Ολοι οι οικονομικοί δείκτες, δείχνουν επιδείνωση της κρίσης στην Ευρωζώνη, μεγαλώνοντας τα ζόρια στην αστική διαχείριση και την επιθετικότητα σε βάρος των λαών

Ενδεικτικά του τι σημαίνει «επαναδιαπραγμάτευση» του μνημονίου, είναι τα όσα είπε και ο πρόεδρος της ομάδας εργασίας του Γιούρογκρουπ (Eurogroup), Τ. Βίζερ, με αφορμή τη χτεσινή συνεδρίαση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης. «Το πρόγραμμα που καταρτίσαμε μέχρι τώρα, δεν έχει πλέον ισχύ, καθώς έχει εκτροχιασθεί (...) θα πρέπει να διεξαγάγουμε εκ νέου σοβαρές διαπραγματεύσεις προκειμένου να θέσουμε πάλι εντός τροχιάς το πρόγραμμα», είπε και πρόσθεσε πως «εάν η Ελλάδα δεν κερδίσει το χαμένο έδαφος ή δεν της δοθεί περισσότερος χρόνος, θα πρέπει ή να προχωρήσει σε μεγαλύτερες περικοπές ή να δεχθεί περισσότερα χρήματα από τους Ευρωπαίους εταίρους της».

Ενδεικτικό του περιεχομένου της «αναδιαπραγμάτευσης», που κυριάρχησε στην προεκλογική δημαγωγία όλων των κομμάτων, είναι και το γεγονός ότι αυτή αναμένεται να ξεκινήσει μετά την ολοκλήρωση της έκθεσης της τρόικας για την Ελλάδα, η οποία τοποθετείται στα μέσα Αυγούστου. Είναι φανερό ότι ανάλογα με τα συμπεράσματα της έκθεσης, θα επιδιωχθεί και η προσαρμογή του προγράμματος στις νέες συνθήκες, γεγονός που θα παρουσιαστεί σαν «αναδιαπραγμάτευση» του μνημονίου προς όφελος τάχα του λαού.

Μέχρι τότε, οι ροές των δανείων προς την Ελλάδα θα περιοριστούν στα τμήματα της χρηματοδότησης που προορίζονται για την αποπληρωμή ομολόγων προς τους επισήμους φορείς, δηλαδή την ΕΚΤ και τις κεντρικές τράπεζες της Ευρωζώνης.

Η ανησυχία των αστικών επιτελείων μεγαλώνει και για τα βασικά μέτωπα της κρίσης, όπως αυτό της Ισπανίας. Η κυβέρνηση Ραχόι αναμενόταν να καταθέσει χτες στο Eurogroup το επίσημο αίτημα για βοήθεια μέχρι και 100 δισ. ευρώ που προορίζεται για την ανακεφαλαιοποίηση των τραπεζών.

Στη δίνη της κρίσης έχει μπει και η Κύπρος, η οποία κατέθεσε «πολιτικό» αίτημα για διμερή σύναψη δανείου με τη Ρωσία, σύμφωνα με δήλωση υψηλόβαθμης κυπριακής πηγής που επικαλείται το πρακτορείο «Ρόιτερς». Ωστόσο, Ρώσος αξιωματούχος είπε πως η κυβέρνησή του δεν έχει λάβει τέτοιου είδους αίτημα. Η Κύπρος χρειάζεται κονδύλια ισοδύναμα με το 10% του ΑΕΠ της, για τη διάσωση της δεύτερης μεγαλύτερης τράπεζας της χώρας, ως τις 30 Ιούνη, με τις πιθανές χρηματοοικονομικές λύσεις που εξετάζονται να αφορούν είτε την προσφυγή στους μηχανισμούς δανεισμού της ΕΕ, είτε τη σύναψη δανείου από τη Ρωσία, είτε το συνδυασμό τους.

Με την κλιμάκωση της κρίσης, εντείνονται οι διεργασίες για παραπέρα θεσμική θωράκιση της εξουσίας των μονοπωλίων σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Χαρακτηριστικά είναι τα όσα είπε ο επίτροπος για θέματα Ανταγωνισμού, Ι. Αλμούνια. Η τραπεζική ένωση, ανέφερε, θ' ανοίξει το δρόμο για εκβάθυνση της ενοποίησης της ΕΕ, συμπληρώνοντας έτσι την αρχιτεκτονική της νομισματικής ένωσης. Μιλώντας σε συνέδριο στη Φρανκφούρτη, είπε ακόμα ότι οι πρόσφατες πρωτοβουλίες από τις εποπτικές αρχές της ΕΕ, ήταν μία αναγνώριση πως απαιτείται περισσότερο ολοκληρωμένη επίβλεψη, κοινοί μηχανισμοί εξυγίανσης και ένα σύστημα εγγύησης καταθέσεων.

