Οι μεγάλοι ρυθμοί ανάπτυξης, οι άφθονες πλουτοπαραγωγικές πηγές, η τεράστια αγορά και ο αυξανόμενος πληθυσμός, και μάλιστα νεαρής ηλικίας, έχουν στρέψει την προσοχή των μονοπωλιακών ομίλων και των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων προς την Αφρική. Ετσι, στο συνέδριο «G20 - Αφρική - Συνεργασία - επενδύοντας σε ένα κοινό μέλλον» που έγινε την περασμένη βδομάδα στο Βερολίνο, ενόψει της Συνόδου Κορυφής της G20 στις 7 - 8 Ιούλη στο Αμβούργο, σηματοδότησε τις μεγάλες δυνατότητες και ευκαιρίες που ανοίγονται για το κεφάλαιο στην τεράστια και πλούσια αφρικανική ήπειρο.

Πρωταγωνιστικός είναι ο ρόλος της γερμανικής κυβέρνησης που - στο πλαίσιο και της φετινής γερμανικής προεδρίας στην G20 - ιεραρχεί πολύ υψηλά τη διείσδυση των γερμανικών και ευρωπαϊκών μονοπωλιακών ομίλων στην Αφρική. Χαρακτηριστικά η καγκελάριος Αγκελα Μέρκελ έχει μιλήσει για «ένα σχέδιο Μάρσαλ». Είναι προφανές ότι η «μαύρη ήπειρος» αποτελεί ανερχόμενο πεδίο σφοδρών ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών, ενώ αποτέλεσε ξεχωριστή ενότητα και στην πρόσφατη Σύνοδο Κορυφής της G7 στην Ιταλία.

Με βασικά «εργαλεία» την «καταπολέμηση της φτώχειας», την «παγκοσμιοποίηση χωρίς αποκλεισμούς» και το σταμάτημα των «προσφυγικών ροών από την Αφρική προς την Ευρώπη», ουσιαστικά κλιμακώνεται η διείσδυση των μονοπωλιακών ομίλων, στην αναζήτηση διεξόδων για τα κεφάλαιά τους. Η εντονότερη παρουσία των μονοπωλιακών ομίλων και οι επενδύσεις που σχεδιάζονται να γίνουν, διαιωνίζουν την εκμετάλλευση του φυσικού πλούτου και των λαών, ενώ παράλληλα οξύνουν τους ανταγωνισμούς των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων, σε μια ήπειρο που ήδη μαστίζεται από τη φτώχεια και τους πολέμους.

Ηγέτες από τη Γουινέα, την Αίγυπτο, την Ακτή Ελεφαντοστού, το Μάλι, την Γκάνα, την Τυνησία, τη Ρουάντα, το Νίγηρα, τη Σενεγάλη και άλλα κράτη συμμετείχαν στο συνέδριο, με το οποίο οι χώρες της G20 «θέλουν να διερευνήσουν νέες δυνατότητες για οικονομική ανάπτυξη, επενδύσεις και σταθερότητα στην Αφρική». Πυρήνα των συζητήσεων αποτελεί η πρωτοβουλία «Σύμφωνο με την Αφρική», δηλαδή η προώθηση «μεταρρυθμίσεων» σε αφρικανικές χώρες ώστε να γίνουν ελκυστικές οι ιδιωτικές επενδύσεις και να χρηματοδοτηθεί η βελτίωση των υποδομών. Μέχρι στιγμής έχουν ενταχθεί η Τυνησία, το Μαρόκο, η Σενεγάλη, η Ακτή Ελεφαντοστού και η Ρουάντα και αναμένεται να προστεθούν η Γκάνα και η Αιθιοπία.

Σε αυτό το πλαίσιο, η γερμανική κυβέρνηση ανακοίνωσε ένα πρόγραμμα επαγγελματικής κατάρτισης και απασχόλησης για την προσέλκυση επενδύσεων ύψους 300 εκατ. ευρώ για το 2017 σε κράτη που χαρακτηρίζονται «πρωταθλητές στις μεταρρυθμίσεις», δηλαδή την Τυνησία, την Ακτή Ελεφαντοστού και την Γκάνα. Αλλα κράτη που είναι υποψήφια για να ενταχθούν στη λίστα της G20 με τα «μεταρρυθμιστικά κράτη» είναι το Μαρόκο, η Ρουάντα, η Σενεγάλη και η Αιθιοπία.

«Ηδη σήμερα έχουμε μια αξιοσημείωτη οικονομική δυναμική σε ορισμένες χώρες της Αφρικής (...) εν μέρει και μια μεγαλύτερη ανάπτυξη σε σχέση με τις βιομηχανικές και αναδυόμενες οικονομίες της G20», σημείωσε η Αγκελα Μέρκελ. «Αυτό δείχνει τις δυνατότητες που υπάρχουν στα αφρικανικά κράτη, για παράδειγμα στις Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας ή στην ψηφιακή εξέλιξη», συμπλήρωσε. Ο Γερμανός υπουργός Ανάπτυξης, Γκερντ Μούλερ, υπογράμμισε πως οι 8 από τις 12 πιο γοργά αναπτυσσόμενες χώρες του κόσμου είναι στην Αφρική.

