Ρευστό παραμένει το πολιτικό σκηνικό στη Βρετανία, ιδιαίτερα στους κόλπους της κυβέρνησης της πρωθυπουργού Τερέζα Μέι, σε σχέση με την επικείμενη διαδικασία για την έναρξη της διαπραγμάτευσης αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ (Brexit), εφόσον βεβαίως τελικώς ενεργοποιηθεί έως το τέλος του ερχόμενου Μάρτη το άρθρο 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας.

Οι κόντρες που έχουν ξεσπάσει στο εσωτερικό της κυβέρνησης και οι ενδοαστικές αντιθέσεις με επίδραση και σε άλλα πολιτικά αστικά κόμματα, όχι μόνο δεν έχουν καταλαγιάσει, αλλά εντείνονται όσο περνά ο καιρός και ιδιαίτερα όσο γίνονται πιο καθαρές οι ενδεχόμενα μεγάλες αρνητικές επιπτώσεις για ένα μέρος από τα βρετανικά μονοπώλια, ιδιαίτερα γι' αυτά που έχουν ρίξει το μεγαλύτερο μέρος των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους στις συναλλαγές με τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ (τραπεζικό κεφάλαιο, εξαγωγικές επιχειρήσεις υπηρεσιών και προϊόντων μεταποίησης κ.ά.). Αντιθέσεις καταγράφονται την ίδια ώρα και εντός ΕΕ, με τη Γερμανία και τη Γαλλία να έχουν ξεκαθαρίσει από νωρίς στο Λονδίνο πως δεν πρόκειται να του επιτρέψουν να έχει «και την πίτα ολόκληρη και το σκύλο χορτάτο». Εχουν έτσι εγκαίρως διαμηνύσει πως δεν θα επιτρέψουν στο Ηνωμένο Βασίλειο μία «αλά καρτ» πρόσβαση σε υπηρεσίες και οργανισμούς της ΕΕ, σημειώνοντας πως είναι αποφασισμένοι να προασπίσουν την τήρηση των βασικών γραμμών της ΕΕ, με κυριότερη την άμεση συνάρτηση διατήρησης της πρόσβασης της Βρετανίας στην ενιαία αγορά της ΕΕ με την ελεύθερη κίνηση πολιτών από τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ προς τη «Γηραιά Αλβιώνα»... Είναι φανερό πως για την ώρα τουλάχιστον δεν θέλουν να βρει γρήγορα μιμητές το φαινόμενο της Βρετανίας και να λειτουργήσει περισσότερο ως παράδειγμα προς αποφυγήν...

Χαρακτηριστικό των έντονων αντιθέσεων στους κόλπους της κυβέρνησης Μέι είναι οι διαφορές προσέγγισης του ενδεχόμενου Brexit από βασικούς υπουργούς που συμμετέχουν άμεσα στο χειρισμό της υπόθεσης. Χαρακτηριστικότερες όλων είναι οι κόντρες ανάμεσα αφενός στον αρμόδιο υπουργό για το Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, και τον υπουργό Εμπορίου, Λίαμ Φοξ, που φαίνονται διατεθειμένοι για γενικότερη ρήξη στη διαπραγμάτευση με την ΕΕ, και αφετέρου με τον υπουργό Οικονομικών, Φίλιπ Χάμοντ, που προτιμά εμφανώς μία ηπιότερη και πιο χρονοβόρα διαδικασία αποχώρησης από την ΕΕ.

Οι διαφορές ανάμεσα στον Ντέιβις και τον Χάμοντ διαπιστώθηκαν για μία ακόμη φορά και στις αρχές της βδομάδας.