Στην ίδια κατεύθυνση κινείται και η άτυπη πρόταση που διατύπωσαν οι 10 υπουργοί Εξωτερικών των ισχυρότερων χωρών της ΕΕ, όπως αυτή εκφράστηκε από τον Γερμανό ΥΠΕΞ, Γ. Βεστρεβέλε, ο οποίος μίλησε για την ανάγκη δημιουργίας «Ηνωμένων Πολιτειών της Ευρώπης» κατά τα πρότυπα των ΗΠΑ και για την υιοθέτηση «Ευρωπαϊκού Νομισματικού Ταμείου», σύμφωνα με δημοσίευμα της γερμανικής εφημερίδας «Die Presse».

Είναι επίσης χαρακτηριστικό ότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα εξετάζει τη μείωση του βασικού της επιτοκίου κατά τη συνεδρίαση της 5ης Ιούλη, ενώ είναι ανοιχτή και στην πρόταση αγοράς κρατικών ομολόγων από το EFSF. Σήμερα το βασικό επιτόκιο της ΕΚΤ είναι 1%. Πρόκειται για μέτρα που αλλάζουν ελαφρώς το μείγμα στη διαχείριση της κρίσης, χωρίς σε καμιά περίπτωση να αναιρούν την προσπάθεια των αστών να την ξεπεράσουν σε βάρος των εργαζόμενων και των άλλων λαϊκών στρωμάτων.

Την ίδια ώρα ο ένας μετά τον άλλο οι οικονομικοί δείκτες καταγράφουν την κλιμάκωση της καπιταλιστικής κρίσης. Η «ιδιωτική δραστηριότητα» στην Ευρωζώνη συνέχισε να συρρικνώνεται τον Ιούνη, παραμένοντας σε χαμηλό τριών ετών, όπως έδειξαν τα στοιχεία που είδαν χθες το φως της δημοσιότητας. Ο δείκτης αυτός συνθέτει τα αποτελέσματα των ερευνών σε υπεύθυνους προμηθειών από τους κλάδους της μεταποίησης και των υπηρεσιών. Ειδικότερα στη Γερμανία, η δραστηριότητα υποχώρησε για δεύτερο διαδοχικό μήνα, ενώ στη Γαλλία συμπλήρωσε τέσσερις μήνες συρρίκνωσης.

Συρρίκνωση επίσης εμφάνισε τον Ιούνη και ο κινεζικός κλάδος της μεταποίησης για όγδοο μήνα, με τις παραγγελίες για εξαγωγές και τις τιμές να διαμορφώνονται στο χαμηλότερο επίπεδο από τις αρχές του 2009.

Από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού, στις ΗΠΑ, ο πρόεδρος της Κεντρικής Τράπεζας, Μπ. Μπερνάκε, χαρακτήρισε ως ένα σημαντικό εμπόδιο για την αμερικανική οικονομία την ευρωπαϊκή κρίση. Σε συνέντευξη Τύπου που παραχώρησε μετά την ανακοίνωση των αποφάσεων νομισματικής πολιτικής της Fed, δήλωσε πως «η κατάσταση στην Ευρώπη επιβραδύνει την οικονομική ανάπτυξη στις ΗΠΑ (...) επηρεάζει το εμπόριό μας με την Ευρώπη, ενισχύει τη μεταβλητότητα και ρίχνει τις μετοχές μας».

Οι εκτιμήσεις της Fed για το ΑΕΠ των ΗΠΑ κάνουν λόγο για ρυθμό ανάπτυξης 1,9%-2,4% το τρέχον έτος, έναντι 2,4%-2,9% που είχε προβλέψει τον Απρίλη. Για το 2013 ο ρυθμός ανάπτυξης τοποθετείται μεταξύ 2,2% και 2,8%, από 2,7%-3,1% προηγούμενα. Επίσης η Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ προβλέπει ότι το ποσοστό ανεργίας θα διαμορφωθεί μεταξύ 8%-8,2% φέτος. Αναφορικά με τα επιτόκια, έντεκα από τους δώδεκα αξιωματούχους της Επιτροπής Νομισματικής Πολιτικής της Fed (FOMC) ψήφισαν υπέρ της διατήρησής τους στο 0%-0,25%. Το παρεμβατικό επιτόκιο παραμένει κοντά στο μηδέν από το Δεκέμβρη του 2008.

