Την περαιτέρω πρόσδεση των ελληνικών ενόπλων δυνάμεων στις επιλογές του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ εξυπηρετεί, τόσο το εξοπλιστικό τους πρόγραμμα, όσο και «η αμυντική στρατιωτική αναθεώρηση», τα οποία παρουσίασε χτες στην Επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας της Βουλής ο υπουργός Αμυνας Α. Τσοχατζόπουλος.

Ο υπουργός αναφέρθηκε και στις τελευταίες εξελίξεις στο Κυπριακό με τις προκλήσεις του Ντενκτάς, σημείο στο οποίο σημειώθηκε διαφοροποίηση του πρώην υπουργού Παιδείας Γερ. Αρσένη, ο οποίος χαρακτήρισε «υπερβολικά ήπια την ελληνική αντίδραση».

Ο Α. Τσοχατζόπουλος, όχι μόνο δεν αρνήθηκε ότι οι εξοπλισμοί και η αμυντική αναθεώρηση εξυπηρετούν τις ανάγκες του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ, αλλά, απαντώντας σε σχετική ερώτηση του βουλευτή του ΚΚΕ Αντ. Σκυλλάκου, είπε ότι η Ελλάδα διεκδικεί τη συμμετοχή των Ενόπλων Δυνάμεων της χώρας στη λειτουργία οργανισμών, όπως το ΝΑΤΟ και η ΔΕΕ και ειδικότερα σε θεσμούς «ευρωπαϊκούς». Ανακοίνωσε ότι μέχρι το 2003 θα έχει δημιουργηθεί ο «Ευρωστρατός» με δύναμη 60.000 ανδρών, που θα παρεμβαίνει σε «εστίες κρίσης» και ισχυρίστηκε ότι αποτελεί «εθνικό συμφέρον» η συμμετοχή της χώρας σε αυτόν τον στρατό.

Αναφερόμενος στα Ελληνοτουρκικά, είπε ότι η Συμφωνία του Ελσίνκι για την «ευρωπαϊκή πορεία» της Τουρκίας δεν αντιμετωπίζει ευθέως τις απαιτήσεις της στο Αιγαίο, αφού η Τουρκία δεν κάνει πίσω σε τίποτα. Επιτυγχάνεται, είπε, ένα κλίμα ύφεσης και τόνισε ότι δεν υπάρχει θέμα πολιτικής διαπραγμάτευσης μεταξύ των δύο χωρών, ούτε άμεσα, ούτε έμμεσα. Ως παράδειγμα ακαμψίας της Τουρκίας, ανέφερε την τελευταία προκλητική ενέργεια του Ντενκτάς στην Κύπρο, εκτιμώντας ότι πλέον «μπαίνουμε με δυσμενέστατους όρους στο Γ` γύρο συνομιλιών για το Κυπριακό». Ταυτόχρονα όμως, είπε ότι δεν πρέπει να αναβαθμιστεί η σημασία της ενέργειας αυτής, τονίζοντας ότι ο Ενιαίος Αμυντικός Χώρος Ελλάδας - Κύπρου πατάει σε σταθερό έδαφος. Το «κλειδί», είπε, για την Κυπριακή Δημοκρατία είναι να διεκδικήσει η Ελλάδα τα όσα προβλέπει η Συμφωνία του Ελσίνκι για ένταξη της Κύπρου στην ΕΕ, άσχετα με την επίλυση του πολιτικού προβλήματος.

Ο Α. Τσοχατζόπουλος ασχολήθηκε και με τις εξελίξεις στην πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, λέγοντας ότι για τη γειτονική χώρα «προκύπτουν εκ νέου όροι ασφαλείας», αφού ο αλβανικός εθνικισμός και αλυτρωτισμός δημιουργεί προβλήματα, τόσο στην ΠΓΔΜ, όσο και στο Κόσσοβο. Με βάση τα παραπάνω, είπε ότι «είναι ώριμη» μία καθαρή απάντηση επί της ουσίας στις σχέσεις με τη γειτονική χώρα, καθώς διαμορφώνονται συνθήκες για συνομιλίες. Εσπευσε δε να διευκρινίσει ότι δε θέλει να φανεί ότι με αυτήν την άποψη εκμεταλλεύεται την κρίση στην ΠΓΔΜ, λέγοντας ότι θέλει την ανεξαρτησία της γείτονος και την ένταξή της στην ΕΕ.