Επίσης η καγκελάριος τόνισε τη σημασία που έχει η συμβολή των αστικών κυβερνήσεων των χωρών της Αφρικής σε αυτή την καπιταλιστική παραγωγική ανασυγκρότηση: «Πρέπει να επικεντρωθούμε περισσότερο στη δική τους οικονομική ανάπτυξη, των χωρών αυτών. Χρειαζόμαστε μία πρωτοβουλία με την Αφρική και όχι για την Αφρική. Οι αφρικανικές χώρες θέτουν με την Ατζέντα 2063 και τις δικές τους προδιαγραφές και έχουν ξεκαθαρίσει προς τα πού να κατευθυνθεί η ανάπτυξη». Στο πλαίσιο του «Συμφώνου με την Αφρική», «κάθε χώρα θα πρέπει να παρουσιάσει πού βλέπει αναγκαιότητα ανάπτυξης και πώς μπορούμε να βοηθήσουμε ώστε να πετύχουν τα σχέδια ανάπτυξης», συμπλήρωσε η Μέρκελ.

Ιδιαίτερα κρίσιμος παράγοντας για τους μονοπωλιακούς ομίλους είναι ο νεαρός πληθυσμός και χαρακτηριστικά η καγκελάριος αντιπαρέβαλε τον γερμανικό μέσο όρο ηλικίας, που είναι τα 43 χρόνια, με τα 15 χρόνια που είναι στο Νίγηρα, στο Μάλι και άλλες αφρικανικές χώρες. Ετσι, τονίστηκε η ανάγκη για εκπαίδευση και κατάρτιση του πληθυσμού, για ενίσχυση του ρόλου των γυναικών στην παραγωγή, «αλλιώς το σχέδιο ανάπτυξης δεν θα έχει επιτυχία», είπε η Μέρκελ. Ετσι, στο πλαίσιο της G20 και του «Συμφώνου με την Αφρική» «θα ασχοληθούμε ιδιαίτερα με την εκπαίδευση των γυναικών και την προώθηση της γυναικείας επιχειρηματικότητας», ώστε να «βελτιώσουμε τις προϋποθέσεις για να ξεδιπλώσει η Αφρική την ανάπτυξη και τη δυναμική που χρειαζόμαστε».

Με τη «σταθερότητα» και την «εγγυημένη ασφάλεια» στην περιοχή να αποτελούν βασική προϋπόθεση για τη διείσδυση των μονοπωλίων στην Αφρική, εντείνεται η στρατιωτική παρουσία των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων. Με το πρόσχημα της «καταπολέμησης της τρομοκρατίας», τα καπιταλιστικά κράτη προσπαθούν και με στρατιωτικά μέσα να εδραιώσουν την παρουσία τους και οι ενδοϊμπεριαλιστικές αντιθέσεις οξύνονται. Οπως είπε η Μέρκελ απευθυνόμενη στους Αφρικανούς ηγέτες, «μου το έχετε εξηγήσει: Θέλουμε να καταπολεμήσουμε την τρομοκρατία, αλλά δεν έχουμε υποστήριξη».

Μάλιστα το γερμανικό υπουργείο Αμυνας είχε ανακοινώσει πριν λίγους μήνες ότι ο γερμανικός στρατός συνεργάζεται στενά με τον γαλλικό στην εκπαίδευση αφρικανικών στρατιωτικών δυνάμεων, ώστε να ανταποκριθούν και εκτός συνόρων κατά ισλαμιστών στρατιωτών και της «παράνομης» μετανάστευσης. Η υπουργός Αμυνας, Ούρσουλα φον ντε Λάιεν, υπογράμμιζε «την επείγουσα ανάγκη να εργαστούμε πιο στενά με τις αφρικανικές χώρες για την ώθηση της οικονομικής τους ανάπτυξης και ασφάλειας».

«Μόνο εκεί όπου η ασφάλεια είναι εγγυημένη μπορεί να υπάρξει ανάπτυξη. Και βρίσκω πολύ θαρραλέο ότι ορισμένες χώρες, για παράδειγμα για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας στο Μάλι και στις γειτονικές χώρες, αναλαμβάνουν οι ίδιες ευθύνη», είπε η Μέρκελ. Αναφέρθηκε μάλιστα στο σχετικό αίτημα της Γαλλίας στο Συμβούλιο Ασφαλείας του ΟΗΕ για να στείλει εκεί δυνάμεις κατοχής, τονίζοντας και τη γερμανική «συνεισφορά»: «Είμαστε εδώ, η γερμανική πλευρά, για να τους υποστηρίξουμε». Να σημειωθεί ότι στο Μάλι, στην άκρη της Σαχάρας, βρίσκεται η δεύτερη μεγαλύτερη - μετά το Αφγανιστάν - γερμανική στρατιωτική αποστολή εκτός συνόρων, με 941 στρατιώτες, αλλά και με βαρύ εξοπλισμό, όπως πολεμικά ελικόπτερα, με διακηρυγμένο στόχο «την ενίσχυση της κυβέρνησης και τη σταθεροποίηση στην περιοχή Σαχέλ», δηλαδή την εξασφάλιση των συμφερόντων των γερμανικών μονοπωλίων.

Εδώ θα παίξει ενεργό ρόλο το προωθούμενο κοινό Ευρωπαϊκό Ταμείο Αμυνας, στη δημιουργία του οποίου πρωτοστατούν Γαλλία και Γερμανία. Ανάμεσα σε άλλα, αποστολή του Ταμείου Αμυνας θα είναι και η «σταθεροποίηση» - δηλαδή ιμπεριαλιστικές επεμβάσεις - στη ζώνη Σαχέλ στην Κεντρική Αφρική. Σε σχετικό βίντεο η Α. Μέρκελ δήλωσε ότι «η ευρωπαϊκή αμυντική συνεργασία θα συντονίζεται στενά με το ΝΑΤΟ (...) Η Ευρώπη έχει έντονο ενδιαφέρον για τη σταθεροποίηση της Αφρικής».