Eurokinissi

Από τη χτεσινή συνάντηση Χριστόφια - Ταλάτ

Κατά τη συνάντηση άρχισε η συζήτηση για το θέμα «Διακυβέρνηση και κατανομή εξουσιών».

Ο ειδικός σύμβουλος του ΓΓ του ΟΗΕ, Αλεξάντερ Ντάουνερ, χαρακτήρισε τη συνάντηση παραγωγική και είπε ότι η συζήτηση για το θέμα της διακυβέρνησης θα συνεχιστεί στις 18 Σεπτέμβρη.

Ερωτηθείς εάν υπάρχουν χρονοδιαγράμματα, ο κ. Ντάουνερ είπε ότι δεν υπάρχει συμφωνία πάνω στο χρονοδιάγραμμα και πρόσθεσε ότι προφανώς οι δύο ηγέτες κάνουν ό,τι μπορούν, ώστε να μπορέσει να προχωρήσει η διαδικασία.

Στην Ενότητα «Διακυβέρνηση και κατανομή εξουσιών», στις θέσεις των δύο πλευρών υπάρχει διαφορετική φιλοσοφία αναφορικά με την προέλευση του ομοσπονδιακού κράτους, το οποίο θα προέλθει από τη λύση του Κυπριακού.

Η θέση της ελληνοκυπριακής πλευράς είναι ότι το ομοσπονδιακό κράτος θα προέλθει από τη μετεξέλιξη της Κυπριακής Δημοκρατίας, η οποία είναι ενιαίο κράτος, και θα αποτελείται από δύο «συνιστώσες πολιτείες». Αντίθετα, η τουρκοκυπριακή πλευρά προβάλλει τη θεωρία της «παρθενογένεσης» και υποστηρίζει ότι στην Κύπρο υπάρχουν «δύο κράτη», τα οποία με τη λύση του Κυπριακού θα δημιουργήσουν ένα «νέο συνεταιρισμό».

Στη Διακυβέρνηση υπάρχει ευρεία σύγκλιση για τις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης, αλλά διαφωνία στην κατανομή της εκτελεστικής εξουσίας. Η ελληνοκυπριακή πλευρά προτείνει προεδρικό σύστημα με πρόεδρο, αντιπρόεδρο και υπουργικό συμβούλιο και η τουρκοκυπριακή προεδρικό συμβούλιο.

Διαφωνία υπάρχει και στο χρόνο εναλλαγής της προεδρίας. Σύμφωνα με έγγραφο της ελληνοκυπριακής πλευράς, στο οποίο γίνεται αξιολόγηση των συζητήσεων, που προηγήθηκαν στις ομάδες εργασίας, οι συγκλίσεις έχουν διαπιστωθεί στα ακόλουθα:

-- Στις αρμοδιότητες της κεντρικής κυβέρνησης θα περιλαμβάνονται οι τομείς: Εξωτερικές σχέσεις, Ζητήματα ΕΕ, Ιθαγένεια, Κεντρική Τράπεζα, Διεθνής ναυτιλία, Αεροπλοΐα, Υφαλοκρηπίδα, Χωρικά ύδατα, Φυσικοί πόροι.

-- Τα «συνιστώντα κράτη ή συνιστώσες πολιτείες» δε θα έχουν απεριόριστα δικαιώματα σύναψης διεθνών συνθηκών με τρίτα κράτη και αυτές θα περιορίζονται μόνο στους τομείς του πολιτισμού και του εμπορίου.

-- Στη Δικαιοσύνη συμφωνήθηκε ότι θα κατοχυρωθεί η ανεξαρτησία της. Η ελληνοκυπριακή πλευρά ζητεί να αποκλειστεί η συμμετοχή ξένων δικαστών. Οι Τουρκοκύπριοι το συζητούν, νοουμένου ότι οι αποφάσεις δε θα εξαρτώνται από την ελληνοκυπριακή πλειοψηφία.

