Την ανάγκη χωρίς καμιά αναμονή, κανέναν εφησυχασμό, καμιά αυταπάτη, να οργανωθεί ενιαίος, αταλάντευτος, ταξικός αγώνας ενάντια στην πολιτική που αντιμετωπίζει τα δικαιώματα των εργαζομένων ως «κόστος» αναδεικνύει η ολοένα εντεινόμενη επίθεση ΕΕ - ΠΑΣΟΚ - ΝΔ. Η επίθεση εκείνων που ανησυχώντας για τα «ελλείμματα των δημόσιων ταμείων» και τα ελλείμματα των ταμείων των πολυεθνικών ρίχνουν το σύνθημα για νέα έφοδο στις εργατικές κατακτήσεις και ανάγκες. Εκείνων που δε δίνουν δεκάρα για τα «ελλείμματα» που προκαλεί στα λαϊκά νοικοκυριά η ανεργία και η υποαπασχόληση, βυθίζουν τις εργατικές οικογένειες στην ανέχεια, αφού όλο και περισσότεροι εργαζόμενοι δυσκολεύονται να ικανοποιήσουν βασικές ανάγκες.

Από αυτήν την άποψη, είναι ιδιαίτερα ελπιδοφόρες οι αγωνιστικές κινητοποιήσεις που έχουν ξεκινήσει οι εργαζόμενοι με προγράμματα stage σε όλη την Ελλάδα. Οι πανελλαδικές απεργιακές κινητοποιήσεις που έγιναν την περασμένη Πέμπτη και Παρασκευή έδειξαν την αποφασιστικότητά τους να αντιπαλέψουν την απόφαση της κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να πετάξει στο δρόμο πάνω από 30.000 εργαζόμενους, έχοντας τη στήριξη και των άλλων κομμάτων του ευρωμονόδρομου και της πλειοψηφίας της ΓΣΕΕ. Το δίκιο τους άλλωστε φάνηκε και από την προσπάθεια (τόσο των κομμάτων του ευρωμονόδρομου όσο και των αστικών ΜΜΕ) να παρουσιάζουν την κυβέρνηση με στάση βελτιωμένη. Ενώ βέβαια τίποτα δεν άλλαξε ως προς την απόφασή της να χτυπήσει με κάθε τρόπο το δικαίωμα των εργαζομένων σ' αυτό που ζητούν, δικαιούνται και προτάσσουν: σταθερή και μόνιμη εργασία. Αίτημα που καθόλου τυχαία «διέφυγε» της προσοχής πολλών.

Την ίδια στιγμή, δυναμώνει ο συντονισμός της δράσης, όπως έδειξαν οι πολύμορφες αγωνιστικές παρεμβάσεις σε διάφορες πόλεις, αλλά και η ίδια η συγκρότηση (στις 27 Οκτώβρη) της Πανελλαδικής Συντονιστικής Επιτροπής με στόχο να δυναμώσει ο αγώνας. Αυτό έσπευσε να δηλώσει και η παρουσία της Επιτροπής, τέσσερις μέρες μετά τη συγκρότησή της, στην πύλη της «ΦΑΓΕ», στο πλευρό των απεργών εργατών που αντιπαλεύουν την ασυδοσία του εργοδότη.

Την ίδια ανάγκη να δυναμώσει η κοινή πάλη ενάντια στον κοινό αντίπαλο αναδεικνύει και το ΠΑΜΕ που στηρίζει από την πρώτη στιγμή τον αγώνα των εργαζομένων με stage. Σ' αυτήν την κατεύθυνση, άλλωστε, οι ταξικές δυνάμεις αναλαμβάνουν πρωτοβουλίες για την ενημέρωση των εργαζομένων, καλούν σε κινητοποιήσεις σε σωματεία, όπως στους ΟΤΑ, αναδεικνύουν το ζήτημα του παραπέρα συντονισμού με όλους τους συμβασιούχους, με το σύνολο των εργαζομένων, ενάντια στην πολιτική που γεννά και τρέφει την ανεργία, που υπονομεύει τη μόνιμη και σταθερή εργασία μέσα από την επέκταση των ελαστικών μορφών απασχόλησης.

