Η κυβέρνηση ετοιμάζει πυρετωδώς κεντρικές εκδηλώσεις, που θα σηματοδοτήσουν την «ευαισθητοποίηση της κοινωνίας στη θετική αντιμετώπιση των ψυχικών διαταραχών και την προαγωγή της ψυχικής υγείας», όπως αναφέρει χτεσινή ανακοίνωση του υπουργείου Υγείας Πρόνοιας.

Ομως την ίδια ώρα όσοι ψυχικά ασθενείς πήραν μέρος στα τελευταία προγράμματα αποασυλοποίησης και όσοι μόχθησαν γι' αυτό ζουν με το αγωνιώδες ερώτημα: Θα λειτουργήσουν τελικά οι ξενώνες με όσους πήραν μέρος στα προγράμματα αποασυλοποίησης στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (ΨΝΑ) και το Δρομοκαΐτειο;

Ηδη έπρεπε να έχουν μεταφερθεί 15 άτομα απ' το ΨΝΑ σε ξενώνα στον Κορυδαλλό, που δεν άνοιξε κάτω απ' τις αντιδράσεις των φορέων της περιοχής, με επικεφαλής το δήμο. Ταυτόχρονα, είναι υπό αίρεση η λειτουργία ενός απ' τους δυο ξενώνες -όπου φιλοξενούνται 20 άτομα- του Δρομοκαΐτειου στον Κορυδαλλό.

Πέρα από όποιες ενστάσεις -που είναι σοβαρές για τον τρόπο αποασυλοποίησης και τον τρόπο επιλογής των διάφορων ξενώνων- από εκεί και πέρα παίχτηκαν διάφορα παιγνίδια που είχαν τη σφραγίδα τοπικών και κομματικών παραγόντων. Μάλιστα, όπως κατήγγειλαν (28.3.2001) οι φορείς των δυο ψυχιατρείων η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας και συγκεκριμένα η υφυπουργός Χρ. Σπυράκη, κάτω από την πίεση του δημάρχου Κορυδαλλού, αποφάσισε να σταματήσει τη διαδικασία της εγκατάστασης ομάδας νοσηλευομένων του ΨΝΑ, σε νοικιασμένο από το ΨΝΑ κτίριο της περιοχής, προκειμένου να λειτουργήσει ως οικοτροφείο. Σα να μην έφτανε αυτό απαίτησε από το ΔΣ του Δρομοκαΐτειου να εκκενώσει δυο ξενώνες που ήδη λειτουργούν εδώ και μήνες, ο ένας μέσα και ο άλλος στα όρια της περιοχής Κορυδαλλού.

Κάποιοι κάτοικοι του Κορυδαλλού είχαν προσφύγει σε ασφαλιστικά μέτρα κατά του ξενώνα του ΨΝΑ, αλλά προχτές παραιτήθηκαν. Ωστόσο, όμως δεν έχει δοθεί το «πράσινο φως» για την εγκατάσταση ούτε απ' το υπουργείο Υγείας ούτε απ' τη Διοίκηση του ΨΝΑ.

Επίσης, προχτές είχε συνάντηση αντιπροσωπεία της Διοίκησης και ψυχιάτρων του Δρομοκαΐτειου με το δήμαρχο του Κορυδαλλού Στ. Χρήστου, αλλά δεν πήραν απάντηση.

Μια απάντηση αναμένουν την ερχόμενη Τρίτη, που η υφυπουργός Χρ. Σπυράκη θα μεταβεί στο Δρομοκαΐτειο.

Χτες, η ηγεσία του υπουργείου Υγείας έδωσε στη δημοσιότητα το μήνυμα της HARLEM BRUNDTLAND, Γενικής Διευθύντριας της Παγκόσμιας Οργάνωσης Υγείας (ΠΟΥ) για την Παγκόσμια Μέρα της Υγείας (7.4.2001), που φέτος είναι αφιερωμένη στην Ψυχική Υγεία.

