Στις 4/7 το Κεντρικό Αρχαιολογικό Συμβούλιο, συζητώντας την παραχώρηση του τεμένους Γαζή Εβρενός από το δήμο Γιαννιτσών στο ΥΠΠΟ, για ίδρυση μουσείου, επανήλθε στο σοβαρό ζήτημα της διάσωσης των οθωμανικών μνημείων της Ελλάδας.
Ειδικά τα Γιαννιτσά χρησιμοποιήθηκαν κατά κόρον από την τουρκική διπλωματία ως παράδειγμα της πολιτικής αδιαφορίας και εγκατάλειψης αυτών των μνημείων από το ελληνικό κράτος, αφού δε δόθηκε η απαιτούμενη προσοχή σε αυτά τα μνημεία που αποτελούν μέρος και της δικής μας ιστορίας. Ομως και το τουρκικό κράτος δε χρησιμοποιεί το υπαρκτό αυτό πρόβλημα από επιστημονική ευαισθησία...
Το ελληνικό κράτος δε δικαιολογείται για την εγκατάλειψη αυτών των μνημείων, που αν συνεχιστεί σύντομα δε θα υπάρχουν πια. Η γενική γραμματέας του ΥΠΠΟ, Λίνα Μενδώνη, βέβαια, υπεραμύνθηκε της ασκούμενης πολιτικής αποκατάστασης των μνημείων, λέγοντας πως οι Τούρκοι χρησιμοποιούν παλιές φωτογραφίες και πως ακόμη και συμπατριώτες τους επιστήμονες έχουν δηλώσει την καλή κατάσταση πολλών από αυτά.
Το τέμενος Εβρενός βρίσκεται στο κέντρο των Γιαννιτσών και χτίστηκε πάνω από τον τάφο του Εβρενός. Αποτελεί αρχιτεκτονική ένδειξη της μεγάλης οικονομικής ακμής της πόλης στη διάρκεια της οθωμανικής κυριαρχίας. Εχει έκταση 240 τμ και πέρασε διάφορες φάσεις αρχιτεκτονικών προσμείξεων ανάλογα με την αισθητική κάθε εποχής, με τελευταία φάση αυτή του κλασικιστικού 19ου αιώνα.
Ο δήμος διαμόρφωσε σε πλατεία τον περιβάλλοντα χώρο του μνημείου, το απαλλοτρίωσε και το παραχώρησε για 99 χρόνια στο ΥΠΠΟ για ίδρυση μουσείου. Το ίδιο το μνημείο, ωστόσο, βρίσκεται σε άθλια κατάσταση.
Το ΚΑΣ εκτίμησε ότι ο όρος του δήμου για ίδρυση μουσείου «σκοντάφτει» σε πρακτικά και «λεπτά» ζητήματα, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά το περιεχόμενο της συλλογής. Ομως ένα οθωμανικό τέμενος δε θα μπορούσε να φιλοξενήσει βυζαντινές ή αρχαιοελληνικές συλλογές. Εξάλλου, ο νόμος επιτρέπει παρεμβάσεις αποκατάστασης σε μνημεία, ανεξάρτητα του ιδιοκτησιακού καθεστώτος, άρα δεν τίθεται ζήτημα όρων. Επομένως αποφασίστηκε η αποδοχή της παραχώρησης να γίνει με μελέτη αποκατάστασης και να οριστεί η χρήση του ως διαχρονικής μουσειακής συλλογής της πόλης και της γύρω περιοχής.