Την περασμένη Τρίτη, ο υπουργός Οικονομικών τάχθηκε υπέρ μίας προσεκτικής διαδικασίας «ήπιας» αποχώρησης του Ηνωμένου Βασιλείου από την ΕΕ (Brexit), αντιδρώντας στα σχέδια άλλων υπουργών της κυβέρνησης, όπως ο υπουργός Εμπορίου, Λίαμ Φοξ, και ο υπουργός Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, για «σκληρή» και πλήρη αποχώρηση από την ΕΕ έως το 2019. Πρότεινε έτσι μία «ηπιότερη μετάβαση», επικαλούμενος τη στάση «σκεπτικιστών πολιτικών, που τώρα ταλαντεύονται πίσω από μία προσωρινή εμπορική συμφωνία για να απορροφηθούν οι κραδασμοί των επιπτώσεων». Υποστήριξε τη διατήρηση της πρόσβασης της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση της ΕΕ, εκτιμώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση θα χρειαστεί σημαντικά παραπάνω προσωπικό σε τελωνειακούς υπαλλήλους και ειδικό εξοπλισμό, ενώ θα πενταπλασιαστούν οι έλεγχοι σε εισαγόμενα προϊόντα από τις άλλες χώρες της ΕΕ, μια διαδικασία χρονοβόρα, που δυσκολεύει το εμπόριο και με ανάλογο, δηλαδή μεγάλο, κόστος... Εκτίμησε, δε, πως το ετήσιο κόστος για διατήρηση πρόσβασης της Βρετανίας στην τελωνειακή ένωση θα ανέρχεται στα 4 δισ. στερλίνες...

Οι δηλώσεις Χάμοντ έγιναν αφότου η εκπρόσωπος της πρωθυπουργού της Βρετανίας, Τερέζα Μέι, διέψευσε πως διερευνάται το ενδεχόμενο μεταβατικής συμφωνίας με την ΕΕ, που είχε προτείνει λίγες ώρες νωρίτερα επιτροπή της Βουλής των Λόρδων.

Την Τετάρτη ακολούθησαν οι δηλώσεις του υπουργού αρμόδιου για το Brexit, Ντέιβιντ Ντέιβις, που προειδοποίησε ότι η κυβέρνηση δεν θα έχει έτοιμο ένα συνολικό πακέτο προτάσεων για τη διαπραγμάτευση της διαδικασίας αποχώρησης από την ΕΕ πριν το τέλος Φλεβάρη. Ισχυρίστηκε, παρόλα αυτά, ότι είναι εφικτός ο στόχος για ολοκλήρωση των παζαριών μέσα σε ενάμιση χρόνο από την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας (πρόβλεψη που αμφισβήτησε χτες ως «αφελή» εκπρόσωπος του γερμανικού υπουργείου Εσωτερικών...). Υπογράμμισε πως θα πρέπει να αποφασιστούν «μερικά πράγματα σε σχέση με τον τρόπο αποχώρησης της χώρας από την ΕΕ, ιδιαίτερα σε ό,τι αφορά τις επιπτώσεις σε συγκεκριμένους επιχειρηματικούς κλάδους, τη Δικαιοσύνη και τη συνεργασία με τις αρμόδιες υπηρεσίες ασφαλείας της ΕΕ» (όπως π.χ. η Γιουροπόλ ή τα φόρα αντιτρομοκρατικής συνεργασίας, η Ζώνη των χωρών της Συνθήκης Σένγκεν). Σημείωσε πως η κυβέρνηση δεν αντιτίθεται στην προοπτική μίας σταδιακής αποχώρησης από την ΕΕ ώστε να γίνουν πιο ήπιες οι επιπτώσεις του Βrexit, όπως απαιτούν τα θιγόμενα μονοπώλια, «μόνο όμως εφόσον κριθεί πως κάτι τέτοιο είναι πραγματικά απαραίτητο».

Οι κόντρες εντός της κυβέρνησης αντανακλώνται και σε άλλα αστικά κόμματα του Ηνωμένου Βασιλείου, που δεν έχουν καταφέρει να υιοθετήσουν μία «κοινή γραμμή», ενόψει των παζαριών που θα αρχίσουν επισήμως (πλην απροόπτου) την ερχόμενη άνοιξη.