Αναφερόμενος στη Γιουγκοσλαβία, ο υπουργός Αμυνας είπε μεν ότι η Ελλάδα δε θέλει να υπεισέλθει στα σχέδια για πολιτική αλλαγή στη χώρα, αλλά την ίδια στιγμή ομολόγησε την εμπλοκή σε αυτά, λέγοντας ότι η κυβέρνηση υποστηρίζει το γιουγκοσλαβικό λαό που «ζητάει δημοκρατία».

Απαντώντας σε ερώτηση για την αποχώρηση του ελληνικού στρατιωτικού τμήματος από την Αλβανία, είπε ότι θα γίνει σε τρεις ή τέσσερις βδομάδες, αφού αυτό ολοκλήρωσε το έργο του (μας κόστισε αρκετά δισ. δρχ., είπε), που ήταν η εκπαίδευση του αλβανικού στρατού και υποστήριξη των προσφύγων από το Κοσσυφοπέδιο. Μένουν, συνέχισε, κάποια έργα σε εκκρεμότητα (Δυρράχιο, αεροδρόμιο, Αργυρόκαστρο), αλλά, εάν θέλουν οι Αλβανοί να γίνουν, πρέπει να υπογραφεί νέα σύμβαση ανάμεσα στα δύο στρατιωτικά επιτελεία.

Ο Α. Τσοχατζόπουλος είπε ότι απέστειλε στους πολιτικούς αρχηγούς επιστολή, με την οποία τους καλεί να αποδεχτούν την Επιτροπή Εξωτερικών και Αμυνας ως «διακομματικό πεδίο συζήτησης των αμυντικών θεμάτων» και ανακοίνωσε ότι τον Οκτώβρη θα κατατεθεί το νομοσχέδιο για τους επαγγελματίες στρατιώτες, με το οποίο, μεταξύ άλλων, θα βοηθηθεί και η μείωση της θητείας κατά έξι μήνες σε διάστημα τριών χρόνων.

Για το εξοπλιστικό πρόγραμμα, επανέλαβε τις ήδη εξαγγελθείσες αγορές (Γιουροφάιτερ, F-16, υποβρύχια) και είπε ότι, τόσο η ΕΑΒ, όσο και η ΕΛΒΟ θα ιδιωτικοποιηθούν, αφού αναζητείται στρατηγικός επενδυτής και, μάλιστα, για τη δεύτερη προβλέπεται ότι ο «επενδυτής» θα μπορέσει να αποκτήσει και την απόλυτη πλειοψηφία.

Με τη φράση «λίγη σκληράδα στην άσκηση της εξωτερικής πολιτικής θα μας κάνει καλό», ο Γερ. Αρσένης διαφοροποιήθηκε εν μέρει από την ακολουθούμενη κυβερνητική πολιτική, τονίζοντας ότι ήταν «υπερβολική ήπια η ελληνική αντίδραση στην πρόκληση Ντενκτάς». Είπε ότι δε θα έπρεπε να γίνει ο Γ` γύρος συνομιλιών για το Κυπριακό, εάν προηγουμένως ο Ντενκτάς δεν υποχωρούσε από την τελευταία πρόκληση και ζήτησε να υπάρξει «ανταποδοτικότητα» στη στήριξη της ΠΓΔΜ με υποχώρησή της στο θέμα του ονόματος.

Η βασική μας αντίθεση στα όσα είπε ο υπουργός είναι στο αν αυτά που εξαγγέλλονται εξυπηρετούν τις πραγματικές αμυντικές δαπάνες της χώρας ή συμβάλλουν σε σκοπούς του ΝΑΤΟ, των ΗΠΑ και της ΕΕ, τόνισε, σε παρέμβασή του, ο βουλευτής του ΚΚΕ Αντ. Σκυλλάκος. Φάνηκε, υπογράμμισε, ότι, τόσο η αμυντική στρατιωτική αναθεώρηση, όσο και το εξοπλιστικό πρόγραμμα συμβαδίζουν με το νέο αμυντικό δόγμα του ΝΑΤΟ, που προβλέπει επεμβάσεις εκτός συνόρων με το πρόσχημα της διαχείρισης των κρίσεων, κάτι που θα κάνει και ο «ευρωπαϊκός στρατός».

