Μεγαλώνουν οι ανταγωνισμοί και οι ορέξεις των πολυεθνικών για τους ενεργειακούς πόρους της Ανατολικής Μεσογείου, μετά τις τελευταίες ανακοινώσεις του Ισραήλ για τα κοιτάσματα φυσικού αερίου και τη δρομολογημένη εκμετάλλευσή τους.

Συγκεκριμένα, η εταιρεία Noble Energy, αμερικανοεβραϊκών συμφερόντων, επικεφαλής της κοινοπραξίας που εμπλέκεται στις έρευνες και στη διαδικασία εξόρυξης στην Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ), όπως την έχει ορίσει το Ισραήλ, ανακοίνωσε στις 29 Δεκέμβρη ότι οι νέες δοκιμές επιβεβαίωσαν τις αρχικές εκτιμήσεις πως το «Λεβιάθιαν» διαθέτει περίπου 16 τρισεκατομμύρια κυβικά πόδια φυσικού αερίου, εκ των οποίων τα 453 δισεκατομμύρια κυβικά μέτρα βρίσκονται 130 χιλιόμετρα ανοιχτά της Χάιφα.

Οπως ανέφερε η ισραηλινή εφημερίδα «Χααρέτζ», τα αποθέματα του «Λεβιάθαν» αποτιμώνται στα 90 δισ. δολάρια και με βάση τα υπάρχοντα στοιχεία εκτιμάται ότι είναι το μεγαλύτερο, σε αποθέματα, ενεργειακό κοίτασμα που έχει εντοπιστεί τα τελευταία 10 χρόνια, διπλάσιο από το γειτονικό κοίτασμα «Ταμάρ».

Η ίδια εφημερίδα, όπως και η «Jerusalem Post», αναφέρουν ότι οι ποσότητες φυσικού αερίου εντοπίστηκαν κάτω από βραχώδη πλάκα, στο βυθό, σε βάθος μεγαλύτερο των 5.000 μέτρων, σε μια περιοχή 32.000 τετραγωνικών μιλίων ανάμεσα στο Ισραήλ, την Κύπρο, τη Συρία και τη χερσόνησο του Σινά.

Η θαλάσσια περιοχή για την οποία γίνεται λόγος, περικλείεται από την Κύπρο, το Ισραήλ, το Λίβανο και τη Συρία και την Αίγυπτο (Σινά). Για το βόρειο τμήμα αυτής της περιοχής, εγείρει διεκδικήσεις και η Τουρκία, τόσο γιατί ένα μέρος της βρίσκεται στην προέκταση των δικών της ακτών, όσο και γιατί στην περιοχή αυτή προβάλλεται η ΑΟΖ των κατεχομένων εδαφών της Κύπρου.

Ταυτόχρονα, ο Λίβανος έχει ήδη διαμηνύσει ότι ενδεχομένως το κοίτασμα αυτό να εκτείνεται και στην δική του περιοχή, πράγμα που επιβεβαιώνεται από τις παραπάνω ανακοινώσεις. Επίσης, στην ίδια περιοχή προβάλλεται και η ΑΟΖ της Λωρίδας της Γάζας.

Γίνεται φανερό από τα παραπάνω ότι ο εντοπισμός του συγκεκριμένου κοιτάσματος περιπλέκει ακόμα περισσότερο το κουβάρι των ανταγωνισμών ανάμεσα στις χώρες που διεκδικούν αναβαθμισμένο ρόλο στον ενεργειακό χάρτη που διαμορφώνεται στην περιοχή της Αν. Μεσογείου.

Στους ανταγωνισμούς αυτούς εμπλέκεται πολύμορφα και η Ελλάδα, καθώς έχει ενεργοποιηθεί η λεγόμενη «στρατηγική συνεργασία» με το Ισραήλ, η οποία ανοίγει προοπτικές για την είσοδο των Ισραηλινών στις αγορές ενέργειας της Ευρώπης μέσω της κατασκευής αγωγού από τη θαλάσσια περιοχή Ισραήλ - Κύπρου.

