Οι καταναλωτές, οι εργαζόμενοι και οι οικογένειές τους, οι μικροί επαγγελματίες, οι αγρότες, βρίσκονται αντιμέτωποι με «άλματα» στην τιμή της ηλεκτρικής ενέργειας. Ομως η «απελευθέρωση» δεν είναι μόνο οι ανατιμήσεις των τιμολογίων. Κακές, κάκιστες είναι αυτές, αλλά ακόμη χειρότερα, «απελευθέρωση» είναι και η πλήρης παράδοση του τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας στον έλεγχο του μεγάλου κεφαλαίου και ειδικότερα των λίγων ευρωπαϊκών μεγαθηρίων που καθορίζουν τις εξελίξεις. Η «απελευθέρωση» είναι μια νέα πραγματικότητα, όπου το ηλεκτρικό ρεύμα θα αντιμετωπίζεται ως εμπόρευμα και όχι ως κοινωνικό αγαθό, αποκλειστικά ως μέσο κερδοσκοπίας.

Ακριβώς αυτές οι «σκοτεινές» προοπτικές, οι οποίες συνοδεύονται και από τα έμπρακτα παραδείγματα, είτε της Καλιφόρνιας όπου κατέρρευσε το σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας λόγω μη συντήρησης, είτε της Βρετανίας όπου οι τιμές έχουν εκτιναχτεί, συνομολογούν στην ανάγκη άμεσης αντίδρασης από τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα. Ταυτόχρονα, αναδεικνύουν τη σημασία της συνολικής, υπέρ των λαϊκών συμφερόντων, πρότασης του ΚΚΕ για το ενεργειακό ζήτημα. Ενιαίος φορέας ενέργειας, αποκλειστικά δημόσιος, ενταγμένος στο πλαίσιο της λαϊκής οικονομίας, ο οποίος θα μπορεί να εγγυηθεί μακροχρόνιο ενεργειακό σχεδιασμό, που θα συνυπολογίζει τις πραγματικές ανάγκες και θα επιδιώκει την καλύτερη συνδυαστική εκμετάλλευση όλων των εγχώριων πρώτων υλών και πηγών ενέργειας, είναι τα βασικά στοιχεία αυτής της πρότασης, που μπορεί να πολλαπλασιάσει το όφελος και την προστασία των εργαζομένων.

Αναμφισβήτητα, το επιχειρησιακό σχέδιο της ΔΕΗ για την περίοδο 2009 - 2014, με τις περικοπές λειτουργικού κόστους που προβλέπει, οι οποίες αναμένεται να πλήξουν και την υποδομή της Επιχείρησης και τους εργαζόμενους σ' αυτή και τα λαϊκά νοικοκυριά, αποτελεί την πιο πρόσφατη σημαντική παρέμβαση στην «απελευθερωμένη» αγορά ηλεκτρικής ενέργειας. Με προκλητικές προτάσεις για την ανατίμηση των τιμολογίων, που είναι ακόμη περισσότερο επικίνδυνες λόγω της διαχρονικής «λογικής» στην τιμολογιακή πολιτική που τις διακρίνει, το σχέδιο αντιπροσωπεύει την προσπάθεια της ΔΕΗ να αποδεσμευτεί ολοκληρωτικά από το δημόσιο παρελθόν της. Η κάλυψη κάθε κόστους, η αποδέσμευση από «κοινωνικές υποχρεώσεις», η διασφάλιση σημαντικής κερδοφορίας, η υποστήριξη επενδύσεων που ξεφεύγουν από το σκοπό της ηλεκτροδότησης της χώρας, είναι μερικές από τις συνιστώσες του σχεδίου. Το επενδυτικό σχέδιο κινείται στα 13,5 δισ. ευρώ για τα επόμενα 6 χρόνια και η επιλεγμένη από την κυβέρνηση διοίκηση Αθανασόπουλου δηλώνει αποφασισμένη να το υλοποιήσει, παρά το τεράστιο μέγεθός του. Η πρόσφατη δήλωση πλήρους υποστήριξης του επενδυτικού προγράμματος από τον νέο υπουργό Ανάπτυξης, Κ. Χατζηδάκη, έδωσε επιπλέον «φτερά» στη διοίκηση της Επιχείρησης.