Οι Εργατικοί της αξιωματικής αντιπολίτευσης του Τζέρεμι Κόρμπιν επιχειρούν να εμφανιστούν ως καλύτεροι διαχειριστές της διαπραγμάτευσης για το μεγάλο κεφάλαιο και τα μονοπώλια, υποστηρίζοντας, ως επί το πλείστον, την τακτική για μία «ήπια» αποχώρηση από την ΕΕ. Προσπαθούν να προβληθούν ως η καλύτερη «εναλλακτική» λύση εξουσίας, κατηγορώντας τη Συντηρητική πρωθυπουργό Τ. Μέι ότι βαδίζει στα «τυφλά», δίχως σχέδιο. Ωστόσο, έως τώρα δεν έχουν καταφέρει να «κεφαλαιοποιήσουν» πολιτικά τα λάθη της κυβέρνησης, αφού βρίσκονται πίσω από τους Συντηρητικούς τουλάχιστον 14 ποσοστιαίες μονάδες στις τελευταίες δημοσκοπήσεις.

Ο πρώην αρχηγός του Κόμματος Ανεξαρτησίας Ηνωμένου Βασιλείου (UKIP), Νάιτζελ Φάρατζ, που είναι από τους πιο θερμούς υπέρμαχους ενός σκληρού Brexit, κατηγορεί την κυβέρνηση πως επίσης είναι ανέτοιμη για διαπραγματεύσεις και πως επιχειρεί να «σαμποτάρει» ή να καθυστερήσει το παζάρι της διαπραγμάτευσης για αποχώρηση από την ΕΕ. Κατηγορεί, επίσης, την Μέι πως προσανατολίζεται στο «νορβηγικό μοντέλο» σχέσεων με την ΕΕ, με καταβολή συνδρομής ώστε να διατηρήσει το Λονδίνο πρόσβαση στην ενιαία αγορά της ΕΕ, αποδεχόμενο βασικές αρχές όπως εκείνη της ελεύθερης κίνησης εργαζομένων από τις άλλες χώρες - μέλη της ΕΕ.

Ο αρχηγός των Φιλελεύθερων Δημοκρατών, Τιμ Φάροου, που είχε συμμαχήσει με τις προηγούμενες συντηρητικές κυβερνήσεις, μιλά για «σύγχυση στους κόλπους της κυβέρνησης», λόγω αντιφατικών μηνυμάτων που εκπέμπουν βασικοί υπουργοί όπως οι υπουργοί Ντέιβιντ Ντέιβις και Φίλιπ Χάμοντ.

Το ίδιο διάστημα, ηγέτες και υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της ΕΕ προσπαθούν να αμβλύνουν τις διαφορές τους, σε μία προσπάθεια να αποσπάσουν μεγαλύτερα κέρδη για τα μονοπώλια που εκπροσωπούν όταν θα αρχίσουν και επίσημα τα παζάρια για το Brexit, ή από τις ενδεχόμενες αποχωρήσεις επιχειρηματικών ομίλων από το Λονδίνο, ιδιαίτερα του χρηματοπιστωτικού συστήματος και άλλων. Ωστόσο, επί του παρόντος, το ζήτημα της ενδεχόμενης αποχώρησης της Βρετανίας από την ΕΕ δεν φάνηκε να τους απασχολεί έντονα μπροστά σε άλλα μεγαλύτερα, ενδεχομένως, προβλήματα, όπως η αναιμική ανάκαμψη της οικονομίας με τάσεις οπισθοχώρησης, η συνεχιζόμενη προσφυγική και μεταναστευτική κρίση, η κόντρα με την Τουρκία και τη Ρωσία, ο πόλεμος στη Συρία κ.λπ.

Βρετανικές εφημερίδες αποκάλυψαν χαρακτηριστικά πως αργά το βράδυ της Πέμπτης, στο δείπνο εργασίας των 27 ηγετών της ΕΕ, αναλώθηκαν μόλις 20 λεπτά για το θέμα του Brexit. Προς το παρόν οι κόντρες που υπήρχαν ανάμεσα σε Ευρωκοινοβούλιο και Κομισιόν σε σχέση με το ποιος θα έχει το «πάνω χέρι» στις διαπραγματεύσεις με τους Βρετανούς, φάνηκαν να εκτονώνονται, αφού αποφασίστηκε πως στη διαπραγματευτική ομάδα θα συμμετέχουν εκτός από τον Γάλλο πρώην επίτροπο Μισέλ Μπαρνιέ (που θα είναι ο επικεφαλής των παζαριών από μέρους της ΕΕ) ένας εκπρόσωπος της εκ περιτροπής προεδρίας του Συμβουλίου της ΕΕ, εκπρόσωποι του προέδρου του Ευρωκοινοβουλίου και εκπρόσωποι της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Επισημάνθηκε, ακόμη, ότι για ευνόητους λόγους η Βρετανία δεν θα συμμετέχει σε φόρα της ΕΕ που σχετίζονται με τις ευρωενωσιακές διεργασίες για την αποχώρηση της χώρας από την ΕΕ και ότι σε καμία περίπτωση δεν θα ξεκινήσουν τα παζάρια πριν την ενεργοποίηση του άρθρου 50 της Συνθήκης της Λισαβόνας από τη Βρετανία. Επίσης, ξεκαθαρίστηκε πως σε κάθε περίπτωση θα πρέπει να τηρηθούν οι βασικές αρχές της ΕΕ, με πρώτη εκείνη της διατήρησης της πρόσβασης στην ενιαία αγορά με την ελευθερία κίνησης προσώπων...

Ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, Ντόναλντ Τουσκ, σε δηλώσεις που έκανε τα ξημερώματα της Παρασκευής μετά το πέρας της μαραθώνιας Συνόδου Κορυφής της ΕΕ στις Βρυξέλλες, τόνισε πως οι 27 ηγέτες της ΕΕ συζήτησαν και αποδέχτηκαν το αίτημα του Ευρωκοινοβουλίου να παίξει μεγαλύτερο ρόλο στις διαπραγματεύσεις για την αποχώρηση της Βρετανίας (Brexit), εκτιμώντας ότι σε διαφορετική περίπτωση η Ευρωβουλή θα μπορούσε αργότερα να εμποδίσει την εφαρμογή μίας συμφωνίας Λονδίνου - Βρυξελλών, καθώς αντικειμενικά θα κληθεί αργότερα να ψηφίσει ή να απορρίψει την τελική συμφωνία διαπραγμάτευσης.

Σε κάθε περίπτωση, τα «μεγάλα μαχαίρια» και οι διαγκωνισμοί μεταξύ αντικρουόμενων συμφερόντων ανάμεσα σε μονοπώλια και τμήματα της αστικής τάξης, εντός και εκτός Βρετανίας, βγαίνουν στη φόρα...

Οι λαοί είναι ανάγκη να μη στοιχηθούν με τη μια ή την άλλη αστική επιδίωξη. Η περίπτωση της Βρετανίας και του δημοψηφίσματος του φετινού Ιούνη για το Βrexit δείχνει ανάγλυφα πως η λαϊκή οργή και αγανάκτηση μπορεί να καναλιζαριστεί σε ανώδυνα για το σύστημα μονοπάτια. Επομένως, κρίσιμο ζήτημα είναι τα λαϊκά κινήματα με μπροστάρηδες τους κομμουνιστές να μπορούν να αξιοποιήσουν αυτές τις ενδοϊμπεριαλιστικές, ενδοαστικές αντιθέσεις, για να δυναμώνει η αντεπίθεση συνολικά ενάντια στα μονοπώλια και την εξουσία τους σε κάθε χώρα, ανεξάρτητα αν αυτή είναι ψηλά ή χαμηλά στην ιμπεριαλιστική πυραμίδα, αν έχει δικό της νόμισμα (όπως η Βρετανία) ή συμμετέχει στο ευρώ ή σε άλλη συμμαχία.

Στο βαθμό που αυτή η τάση ισχυροποιείται, οι εργαζόμενοι θα μπορούν να βάζουν εμπόδια, να αποσπούν κάποιες κατακτήσεις, θα κερδίζει έδαφος η αντικαπιταλιστική - αντιμονοπωλιακή πάλη, που είναι μονόδρομος για να πάρουν οι εργαζόμενοι τα κλειδιά της οικονομίας και να ικανοποιηθούν οι σύγχρονες και διευρυμένες λαϊκές ανάγκες σε κάθε χώρα.