Πλήρης ημερών, 91 χρόνων, πέθανε το Σάββατο η Ιωάννα Τσάτσου, αξιόλογη πνευματική προσωπικότητα της μεταπολεμικής Ελλάδας, αδελφή του νομπελίστα ποιητή Γιώργου Σεφέρη και σύζυγος του ακαδημαϊκού και πολιτικού Κωνσταντίνου Τσάτσου. Η κηδεία της θα γίνει σήμερα στις 11 πμ, από το Α' Νεκροταφείο.

Κόρη του καθηγητή του Διεθνούς Δικαίου στο Πανεπιστήμιο Αθηνών Στυλιανού Σεφεριάδη, η Ι. Τσάτσου γεννήθηκε στη Σμύρνη το 1909 και σπούδασε νομικά στο Πανεπιστήμιο Αθηνών. Ανέπτυξε έντονη κοινωνική δραστηριότητα, ενώ το συγγραφικό της έργο ανέρχεται σε είκοσι περίπου βιβλία. Στα Γράμματα εμφανίστηκε το 1965 με το βιβλίο της «Τα φύλλα Κατοχής» και τρία χρόνια μετά εξέδωσε την πρώτη της ποιητική συλλογή. Ακολούθησαν αρκετές ακόμη συλλογές, όπως οι: «Ελεγχος» (1971), «Ο κύκλος του ρολογιού» (1976), «Χρέος» (1979), «Χρόνος» (1981).

Το 1977 συγκέντρωσε όλα τα μέχρι τότε ποιήματά της στον τόμο «Ποιήματα», που συμπληρωμένος με νεότερα επανεκδόθηκε το 1988. Το 1974 κυκλοφόρησε το βιβλίο της «Εκτελεσθέντες επί Κατοχής» και το 1973 το βιογραφικό αφήγημα «Ο αδελφός μου Γιώργος Σεφέρης», που κέρδισε το Α' Κρατικό Βραβείο Βιογραφίας. Μεταξύ άλλων, έγραψε ακόμη τα βιβλία: «Αθηναΐς» (ιστορική μονογραφία, 1970), «Ωρες του Σινά» (1981), «Καταγραφές» (1983), «Ιχνηλασία» (1984). Εργα της μεταφράστηκαν σε διάφορες γλώσσες (αγγλικά, ρουμανικά, γαλλικά, ιταλικά), ενώ τιμήθηκε με πολλά ελληνικά και διεθνή βραβεία - ανάμεσά τους και με το Χρυσό Μετάλλιο της Γαλλικής Ακαδημίας (1976).

Με τον Κων. Τσάτσο απέκτησε δυο κόρες, την Ντόρα (την εξαίρετη χορογράφο του αρχαίου δράματος, που έφυγε από τη ζωή πριν από λίγους μήνες) και τη Δέσποινα. Συλλυπητήριο τηλεγράφημα προς τους οικείους της Ι. Τσάτσου απέστειλε ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, Κων. Στεφανόπουλος, ενώ ο υπουργός Πολιτισμού Θ. Πάγκαλος, τιμώντας την εκλιπούσα, ανακοίνωσε ότι η κηδεία της θα γίνει με δαπάνη του ΥΠΠΟ.

Την άρση της ομοφωνίας των κρατών - μελών και στο θέμα του πολιτισμού, θέλει η Ευρωπαϊκή Ενωση με τη σύμφωνη γνώμη της ελληνικής κυβέρνησης, όπως εκφράστηκε διά στόματος του υπουργού Πολιτισμού Θ. Πάγκαλου, κατά τη χτεσινή συνέντευξη Τύπου που έδωσε μαζί με την Επίτροπο της ΕΕ για θέματα παιδείας και πολιτισμού, Βίβιαν Ρέντινγκ.

Προσπαθώντας να δικαιολογήσει αυτή τη θέση, ο Θ. Πάγκαλος παρουσίασε ανεστραμμένη την πραγματικότητα, λέγοντας ότι «υπάρχει ένας πυρήνας χωρών, ο οποίος πραγματικά δε θέλει να υπάρχει ένας ευρωπαϊκός προβληματισμός, μία ευρωπαϊκή αλληλοσυμπλήρωση και τελικά μία ευρωπαϊκή δράση που θα μπορούσε να δημιουργήσει κάτι που θα μπορούσαμε να το ονομάσουμε ευρωπαϊκό πολιτισμό, ενδεχομένως, ή ευρωπαϊκή πολιτιστική δημιουργία». Λέγοντας αυτά ο υπουργός απέκρυψε το γεγονός ότι η ΕΕ συνολικά προωθεί την πολιτιστική «ομογενοποίηση» των κρατών - μελών της, με παράλληλη ισοπέδωση και εξαφάνιση των πολιτιστικών ιδιαιτεροτήτων κάθε λαού, μέσα από τις συνθήκες του Μάαστριχτ και του Αμστερνταμ, τις οποίες βέβαια έχει υπερψηφίσει η ελληνική κυβέρνηση.