Ο «Ρ» συζητά με εργαζόμενους σε stage, καταγράφοντας τους λόγους που τους έβγαλαν στο δρόμο, αλλά και την πείρα που συσσωρεύεται, πολύτιμη για τη συνέχιση του αγώνα. Συνέχιση, για την οποία σήμερα θα συνεδριάσει και η Πανελλαδική Συντονιστική

Επιτροπή Αγώνα.

Η Χριστίνα, 30 ετών, κατάγεται από ένα χωριό της Αρτας. Οικογένεια αγροτική «με μηδενικό εισόδημα». Στα 18 της χρόνια ήρθε στην Αθήνα περνώντας στη σχολή Κοινωνιολογίας στην Πάντειο. Σήμερα βρίσκεται στο δεύτερο πτυχίο και, παράλληλα, κάνει μεταπτυχιακό στην κοινωνική πολιτική. Από τότε που ήρθε στην Αθήνα, πριν 12 χρόνια, αναγκάστηκε να δουλέψει για να μπορέσει να σπουδάσει. «Δούλευα - λέει- γιατί είχα ανάγκη για τις σπουδές. Με βοηθάει, βέβαια, και ο πατέρας μου. Μου πληρώνει το ενοίκιο... Τραγικό να είσαι 30 ετών και να σου πληρώνουν το ενοίκιο». Το βιογραφικό της πλούσιο. Πωλήτρια, σερβιτόρα, λαντζέρισσα, τηλεφωνήτρια, δημοσκοπήσεις, «ενοικιαζόμενη» για περίπου τρία χρόνια σε δημόσιους φορείς. Κάποια στιγμή έμεινε άνεργη, τρισήμισι χρόνια.

Ο Λυκούργος, 42 ετών, ξεκίνησε να δουλεύει από δέκα ετών. Στην αρχή στην οικογενειακή επιχείρηση και μετά σε άλλες δουλειές. Στην τελευταία έμεινε τέσσερα χρόνια και ύστερα μπήκε στην ανεργία για ενάμιση χρόνο.

Σε αυτές τις συνθήκες εργασιακής περιπλάνησης και πολύχρονης ανεργίας, η Χριστίνα και ο Λυκούργος κλήθηκαν κάποια στιγμή από τον ΟΑΕΔ να πάνε να δουλέψουν στον ΟΓΑ μέσω stage.

Οταν ειδοποίησαν τη Χριστίνα είχε περάσει ένας χρόνος από τότε που είχε κάνει την αίτηση. «Με πήρανε τηλέφωνο. Το είχα ξεχάσει, δεν κατάλαβα τι μου λέγανε. Νόμιζα ότι είχα διοριστεί κανονικά γιατί είχα κάνει τα χαρτιά μου παντού. Πάω και μου λένε stage. Τότε κατάλαβα. Μας πήραν για χαμάληδες. Διαβάζοντας τη σύμβαση για να την υπογράψω, πήγε το μάτι μου στα 30 ευρώ. Λέω καλά είναι. Αλλά βλέπω ότι δεν έχω ένσημα. Τελικά πήγα με την ελπίδα να έχω μια προϋπηρεσία γιατί στο Δημόσιο τη ζητάνε. Με βόλευε και το ωράριο για τις σπουδές μου. Νόμιζα ότι θα φεύγω στη μία. Δεν ήξερα ότι θα φεύγω στις τρεις και θα είμαι ράκος. Μετά από λίγο καιρό συνειδητοποιώ ότι έχω μια υποτυπώδη ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Οταν χρειάστηκε να νοσηλευτώ το πλήρωσα». Ούτε ο Λυκούργος είχε καταλάβει ότι θα δουλεύανε ανασφάλιστοι. «Οταν πήρα τη σύμβαση πήγα να ανανεώσω το βιβλιάριο του ΙΚΑ και τότε έμαθα ότι δεν ασφαλίζομαι για σύνταξη».

