ΣΚΟΠΙΑ (Του απεσταλμένου μας Νίκου ΜΠΟΓΙΟΠΟΥΛΟΥ).-

Υπό τη σκιά των εξαιρετικά επικίνδυνων εξελίξεων στη νότιο Σερβία, αλλά και στο εσωτερικό της ΠΓΔ της Μακεδονίας, που είχαν σαν αποτέλεσμα να τεθούν σε κατάσταση «συναγερμού» οι Ενοπλες Δυνάμεις της χώρας, συνέρχεται σήμερα στα Σκόπια η 4η Διαβαλκανική Σύνοδος Κορυφής.

Παρά την προσπάθεια των αρχών της γειτονικής χώρας, όλο το προηγούμενο διάστημα, να τονίσουν την οικονομική κυρίως σημασία για την περιοχή, των συζητήσεων και των αποφάσεων που θα ληφθούν, τα γεγονότα των τελευταίων ημερών (διαδοχικές επιθέσεις των «παραφυάδων» του UCK στη νότιο Σερβία, αλλά και εμφάνιση μεγάλου αριθμού μισθοφόρων του εν λόγω «στρατού» στο εσωτερικό των Σκοπίων) έχουν σαν αποτέλεσμα όλη η προσοχή να εστιάζεται στις συζητήσεις και στις αποφάσεις που περιστρέφονται γύρω από την εικόνα των Βαλκανίων ως μιας «πυριτιδαποθήκης» γεμάτης φιτίλια...

Η ελληνική αντιπροσωπεία που με επικεφαλής τον πρωθυπουργό έφτασε χτες στα Σκόπια, προτίθεται να εμφανιστεί στη σύνοδο σε ρόλο «εκπροσώπου» του ΝΑΤΟ και της ΕΕ, «αξιοποιώντας» την ιδιότητα της Ελλάδας ως κράτους - μέλους και των δυο Οργανισμών...

Στο πλαίσιο αυτού του «καθήκοντος» που έχει αναλάβει η ελληνική πλευρά απέναντι στους ιμπεριαλιστικούς οργανισμούς, προτίθεται να επιδιώξει την κατοχύρωση ενός αναβαθμισμένου ρόλου για την ΕΕ στην περιοχή, ενώ ταυτόχρονα θέλει να παρουσιάσει για μια ακόμα φορά το ΝΑΤΟ σαν δύναμη «εγγύησης της σταθερότητας» στα Βαλκάνια.

Στην παραπάνω κατεύθυνση αποσκοπεί, αφ' ενός, η θέση της ελληνικής πλευράς υπέρ της λήψης απόφασης για την αποστολή «ομάδας παρατηρητών» εκ μέρους της ΕΕ στην περιοχή της νότιας Σερβίας, καθώς και στα σύνορα μεταξύ Σκοπίων και Αλβανίας. Αφ' ετέρου, και όσον αφορά το ΝΑΤΟ, η κυβέρνηση θέλει να το εμφανίσει σαν τον μηχανισμό που θα «συνετίσει» τον... μεταλλαγμένο UCK, και θα χρησιμοποιήσει «σκληρή γλώσσα» κατά τη δράση των τελευταίων εντός των συνόρων της ΟΔΓ.

Το ερωτηματικό της συνόδου είναι ο βαθμός των πιέσεων που θα ασκηθούν στην αλβανική πλευρά και το κατά πόσο αυτές θα έχουν αποτέλεσμα να υπογράψει τελικά η Αλβανία το κοινό ανακοινωθέν στο οποίο σχεδιάζεται να γίνεται λόγος για το σεβασμό και το απαραβίαστο των συνόρων, αλλά και να καταδικάζονται ως πράξεις τρομοκρατίας και βίας οι κινήσεις του UCK στο Πρέσεβο.