-- Επίσης, καταγράφηκε σύγκλιση σε ό,τι αφορά τις προηγούμενες πράξεις της «Τουρκικής Δημοκρατίας Βορείου Κύπρου». Δε θα ισχύουν όσες πράξεις είναι αντίθετες με τη συνολική διευθέτηση και όσες αφορούν θέματα ιθαγένειας, μετανάστευσης, περιουσιών και άλλα ζητήματα που ρυθμίζονται στη συνολική διευθέτηση. Δηλαδή, δε θα ισχύει η «ιθαγένεια» των εποίκων, ούτε οι «τίτλοι» σε ελληνοκυπριακές περιουσίες.

Η πιο σημαντική διαφωνία αφορά την κατανομή των εξουσιών στην εκτελεστική εξουσία.

Η ελληνοκυπριακή πλευρά υπέβαλε πρόταση για προεδρικό πολίτευμα με πρόεδρο, αντιπρόεδρο και υπουργικό συμβούλιο. Ο πρόεδρος και ο αντιπρόεδρος να εκλέγονται απευθείας από το λαό με κοινό ψηφοδέλτιο και με εγγυημένα ποσοστά ψηφοφόρων των δύο κοινοτήτων. Δηλαδή, για να εκλεγεί κανείς πρόεδρος ή αντιπρόεδρος να χρειάζεται ένα μίνιμουμ ποσοστό ψήφων της άλλης κοινότητας.

Η τουρκοκυπριακή πλευρά απορρίπτει την πρόταση αυτή και εισηγείται Προεδρικό Συμβούλιο, αλλά με πρόεδρο και αντιπρόεδρο οι οποίοι θα εκλέγονται από τη Βουλή, με πανίσχυρες εξουσίες, που να μπορούν να παραγνωρίζουν ακόμα και ομόφωνες αποφάσεις του Συμβουλίου. Επίσης, ζητούν εκ περιτροπής προεδρία και αναλογία 3:2 ή 5:4 στο Συμβούλιο, που είναι πολύ πέραν των ποσοστώσεων που προβλέπονται από τις κατά καιρούς προτάσεις των ΗΕ.

Στη νομοθετική εξουσία η τουρκοκυπριακή πλευρά ζητά 30% αντί 25% ποσοστό συμμετοχής και ειδικές πλειοψηφίες στην Κάτω Βουλή.

Οι Τουρκοκύπριοι επιμένουν στην κυριαρχία της πολιτείας τους στο επίπεδο των αρμοδιοτήτων της, δηλαδή στην εσωτερική κυριαρχία, ενώ δεν έχουν τοποθετηθεί στην απόρριψη της εδαφικής ακεραιότητας των συνιστωσών πολιτειών από την ελληνοκυπριακή πλευρά.

Στην ομοσπονδιακή αστυνομία διεκδικούν ισότητα σε όλες τις βαθμίδες.

Ο κυβερνητικός εκπρόσωπος Στέφανος Στεφάνου δήλωσε ότι οι μέχρι τώρα διεργασίες στο θέμα της διακυβέρνησης έχουν δημιουργήσει βάση για διάλογο. Χρειάζεται, όμως, τόνισε, ακόμα πολλή δουλειά και ο δρόμος είναι μακρύς. Ο κύριος Στεφάνου είπε πως υπάρχει συναντίληψη για εναλλασσόμενη προεδρία, αλλά τίποτα δε θα θεωρείται συμφωνημένο, εάν δεν επιτευχθεί συνολική συμφωνία για λύση.

Συνεχίζεται η προσπάθεια και μετά από τη χτεσινή συνάντηση που είχε ο Μάθιου Νίμιτς με τους εκπροσώπους Ελλάδας και ΠΓΔΜ στη Νέα Υόρκη για την εξεύρεση λύσης στο θέμα της ονομασίας, πριν τον ερχόμενο Νοέμβρη και τις αμερικανικές εκλογές.