Ζήτησε δε από τον υπουργό να ανακοινώσει κατά πόσο θα επιβαρυνθεί ο προϋπολογισμός τα επόμενα χρόνια από τους εξοπλισμούς. Ο Α. Τσοχατζόπουλος ισχυρίστηκε ότι υπάρχει «σταθεροποίηση του κόστους ως επιβάρυνση του προϋπολογισμού» στο 3,8% του ΑΕΠ.

Η προεδρεύουσα της ΕΕ στο τρέχον εξάμηνο Γαλλία απέφυγε χτες να καταδικάσει τις τουρκικές προκλήσεις στην Κύπρο, γεγονός που περιγράφει το δυσμενές για την ελληνική πλευρά, «κλίμα», μέσα στο οποίο θα εξελιχθεί η συζήτηση για το Κυπριακό στη Γενεύη.

Η Γαλλική Προεδρία να καταδικάσει την ενέργεια των τουρκικών στρατευμάτων, να προωθήσουν τις θέσεις τους κατά 200 μέτρα στη ζώνη μεταξύ ελεύθερης και κατεχόμενης Κύπρου. Κατά τη διάρκεια συζήτησης στην Ολομέλεια του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου στο Στρασβούργο, ο Γάλλος υπουργός Ευρωπαϊκών Υποθέσεων, Πιερ Μοσκοβισί, περιορίστηκε να υπενθυμίσει τα σχετικά ψηφίσματα των Ηνωμένων Εθνών, που ζητούν σεβασμό της κυριαρχίας της Κύπρου. "Βεβαίως, πρόκειται για μια υποψήφια χώρα και θα πρέπει να έχει σχέσεις καλής γειτονίας με τους γείτονές της", είπε ο Γάλλος υπουργός, προσθέτοντας ότι "το Συμβούλιο που υποστηρίζει τις προσπάθειες του γγ του ΟΗΕ απέναντι στην Τουρκία επιθυμεί να επιτύχουν οι συζητήσεις αυτές για μια δίκαιη επίλυση του Κυπριακού θέματος".

Εν τω μεταξύ σχεδόν μια ώρα κράτησε η συνάντηση του Προέδρου της Δημοκρατίας Γλαύκου Κληρίδη με τον Βρετανό εκπρόσωπο για το Κυπριακό σερ Ντέιβιντ Χάνεϊ, μετά το πέρας της οποίας δεν έγιναν δηλώσεις. Ο κ. Χάνεϊ είπε χαρακτηριστικά στους δημοσιογράφους "δεν πρόκειται να πω απολύτως τίποτε. Τα χείλη μου είναι σφραγισμένα".

Μετά τη συνάντησή του με τον ΓΓ του ΟΗΕ ο πρόεδρος Κληρίδης δεν έκανε δηλώσεις σεβόμενος τη σχετική συμφωνία που υπάρχει.

Αντίθετα, σε δηλώσεις προέβη μετά την πρώτη συνάντησή του με τον ΓΓ του ΟΗΕ Κόφι Ανάν, ο Ραούφ Ντενκτάς, ισχυριζόμενος ότι η τουρκοκυπριακή πλευρά είναι "πάρα πολύ καλά προετοιμασμένη" για τις συνομιλίες και έχει ετοιμάσει εργασία για 15 θέματα.

Μιλώντας μετά τη συνάντηση, που διήρκεσε σχεδόν μία ώρα, ο κ. Ντενκτάς είπε ότι η πλευρά του ενδιαφέρεται πολύ για σοβαρές διαπραγματεύσεις.

"Είχαμε μια πολύ χρήσιμη συνάντηση με το ΓΓ και αρχίζουμε αύριο με τον κ. ντε Σότο", είπε. Επέκρινε τα ελληνικά ΜΜΕ γιατί, όπως είπε, "συνεχώς ισχυρίζονται ότι δεν είμαστε σοβαροί σε αυτές τις συνομιλίες." "Ετσι, ενημέρωσα το ΓΓ ότι έχουμε φέρει τα αποτελέσματα μιας πάρα πολύ καλής προετοιμασίας, που καλύπτει 15 κεφάλαια εργασίας και ότι ενδιαφερόμαστε πάρα πολύ για σοβαρές διαπραγματεύσεις. Ελπίζουμε ότι και η άλλη πλευρά ενδιαφέρεται επίσης," είπε ο Τουρκοκύπριος ηγέτης. Ερωτηθείς πότε θα αναχωρήσει, ο κ. Ντενκτάς απάντησε, "όχι ακόμα".