Στις προθέσεις, δε, της ελληνικής πλευράς είναι να καταγραφεί στην απόφαση ότι θα υπάρχει «αποτελεσματικός» έλεγχος των εξωτερικών συνόρων της Γιουγκοσλαβίας, βάσει του ψηφίσματος 1244 του Συμβουλίου Ασφαλείας του ΟΗΕ για το Κοσσυφοπέδιο. Πάντως, μόλις προχτές, ο υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας δήλωσε ότι δεν μπορεί πλέον το Κοσσυφοπέδιο να συνεχίσει να αποτελεί τμήμα της Γιουγκοσλαβίας...

Η επανάληψη των αρχών για το απαραβίαστο και το αμετάβλητο των συνόρων, καθώς και η καταδίκη των αλβανικών εξτρεμιστικών ομάδων και της δράσης που αναπτύσσουν στη Νότια Σερβία, το Κοσσυφοπέδιο και την Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, είναι εκ των πραγμάτων οι επιδιώξεις της Διαβαλκανικής Διάσκεψης που πραγματοποιείται στα Σκόπια.

Οι επιδιώξεις αυτές ωστόσο, δε φαίνεται να είναι εύκολη υπόθεση, καθώς ο υπουργός Εξωτερικών της Αλβανίας Π. Μίλο, μετά την άτυπη συζήτηση των υπουργών Εξωτερικών της Διάσκεψης, δήλωσε ότι η χώρα του δεν πρόκειται να υπογράψει κείμενο που θα χαρακτηρίζει τις ένοπλες αλβανικές ομάδες που δρουν στη Νότια Σερβία, τρομοκρατικές ή εξτρεμιστικές.

Ως συνήθως, αισιόδοξος, ο Ελληνας υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, σε δηλώσεις του υποστήριξε, ότι κατά την άτυπη συζήτηση που είχε με τους ομολόγους του δεν παρατήρησε ακραίες απόψεις, ούτε σοβαρές διαφωνίες και ότι καλό θα είναι να μην περιοριστεί κανείς στις διατυπώσεις, όπως αυτές του Π. Μίλο, αλλά στην καλή διάθεση που, όπως είπε, δείχνουν όλες οι πλευρές. Οι κυβερνήσεις των βαλκανικών χωρών, είπε ο Γ. Παπανδρέου, φαίνεται ότι εκφράζουν ρεαλιστικές και μετριοπαθείς απόψεις.

Παρ' όλα αυτά, η περιοχή, είναι κοινή η διαπίστωση, ότι βρίσκεται σε κρίσιμη καμπή εξαιτίας του αλβανικού αλυτρωτισμού.

«Τα τελευταία γεγονότα στη Νότια Σερβία, προκαλούν μεγάλη ανησυχία για τη σταθερότητα στην περιοχή», αναφέρει εισαγωγικά το κείμενο των προτάσεων για την αντιμετώπιση της κρίσης, που έχει καταθέσει η ελληνική κυβέρνηση προς την Ευρωπαϊκή Ενωση. Το κείμενο των ελληνικών προτάσεων, έχει κατατεθεί και στη Διαβαλκανική Διάσκεψη με στόχο να επηρεάσει τη διαμόρφωση του κοινού ανακοινωθέντος.

«Οι τρομοκρατικές επιθέσεις από οπλισμένες αλβανικές ομάδες, επισημαίνει το κείμενο των ελληνικών προτάσεων, παρεμποδίζει τις επικοινωνίες και βλάπτει τα συμφέροντα της ΕΕ». Σε άλλο σημείο του κειμένου σημειώνεται ότι «οι τρομοκρατικές επιθέσεις από ένοπλες αλβανικές ομάδες στην Πρώην Γιουγκοσλαβική Δημοκρατία της Μακεδονίας, υπογραμμίζουν τους κινδύνους μετακύλησης της κρίσης (...) αυτές οι τρομοκρατικές ενέργειες στην ΠΓΔΜ συσχετίζονται με τις επιθέσεις αλβανικών ομάδων στη Νότια Σερβία»

