοντάδων ζώων. Αρχικά αρνείται να τους βοηθήσει. Επισκεπτόμενος όμως την περιοχή πείθεται από όσα βλέπει και αποφασίζει να τους βοηθήσει, συντάσσοντας μια επιστολή διαμαρτυρίας που σηματοδοτεί και την έναρξη μιας δεκαπενταετούς δικαστικής διαμάχης. Πρόκειται για την αληθινή ιστορία του Μπίλοτ, που δεν υποχώρησε μέχρι να ανακαλύψει την αλήθεια για την περιβαλλοντική καταστροφή, αντιστρεφόμενος στα πλείστα όσα εμπόδια του έβαλε ο μεγάλος χημικός κολοσσός «DuPont», που κυριολεκτικά είχε τους δικηγόρους, τους πολιτικούς, τους δημοσιογράφους και τους γιατρούς «στο τσεπάκι της». Το χημικό συστατικό PFOA όχι μόνο δηλητηρίασε τον υδροφόρο ορίζοντα, αλλά επέφερε και ανίατες ασθένειες από τους κάτοικους της Δυτικής Βιρτζίνια μέχρι τους υπαλλήλους της «DuPont». Οπως ήταν αναμενόμενο, η εταιρεία αρνήθηκε οποιαδήποτε προηγούμενη γνώση και προσπάθησε να βγάλει τρελούς τους ενάγοντες. Η καπιταλιστική σαπίλα και υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο, με την αστική Δικαιοσύνη προστάτη και αρωγό. Μια ενδιαφέρουσα ταινία. Υπέροχες ερμηνείες με προεξάρχοντα τον Μαρκ Ράφαλο, με τη σκηνοθεσία του Τοντ Χέινς που σε κρατάει σε αγωνία χωρίς να εκβιάζει το συναίσθημα.

Η Μπαλάντα της Τρύπιας Καρδιάς / Γιάννης Οικονομίδης (2019)

Επαρχία, καλοκαίρι, σήμερα. Μια συζυγική απιστία και ένα εκατομμύριο ευρώ που κάνει φτερά ανάβουν τα αίματα. Ο κόσμος κι ο υπόκοσμος συναντιούνται, τα όργανα αρχίζουν να βαράνε και από κει και πέρα ο κακός χαμός. Ερωτες και καψούρες, πάθη και προδοσίες, συμβόλαια θανάτου, γιοι και μανάδες, σκυλάδικα και black metal, κροκόδειλοι, γλάροι, γουρούνια, χαρακτήρες με μεγάλα «εγώ» και τρύπιες καρδιές.

Η περιγραφή του σκηνοθέτη αρκεί για να καταλάβεις την υπόθεση. Ο Οικονομίδης δεν ξεφεύγει από τον τρόπο κινηματογράφησης που μας έχει συνηθίσει, ακολουθεί το κλασικό του μοτίβο προσπαθώντας να χτίσει ένα νουάρ επαρχίας που δεν χρήζει περαιτέρω κοινωνιολογικής ανάλυσης, δεν έχει άλλα επίπεδα πέραν του προφανούς και δεν μας μεταφέρει ούτε στιγμή εκτός του υποκόσμου. Στην ταινία αναγνωρίζει κανείς το ύφος των προηγούμενων ταινιών του σκηνοθέτη, αλλά είναι αναμενόμενη μέχρι τέλους. Εξαίρεση σεναριακή αποτελεί ο ρόλος της μάνας στον υπόκοσμο, που ελλείψει αντρικού προτύπου «Νονού», κατέχει τα ηνία στο έγκλημα.


Π. Α.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