Καθόλου συμπτωματικά, τις προηγούμενες μέρες υπήρξε η συμφωνία Κύπρου - Ισραήλ για τον ορισμό των μεταξύ τους ΑΟΖ, γεγονός που προκάλεσε αντιδράσεις από την πλευρά της Τουρκίας. Ανάλογη συμφωνία έχει κάνει η Κύπρος με την Αίγυπτο. Ωστόσο, οι αντίστοιχες συμφωνίες Κύπρου - Λιβάνου και Κύπρου - Συρίας έχουν βαλτώσει προφανώς λόγω τουρκικής παρέμβασης.

Η Ελλάδα, από την πλευρά της, δεν έχει συνάψει ανάλογη συμφωνία για την οριοθέτηση της ΑΟΖ με την Κύπρο, καθώς υπάρχουν οι τουρκικές αντιρρήσεις για το Καστελόριζο. Συμφωνία είχε μονογραφεί με την Αλβανία, αλλά η αλβανική πλευρά ανακάλεσε - ενδεχόμενα με παρέμβαση και της Τουρκίας - καθώς γινόταν εφαρμογή των όσων προβλέπει η Σύμβαση του ΟΗΕ για το Δίκαιο της Θάλασσας, που αναγνωρίζει ίσα δικαιώματα και στην ΑΟΖ των νησιών.

Κομμάτι στο παζλ των εξελίξεων, που συνδέονται άμεσα με την ενδεχόμενη ελληνοτουρκική συμφωνία συνεκμετάλλευσης των ενεργειακών πόρων του Αιγαίου, φαίνεται πως αποτελεί και το νομοσχέδιο που έδωσε στις 21 Δεκέμβρη στη δημοσιότητα η κυβέρνηση, για την ίδρυση φορέα έρευνας υδρογονανθράκων.

Σε όλα αυτά έρχεται να προστεθεί η επίσκεψη του πρωθυπουργού Γ. Παπανδρέου στις 7 Γενάρη στo Ερζερούμ της Τουρκίας, όπου μαζί με τον Τούρκο ομόλογό του Τ. Ερντογάν, θα πάρουν μέρος στην ετήσια διάσκεψη των Τούρκων πρεσβευτών. Σύμφωνα με τον τουρκικό Τύπο, οι δύο πρωθυπουργοί αναμένεται να ανακοινώσουν το «σχέδιο ειρήνης» μεταξύ των δύο χωρών «με πρώτα θέματα αυτά του Αιγαίου και της υφαλοκρηπίδας».

Σε μια παράλληλη εξέλιξη, ο Η. Κονοφάγος, εμπειρογνώμονας, που έχει διατελέσει γενικός διευθυντής Ερευνας και Παραγωγής Υδρογονανθράκων στα «Ελληνικά Πετρέλαια» και διατηρεί στενή συνεργασία με το Γαλλικό Ινστιτούτο Πετρελαίων, σε συνέντευξή του στην κυπριακή εφημερίδα «Φιλελεύθερος», ισχυρίζεται ότι η μείζων περιοχή μεταξύ Κρήτης - Κύπρου και Αιγύπτου, μπορεί να περιέχει επί πλέον απολήψιμα αποθέματα, μέχρι και 15 τρισ. κυβικά μέτρα φυσικού αερίου (αντιστοιχούν σε 30 χρόνια των αναγκών της Ευρώπης).

Ο ίδιος εκτιμά ότι οι επικείμενες επισκέψεις στην Κύπρο της Αγκελα Μέρκελ (11/1) και του Ν. Σαρκοζί, όπως και αυτή του Ντ. Μεντβέντεφ που προηγήθηκε, δεν είναι άσχετες και με το νέο ενεργειακό χάρτη και τη νέα γεωπολιτική στρατηγική που διαμορφώνεται για τη μείζονα περιοχή.