ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Κυριακή 12 Ιούνη 2016
Σελ. /32
ΑΠΟΣΤΟΛΗ «ΡΟΖΕΤΑ»
Ανίχνευση βιοχημικών ουσιών στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο

Χημικές ενώσεις σημαντικές για την εμφάνιση της ζωής (με τη μορφή που εκδηλώθηκε στη Γη) ανακαλύφθηκαν στον κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, σύμφωνα με μελέτη στηριγμένη στα δεδομένα του οργάνου ROSINA της διαστημοσυσκευής «Ροζέτα», που μελετά τον κομήτη από κοντά τα τελευταία δύο χρόνια. Μεταξύ αυτών των χημικών ουσιών είναι το αμινοξύ γλυκίνη και ενώσεις του φωσφόρου, απαραίτητες στο DNA και τις κυτταρικές μεμβράνες.

Ορισμένοι επιστήμονες επί μακρόν υποστηρίζουν την πιθανότητα το νερό και οι οργανικές ενώσεις (χημικές ενώσεις του άνθρακα) να προήλθαν από κομήτες και αστεροειδείς που προσέκρουσαν στη νεαρή Γη μετά την ψύξη της και το σχηματισμό του στερεού φλοιού της, προσφέροντας τα απαραίτητα υλικά για την εμφάνιση της ζωής. Αν και ήταν ήδη γνωστό ότι ορισμένοι κομήτες και αστεροειδείς έχουν νερό με σύνθεση διαλυμένων ουσιών ανάλογη με των ωκεανών της Γης, η επιστημονική ομάδα της «Ροζέτα» βρήκε μια σημαντική διαφορά στο νερό του κομήτη Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, ενισχύοντας τα επιχειρήματα της μιας πλευράς στη συζήτηση σχετικά με το αν το νερό στον πλανήτη μας προέρχεται από κομήτες και αστεροειδείς, ή αν κατά το μεγαλύτερο μέρος του είναι αυτόχθονο.

Τα αμινοξέα είναι βιολογικά σημαντικές οργανικές ενώσεις, που περιέχουν άνθρακα, οξυγόνο, υδρογόνο και άζωτο. Από τη συνένωση διαφορετικών αμινοξέων σε διάφορους συνδυασμούς σχηματίζονται οι πρωτεΐνες, βασική κατηγορία χημικών ουσιών της ζωής στη Γη. Ιχνη της γλυκίνης, του απλούστερου αμινοξέος, είχαν βρεθεί σε δείγματα από τον κομήτη Wild-2, που έφερε στη Γη η αποστολή Στάρνταστ της NASA, το 2006. Ομως, το ενδεχόμενο να μολύνθηκαν τα δείγματα στη Γη έκανε την ανάλυσή τους εξαιρετικά δύσκολη και τα συμπεράσματα αμφισβητήσιμα. Τώρα, όμως, η «Ροζέτα», το σκάφος του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Διαστήματος (ESA), έκανε επανειλημμένες απευθείας ανιχνεύσεις της γλυκίνης, στην κόμη του Τσουριούμοφ - Γκερασιμένκο, δηλαδή στην πολύ αραιή ομιχλώδη ατμόσφαιρα γύρω από τον πυρήνα του κομήτη. Επειδή δεν τίθεται θέμα επιμόλυνσης γήινης προέλευσης, πρόκειται για την πρώτη αδιαμφισβήτητη ανίχνευση του αμινοξέος σε κομήτη. Οι επιστήμονες εντόπισαν και ορισμένα άλλα οργανικά μόρια, προδρόμους της γλυκίνης, παίρνοντας έτσι ιδέες για τις δυνατές χημικές διαδρομές σχηματισμού του αμινοξέος.