Η ΠΟΥ έχει ως σύνθημα «Οχι στον αποκλεισμό, Ναι στη φροντίδα» και αναφέρει ότι 400 εκ. άνθρωποι στον κόσμο υποφέρουν από νευρολογικές διαταραχές ή ψυχοκοινωνικά προβλήματα που σχετίζονται με τον αλκοολισμό, την τοξικομανία κλπ.

Αποκαλυπτικό -πέρα απ' τις επιφυλάξεις- για το τι συμβαίνει στον κόσμο είναι το μήνυμα της HARLEM BRUNDTLAND: «Πολλοί υποφέρουν μόνοι. Από κει και πέρα υπάρχει οδύνη, έλλειψη φροντίδας, ύπαρξη προκαταλήψεων, ντροπή, αποκλεισμός και πολύ συχνά, όπως όλοι γνωρίζουμε, ο θάνατος. Η αλήθεια είναι ότι έχουμε τα μέσα να αντιμετωπίσουμε πολλά προβλήματα. Εχουμε τα μέσα και τις απαραίτητες επιστημονικές γνώσεις να βοηθήσουμε τους ανθρώπους να υποφέρουν λιγότερο. Τα κράτη είναι υπεύθυνα, υπό την έννοια ότι δε θέτουν στη διάθεση του πληθυσμού τους τα μέσα για επαρκή θεραπεία. Και εκείνοι που υποφέρουν από ψυχικές διαταραχές συνεχίζουν να είναι θύματα διάκρισης. Οι ανά τον κόσμο παραβιάσεις των ανθρώπινων δικαιωμάτων στα ψυχιατρικά νοσοκομεία, η ανεπάρκεια των κοινοτικών υπηρεσιών της ψυχικής υγείας, το άδικο καθεστώς της ασφάλισης και οι διακρίσεις στις προσλήψεις δεν είναι παρά μόνον μερικά παραδείγματα ανάμεσα σε άλλα. Εκούσια ή όχι είμαστε όλοι υπεύθυνοι για αυτή την κατάσταση».

Ο εύθραυστος χαρακτήρας του δημόσιου συστήματος ψυχικής υγείας στη χώρα μας αποδείχτηκε μόλις ακυρώθηκε η χρήση ορισμένων κρεβατιών στο Ψυχιατρικό Νοσοκομείο Αττικής (ΨΝΑ) τόνισε ο πρόεδρος της Ελληνικής Ψυχιατρικής Εταιρείας (ΕΨΕ), καθηγητής Ψυχιατρικής Γ. Χριστοδούλου, με αφορμή την Παγκόσμια Μέρα για την Ψυχική Υγεία.

Την απάντηση αυτή έδωσε ο καθηγητής σε ερώτηση για το πώς σχολιάζει το γεγονός ότι η Παγκόσμια Μέρα, που καθιέρωσε η Παγκόσμια Οργάνωση Υγείας, βρίσκει τη χώρα μας με συλλήψεις ψυχιάτρων -όπως έγινε στο «Κρατικό» της Αθήνας- ή με μετέωρα τα προγράμματα αποασυλοποίησης.

Η Εταιρεία μας -είπε ο καθηγητής- καταδίκασε τις συλλήψεις, ενώ υπογράμμισε ότι η απόφαση του υπουργείου να οδηγούνται οι αναγκαστικές εισαγωγές στα ψυχιατρικά τμήματα των νοσοκομείων δεν έλυσε το πρόβλημα που προέκυψε μετά το σεισμό. Αντίθετα -πρόσθεσε- έθεσε υπό αμφισβήτηση τη φιλοσοφία αυτών των τμημάτων.