Ετσι, όχι μόνο ακυρώνει και την τελευταία δυνατότητα ενός κράτους -κυρίως «μικρού»- να αμυνθεί της πολιτιστικής επέλασης της ΕΕ, όχι μόνο παρουσιάζει μια ΕΕ καταρχήν «καλή» με λίγα «κακά» κράτη που δε θέλουν την «ευρωπαϊκή αλληλοσυμπλήρωση», αλλά δίνει και «πλουραλιστικό» άλλοθι σε αυτές τις επιδιώξεις.

Φυσικά η Επίτροπος εμφανίστηκε άκρως ενθουσιασμένη από τη «θαυμάσια ομοφωνία στη συζήτηση με τον υπουργό, πράγμα που μας δίνει ιδιαίτερη χαρά. Ομοφωνία όσον αφορά και τις διαπιστώσεις και τις μελλοντικές ενέργειες». Στις ενέργειες αυτές εντάσσεται, καταρχήν, ο «αγώνας» για την άρση της ομοφωνίας στον πολιτισμό στην ερχόμενη Σύνοδο Κορυφής της ΕΕ, που θα γίνει στη Νίκαια της Γαλλίας το πρώτο δεκαήμερο του Δεκέμβρη, αλλά και η «Πολιτιστική Ολυμπιάδα», στην οποία επιχειρείται να δοθεί «ευρωπαϊκή» διάσταση. Διάσταση, η οποία, σύμφωνα με την Επίτροπο, θα επιτευχθεί μέσω της εφαρμογής των ευρωπαϊκών πολιτιστικών προγραμμάτων, τα οποία βέβαια, κάθε άλλο παρά την πολιτιστική ιδιαιτερότητα προωθούν. Μάλιστα, ο Θ. Πάγκαλος έκανε λόγο και για μια «θεσμική πρωτοβουλία» του ΥΠΠΟ που θα ολοκληρωθεί κατά την ελληνική προεδρία της ΕΕ το 2003, χωρίς όμως να δώσει περισσότερες λεπτομέρειες, αφού προέχει η καταρχήν «επίτευξη» της άρσης της ομοφωνίας.

Ο παλιός είναι αλλιώς. Από το στρατό μέχρι την τέχνη. Ο Δημήτρης Πουλικάκος και ο Λάκης Παπαδόπουλος το απέδειξαν και στη σκηνή του κλαμπ «ΑΝ», όπου Παρασκευή και Σάββατο, έστησαν μια όμορφη παράσταση. Ξεκινούσε από το σήμερα και πήγαινε πολλά χρόνια πίσω, με τραγούδια δικά τους και άλλων (ελληνικά και αγγλόφωνα), της ροκ και της μπλουζ. Τραγούδια, που περίπου μεγάλωσαν γενιές και συνεχίζουν.

Επαφή με το κοινό υπήρχε. Ο καθένας από τους δύο την κέρδισε με το δικό του τρόπο. Οπως κέρδισε και το χειροκρότημα από τους 18άρηδες, μέχρι και τους 50άρηδες που ήρθαν για να ακούσουν παλιούς φίλους. Ξεχωριστή μορφή ο Δημήτρης Πολύτιμος. Ο ασπρομάλλης μουσικός, που ο Παπαδόπουλος αστειευόμενος παρουσίασε ως «νονό» του και που χωρίς θεατρινισμούς έπαιξε, με τα πλήκτρα του, ένα παιχνίδι εναλλαγής δυνατών ρυθμών και μελωδίας. Στο επανιδείν.

Στο Γαλλικό Ινστιτούτο Αθηνών (Σίνα 31), στα πλαίσια του κύκλου εκδηλώσεων «Επιστήμη και 21ος αιώνας», θα πραγματοποιηθεί στις 5 Οκτώβρη (7.30μμ) στρογγυλό τραπέζι με θέμα «Οι καινούριες επιδημίες». Συμμετέχουν οι: Φιλίπ Κουρίλσκι (γενικός διευθυντής του Γαλλικού Ινστιτούτου Παστέρ), Μπερνάρ Ροκ (καθηγητής του παρισινού Πανεπιστημίου «Ρενέ Ντακάρτ»), Χρήστος Στουρνάρας (γενικός διευθυντής του Ελληνικού Ινστιτούτου Παστέρ), με συντονιστή τον Κωνσταντίνο Σέκερη (διευθυντή του Ινστιτούτου Βιολογικής Ερευνας και Τεχνολογίας του Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών).