Η άτυπη Σύνοδος Κορυφής της Ευρωπαϊκής Ενωσης (ΕΕ) στο Μπίαριτζ (13/14 Οκτώβρη), μετά από πολύωρες συζητήσεις κεκλεισμένων των θυρών, «άνοιξε» την τελευταία φάση της «Διακυβερνητικής Διάσκεψης» (ΔΔ) για την πολιτική, αυταρχική αναθεώρηση της δομής και της λειτουργίας των κοινοτικών οργάνων. Οι οριστικές αποφάσεις θα ληφθούν στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της Νίκαιας (7/9 Δεκέμβρη), αλλά ήδη οι ευρωπαϊκές «μεγάλες δυνάμεις» έχουν μοιράσει την τράπουλα σε ό,τι αφορά τα βασικά ζητήματα.

Οπως δήλωσε ο προεδρεύων του Συμβουλίου Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ «υπήρξε πραγματική πρόοδος» στους τομείς της «ευέλικτης συνεργασίας» και της κατάργησης του βέτο με την επέκταση της «αρχής της ειδικής πλειοψηφίας» στη λήψη αποφάσεων του Συμβουλίου. Παραμένουν «εκκρεμότητες» στο ζήτημα της δομής και της λειτουργίας της μελλοντικής Κομισιόν, καθώς και στο πώς θα «σταθμίζονται» οι ψήφοι των κρατών - μελών, στη βάση του πληθυσμιακού κριτηρίου, εντός του Συμβουλίου. Στην «πρόοδο» που επιτεύχτηκε συμφώνησε και ο πρωθυπουργός Κ. Σημίτης, δηλώνοντας ότι «το ζητούμενο είναι να ξεφύγουμε από τον κανόνα της ομοφωνίας, που οδηγεί σε αδιέξοδα» και ότι «βρισκόμαστε πολύ κοντά και, δε θα υπάρξουν δυσκολίες, για μια τελική απόφαση περί ευελιξίας στη Νίκαια».

Για το θέμα της «στάθμισης» των ψήφων ο Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ δήλωσε κοφτά ότι στη διευρυμένη Ευρώπη «δεν μπορεί η Γερμανία με 80 εκατ. πληθυσμό να 'χει δέκα ψήφους στο Συμβούλιο, όταν 17 χώρες με ανάλογο πληθυσμό θα 'χουν 57 ψήφους». Προχθές ο πρόεδρος της Κομισιόν Ρ. Πρόντι δήλωσε, με τη σειρά του ότι «δεν μπορεί να έχουν ισότιμη ψήφο η Γερμανία των 80 εκατ. και το Λουξεμβούργο με 370.000 κατοίκους». Ανατρέπεται, έτσι, επί της «αρχής» η «Ευρώπη των κρατών - μελών».

Οσον αφορά τη μελλοντική Κομισιόν ο Κ. Σημίτης δήλωσε ότι «η γαλλική προεδρία πρότεινε να εναλλάσσονται οι επίτροποι και μαζί της συντάχθηκαν Γερμανία, Βρετανία, Ιταλία και Ισπανία, δηλαδή οι μεγάλες χώρες». Καταργείται έτσι η υφισταμένη «αρχή» ότι δηλαδή «κάθε κράτος - μέλος και επίτροπος», σε βάρος, βέβαια, των μικρών κρατών - μελών.

Τόσο ο Γάλλος πρόεδρος Ζακ Σιράκ όσο και ο Γερμανός καγκελάριος Γκ. Σρέντερ δήλωσαν ότι υπάρχει «πλήρης ομοφωνία επί των αρχών» και η διαπραγμάτευση αφορά μόνο την «υλοποίησή τους». Και οι δυο αρχηγοί δήλωσαν κατηγορηματικά ότι «δεν τίθεται, καν, θέμα ότι ένα μεμονωμένο κράτος - μέλος μπορεί να μπλοκάρει την ενισχυμένη συνεργασία». Το αντίθετο, ακριβώς, απ' αυτό που έθεσε ως «προϋπόθεση» ο Ελληνας πρωθυπουργός που δήλωσε ότι «πρέπει να διευκολυνθεί η ευελιξία», αλλά «αν κάποια χώρα θεωρεί ότι αυτό δεν είναι σωστό, να μην υπάρχει».

Το ζήτημα έχει ως εξής: Σύμφωνα με το άρθρο 40 (πρώην άρθρο Κ.12) του Αμστερνταμ «εάν, μέλος του Συμβουλίου δηλώσει ότι, για σημαντικούς και δεδηλωμένους λόγους εθνικής πολιτικής, προτίθεται να αντιταχθεί στην παροχή εξουσιοδότησης με ειδική πλειοψηφία, δε διεξάγεται ψηφοφορία. Το Συμβούλιο μπορεί με ειδική πλειοψηφία να ζητήσει την παραπομπή του θέματος στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο, προκειμένου να ληφθεί ομοφώνως απόφαση» (παράγραφος 2). Τα «ενδιαφερόμενα» κράτη - μέλη για «ευέλικτη», ξεχωριστή συνεργασία, λαμβάνουν «εξουσιοδότηση» από το Συμβούλιο Υπουργών με «ειδική πλειοψηφία».

Για τη Νίκαια, εκτός από τη Γαλλία, και η Γερμανία με την Ιταλία, απαιτούν την κατάργηση αυτής της ρήτρας. Οσον αφορά τη διεξαγωγή των επιχειρήσεων υπάρχει ήδη, ομόφωνη απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου του Ελσίνκι (Δεκέμβρη 1999) σύμφωνα με την οποία «μόνο τα συνεισφέροντα κράτη - μέλη θα λαμβάνουν μέρος στην τρέχουσα διεξαγωγή της επιχείρησης».

Ο Κ. Σημίτης, προσπαθώντας να δικαιολογήσει τα αδικαιολόγητα, κατέφυγε σ' ένα τελευταίο τέχνασμα, ότι, δήθεν, η Κομισιόν, που εμπλέκεται στη διαδικασία της «ευελιξίας» θα «φροντίζει», λέει, «να είναι η συνεργασία αυτή προς όφελος του συνόλου της Ενωσης».

Η Ελλάδα παραχωρεί βασικά «εθνικά» κυριαρχικά δικαιώματα και ο πρωθυπουργός (...) καθησυχάζει, ισχυριζόμενος ότι θα «φροντίζει» η Κομισιόν. Οσον αφορά το ζήτημα «πόσα» κράτη - μέλη θα έχουν δικαίωμα ξεχωριστής δράσης ο Κ. Σημίτης δήλωσε ότι «η Γαλλία εξέφρασε την άποψη ότι στα θέματα ΚΕΠΠΑ θα μπορούν να προχωρήσουν σε συνεργασία τρεις, μόνο, χώρες».