Την πάγια θέση του κόμματός του για θεσμική κατοχύρωση της συναίνεσης στην εξωτερική πολιτική, μέσω του Εθνικού Συμβουλίου, επανέλαβε ο πρόεδρος της ΝΔ μετά τη συνάντηση που είχε χτες στη Ρηγίλλης με τον υπουργό Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου. Ο Κ. Καραμανλής υποστήριξε την ανάγκη «να συνενώσουμε προσπάθειες και δυνάμεις μας» και επέκρινε την κυβέρνηση για την εμμονή της σε μονοκομματικές αντιλήψεις και προσωπικούς χειρισμούς. Αναφερόμενος στα ελληνοτουρκικά διαπίστωσε ότι απέτυχε η τακτική των υποχωρήσεων και των τακτικών παραχωρήσεων, επικαλούμενος την πρόσφατη προώθηση των δυνάμεων κατοχής στην Κύπρο και τις δηλώσεις του Μπ. Ετσεβίτ που στην ουσία, όπως είπε, δυναμιτίζουν τις συνομιλίες για το Κυπριακό. Ωστόσο, ο πρόεδρος της ΝΔ δεν ανέφερε καμία συγκεκριμένη διαφωνία με την πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση στα θέματα εξωτερικής πολιτικής, γεγονός που επιβεβαίωσε εξερχόμενος ο Γ. Παπανδρέου, λέγοντας ότι υπήρξε πλήρης συμφωνία για τα θέματα της ευρωπαϊκής ενοποίησης και της ομοσπονδιοποίησης, καθώς και η ανάγκη για διαμόρφωση συναίνεσης στα ελληνοτουρκικά και τα Βαλκάνια.

Την ταύτιση των κυβερνητικών θέσεων επί των βασικών θεμάτων εξωτερικής πολιτικής και των αντίστοιχων του Συνασπισμού, επιβεβαίωσε η χτεσινή συνάντηση μεταξύ του υπουργού Γ. Παπανδρέου και του προέδρου του ΣΥΝ, Ν. Κωνσταντόπουλου. Αυτό προκύπτει από τις δηλώσεις που έκανε αμέσως μετά τη συνάντηση ο Ν. Κωνσταντόπουλος, ο οποίος αφού εκτίμησε ότι «μπαίνουμε σε μια σύνθετη και δύσκολη περίοδο», επανέλαβε την - εύκολα υλοποιήσιμη τουλάχιστον για τον ΣΥΝ και το ΠΑΣΟΚ - πρόταση για «μέγιστη δυνατή πολιτική συνεννόηση» μεταξύ των κομμάτων, ενώ χαρακτήρισε «στρατηγικό πλεονέκτημα» της Ελλάδας τον ευρωπαϊκό προσανατολισμό της στα ζητήματα εξωτερικής πολιτικής.

Για το Κυπριακό ανέφερε ότι ο τρίτος γύρος των συνομιλιών δεν εμπνέει αισιοδοξία και επανέφερε την πρόταση - πανάκεια κατά τον ΣΥΝ - για διζωνική Ομοσπονδία και ένταξη της Κύπρου στην Ευρωπαϊκή Ενωση. Εξήρε ακόμα τη συμφωνία του Ελσίνκι, δηλώνοντας πως πρέπει να αξιοποιηθούν οι θετικές του πλευρές (άγνωστο πού τις εντόπισε), «έτσι ώστε να αποκρυσταλλωθεί ένα καλύτερο πλαίσιο και για τα ελληνοτουρκικά αλλά και για την απρόσκοπτη πορεία ένταξης της Κύπρου στην ΕΕ».

Σε δηλώσεις του για τις γερμανικές αποζημιώσεις, ο Ν. Κωνσταντόπουλος ζήτησε να λυθεί το πρόβλημα, συμπληρώνοντας πως είναι υπόθεση διεθνούς δικαίου, ηθικής και ιστορικής τάξης. Αναφορικά με τα όσα λέγονται και γράφονται περί τρομοκρατίας, έκανε λόγο για «κατευθυνόμενη δημοσιογραφία», αλλά και «συστηματική αξιοποίηση της τρομοκρατίας ώστε να ασκούνται πολιτικές πιέσεις στη χώρα μας και να διευκολύνονται πιέσεις αποσταθεροποιητικού χαρακτήρα για το κύρος της χώρας».