«Σύνολο 30 μήνες» λέει ο Λυκούργος. «Αρχίζει πλέον να κυκλοφορεί η αντίληψη "ρε, λες να...;" Αρχισα να μπερδεύομαι λίγο. Από τη μία δεν πολυπίστευα ό,τι κυκλοφορούσε σαν "ράδιο αρβύλα". Από την άλλη άρχισα να νιώθω πιο δυνατός. Οτι αποκτώ δικαιώματα. Οι πιο μεγάλοι γκρινιάζαμε για τις συνθήκες. Δεν μας άρεσε και τραβούσε σε μάκρος. Αλλά λέγαμε κάτι μπορεί να συμβεί. Βλέπαμε ότι η ανανέωση έγινε κολλητά και αρχίσαμε να ψάχνουμε νόμους. Το νούμερο αυτό του τάδε Προεδρικού Διατάγματος και πάει λέγοντας». Η Χριστίνα προσθέτει: «Με την ανανέωση την τρως τη φόλα. Νομίζεις ότι μπορεί να σε κρατήσουνε στο Δημόσιο».

Με ένα κενό μερικών μηνών ακολουθεί τρίτη ανανέωση της σύμβασης, διάρκειας 18 μηνών. Τα 500 ευρώ μηνιαία αμοιβή παραμένουν και είναι απορίας άξιον πώς ζουν οι εργαζόμενοι. «Δεύτερες δουλειές του ποδαριού» λέει η Χριστίνα. «Ο,τι υπάρχει θα με δεις μέσα. Εχω ξεχάσει καφέδες, ρούχα, εξόδους».

Ταυτόχρονα, ζουν με το άγχος του ενσήμου, της σύνταξης. Η Χριστίνα οργίζεται. «Τα πρώτα μου ένσημα τα κόλλησα 18 ετών. Και επειδή δουλεύω από τα 18 ξέρεις τι σκέφτομαι; Θα είμαι 65 ετών και θα λέω "δικαιούμαι σύνταξη γιατί δούλευα". Αλλά ένσημα για σύνταξη δεν θα έχω. Αυτό είναι το γαμώτο».

Η πολύχρονη ομηρία και η εξαθλίωση γέννησαν την ανάγκη για αντίδραση. Την άνοιξη του 2009 προχώρησαν με άλλους συναδέλφους τους στη συγκρότηση σωματείου. Δεν ήταν εύκολο. Είχαν γίνει και προηγουμένως προσπάθειες αλλά απέτυχαν.

Ο Λυκούργος θυμάται: «μαζευτήκαμε κρυφά, από στόμα σε στόμα, στο ισόγειο της Αβέρωφ. Υπήρχε μια κάποια "τρομοκρατία". Την πρώτη φορά δεν καταφέραμε τίποτα. Τη δεύτερη ήμασταν πιο πολλοί. Είχαμε το φόβο μην μπει κανείς μέσα και γι' αυτό είχαμε έτοιμη τη δικαιολογία: "ετοιμάζουμε έκπληξη για ένα συνάδερφο που έχει γενέθλια"».

Σήμερα, λίγους μήνες μετά, το σωματείο έχει μέλη τους 190 από τους 250 εργαζόμενους με stage. Oι μέχρι τώρα δικές τους κινητοποιήσεις, η κοινή δράση με τους συναδέλφους τους άλλων φορέων, η δημιουργία της Πανελλαδικής Συντονιστικής, τους πρόσθεσαν πολύτιμες εμπειρίες. Εμαθαν πολλά και μαθαίνουν ακόμα.