Αρμόδια επιτροπή του ΥΠΠΟ που επισκέφθηκε τα οθωμανικά μνημεία των Γιαννιτσών ανέφερε, σε έκθεσή της, ότι πρέπει να αντιμετωπιστούν ζητήματα ιδιοκτησιακού καθεστώτος, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις είναι αδύνατη ακόμη και η αποτίμηση της κατάστασής τους. Για παράδειγμα, στα Γιαννιτσά βρίσκεται ο παλαιότερος πύργος ρολογιού στην Ελλάδα (1753) - ίσως σ' όλα τα Βαλκάνια - ο οποίος βρίσκεται στο κέντρο της πόλης, ανήκει σε πέντε ιδιώτες και έχει κτιριακά προβλήματα. Αποφασίστηκε να αναλάβει ο δήμος την αποκατάσταση, με επίβλεψη της 11ης Εφορείας και προοπτική την απαλλοτρίωσή του.
Για τα Λουτρά Καϊάφα αποφασίστηκε να διερευνηθεί το ιδιοκτησιακό καθεστώς, γιατί εμφανίστηκε, από το... πουθενά, ιδιώτης φερόμενος ως «ιδιοκτήτης» και με τίτλους ιδιοκτησίας! Το Μεγάλο Τζαμί (τέμενος Εσκεντέρ, χτίστηκε το 1490) - πολύ μεγαλύτερο του τεμένους του Εβρενός και με σημαντικά αρχιτεκτονικά στοιχεία - λειτουργεί κατά το ήμισυ ως εκκοκκιστήριο (!), ενώ το μισό είναι ιδιοκτησίας της Εθνικής Τράπεζας. Η κατάστασή του είναι άθλια. Αποφασίστηκε να ζητηθεί από την Εθνική Τράπεζα η παραχώρηση στο ΥΠΠΟ όσου της ανήκει και να βρεθούν λύσεις για το υπόλοιπο τμήμα.
Το τζαμί του Αχμέτ Μπέη (ιδιοκτησίας ΥΠΠΟ) χρειάζεται ελάχιστες παρεμβάσεις, αφού «διατηρείται σε εξαιρετική κατάσταση». Τα Λουτρά Σεϊχη Ιλαχί θα αποκατασταθούν και μετά να συζητηθεί η χρήση τους. Ενα ακόμη τζαμί βρίσκεται σε στρατόπεδο, ανήκει στο υπουργείο Εθνικής Αμυνας και ο μιναρές του χρησιμοποιείται... σαν σκοπιά. Το ΚΑΣ γνωμοδοτεί να ζητηθεί το τζαμί από το υπουργείο Εθνικής Αμυνας.
Με το πιστοποιητικό ποιότητας ISO 9001 θα πορεύεται η Διεύθυνση Εκτελέσεως Εργων Μουσείων (ΔΕΕΜ) του ΥΠΠΟ μέχρι το 2003, οπότε και λήγει η σχετική σύμβαση με τον Ελληνικό Οργανισμό Τυποποίησης που θέτει το σχετικό σύστημα ποιότητας.
Πρόκειται για την πρώτη Διεύθυνση του δημοσίου που παίρνει το πιστοποιητικό, καθώς εφαρμόζει σύστημα διασφάλισης ποιότητας στα έργα της. Γι' αυτό τιμήθηκε σε χθεσινή τελετή στο ΥΠΠΟ, παρουσία του υπουργού Θ. Πάγκαλου, του διευθυντή της ΔΕΕΜ, Β. Χανδακά και του προέδρου του ΕΛΟΤ, Β. Βαρουφάκη.
Το σύστημα ποιότητας ISO 9001 αφορά στην οργάνωση, λειτουργία, όλα τα έργα και όλους τους συντελεστές της ΔΕΕΜ, την ποιότητα των έργων και τη μείωση του κόστους.