Για να αποτραπεί η διάχυση της κρίσης η ελληνική κυβέρνηση προτείνει:

• Την υιοθέτηση των προτάσεων που πρόσφατα κατέθεσε το Βελιγράδι για την αντιμετώπιση της κατάστασης στη Νότια Σερβία: «Να διακηρυχτεί το απαραβίαστο των συνόρων, να εξασφαλιστεί η συμμετοχή των Αλβανών στις τοπικές διοικητικές αρχές, αποστρατικοποίηση της ζώνης ασφαλείας και πλήρης σεβασμός της σερβικής κυριαρχίας στην περιοχή».
• Τον αποτελεσματικό έλεγχο των «συνόρων» του Κοσσόβου, σύμφωνα με όσα ορίζει η απόφαση 1244/99 του ΟΗΕ.
• Η ΕΕ να παροτρύνει Σκόπια και Βελιγράδι να ολοκληρώσουν κατά τη διάρκεια της Διαβαλκανικής Διάσκεψης τη συμφωνία οριοθέτησης των συνόρων τους (σ.σ. Οι υπουργοί κατά την άτυπη συνεδρίασή τους χτες χαιρέτησαν αυτή τη συμφωνία).
• Η διεθνής κοινότητα και ειδικότερα η ΕΕ να αποδοκιμάσει τις αλβανικές τρομοκρατικές ομάδες.
• Να μειωθεί το εύρος της ζώνης ασφαλείας στη Ν. Σερβία, με στόχο τη δημιουργία καλύτερων συνθηκών ασφαλείας. Για το λόγο αυτό πρέπει να εξασφαλιστεί ταχύτατα αποστολή παρατηρητών της ΕΕ στη Νότια Σερβία. Αυτοί οι παρατηρητές θα μπορούσαν να εξασφαλίσουν τον έλεγχο των συνόρων μεταξύ Αλβανίας, ΠΓΔΜ και Ομοσπονδιακής Γιουγκοσλαβίας.
• Το ΝΑΤΟ, θα πρέπει να αντιμετωπίσει με σκληρότερη γλώσσα τις ενέργειες των ένοπλων αλβανικών ομάδων.

Απ' όλα αυτά είναι προφανές ότι η Αθήνα πρωτοστατεί σε μια προσπάθεια απομόνωσης των ακραίων στοιχείων. Αυτές οι προτάσεις θα αποτελέσουν αντικείμενο συζήτησης στο πλαίσιο της ΕΕ την προσεχή Δευτέρα στο Συμβούλιο Γενικών Υποθέσεων στις Βρυξέλλες.

Ωστόσο, είναι ένα ερώτημα αν οι Ευρωπαίοι εταίροι και το ΝΑΤΟ εκφράσουν την απαραίτητη πολιτική βούληση για να ανακόψουν το «όραμα» για την αλβανική ολοκλήρωση.

Ενα άλλο ερώτημα, είναι ο τρόπος με τον οποίο θα επιλέξει να κινηθεί στη Διαβαλκανική Διάσκεψη η αλβανική κυβέρνηση, η οποία από τη μια πλευρά είναι υποχρεωμένη να ακολουθεί τους κανόνες του Διεθνούς Δικαίου, από την άλλη ωστόσο δεν είναι εύκολο να εγκαταλείψει τα οράματα για αλλαγή του πολιτικού χάρτη που τρέφει μεγάλο τμήμα του αλβανικού πληθυσμού στο Κόσσοβο, στην ΠΓΔΜ και τη Νότια Σερβία.

Νυν υπέρ πάντων οι πολυεθνικές! Αυτό ήταν το αποτέλεσμα των αποφάσεων που λήφθηκαν χτες στα Σκόπια, στο πλαίσιο του «οικονομικού φόρουμ», που πραγματοποιήθηκε στο περιθώριο της Συνόδου.