Ο Λυκούργος σχολιάζοντας την πολιτική που ασκήθηκε από την προηγούμενη κυβέρνηση της ΝΔ, επισημαίνει: «Είχαν τα stage για να παράγουν την πλέον φθηνή εργασία. Εξυπηρετούσε και το θέμα της ανεργίας» και προσθέτει για την απόφαση της σημερινής κυβέρνησης του ΠΑΣΟΚ να τους απολύσει: «Νόμιζαν ότι θα καθόμασταν. Νόμιζαν ότι αυτή η μερίδα ανθρώπων δεν θα αντιδράσει. Σου λέει: "Ποιος θα τους υποστηρίξει; Είναι μοναχοί και έρημοι. Είναι ήδη κουρασμένοι, τελειωμένοι. Είναι χωρίς λεφτά. Εξαθλιωμένοι. Εξαντλημένοι. Θα τους πετάξω και δυο τρεις ρετσινιές, θα μπερδέψω και τον κόσμο, θα πετάξω και ένα Παναγόπουλο μπροστά να πει δυο τρεις σαχλαμάρες. Και θα τους εξαφανίσω"».

Ομως οι εργαζόμενοι αντιδρούν. Σήμερα απαιτούν μόνιμη και σταθερή εργασία για όλους. Η Χριστίνα προσπαθεί να εξηγήσει το γιατί: «Θα το πω όπως το αισθάνομαι. Πλέον, ο κόσμος όλος πεινάει και θα βγει στο δρόμο. Δεν αντέχει άλλο αυτή την κατάσταση. Εγώ περιμένω αύριο (σ.σ. εννοεί την περασμένη Πέμπτη που έγινε η συγκέντρωση) να φωνάζουμε τόσο δυνατά που θα ακουστούμε στον ουρανό. Ξεκινάει από την καρδιά σου. Δεν θα πάω στο βουλευτάκο να τον γλείψω. Γιατί θέλουμε την αξιοπρέπεια στη ζωή μας. Θέλουμε αξιοπρέπεια, που την αξίζουμε και δεν παρακαλάμε. Αξιοπρέπεια θέλω και δουλειά. Δε βγήκα να ζητιανέψω».

Ο Λυκούργος μας λέει: «Νιώθω το εξής. Με είχαν ένα σκλάβο. Με χρησιμοποίησαν, μου τη φέρανε. Και οι τωρινοί θέλουν να σβήσουν και τα ίχνη. Να μας πετάξουν από τη μέση για να κάνουν κάτι άλλο, χειρότερο. Εγώ τώρα που έχω φτάσει κολλημένος στον τοίχο και μου λες πως ζω και πως τα βγάζω πέρα, δεν έχω να χάσω τίποτα. Σηκώνομαι πάνω μπας και δει και κάποιος άλλος και ξεσηκωθεί. Θέλω να τους σπάσω τη βιτρίνα για να δείξω τι υπάρχει από πίσω. Ο κάθε άνθρωπος, ο πιο μικρός, μπορεί να μην είναι μορφωμένος, μπορεί, όμως, με τα έργα του να ζωγραφίσει ένα μικρό κομματάκι της ιστορίας. Δεν είμαστε τα χαζά παιδιά των stage, όπως μας θεωρούν».

Η συζήτηση είχε τραβήξει σε μάκρος, σχεδόν τέσσερις ώρες. Θα μπορούσε να συνεχιστεί άλλες τόσες. Ομως κόντευαν μεσάνυχτα. Οι απεργοί, πλέον, έπρεπε να ξεκουραστούν. Λίγες ώρες αργότερα στο κέντρο της Αθήνας χιλιάδες εργαζόμενοι με stage από κάθε μεριά της χώρας βροντοφώναζαν: «Θέλουμε δουλειά και όχι ομηρία. Τα stage είναι σύγχρονη δουλεία».

Μόνιμη και σταθερή δουλειά για όλους με πλήρη δικαιώματα.

