Κυριακή 2 Νοέμβρη 2008
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σελίδα 6
ΕΝΘΕΤΗ ΕΚΔΟΣΗ: "7 ΜΕΡΕΣ ΜΑΖΙ"
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

ΤΟ ΑΠΟΛΥΤΟ ΡΟΔΟ
Ο ανήσυχος Ανδρέας Παγουλάτος

Με αφορμή την έκδοση της ποιητικής του συλλογής Πέραμα από τις εκδόσεις «Μανδραγόρας», συνάντησα τον σεμνό αλλά πολυπράγμονα Ανδρέα Παγουλάτο.

Γεννήθηκε και πέρασε τα παιδικά και εφηβικά του χρόνια στην Αθήνα. Χρόνια μελέτης της ελληνικής και ξένης ποίησης, μουσικών ακουσμάτων: από Τσιτσάνη έως Ξενάκη, Χρήστου, Βαρέζ, Μεσσιάν, χρόνια πολιτικοποιημένα και, όσο το δυνατόν, αγωνιστικά ενάντια στη δικτατορία και τους φασισμούς. Το 1973, φεύγει για το Παρίσι, όπου ζει έως το 1991. Εκεί συμμετείχε ενεργά στη γέννηση και την εξέλιξη του ποιητικού γλωσσοκεντρικού κινήματος, με τις ποιητικές συλλογές Επίμαχα (1973), Κορμί κείμενο (1975 & β' έκδ. Μαραθιάς 2003), και ποιήματά του που δημοσιεύτηκαν σε γνωστά περιοδικά (Change, Perimetre, N.R.S., Change International, Les Temps Modernes) και θεωρούνται από τα πρώτα γλωσσοκεντρικά κείμενα. Διηύθυνε τα περιοδικά: Χνάρι (1973 - '76) και Χνάρια (1985 με τον Γιώργο Λαζόγκα) και με τον Νάνο Βαλαωρίτη: Συντέλεια (Εξάντας) και σήμερα Νέα Συντέλεια (Αγκυρα). Ηταν υπεύθυνος του τομέα ποίησης στο Κέντρο Σύγχρονης Τέχνης Ιλεάνα Τούντα (1991 - '95). Εχει, επίσης, εκδώσει τα βιβλία: Οργια και εμπόδια (Εξάντας 1991), Προς, στοιχειώσεις, πόροι (Μαραθιάς 1996), Perama (e il suo canto) [δίγλωσση έκδοση, εισαγωγή και μετάφραση στα ιταλικά Μαρίας Περλορέντζου, με ένθετο cd: σε μελοποίηση από τον Ηλία Βαμβακούση του έργου, με τους «Πλάνητες εν πλω», έκδ. Crav-B.a. Graphis]. Ποίησή του έχουν μελοποιήσει οι συνθέτες Θωμάς Σλιώμης, Χάρης Ξανθουδάκης, Πάρις Παρασχόπουλος, Ηλίας Βαμβακούσης, Παναγιώτης Μπούσαλης, Επίκουρος Τριανταφυλλίδης.

-- Εχεις καταφύγει κι εσύ στη γλώσσα της ποίησης...

-- Η ποίηση: μια τάση για αποκωδικοποίηση παλιότερων ποιητικών, δυναμική απόρριψη ξεπερασμένων κανόνων, κατάδειξη της φθοράς της ιδεολογικά φορτισμένης γλώσσας για μια καινούργια διάρθρωση και σημαντική της. Η σημαντική (σημαίνειν) της ποίησης εμφανίζεται σαν μια αινιγματική, δύσκολη ισορροπία, μετά από έναν αδιανόητο μετεωρισμό, ανάμεσα στην απόκρυψη και στην αποκάλυψη. Μέσα στην εκρηκτική αποσπασματικότητα, η επιμονή σε λεπτομέρειες του γλωσσικού τοπίου, παύσεις και κενά, μεγεθύνει και μετατρέπει τα γλωσσικά δεδομένα σε μια καταστροφική αλλά και ταυτόχρονα μορφογενετική διαδικασία της γλωσσικής «ύφανσης». Περνάμε δηλαδή από τον συμβατικό και διαβρωμένο χώρο της ισοπεδωτικής επικοινωνίας σ' ένα ασύνορο διάστημα, όπου η γλώσσα έχει κρατήσει ακέραιες τις πρωταρχικής σημασίας δυνάμεις της. Ο ποιητής μπορεί να προκαλέσει, αντλώντας μουσική και σημασία από αυτή τη γλώσσα, μοναδικά, αποκαλυπτικά, ποιητικά δρώμενα ως το άκρον άωτον: μια τελείωση. Και όσο πιο ασκημένος και πιο δυνατός γνώστης (και επινοητής) της γλώσσας και των ορίων της είναι, τόσο περισσότερο μπορεί να φωτίσει το σκοτεινό, να καταγράψει δυναμικές από την ένταση της γλώσσας, να φτάσει να αρθρώσει σαν ένα άγνωστο είδος μουσικής, μέσα σε ανήκουστους ρυθμούς, κραδασμούς και θορύβους, κάτι από το άναρθρο και από το άφατο, και έτσι να λεχθούν, να γραφούν κάποια στοιχεία από το άρρητο και το άλεκτο.

-- Τι ρόλο παίζει η ελληνικότητα στην ελληνική λογοτεχνία;

-- Αν θεωρήσουμε τον πολιτισμό ως ένα από τα πιο σημαίνοντα ανοίγματα για τη ζωή των ανθρώπων και των κοινωνιών και ταυτόχρονα ως μια ενοποιό δύναμη μεταξύ των λαών, μας βοηθά ενάντια στην παγκοσμιοποίηση και στους νεοφιλελευθερισμούς, μια ενεργή διαπολιτισμικότητα διεθνικής δυναμικής. Η «ελληνικότητα» έχει σαφώς ταξική προέλευση ως ιδεολόγημα της μεγαλοαστικής τάξης. Ευτυχώς που ποιητές σαν τους Καβάφη, Εμπειρίκο, Κάλα, τους υπερρεαλιστές Ρίτσο, Βρεττάκο, Αξιώτη, Νάνο Βαλαωρίτη κ.ά. τέτοια ιδεολογήματα τους άφησαν εντελώς αδιάφορους.

-- Είχα γνωρίσει την Μαντώ Αραβαντινού και ξέρω ότι ήσασταν φίλοι...

-- Ναι, μια σημαντική ποιήτρια, με σπάνιο ποιητικό ήθος. Διέθετε μοναδική ευφυία και ευαισθησία. Ορισμένες από τις Γραφές της (Β', Δ' και Ε' ιδίως) αποτελούν σηματωρούς για τη σύγχρονη ελληνική ποίηση.


Του
Γιώργου ΚΑΚΟΥΛΙΔΗ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