Πρόσφατη είναι και η θεσμική παρέμβαση της κυβέρνησης στο ζήτημα της ηλιακής ενέργειας. Για άλλη μια φορά οι μεγάλες εταιρείες δέχονται ένα βολικό «σπρώξιμο». Λίγους μήνες πριν είχε «παγώσει» το σχετικό πρόγραμμα ανάπτυξης των φωτοβολταϊκών, καθώς η Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας δέχτηκε μέσα σε σύντομο χρονικό διάστημα χιλιάδες αιτήσεις, που αντιστοιχούν σε χιλιάδες MW ισχύος, τα οποία ξεπέρασαν κατά πολύ τα όρια που είχε θέσει το υπουργείο Ανάπτυξης. Μπλόκαρε το σύστημα, αλλά κινδύνεψε και η «αναπτυξιακή» πολιτική της κυβέρνησης. Οι λίγες μεγάλες εταιρείες που κινήθηκαν αποφασισμένες να εκμεταλλευτούν την 20ετή εγγύηση αγοράς της παραγόμενης ενέργειας στην ιδιαίτερα υψηλή τιμή που έχει καθοριστεί, βρήκαν μπροστά τους ένα «τείχος» υποψήφιων παραγωγών, ιδιοκτητών μικρών κτημάτων και οικοπέδων που πίστεψαν ότι θα μπορούσαν να «πιάσουν την καλή». Με τις νέες ρυθμίσεις, θα εξεταστούν τελικά όλες οι αιτήσεις από τη ΡΑΕ. Ωστόσο, θα ισχύσει νέο σύστημα κινήτρων. Σύμφωνα με αυτό, όσο περισσότερο καθυστερήσει η ενεργοποίηση του έργου για το οποίο έχει λάβει έγκριση ο επενδυτής, τόσο θα μειώνεται και η εγγυημένη τιμή αγοράς της ενέργειας! Οι μεγάλες επιχειρήσεις, με την εμπειρία, το εξειδικευμένο προσωπικό, με τους πλήρεις φακέλους και τη μεγάλη οικονομική επιφάνεια, ευνοούνται καταφανώς.

Τελευταία, η κυβέρνηση προώθησε μια ακόμη ρύθμιση που συνιστά τη δημιουργία μιας νέας, επιμέρους αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας. Αφορά την ένταξη στο σύστημα ηλεκτρικής ενέργειας μονάδων «ταχείας επέμβασης» για τα επόμενα δύο χρόνια. Καθορίζει τη δυνατότητα του ΔΕΣΜΗΕ να υπογράφει συμβάσεις «διαθεσιμότητας ισχύος» για αεριοστροβιλικούς σταθμούς έως 150MW ισχύος, προκειμένου εάν χρειαστεί να μπουν πολύ γρήγορα τους θερινούς μήνες σε λειτουργία τέτοιες μονάδες που θα το «σώσουν». Για να γίνει αυτό, ορίζονται συνοπτικές διαδικασίες και ένα σημαντικό οικονομικό αντάλλαγμα. Το ελάχιστο εγγυημένο έσοδο του ιδιοκτήτη της μονάδας σε αυτές τις περιπτώσεις, από την πώληση του ρεύματος στο σύστημα, θα είναι 70.000 ευρώ ανά MW για κάθε χρόνο και επί 3 χρόνια, χωρίς να υπολογίζεται το μεταβαλλόμενο κόστος και κυρίως το κόστος καυσίμου.

Σημαντικές ρυθμίσεις εισάγονται για τη γεωθερμία. Τα υφιστάμενα χρονικά όρια για την εκμετάλλευση κοιτασμάτων αυξάνονται, τουλάχιστον κατά 5 χρόνια. Το δικαίωμα έρευνας συνοδεύεται πλέον και με το δικαίωμα εκμετάλλευσης. Στις περιπτώσεις που δύο κοιτάσματα είναι κοντινά δίνεται η δυνατότητα να θεωρηθούν ένα κοίτασμα, στη βάση της υπόνοιας ότι μπορεί να συνδέονται υπογείως, οπότε εφαρμόζεται μία διαδικασία. Ακόμη περισσότερο, δίνεται «λευκή επιταγή» στα υπουργεία Οικονομίας και Ανάπτυξης να καθορίσουν με υπουργικές αποφάσεις τα κίνητρα για τους υποψήφιους επενδυτές!

