Στις συγκλονιστικές μέρες της μεγάλης πανεργατικής απεργίας της Ελευσίνας το Μάρτη του 1929 ήταν αφιερωμένη η εκδήλωση της ΤΟ Θριασίου - Μεγαρίδας που πραγματοποιήθηκε την Τετάρτη 29/3, στο Εργατικό Κέντρο της πόλης, με ομιλητή τον Μάκη Μαΐλη, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Η απεργία αυτή, που ξεκίνησε στις 5 Μάρτη και ολοκληρώθηκε στα μέσα του μήνα, ήταν μια από τις σκληρότερες μάχες της εργατικής τάξης κατά το μεσοπόλεμο. Χτυπήθηκε σκληρά από το αστικό κράτος, ενώ οι εργάτες της Ελευσίνας θρήνησαν και έναν νεκρό, τον νεαρό εργάτη Δημήτρη Μιχαήλο, που τιμήθηκε ιδιαίτερα στην εκδήλωση του Κόμματος.

Στην εκδήλωση, που ολοκληρώθηκε με σύντομο καλλιτεχνικό πρόγραμμα, το «παρών» έδωσαν και απόγονοι των απεργών εργατών του 1929. Μάλιστα, σε θέση τιμητικού προεδρείου κάθισαν στελέχη του Κόμματος, συνδικαλιστές, στελέχη μαζικών φορέων με πολύτιμη συμβολή στο εργατικό - λαϊκό κίνημα της περιοχής.

Στην είσοδο, η έκθεση με φωτογραφικό υλικό και αποσπάσματα από τον «Ριζοσπάστη» και τον αστικό Τύπο της εποχής έδινε μια σαφή εικόνα για την κορυφαία αυτή ταξική μάχη. Αποτυπωνόταν επίσης και η προδοτική στάση του εργοδοτικού συνδικαλισμού, της ΓΣΕΕ, που με την παρουσία του ίδιου του τότε προέδρου της στην Ελευσίνα, λειτούργησε για λογαριασμό του κράτους και των βιομηχάνων σπάζοντας τελικά την απεργία.

Ξεχώρισε η προβολή του ντοκιμαντέρ, που μέρες πριν ετοίμαζε η Κομματική Οργάνωση, αποτέλεσμα διεξοδικής αρχειακής έρευνας. Το βίντεο παρακολουθούσε την ανάπτυξη του εργατικού κινήματος στην Ελευσίνα από τις αρχές του περασμένου αιώνα, ως αποτέλεσμα της καπιταλιστικής ανάπτυξης στην περιοχή. Οχι τυχαία, η ευρύτερη περιοχή του Θριασίου, που συνδέει το αστικό κέντρο της Αττικής με τη Δυτική Ελλάδα και την Πελοπόννησο, που περιλαμβάνει και το λιμάνι τις Ελευσίνας, αποτέλεσε πεδίο μεγάλης βιομηχανικής δραστηριότητας και μάλιστα στρατηγικής σημασίας, που διατηρείται μέχρι και σήμερα.

Στο ντοκιμαντέρ, ειδική αναφορά έγινε στα πρώτα βήματα οικοδόμησης του ΚΚΕ στην εργατούπολη της Ελευσίνας. Το ηχητικό ντοκουμέντο με τη μαρτυρία του πρώτου κομμουνιστή που δραστηριοποιήθηκε για τη συγκρότηση οργάνωσης της ΟΚΝΕ στην περιοχή ήταν χαρακτηριστικό για το πώς, από τα γεννοφάσκια του, το Κόμμα επιδίωκε το δέσιμο με την εργατική τάξη, τη δραστηριοποίησή του εκεί που χτυπάει η καρδιά της ταξικής πάλης. Ο Μύρωνας Γκέκας, που δεν ζει πια, γεννημένος το 1903, ακούγεται να περιγράφει με περηφάνια πώς ξεκίνησε η οικοδόμηση της ΟΚΝΕ, σημειώνοντας χαρακτηριστικά ότι πρώτος καθοδηγητής της Οργάνωσης ήταν ο μετέπειτα ιστορικός ηγέτης του ΚΚΕ Νίκος Ζαχαριάδης.

Μέσα από μαρτυρίες κομμουνιστών εργατών, περιγράφονται στο ντοκιμαντέρ η οργάνωση της μεγάλης απεργίας, οι ογκώδεις συγκεντρώσεις, η αιματηρή καταστολή και η δολοφονία του Μιχαήλου, η κηδεία του, αλλά και οι μετέπειτα αγώνες του εργατικού κινήματος της περιοχής.

