Ενας από τους μεγαλύτερους δεξιοτέχνες του μπουζουκιού, με 50χρονη σχεδόν θητεία στο λαϊκό τραγούδι, ο Γιάννης Σταματίου ή «Σπόρος» (όπως τον ονόμασε ο Μανώλης Χιώτης), πέθανε προχτές και κηδεύεται σήμερα, στις 2.30 μ.μ., από το νεκροταφείο Καλλιθέας.

Ξεκίνησε παίζοντας «κιθαρίτσα στη γειτονιά» και στα 12-13 του χρόνια, μπήκε στο χώρο της λαϊκής μουσικής σκηνής. Το 1948, με τον φίλο του Ακη Πάνου παίζουν σε μία ταβέρνα στην Καλλιθέα, ενώ δύο χρόνια αργότερα μπαίνει επίσημα στο πάλκο.

Από τότε ξεκινάει η συνεργασία του με σπουδαίους συνθέτες και τραγουδιστές, στο πάλκο και στα στούντιο ηχογραφήσεων. Από τις αρχές της δεκαετίας του '50 μπαίνει στη δισκογραφία, συμμετέχοντας ως πρώτος εκτελεστής, σολίστ του μπουζουκιού, σε εκατοντάδες τραγούδια, σε ηχογραφήσεις γνωστών τραγουδιστών: Στρ. Παγιουμτζή, Μ. Νίνου, Στ. Χασκίλ, Θ. Ευγενικού, Σ. Μπέλλου, Στ. Καζαντζίδη, Πρ. Τσαουσάκη, Γρ. Μπιθικώτση, Μ. Λίντα, Π. Γαβαλά, Κ. Γκρέυ, Γ. Λύδια, Α. Χρυσάφη, Μ. Μελάγια, Ζ. Νάχη, Ρ. Ντάλια, Π. Πάνου, Ζ. Σαπουντζάκη, Στ. Τζουανάκου, Τ. Μαρούδα, Τ. Βοσκόπουλο, Μαρινέλλας κ.ά. Ολοι οι συνθέτες του ζητούσαν να παίξει σε τραγούδια τους, και γιατί ήταν σπουδαίος δεξιοτέχνης, αλλά και γιατί αυτοσχεδιάζοντας στις εισαγωγές έκανε πιο όμορφα τα τραγούδια τους. Συνεργάστηκε με τους Σπ. Περιστέρη, Β. Τσιτσάνη, Γ. Μητσάκη, Μ. Χιώτη, Γ. Τατασσόπουλο, Γ. Ζαμπέτα, Μπ. Μπακάλη, Χρ. Κολοκοτρώνη, Θ. Δερβενιώτη, Π. Πέτσα, Γ. Κλουβάτο, Στ. Χρυσίνη, Στ. Τζουανάκο, Μ. Χατζιδάκι, Γ. Μουζάκη, Γ. Κατσαρό, Γ. Βέλλα, Λ. Μαρκέα, Ζ. Ιακωβίδη κ.ά.

Αναγνωρίζοντας το ταλέντο και τη σπάνια δεξιοτεχνία του, ο Μανώλης Χιώτης τον έκανε μόνιμο συνεργάτη του, ενώ ο Στέλιος Καζαντζίδης τον χαρακτηρίζει «μπουζούκαρο». Παράλληλα με τη δισκογραφία εμφανίστηκε σε λαϊκά κέντρα («Ταμπού», «Τζίμη του χοντρού», «Τριάνα του Χειλά», «Καλαματιανού», Λουζιτάνια», «Ροζμαρί») από το 1952 έως το 1958, με τους Π. Πάνου, Χρηστάκη, Στ. Τζουανάκο, Αννα Μπέλλα, Σεβάς Χανούμ, Κ. Καπλάνη, Απ. Χατζηχρήστο κ.ά.

Ακολουθώντας το ρεύμα της μετανάστευσης των Ελλήνων καλλιτεχνών, ο Γιάννης Σταματίου πήγε στην Αμερική, όπου έγραψε «χρυσές σελίδες» όπου εργάστηκε, από το 1958 έως το 1980 (την τελευταία δεκαετία πηγαινοερχόταν). Αποθεώθηκε και είχε διάσημους θαυμαστές. Νύχτες ολόκληρες τον άκουγαν οι Φρανκ Σινάτρα, Ελβις Πρίσλεϊ, Νατ Κινγκ Κολ, Σάμι Ντέιβις Τζούνιορ και Ντιν Μάρτιν. Ηταν τόσο μεγάλη η επιτυχία του στην Αμερική ώστε έγινε εξώφυλλο στο «Time» (1963).

Μετά την επιστροφή του από την Αμερική, εμφανίστηκε σε διάφορα κέντρα διασκέδασης: «Παγκόσμιο», «Παλιά Αθήνα», «Μοστρού», «Δειλινά», «Διογένης», «Φαντασία» με τους Γρ. Μπιθικώτση, Μπ. Τσετίνη, Λ. Διαμάντη, Τ. Βοσκόπουλο, Μαρινέλλα, Μ. Λίντα, Ρ. Βλαχοπούλου κ.ά. Στη συνέχεια εργάστηκε σε μικρότερους χώρους.

Ο ήχος του μπουζουκιού του, από τους πλέον αναγνωρίσιμους, πλημμυρίζει και τους προσωπικούς δίσκους του: «Σπόρος και χρόνος», «Μουσικές ανταύγειες», «Γιάννης Σταματίου "Σπόρος"», «Οταν παίζουνε τ' αστέρια», «Με χαμηλωμένα φώτα».