Οι μετρήσεις έγιναν πριν ο κομήτης φτάσει τον Αύγουστο του 2015 στο κοντινότερο σημείο του προς τον Ηλιο (περιήλιο). Η πρώτη ανίχνευση έγινε τον Οκτώβρη του 2014, όταν η «Ροζέτα» βρισκόταν σε απόσταση μόλις 10 χιλιομέτρων από τον κομήτη, ενώ δεύτερη ανίχνευση έγινε το Μάρτη του 2015, όταν βρισκόταν σε απόσταση 15 - 30 χιλιομέτρων. Γλυκίνη ανιχνεύτηκε και σε άλλες περιπτώσεις, σε εκτονώσεις αερίων από το εσωτερικό του κομήτη, όταν για να προστατευθεί από τη σκόνη η «Ροζέτα» είχε απομακρυνθεί στα 200 χλμ.

Οπως τόνισε η Κάθριν Αλτβεγκ, επικεφαλής ερευνήτρια της ομάδας του οργάνου ROSINA, οι επιστήμονες διέκριναν ισχυρή σχέση ανάμεσα στη γλυκίνη και την εκτοξευόμενη σκόνη, πράγμα που σημαίνει ότι η ουσία απελευθερώνεται πιθανότατα μαζί με άλλες πτητικές χημικές ουσίες από την επικάλυψη πάγου των κόκκων σκόνης, μόλις αυτοί θερμανθούν αρκετά στην κόμη. Η γλυκίνη μετατρέπεται στην αέρια μορφή της, όταν η θερμοκρασία φτάσει τους 150 βαθμούς Κελσίου, γι' αυτό στο μεγαλύτερο μέρος της διαδρομής του κομήτη γύρω από τον Ηλιο, όταν η θερμοκρασία της επιφάνειας και του υπεδάφους του είναι χαμηλή, δεν υπάρχουν ανιχνεύσιμες ποσότητες στην κόμη του.

Δεκάδες είδη οργανικών μορίων έχουν ανιχνευθεί μέχρι σήμερα σε νεφελώματα και διαστρική σκόνη, αλλά η γλυκίνη δεν είχε εντοπιστεί μεταξύ των ουσιών αυτών των μοριακών νεφών. Ανεξάρτητα από το ρόλο που έπαιξαν ή δεν έπαιξαν στην εμφάνιση της ζωής στη Γη, οι οργανικές ουσίες που παράγονται αυθόρμητα ως αποτέλεσμα των φυσικών νόμων ακόμα και σε συνθήκες διαστημικού κενού, αποδεικνύεται ότι βιομόρια και πρόδρομα μόρια υπάρχουν παντού μέσα στο σύμπαν, στους περιπλανώμενους βράχους των πλανητικών συστημάτων, αλλά και ανάμεσα στα άστρα. Δημιουργούνται εύκολα από τις ηλεκτρικές εκκενώσεις (κεραυνοί) σε ατμόσφαιρες όπως της πρώιμης Γης (πείραμα Μίλερ). Το «θαύμα» της ζωής προκύπτει ως αποτέλεσμα των φυσικών νόμων, όπου υπάρχουν οι κατάλληλες συνθήκες. Και οι νόμοι κίνησης της ζωντανής ύλης είναι η έκφραση των νομοτελειών που διέπουν τη φυσική πραγματικότητα σε αυτό το ανώτερο επίπεδο οργάνωσης της ύλης.


Επιμέλεια:
Σταύρος ΞΕΝΙΚΟΥΔΑΚΗΣ
Πηγές: www.nasa.gov, www.esa.int, http://bigelowaerospace.com


Φουσκωτό δωμάτιο στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό

Το εσωτερικό του φουσκωτού θαλάμου
Το εσωτερικό του φουσκωτού θαλάμου
Ο Διεθνής Διαστημικός Σταθμός (ΔΔΣ) αποτελείται από τμήματα που τέθηκαν σε τροχιά χωριστά και συναρμολογήθηκαν στη συνέχεια, στο σύμπλεγμα που είναι σήμερα ο σταθμός. Για να εξασφαλίζεται ότι είναι αεροστεγείς και μπορούν να αντέξουν τις προσκρούσεις μικρομετεωριτών, οι χώροι διαμονής, τα εργαστήρια και γενικά όλοι οι θάλαμοι του ΔΔΣ έχουν μεταλλικό περίβλημα και κατάλληλη επένδυση. Ετσι είναι άκαμπτοι και αυτός είναι ο λόγος που είναι συνήθως κυλινδρικοί και με διάμετρο ίδια ή το πολύ - πολύ ελαφρώς μεγαλύτερη από τη διάμετρο των πυραύλων φορέων που τους έθεσαν σε τροχιά.