Ο Μ. Μαΐλης, μιλώντας στην εκδήλωση, σημείωσε ότι η απεργία αυτή στην Ελευσίνα και το ίδιο διάστημα η απεργία στο Λαύριο αποτελούν πολύ σημαντικές στιγμές στην Ιστορία του εργατικού κινήματος κατά το μεσοπόλεμο. Αναφέρθηκε στη σκληρή ταξική πάλη που χαρακτήριζε εκείνη την περίοδο, στην οποία πρωτοστατούσε το ΚΚΕ, με δεκάδες θύματα για την εργατική τάξη, που ένα από αυτά ήταν ο Δ. Μιχαήλος. Η καταστολή από το αστικό κράτος περιλάμβανε όλες τις μορφές, με κορύφωση το περιβόητο «Ιδιώνυμο», της κυβέρνησης Βενιζέλου.

Το μέλος της ΚΕ, ερμηνεύοντας τη στάση αυτή του κράτους, σε μια περίοδο που οι αγώνες δεν απειλούσαν την αστική εξουσία, σημείωσε ότι βασική αιτία ήταν ο εφιάλτης της Οχτωβριανής Σοσιαλιστικής Επανάστασης, που τότε ήταν σχετικά πρόσφατη. Η σοβιετική εξουσία είχε εδραιωθεί, οι οικονομικές βάσεις του σοσιαλισμού επεκτείνονταν και βάθαιναν, ενώ ο καπιταλισμός έμπαινε στην κρίση του 1929, που έδειχνε τον ιστορικά ξεπερασμένο χαρακτήρα του.

Οσο για τα συμπεράσματα που αφήνει η περίοδος αυτή, ο Μ. Μαΐλης ανέφερε ότι αυτά προκύπτουν απ' όλη την 100χρονη πορεία του ΚΚΕ και έχουν ενσωματωθεί ως ουσία, τόσο στην ανάλυση όσο και στα καθήκοντα του ΚΚΕ:

«Το πρώτο συμπέρασμα αφορά στον ταξικό χαρακτήρα του κράτους. Το κράτος που υπάρχει είναι αστικό και όχι παλλαϊκό, όπως διατυμπανίζουν οι αστοί και σειρά οπορτουνιστών. Κι αυτό ισχύει, είτε υπάρχει κοινοβουλευτική δημοκρατία είτε όχι. Ο ταξικός χαρακτήρας του κράτους κατοχυρώνεται θεσμικά στο Σύνταγμα, που αναλαμβάνει την προάσπιση της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας ως κάτι το ιερό και απαραβίαστο, ενώ κατοχυρώνει τη συμμετοχή της Ελλάδας στις ιμπεριαλιστικές συμμαχίες της EE και του NATO.

Το δεύτερο αφορά την πολιτική των αστικών κομμάτων. Παρά τον λυσσασμένο αγώνα που έκαναν μεταξύ τους, ακόμα και με αιματηρές συγκρούσεις, για το ποιο κόμμα θα έχει το πάνω χέρι, είχαν την ίδια, ενιαία στάση απέναντι στο ΚΚΕ και στο ταξικό εργατικό κίνημα, είτε ονομάζονταν κόμματα της "δεξιάς", είτε του "κέντρου", είτε της "άκρας δεξιάς". Αυτό ισχύει και σήμερα. Τόσο μέσα στην Ελλάδα, όσο και διεθνώς, σε επίπεδο EE και NATO. Παρά τις αντιθέσεις και τους ανταγωνισμούς, η επίθεση στα εργατικά - λαϊκά δικαιώματα τους βρίσκει σε απόλυτη σύμπνοια.

Τρίτο συμπέρασμα είναι ότι οι όποιες παροχές, οι όποιες κατακτήσεις της εργατικής τάξης παίρνονται πίσω, όταν οι καπιταλιστικές ανάγκες το επιτάσσουν και όταν το εργατικό - λαϊκό κίνημα είναι παγιδευμένο σε ρεφορμιστικές λογικές, όταν δεν γνωρίζει ο λαός τη μεγάλη του δύναμη, όταν περιμένει να λυθούν τα προβλήματά του από τις αστικές κυβερνήσεις, είτε ονομάζονται της αριστεράς, είτε της δεξιάς. Αυτό, για παράδειγμα, γίνεται από το 1992 που υπογράφτηκε η Συνθήκη του Μάαστριχτ, και ιδιαίτερα τα τελευταία 7 χρόνια που ζούμε τη φάση της σύγχρονης καπιταλιστικής οικονομικής κρίσης. Τίποτα δεν είναι οριστικά κατακτημένο. Γίνεται, μόνο όταν η εργατική τάξη κατακτήσει τη δική της εξουσία. Η εργατική τάξη, στον αγώνα για τη βελτίωση της ζωής της, πρέπει ταυτόχρονα να βλέπει πιο μακριά και να μην υποθηκεύει το μέλλον της σε κάποιες παροχές του παρόντος. Πρέπει ν' αγωνίζεται για να αποσπά, αλλά την ίδια στιγμή να οργανώνει τις δυνάμεις της για τη μεγάλη αναμέτρηση, αφού είναι η εργατική τάξη που παράγει τον πλούτο που καρπώνεται ο καπιταλιστής με την κλοπή της υπεραξίας. Τα μέσα παραγωγής είναι καρπός του ιδρώτα και του αίματος της εργατικής τάξης. Είναι πρωταρχική ανάγκη να κοινωνικοποιηθούν από την εργατική εξουσία και να μπουν στην υπηρεσία της κοινωνίας και όχι των καπιταλιστικών κερδών».