Το υπουργείο Ανάπτυξης έχει προαναγγείλει μία ακόμη δέσμη ρυθμίσεων που θα προωθηθούν άμεσα, αφού ενημερωθεί και η νέα ηγεσία. Ακόμη μια επιμέρους αγορά, η οποία προετοιμάζεται εδώ και χρόνια, βρίσκει το «δρόμο» της δημιουργίας. Πρόκειται για το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας των Επιχειρήσεων Παροχής Ενεργειακών Υπηρεσιών και της Χρηματοδότησης Από Τρίτους. Μια επιχείρηση θέλει να εφαρμόσει σύστημα εξοικονόμησης ενέργειας. Μία από τις εταιρείες αυτές θα αναλαμβάνει το τεχνικό μέρος, την κατασκευή, λειτουργία και συντήρηση της νέας εγκατάστασης, θα εγγυάται το όφελος και θα αμείβεται με ποσοστό από τη δαπάνη που θα εξοικονομεί η επιχείρηση. Οι δυνατότητες είναι απεριόριστες, αφού σύμφωνα με όσα διαρρέουν, μια τέτοια εταιρεία, απευθείας ή για λογαριασμό τρίτου που θα εισφέρει το απαραίτητο κεφάλαιο, θα μπορεί ακόμη και να αναλάβει τη συνεκμετάλλευση μιας ηλεκτροπαραγωγικής μονάδας, στο πλαίσιο εργασιών που θα αναλάβει σε αυτήν!!!

Οι κυβερνήσεις του δικομματισμού συνομολόγησαν τα τελευταία χρόνια στην πολιτική «απελευθέρωσης» και στην πρακτική παραγωγικής απαξίωσης της ΔΕΗ. Το ηλεκτρικό Σύστημα απειλείται διαρκώς από την οριακή κάλυψη των ενεργειακών αναγκών προκειμένου να δημιουργηθεί τεχνητά, «χώρος» για την είσοδο ιδιωτών παραγωγών. Η μονάδα των ΕΛΠΕ αρχικά και τελευταία η μονάδα φυσικού αερίου της «Μυτιληναίος», αποκομίζουν σημαντικά κέρδη εξαιτίας αυτής της πολιτικής. Η μονάδα αυτή ενεργοποιήθηκε το καλοκαίρι, αφού πρώτα είχε λυθεί από την κυβέρνηση το ακανθώδες ζήτημα της άδειας λειτουργίας της. Ξεκίνησε ως μονάδα που θα κάλυπτε τις ανάγκες της «Αλουμίνιον της Ελλάδος» και κατέληξε να πουλά ακριβά στο σύστημα, ενταγμένη στο χαρτοφυλάκιο της «Endesa Hellas», της εταιρείας που έχει συστήσει από κοινού με τους Ισπανούς ο όμιλος «Μυτιληναίος». Η ΔΕΗ αντέδρασε από την πρώτη στιγμή, δηλώνοντας ότι υποχρεώνεται από τα πράγματα να προμηθεύει με φτηνό ρεύμα την «Αλουμίνιον» και χάνει δεκάδες εκατομμύρια ευρώ. Μέσα στον περασμένο Οκτώβρη η κόντρα κορυφώθηκε με την ειδοποίηση ότι θα διακόψει την ηλεκτροδότηση της «Αλουμίνιον» επικαλούμενη την άρνησή της να δεχτεί ανατίμηση τιμολογίου κατά 10%.Πρόσφατα η πλευρά Μυτιληναίου επανέφερε εμμέσως το θέμα του κινδύνου να κλείσει η εταιρία και να χάσουν τη δουλιά τους οι εργαζόμενοι. Το αποτέλεσμα της πολιτικής της «απελευθέρωσης» είναι ότι σε κάθε περίπτωση χάνουν οι εργαζόμενοι. Εάν η ΔΕΗ εξασφαλίσει την ανατίμηση, θα αυξηθεί το μετοχικό κέρδος. Εάν η «Αλουμίνιον» την αποφύγει, η ΔΕΗ θα τα χρεώσει στα τιμολόγια...