Αναφερόμενος στα προγράμματα αποασυλοποίησης -που είναι με κονδύλια της Ευρωπαϊκής Ενωσης- ο Γ. Χριστοδούλου χαρακτήρισε απαράδεκτο το γεγονός ότι μετά το τέλος του προγράμματος μένουν μετέωροι, τόσο όσοι μετέχουν στα προγράμματα, καθώς και απασχολούμενοι σε αυτά. «Πρέπει, είπε, να ενταχθούν στον προϋπολογισμό του υπουργείου Υγείας στα μεσοδιαστήματα για να μην υπάρχει διακοπή και να διατεθούν περισσότερα κονδύλια για την ψυχική υγεία».

Σε άλλα σημεία της συνέντευξής του ο Γ. Χριστοδούλου και ο καθηγητής Β. Αλεβίζος ανέφεραν:

• Το ένα τρίτο του γενικού πληθυσμού θα εκδηλώσει σε κάποια στιγμή της ζωής του ψυχιατρική συμπτωματολογία, όπως άγχος, κατάθλιψη, φοβίες ή άλλα συμπτώματα.
• Ο σύγχρονος τρόπος ζωής επιβαρύνει σημαντικά την ψυχική υγεία των πολιτών και την ποιότητα ζωής τους. Ιδιαίτερη επιβάρυνση προκαλεί η ανεργία, η προσπάθεια να συνδυαστεί η εργασία με τη φροντίδα των παιδιών και της οικογένειας καθώς και η εργασία σε δύο απασχολήσεις για να εξοικονομηθούν τα προς το ζην. Η μοναξιά είναι επίσης μείζον πρόβλημα ιδιαίτερα για τους ηλικιωμένους ανθρώπους.

Από τα στοιχεία της Μονάδας Επείγουσας Τηλεφωνικής Βοήθειας της Ψυχιατρικής Κλινικής του Πανεπιστημίου Αθηνών, το 18% των πολιτών που τηλεφώνησαν είχαν αίσθημα μοναξιάς, και το 12% διαταραχές του συναισθήματος (κατάθλιψη, άγχος), ενώ το 2% ανέφερε προβλήματα σχετικά με τις διαπροσωπικές σχέσεις. «Στο σύνολο των επαναληπτικών κλήσεων, οι άνδρες μέσης ηλικίας, άνεργοι, με ιστορικό χρόνιας ψυχικής νόσου ήταν αναλογικά περισσότεροι από τις γυναίκες, ενώ καλούσαν συνήθως για να ανακουφιστούν από τη μοναξιά» αναφέρεται στην έρευνα. Η μοναξιά των ηλικιωμένων ατόμων στις σύγχρονες συνθήκες θα αυξάνεται υπογράμμισε ο Γ. Χριστοδούλου.

• Το 1% των ενηλίκων πάσχουν από σχιζοφρένεια, ενώ το 5% από συναισθηματικές διαταραχές, με βασικότερη την κατάθλιψη. Η κατάθλιψη είναι μια εξαιρετικά συχνή και οδυνηρή κατάσταση και εκτιμάται ότι ένας στους δέκα ενηλίκους θα εκδηλώσουν σε κάποια στιγμή της ζωής τους αυτή τη νόσο.
• Το 4,6% των νέων κάτω των 18 ετών που ζουν στις αναπτυσσόμενες χώρες εμφανίζει νοητική καθυστέρηση, ποσοστό που περιορίζεται στο 0,5 - 2,5% στις ανεπτυγμένες χώρες.

Το ζητούμενο, είπε ο Γ. Χριστοδούλου, είναι να σταματήσει ο στιγματισμός των ατόμων που πάσχουν από ψυχικό νόσημα. Η ψυχική ασθένεια δε διαφοροποιείται σε τίποτε από τη σωματική, παρά μόνο στα συμπτώματα.

Η ΕΨΕ θα οργανώσει εκδήλωση σε συνεργασία με το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, το Σάββατο 7.4.2001, ώρα 7 μ.μ., στη Μεγάλη Αίθουσα Τελετών του Πανεπιστημίου.