• Η διεύθυνση, το προσωπικό και οι παραγωγοί του «902» εκφράζουν τα συλλυπητήριά τους στην οικογένεια του σημαντικού μουσικού Γιάννη Σταματίου «Σπόρου».

Αφιερωμένο στην καινούρια βάρδια των αγώνων για την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας είναι το βιβλίο (επανέκδοση, εκδόσεις «Προσκήνιο») με τίτλο «Πίσω από τα σίδερα» του κομμουνιστή, παλαίμαχου δημοσιογράφου, αγωνιστή της Εθνικής Αντίστασης Γιώργη Μωραϊτη, που παρουσιάστηκε, προχτές το βράδυ, στα γραφεία της ΕΣΗΕΑ. Ενα βιβλίο κραυγή οργισμένης ανθρωπιάς και απροσκύνητης αξιοπρέπειας, μια «αυτοβιογράφηση» που συμβάλλει στη σύνθεση της ιστορίας μας, που πρωτοκυκλοφόρησε το 1975 και σε δεύτερη έκδοση το 1987. Περιλαμβάνει κείμενα από το 1961 μέχρι το 1974 και καταγράφει τη ζωή των δεσμωτών αγωνιστών, όπως την έζησε ο ίδιος για 17 χρόνια.

«Σήμερα τιμούμε» -είπε ο εκδότης Αγγελος Σιδεράτος- την ιστορία, σαν ζωντανή μαρτυρία - καταγραφή ενός αγωνιστή που μας κληροδοτεί με πόνο, στερήσεις, βασανισμούς, μεγάλες στιγμές πάλης για μια καλύτερη ζωή και γεύσεις ομορφιάς για μια ζωή πιο δίκαιη, πιο ανθρώπινη, πιο ποιητική».

«Η ιστορία εδώ βιώνεται» - είπε μεταξύ άλλων η καθηγήτρια Πανεπιστημίου Γεωργία Λαδογιάννη - «και η βιωμένη της εμπειρία αποτελεί την αυθεντική πηγή, ιδιαίτερα σε εποχές όπως η δική μας, όπου παρουσιάζονται πολλά εργαστήρια ιστορίας πρόθυμα να την ξαναγράψουν "αντικειμενικά" και "επιστημονικά" και κυρίως "ρεαλιστικά". Εχουμε λοιπόν, ένα βιβλίο της "άλλης" ιστορίας, αυτής που έγραψαν οι πολιτικοί κρατούμενοι από το 1945 και ύστερα. Ενα βιβλίο που θέτει σε διαρκή αμφισβήτηση τον επαγγελλόμενο ουμανισμό του αστικού κράτους, με τις απάνθρωπες μεθόδους του, μεθόδους εξόντωσης ψυχών και ζωών. Εχουμε, επίσης, μια μαρτυρία της οδύνης που εισέπραξε το πιο μαχητικό και ταξικά συνειδητοποιημένο κομμάτι της κοινωνίας μας».

Πρόκειται για ένα βιβλίο, όπως είπε ο καθηγητής Γιώργος Πολυμερίδης, «που αναδεικνύει σε όλο της το μεγαλείο τη φρίκη και τη σκληρή κτηνωδία του μοναρχοφασισμού στη χώρα μας απέναντι στους κομμουνιστές και τους ΕΑΜίτες δεσμώτες αγωνιστές, που κράτησαν μέχρι τέλους την ανθρώπινη αξιοπρέπεια και την υπερηφάνεια τους».

Ο Γιώργης Μωραΐτης ευχαρίστησε από καρδιάς όλους όσοι συνέβαλαν στην έκδοση, τον εκδότη Αγγελο Σιδεράτο, την Γεωργία Λαδογιάννη για τον πρόλογο του βιβλίου και την ομιλία της στην εκδήλωση, τον Στάθη για το εξώφυλλο και τα σκίτσα του, τον εικαστικό Γιώργο Φαρσακίδη για τα σκίτσα και τον Γιώργο Πολυμερίδη για την ομιλία του στην παρουσίαση του βιβλίου.

Την τρίτη ατομική έκθεση του νέου ζωγράφου Αδριανού παρουσιάζει (έως 12/2) η γκαλερί «Εκφραση-Γιάννα Γραμματοπούλου» (Βαλαωρίτου 9, Κολωνάκι). Εκτίθενται 15 πίνακες μεγάλων διαστάσεων. Στα έργα του διακρίνεται μια ποιητική εσωτερικότητα, που αγγίζει το «είναι» των πραγμάτων και όχι το «φαίνεσθαι». Συμβολισμός με στοιχεία σουρεαλισμού χαρακτηρίζουν την τεχνική του. Οι πίνακές του περισσότερο υπαινίσσονται παρά αποκαλύπτουν, αφήνοντας το θεατή να διαλευκάνει την αλληγορία της εικόνας: Στοιχεία της φύσης, φλεγόμενες πόλεις, σώματα με ασαφή προέλευση και αυτοπροσωπογραφίες αναμειγνύονται με σύμβολα που σχετίζονται με την απληστία, τη λαγνεία, τη θρησκεία. Ο καλλιτέχνης εμπνέεται από τον κύκλο της ζωής και απεικονίζει τη ματαιοδοξία του ανθρώπου μέσα από τα ένστικτά του.