Στον αναντικατάστατο ρόλο του «Ριζοσπάστη» στην οργάνωση του αγώνα στάθηκε μια από τις μαρτυρίες του ντοκιμαντέρ. Η εφημερίδα του ΚΚΕ, με καθημερινά ρεπορτάζ και άρθρα για την απεργία, γίνεται πολύτιμο στήριγμα, εμψυχωτής των απεργών. «Ο "Ριζοσπάστης" στην Ελευσίνα πούλαγε 5-6 φύλλα... Τις μέρες της απεργίας ο αριθμός έφτασε 300 φύλλα. Αυτό λέει ότι εδώ βρίσκουμε την αλήθεια, όπως έλεγαν και οι εργάτες που τον έπαιρναν...», ακούγεται να λέει ο Μ. Γκέκας.

Για την αιματηρή καταστολή των απεργών στις 5 Μάρτη, στο ρεπορτάζ αναφέρεται ότι ο επικεφαλής των αστυνομικών δυνάμεων, ανθυπομοίραρχος Κικιρής, «προέβη αυθαίρετα στη σύλληψη τριών μελών της διοικήσεως του Σωματείου...». Στην απαίτηση των απεργών να αφεθούν ελεύθεροι, διέταξε τους χωροφύλακες να πυροβολήσουν εναντίον τους.

«Στον τόπο της δολοφονικής ενέδρας πέφτουν ματωμένοι οι εργάτες Δημ. Μιχαήλος με σφαίρα στο στήθος, ο οποίος και μένει άπνους, Ευάγ. Γκίκας με δύο τραύματα όπλου στο στήθος, Ευάγ. Μπέκας με δύο τραύματα διαμπερή στο μηρό, Ανδρ. Ροδίτης με τραύμα στην κεφαλή, Αϊβαζόγλου τραύμα διαμπερές στο βραχίονα, Παναγ. Ηλίας τραύμα δι' υποκόπανου και ο επαγγελματίας Αντ. Κοροπούλης τραυματίζεται στο χέρι με σφαίρα από τους χωροφύλακες, οι οποίοι πυροβολούν και σκοτώνουν όποιον βρουν. Επίσης τραυματίζεται στο πόδι και μια γυναίκα...».

Στη διάρκεια της επίθεσης, ο ανθυπομοίραρχος πλησίασε τον αιμόφυρτο εργάτη Αν. Πέππα, που ήταν από τη Μάνδρα. Ο «Ριζοσπάστης» αναφέρει ότι ο ανθυπομοίραρχος του είπε: «Ακόμα δεν ψόφησες; Και άρχισε να αδειάζει απάνω του το πιστόλι, ρίχνοντας εναντίον του οκτώ σφαίρες».

Χαρακτηριστικοί είναι και ορισμένοι από τους τίτλους και τα αποσπάσματα του αστικού Τύπου της εποχής που εκτέθηκαν στην εκδήλωση: «ΟΙ ΕΡΓΑΤΑΙ ΕΠΕΣΑΝ ΘΥΜΑΤΑ ΤΗΣ ΚΟΜΜΟΥΝΙΣΤΙΚΗΣ ΠΡΟΠΑΓΑΝΔΑΣ», «απεδείχθη ότι οι απεργοί παρασυρθέντες εσκόπουν την διάλυσιν των σωματείων και κατά το σοβιετικόν σύστημα οργάνωσίν των ιδρύοντες εργατικά σοβιέτ». Μάλιστα, κατά τη συνήθη πρακτική των αστικών ΜΜΕ, τα έντυπα των καπιταλιστών κάνουν και συστάσεις προς τις κυβερνήσεις τους: «Πρέπει λοιπόν η νομοθεσία να αλλάξει. Και διά μεν τους ανθρώπους της Μόσχας δεν έχει η Κυβέρνησις παρά να λάβει τα ίδια εκείνα μέτρα τα οποία γείτονα κράτη της, η Βουλγαρία και η Σερβία έλαβον. Να διαλύση τα σωματεία και τας οργανώσεις των και να τους κηρύξει εκτός νόμων...».