Ο καπιταλισμός δεν μπορεί να εξασφαλίσει το δικαίωμα αυτό. Οι κυβερνήσεις του κεφαλαίου ασκούν πολιτικές που συρρικνώνουν διαρκώς τον αριθμό των εργαζομένων με μόνιμη και σταθερή εργασία. Αναδιαρθρώνοντας ολοκληρωτικά τις εργασιακές σχέσεις, χτυπούν τις κατακτήσεις των εργαζομένων. Στόχος τους είναι η αύξηση της κερδοφορίας των κεφαλαιοκρατών, των λίγων, κάτι που απαιτεί τη μείωση της τιμής της εργατικής δύναμης. Απαιτεί το πετσόκομμα των εργατικών δικαιωμάτων, που όσοι αγωνιούν για την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων τα βαφτίζουν «κόστος». Η τάξη που σήμερα έχει την εξουσία, οι κεφαλαιοκράτες, ούτε μπορούν ούτε και θέλουν εργάτες που δουλεύουν με πλήρη δικαιώματα, εργάτες που πηγαίνουν στη δουλειά τους όχι με «βαριά καρδιά», αλλά γνωρίζοντας ότι ο καρπός του έργου θα επιστρέψει σ' αυτούς και τα παιδιά τους, δε θα κλειστεί στις τσέπες των εκμεταλλευτών τους. Δε θέλουν εργάτες με ελεύθερο χρόνο, με τα απαραίτητα για μια αξιοπρεπή ζωή μεροκάματα, με λόγο στο περιεχόμενο και τις συνθήκες της εργασίας τους, έτσι ώστε αυτές να υπηρετούν τις ανάγκες τις δικές τους, αλλά και όλης της κοινωνίας. Οι κεφαλαιοκράτες και οι υπηρέτες τους όταν μιλούν για δουλειά εννοούν εργασία με όρους δουλείας, απόλυτα προσαρμοσμένους στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας.

• Μιλούν πολλοί για «αξιοκρατία». Ποιος και πώς ορίζει την αξιοκρατία; Αξιοκρατία για ποιο πράγμα; Στον καπιταλισμό, όπου δεν μπορούν όλοι να εργαστούν, η «αξιοκρατία» χρησιμοποιείται για να δικαιολογηθεί η ανεργία και να μεταφερθεί η ευθύνη στον ίδιο τον άνεργο. Αυτό γίνεται χειροπιαστό στους διαγωνισμούς του Δημοσίου. Οι αιτήσεις συμμετοχής είναι εκατονταπλάσιες από τις θέσεις εργασίας. Ο,τι κριτήριο και να χρησιμοποιηθεί, κανείς δεν μπορεί να ισχυριστεί ότι οι χιλιάδες που αποκλείστηκαν ήταν λιγότερο άξιοι από τους λίγους τυχερούς. Ομως στους αποτυχόντες μένει ότι αυτοί φταίνε γιατί «το σύστημα είναι αξιοκρατικό».
• Μιλούν πολλοί για «πάγιες και διαρκείς ανάγκες». Ποιος και πώς καθορίζει τις ανάγκες; Στον καπιταλισμό αυτές οι ανάγκες είναι οι ανάγκες του αστικού κράτους, δηλαδή των πολυεθνικών.
• Μιλούν πολλοί για «ρουσφέτια». Κανείς τους όμως δε λέει ότι οι πελατειακοί μηχανισμοί πατάνε στην ανάγκη του εργαζόμενου να γλιτώσει απ' την ανεργία και υπάρχουν για να αθωώνουν τις κεντρικές συνειδητές πολιτικές επιλογές των κυβερνήσεων του κεφαλαίου. Εκείνων που εγκλωβίζουν τους εργάτες στην ανεργία, την υποαπασχόληση και την ομηρία, επιδιώκοντας να εξαργυρώσουν με την υποταγή τους μερικές μέρες δουλειάς για την οποία αμείβονται με ψίχουλα και δεν κολλάνε ένσημα.