Αν και οι παραπάνω ομιλητές εγκωμίασαν τη Διεύθυνση, σαν απόδειξη των υπηρεσιών που μπορεί να προσφέρει το Δημόσιο, αποσιώπησαν τις αιτίες που αυτό δε γίνεται στην πράξη, με αποτέλεσμα τα εγκώμια να ακυρώνονται... Αντιθέτως, όπως είπε ο Β. Χανδακάς, για την εφαρμογή του συστήματος, θίχτηκαν ζητήματα ιεραρχίας των υπαλλήλων της Διεύθυνσης. Γεγονός που ο υπουργός το συνέδεσε με το περίφημο «πριμ παραγωγικότητας», αφού η κυβερνητική πολιτική, ενώ απαξιώνει το έργο του δημόσιου τομέα, τον χρησιμοποιεί για ρουσφετολογία και ψηφοθηρία. Στο ΥΠΠΟ υπάρχουν πολλά παραδείγματα τέτοιας απαξίωσης του επιστημονικού του προσωπικού, προς όφελος των ιδιωτών.
Σε τελευταία ανάλυση, είναι προς εξέταση το αν χρειάζεται ο ΕΛΟΤ για να βελτιωθούν οι διαδικασίες δημοπράτησης έργων και η ποιότητα κατασκευής τους, αφού αυτοί, υποτίθεται, είναι αυτονόητοι στόχοι κάθε υπηρεσίας. Η διαπίστωση του Β. Χάνδακα ότι το δημόσιο έχει ικανά και ταλαντούχα στελέχη, που χρειάζονται ζωτικό χώρο για να δημιουργήσουν, θα είναι άνευ περιεχομένου με τέτοια πολιτική.
Ο Αύγουστος περιλαμβάνει μουσικές νύχτες στο ΑΓΙΟΝΕΡΙ (Αρχαιολογικό Πάρκο Δίου). Συναυλία των Σάκη Παπαδημητρίου (πιάνο) και Γεωργία Συλλαίου (φωνή) (1/8). Τζαζ με την «SHERYL MARTIN & TRIO» (2/8). Ελληνική τζαζ με τους Λία Βίσση και Σάββα Σάββα (3/8). Στις 4/8 στο Αγιονέρι: Αρχαιολογικές ομιλίες στο Δίον, από τον καθηγητή Δημήτρη Παντερμαλή («Εφαρμογή νέων τεχνολογιών στις ανασκαφές του Δίου») και την έφορο Αρχαιοτήτων Χάιδω Κουκούλη - Χρυσανθάκη. Την ίδια μέρα, στο Κάστρο Πλαταμώνα, ο θίασος του Στράτου Τζώρτζογλου παρουσιάζει «Το πορτρέτο του Ντόριαν Γκρέυ». Στις 5/8, στο Θέατρο Δίου, το «Θέατρο του Νέου Κόσμου» παρουσιάζει τον «Εδουάρδο Β`» του Μάρλοου, ενώ στις 12/8 εμφανίζεται ο Μάριος Φραγκούλης και η Αγγλίδα σοπράνο Ντεμπόρα Μάιερς. Στο Κάστρο Πλαταμώνα, «Νεορεμπέτικα» του Γιώργου Βατουσιάδη, με την Μαριώ (13/8).
Στο Θέατρο Δίου: 19/8 η «Θεατρική Διαδρομή» παρουσιάζει τις αριστοφανικές «Εκκλησιάζουσες» (Γιώργος Μιχαλακόπουλος, Μίρκα Παπακωνσταντίνου κ.ά). Στις 26/8 ο θίασος «Ράμπα» με τους αριστοφανικούς «Βατράχους» (Κώστας Καζάκος, Γιάννης Μόρτζος, κ.ά).
Εγκαινιάζεται σήμερα (7.30μμ) στον αρχαιολογικό χώρο των Τάφων του Αγίου Ιωάννη Ρόδου, από τη γγ του ΥΠΠΟ, Λίνα Μενδώνη, η έκθεση «Ταφικές πρακτικές και παραδόσεις της Μεσογείου από το 1100 πΧ έως το 400 μΧ». Αύριο, εγκαινιάζεται (διάρκεια μέχρι 30/9) στο ναό της Παναγίας του Κάστρου της Ρόδου (Παλαιά Πόλη) η έκθεση «Ιεροτελεστία και Πίστη, Βυζαντινή Τέχνη και Θεία Λειτουργία».