MotionTeam

Εάν υποθέσουμε ότι στη Θεσσαλονίκη σήμερα υπάρχουν περίπου 95.000 κτίρια στο ευρύτερο πολεοδομικό συγκρότημα, τότε το 70% έχει κτιστεί πριν από τον σεισμό του 1978, με τον παλιό κανονισμό του 1959. Η κατάστασή αυτών των κτιρίων σήμερα χρειάζεται έναν ειδικό προσεισμικό έλεγχο και ορισμένα δευτεροβάθμιο (2018), με βάση το θεσμικό πλαίσιο που ισχύει από το 2001 για τον πρωτοβάθμιο και το 2018 για τον δευτεροβάθμιο.

Με αυτόν τον τρόπο διαπιστώνεται εάν τα κτίρια πρέπει να τύχουν ενίσχυσης για να ανταποκρίνονται στις απαιτήσεις των αντισεισμικών κανονισμών του 2000 ή του 2003. Αμέσως μετά τον μεγάλο σεισμό του 1978, η Πολεοδομία Θεσσαλονίκης είχε επιβάλει κάποιους πρόσθετους ελέγχους σε όσους εξέδιδαν άδειες. Στη συνέχεια θεσπίστηκε ο Αντισεισμικός Κανονισμός του 1985 που προσέδιδε σημαντική σεισμική ικανότητα στα κτίρια.

Επειδή οι μνήμες του σεισμού ήταν ακόμη νωπές, η Πολεοδομία είχε δείξει ιδιαίτερο ζήλο στον έλεγχο των κτιρίων. Μέχρι τα τέλη της δεκαετίας του 1980, η συνειδητοποίηση του κόσμου ήταν έντονη. Από τότε η καμπύλη συνειδητοποίησης άρχισε να φθίνει και βέβαια και οι αντίστοιχοι έλεγχοι που γίνονται, κυρίως στα ιδιωτικά έργα.

Σήμερα, μετά τις τροποποιήσεις των κανονισμών το 1985, την αναθεώρηση του 1995, του 2000 και του 2003, ισχύουν οι Ευρωκώδικες που καλύπτουν με επαρκή τρόπο τα κτίρια έναντι ισχυρών σεισμικών δράσεων. Κατά τον σεισμό του 1978, από τα 67.000 κτίρια τα κόκκινα ήταν 5%, τα κίτρινα 21% και τα πράσινα 74%. Το κόστος 1,5 δισ. ευρώ. Στον αναμενόμενο περιμένουμε αύξηση στα κόκκινα και τα κίτρινα (12% κόκκινα και 50% κίτρινα). Φυσικά το κόστος αποκατάστασης θα είναι σημαντικά μεγαλύτερο.

Επειδή, όπως γνωρίζουμε, η κατανομή των βλαβών δεν είναι ομοιόμορφη από ένα σεισμικό ρήγμα, θα πρέπει να ενσωματωθούν στον «Ξενοκράτη» τα ολοκληρωμένα σενάρια σεισμικής διακινδύνευσης, που αποτελούν το βασικό εργαλείο για τη χάραξη εθνικής και τοπικής πολιτικής για την επίλυση όλων των προβλημάτων που υπόκεινται του τελικού σκοπού της Αντισεισμικής Ενίσχυσης Υφισταμένων Κτιρίων.

Επίσης θα πρέπει να αξιοποιηθούν τα σενάρια σεισμικής διακινδύνευσης για τον καθορισμό κριτηρίων ιεράρχησης και καθορισμού προτεραιοτήτων στο πλαίσιο προγραμμάτων για την ενίσχυση υφισταμένων κατασκευών.