Στο φόρουμ, όπου συμμετείχαν εκπρόσωποι των υπουργείων Οικονομικών των βαλκανικών χωρών (από ελληνικής πλευράς ο υφυπουργός Εθνικής Οικονομίας Γ. Ζαφειρόπουλος), καθώς και επιχειρηματίες, υπογράφηκε συμφωνία όπου τονίζεται η «ανάγκη» περαιτέρω φιλελευθεροποίησης του εμπορίου ως προϋπόθεσης για την «ενσωμάτωση» της περιοχής στις ευρωπαϊκές δομές... Στο πλαίσιο της απόφασης τονίζεται ότι η επιτυχής εφαρμογή των «δεσμεύσεων» που αναλήφθηκαν προϋποθέτει την «κατάλληλη» ενεργοποίηση των διεθνών χρηματοπιστωτικών οργανισμών (βλέπε ΔΝΤ κλπ.) και φυσικά των μηχανισμών του «Συμφώνου Σταθερότητας».

Παράλληλα με τα παραπάνω, οι συμμετέχοντες στο φόρουμ δεσμεύτηκαν για την επιτάχυνση των διαδικασιών «προσαρμογής» της περιοχής στα πρότυπα των «ευρωπαϊκών στάνταρ», σε ό,τι αφορά τα ζητήματα της εσωτερικής τους νομοθεσίας. Ιδιαίτερη μνεία δε, έγινε στην ανάγκη «συνεργασίας» των βαλκανικών χωρών με την ΕΕ στα θέματα ενέργειας, ενώ εκφράστηκε ικανοποίηση για τις εργασίες, όσον αφορά τον αγωγό αερίου.

Ας σημειωθεί ότι στη σύσκεψη συμμετείχε και ο Μπ. Χόμπαχ, ο συντονιστής για την εφαρμογή του Συμφώνου Σταθερότητας στην περιοχή, ο οποίος ανακοίνωσε ότι η Ευρωπαϊκή Τράπεζα επενδύσεων «θα διαθέσει» το ποσό των 1,2 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 14 επενδυτικών προγραμμάτων στην περιοχή, προς δόξαν του... «ανθρωπισμού» της απομύζησης κερδών εκ μέρους του κεφαλαίου, στις περιοχές που προηγουμένως βομβαρδίζει...

Σε καλό δρόμο βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις για την ονομασία της ΠΓΔΜ διαπίστωσαν με τη συνάντησή τους στα Σκόπια, στο περιθώριο της Διαβαλκανικής Διάσκεψης, ο πρωθυπουργός Κώστας Σημίτης και ο ομόλογός του της ΠΓΔΜ, Λιούπτσκο Γκεοργκιέφσκι.

Οι δύο πρωθυπουργοί συμφώνησαν ότι στο ζήτημα της ονομασίας της ΠΓΔΜ πρέπει να δοθεί σύντομα λύση, στο πλαίσιο των διαπραγματεύσεων που διεξάγονται ανάμεσα στις δύο πλευρές στη Νέα Υόρκη, υπό την αιγίδα του ΟΗΕ.

Ο πρωθυπουργός συναντήθηκε και με τον πρόεδρο της ΠΓΔΜ, Μπόρις Τραϊκόφσκι, καθώς και με τον αρχηγό της αξιωματικής αντιπολίτευσης της ΠΓΔΜ, Μπράνκο Τσερβενόφσκι, αλλά και τον πρόεδρο της Ρουμανίας, Ιον Ιλιέσκου. Σήμερα ο πρωθυπουργός αναμένεται να συναντήσει τον Τούρκο πρωθυπουργό Μπουλέντ Ετζεβίτ.

Εξάλλου, ο υπουργός Εξωτερικών Γ. Παπανδρέου, είχε χτες συνάντηση μισής ώρας με τον ομόλογό του της Τουρκίας Ι. Τζεμ. Οι δύο υπουργοί συμφώνησαν να συνεχίσουν και σήμερα τη συνομιλία τους.