Πώς θα μπορούσαν να δημιουργηθούν πιο ευρύχωρα δωμάτια για τον ΔΔΣ ή για κάποια μελλοντική διαπλανητική αποστολή το σκάφος της οποίας επίσης θα συναρμολογηθεί με τον ίδιο τρόπο; Και πώς θα μπορούσαν να μεταφερθούν δυο - δυο ή τρία - τρία αυτά τα δωμάτια, με τον ίδιο πύραυλο φορέα; Την απάντηση σε αυτές τις ερωτήσεις αναζητά η αμερικανική NASA, που πρόσφατα ανέπτυξε δοκιμαστικά και σύνδεσε με τον ΔΔΣ ένα φουσκωτό θάλαμο κατασκευασμένο από μια ιδιωτική εταιρεία, την Bigelow Aerospace, με την οποία συνεργάζεται.

Ο θάλαμος BEAM είναι ένας διογκούμενος χώρος διαβίωσης, που συνδέθηκε στη θυρίδα της υπομονάδας Tranquility (Ηρεμία) του ΔΔΣ, για να δοκιμαστεί στην πράξη η ιδέα των φουσκωτών διαμερισμάτων, που αναπτύσσονται εύκολα όποτε χρειαστεί, επεκτείνοντας το ωφέλιμο για το ανθρώπινο πλήρωμα μέγεθος ενός διαστημικού σκάφους ή σταθμού. Επειδή το BEAM είναι πείραμα - πιλότος της πλήρους ανάπτυξης τέτοιων συστημάτων έχει σε πλήρη ανάπτυξη όγκο μόλις 16 κυβικών μέτρων. Το φούσκωμα του διαμερίσματος γίνεται με πεπιεσμένο αέρα σε φιάλες που υπάρχουν στο εσωτερικό του. Οταν ο αστροναύτης της NASA, Τζεφ Ουίλιαμς, άνοιξε τις βαλβίδες για πρώτη φορά, το BEAM φούσκωσε ελάχιστα, άγνωστο ακόμα για ποιο λόγο. Η επιχείρηση επαναλήφθηκε έχοντας μεγαλύτερη επιτυχία τη δεύτερη φορά, καθώς ο θάλαμος μάζας 1,4 τόνων και όγκου σε συμπιεσμένη μορφή 3,6 κυβικών μέτρων, πήρε τις τελικές του διαστάσεις με μήκος περίπου 4 μέτρα και διάμετρο 3,2 μέτρα.

Το δοκιμαστικό φουσκωτό δωμάτιο σε πλήρη ανάπτυξη πάνω στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Το δοκιμαστικό φουσκωτό δωμάτιο σε πλήρη ανάπτυξη πάνω στο Διεθνή Διαστημικό Σταθμό
Αν δεν υπάρξει κάποιο πρόβλημα διαρροής, το πλήρωμα του ΔΔΣ θα μπει τις επόμενες μέρες στο BEAM για να το ελέγξει. Οι επισκέψεις ελέγχου θα συνεχιστούν τακτικά τα επόμενα δύο χρόνια και στη συνέχεια ο θάλαμος θα απορριφθεί για να καταστραφεί στην ατμόσφαιρα της Γης. Αν τα δεδομένα, όσον αφορά το αεροστεγές, την αποτελεσματικότητα της θερμομόνωσης και την ανθεκτικότητα της κατασκευής σε κοσμικές ακτίνες και μικρομετεωρίτες κριθούν ικανοποιητικά, τότε η κατασκευάστρια προτίθεται να προχωρήσει στην ανάπτυξη μιας μεγαλύτερης εκδοχής του θαλάμου, του B330, με διαθέσιμο χώρο 20 φορές μεγαλύτερο από του BEAM.



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