Οι εξελίξεις που καταγράφονται στις οικονομίες Ελλάδας, Ισπανίας, Κύπρου, Πορτογαλίας και Ιταλίας, καθώς επίσης η ενεργοποίηση του αναβαθμισμένου Μόνιμου Μηχανισμού Σταθερότητας (ESM) ήταν τα κύρια θέματα της ατζέντας του Γιούρογκρουπ, των υπουργών Οικονομίας της Ευρωζώνης, που συνεδρίασαν χτες στο Λουξεμβούργο. Την ελληνική κυβέρνηση εκπροσώπησε ο απερχόμενος, υπηρεσιακός υπουργός Γ. Ζανιάς.

Οι αποφάσεις για την Ελλάδα, το ενδεχόμενο αναδιαπραγμάτευσης των όρων και των δεσμεύσεων που υπάρχουν στο δεύτερο μνημόνιο, το σενάριο της δίχρονης επιμήκυνσης του αντιλαϊκού προγράμματος (μέχρι και το 2016), αλλά και η σύναψη νέων δανείων που θα συνοδεύσουν τις σχετικές αποφάσεις, μεταφέρονται για επόμενες συνεδριάσεις, που θα ακολουθήσουν την αξιολόγηση του προγράμματος, η οποία θα γίνει το επόμενο διάστημα από κλιμάκιο της τρόικας που θα καταφθάσει την ερχόμενη βδομάδα στην Αθήνα.

Ενδεικτικό πάντως των ανταγωνισμών, που οξύνονται στο φόντο της κρίσης, είναι και οι διαφορετικές απόψεις στο Γιούρογκρουπ για το ζήτημα της διαχείρισης σχετικά με την Ελλάδα, αν και όλοι συμφωνούν ότι καμιά απόκλιση δεν μπορεί να υπάρξει σε ό,τι αφορά τους δημοσιονομικούς στόχους και τις καπιταλιστικές αναδιαρθρώσεις. Προσερχόμενος στη συνεδρίαση ο Γερμανός υπουργός Οικονομικών Β. Σόιμπλε δήλωσε πως «δε χρειαζόμαστε συνεχώς και νέες προτάσεις», ότι οι κυβερνήσεις θα «πρέπει να εφαρμόζουν όσα ήδη έχουν συμφωνηθεί». Αντίθετος στο να δοθεί «περισσότερος χρόνος στην Ελλάδα» εμφανίστηκε και ο εκπρόσωπος της φινλανδικής κυβέρνησης.

Η πιθανή χαλάρωση των δημοσιονομικών και οικονομικών στόχων για την Ελλάδα δεν είναι καλή ιδέα και γι' αυτό η Φινλανδία δεν είναι υπέρ του να δοθεί περισσότερος χρόνος στην Ελλάδα, δήλωσε η υπουργός Οικονομικών της χώρας. Από την πλευρά του, ο Ολλανδός υπουργός Οικονομικών δήλωσε ότι η Ελλάδα δεν έχει καμία εναλλακτική λύση πέρα από το να εφαρμόσει τις μεταρρυθμίσεις που απαιτούνται. Ωστόσο, άφησε να εννοηθεί ότι μπορεί να υπάρξουν κάποια περιθώρια για μεγαλύτερη χρονική ευχέρεια, αφού όπως είπε «αν υπάρξουν ορισμένα πράγματα που δεν μπορεί η Ελλάδα να εφαρμόσει, τότε αυτό θα μπορέσουμε να το συζητήσουμε».

Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο είναι έτοιμο να παρέχει τις γνώσεις του για να βοηθήσει την Ευρώπη στην επίτευξη των στόχων της, δήλωσε η επικεφαλής του ταμείου, Κρ. Λαγκάρντ, προσερχόμενη στη συνάντηση των υπουργών Οικονομικών της Ευρωζώνης.

Το Γιούρογκρουπ, που συνεδρίαζε μέχρι αργά το βράδυ, αναμενόταν να καταλήξει σε έγκριση της εκταμίευσης στην Ελλάδα ποσού 1 δισ. ευρώ που αφορά στο υπόλοιπο από προηγούμενη δόση (4,2 δισ. αντί 5,2 δισ. ευρώ). Από αυτά πάνω από 900 εκατ. ευρώ θα επιστραφούν, μέχρι τέλος Ιούλη, πίσω στα κοιναγορίτικα ταμεία, προκειμένου να καλυφθεί η πρώτη δόση για τη συμμετοχή της χώρας στο μόνιμο μηχανισμό στήριξης (ESM). Τα συνολικά ποσά της συμμετοχής υπολογίζονται σε περίπου 2 δισ. ευρώ.