Χτες μετά τη συνάντηση, ο ίδιος ο Μ. Νίμιτς δήλωσε στους δημοσιογράφους ότι έδωσε νέες ιδέες που περιέχουν καινούρια στοιχεία και τα οποία περιλαμβάνουν ιδέες που του έχουν δώσει οι δύο πλευρές. Δήλωσε, επίσης, ότι θα πραγματοποιήσει χωριστές συναντήσεις με τους πρέσβεις των δύο χωρών και θα περιμένει τις προκαταρκτικές απαντήσεις των συνομιλητών του. Ο Μ. Νίμιτς πρόσθεσε, επίσης, ότι σε μερικές βδομάδες θα πραγματοποιηθούν νέες συναντήσεις, ενώ διευκρίνισε ότι δεν είναι δικό του θέμα, αν θα γίνει κοινή συνάντηση των υπουργών Εξωτερικών των δύο χωρών.

Σε ανακοίνωση της Γραμματείας των Ηνωμένων Εθνών για το θέμα, επαναλαμβάνεται ότι ο Μάθιου Νίμιτς, στη χθεσινή κοινή συνάντηση των αντιπροσωπειών της Ελλάδας και της ΠΓΔΜ, έδωσε νέες ιδέες για το θέμα του ονόματος.

Συγκεκριμένα, η ανακοίνωση αναφέρει:

«Η κοινή συνάντηση μεταξύ του προσωπικού απεσταλμένου του Γενικού Γραμματέα, Μάθιου Νίμιτς, με τα μέρη ολοκληρώθηκε. Η συνάντηση περιλάμβανε μια διεξοδική συζήτηση όλων των στοιχείων του θέματος, αγγίζοντας το όνομα, τον τρόπο της χρήσης, θέματα ταυτότητας και άλλα συναφή. Ο κ. Νίμιτς παρουσίασε κάποιες αναθεωρημένες ιδέες, με βάση τις παλαιότερες. Οι ιδέες είχαν αναθεωρηθεί αφού λήφθηκαν υπόψη οι πληροφορίες (οι θέσεις των δυο πλευρών) από την τελευταία επίσκεψή του στην περιοχή. Ο κ. Νίμιτς ζήτησε από τα μέρη να εξετάσουν τις ιδέες ως πακέτο.

Ο κ. Νίμιτς πιστεύει ότι υπάρχουν δυνατότητες για μια δίκαιη και έντιμη λύση που πληροί τις βασικές απαιτήσεις και των δύο κρατών. Θα συναντηθεί με τα μέρη και πάλι σε λίγες βδομάδες».

Στο μεταξύ, σε ακρόαση που πραγματοποιήθηκε στην Επιτροπή Εξωτερικών Σχέσεων της Γερουσίας για την κύρωση των Πρωτοκόλλων προσχώρησης της Αλβανίας και της Κροατίας στο ΝΑΤΟ, ο βοηθός υπουργός Εξωτερικών για θέματα Ευρώπης και Ευρασίας Ντάνιελ Φριντ διέψευσε κατηγορηματικά την ύπαρξη αμερικανικού σχεδίου για την επίλυση του ζητήματος του ονόματος της ΠΓΔΜ. Ο Αμερικανός αξιωματούχος ανέφερε ότι η ΠΓΔΜ είναι σταθερός σύμμαχος των ΗΠΑ και η Ουάσιγκτον στήριξε την υποψηφιότητά της για ένταξη στο ΝΑΤΟ στη Σύνοδο Κορυφής του Βουκουρεστίου, αλλά δεν έλαβε τελικά πρόσκληση για ένταξη λόγω της εκκρεμότητας του ονόματος, το οποίο χαρακτήρισε σοβαρό ζήτημα. Πρόσθεσε ότι διανύουμε περίοδο εντατικών διαβουλεύσεων για την επίλυση του ζητήματος και αναγνώρισε ότι η μόνη διαδικασία που υπάρχει είναι των Ηνωμένων Εθνών, υπογραμμίζοντας ότι δεν υπάρχει αμερικανικό σχέδιο για λύση.

Κατέληξε, λέγοντας ότι οι ΗΠΑ στηρίζουν πλήρως τις προσπάθειες του μεσολαβητή του ΟΗΕ Μάθιου Νίμιτς, καθώς η Ουάσιγκτον επιθυμεί λύση το ταχύτερο δυνατό.