Τα αποτελέσματα των σεναρίων αυτών θα μπορούσαν να αποτελέσουν την αφετηρία για λήψη μέτρων από τους τοπικούς φορείς για ουσιαστικά μέτρα πρόληψης και μείωσης των πάσης φύσεως απωλειών κατά τη διάρκεια ενός μελλοντικού σεισμού. Επίσης εφόσον ενσωματωθούν στα τοπικά σχέδια «Ξενοκράτης», τότε θα εκσυγχρονίσουν ουσιαστικά αυτά τα σχέδια, όπου θα πρέπει να ενσωματωθούν και οι μικροζωνικές μελέτες που ήδη είναι έτοιμες για τη Θεσσαλονίκη.

Τέλος, το θέμα των αυθαιρέτων είναι πολύ σημαντικό και πρέπει να γίνονται ουσιαστικές μελέτες σεισμικής επάρκειας για τη νομιμοποίησή τους, διότι είναι επικίνδυνα σε περίπτωση σεισμού.

MotionTeam

Σύμφωνα με στοιχεία από σεισμούς που έχουν γίνει πρόσφατα, η απώλεια και μόνο ανθρώπινης ζωής είναι βαρύς φόρος και συνδέεται τόσο πρωτογενώς με τη σεισμική κίνηση, αλλά και με δευτερογενή φαινόμενα, όπως τα θαλάσσια κύματα (τσουνάμις), οι κατολισθήσεις αλλά και σοβαρές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, όπως το πυρηνικό εργοστάσιο στην περιοχή Τοχόκου (Ιαπωνία, σεισμός 2011).

Ο ετήσιος αριθμός των απωλειών σε ανθρώπινες ζωές από το 1990 έως σήμερα, ανηγμένος για να είναι αξιόπιστη η σύγκριση, δεν παρουσιάζει πτωτική τάση σύμφωνα με στοιχεία της Αμερικανικής Γεωφυσικής Υπηρεσίας, αλλά παραμένει σχεδόν ο ίδιος, γεγονός που καταδεικνύει ότι η τρωτότητα των κατασκευών σε περιοχές υψηλής σεισμικότητας δεν έχει βελτιωθεί.

Αν και η παντελής έλλειψη τρωτότητας δεν είναι πραγματοποιήσιμη λόγω του εξαιρετικά υψηλού κόστους, υπάρχουν παρ' όλα αυτά πολλές δυνατότητες για τη μείωση του σεισμικού κινδύνου και στο σημερινό πολιτικό σύστημα (...) Η γνώση που έχει αποκτηθεί και παράγεται διαρκώς σε πανεπιστήμια και ινστιτούτα, είναι στη διάθεση της πολιτείας με σκοπό την ενδυνάμωση της προσπάθειας για ασφαλέστερα σχολεία, νοσοκομεία, τόπους συγκέντρωσης μεγάλου αριθμού ανθρώπων, μνημείων και άλλων κατασκευών ιστορικής και πολιτισμικής σπουδαιότητας.

Από τον σεισμό του 1978 και μέχρι σήμερα, η γνώση που έχει αποκτηθεί είναι ανεκτίμητη, αλλά τελικά και όχι αξιοποιημένη στον βαθμό που απαιτείται για την περιοχή της Θεσσαλονίκης και της Κεντρικής Μακεδονίας. Αρχικά με την εγκατάσταση και διαρκή λειτουργία σεισμολογικών δικτύων, για την καταγραφή ασθενούς και ισχυρής εδαφικής κίνησης, δεδομένα τα οποία επέτρεψαν τη με ακρίβεια γνώση των ενεργών δομών που συνδέονται με ισχυρούς και ενδιάμεσου μεγέθους σεισμούς στην περιοχή.

Η συνεχής βελτίωση της γνώσης για τις γεωμετρικές και κινηματικές ιδιότητες των ρηγμάτων που βρίσκονται κοντά σε κατασκευές και κατοικίες, η αξιοποίηση όλων των ιστορικών πληροφοριών για σεισμούς οι οποίοι έγιναν πριν την ενόργανη περίοδο, η βελτίωση υπολογισμών της αναμενόμενης κίνησης στη θεμελίωση των κατασκευών, μπορούν να συμβάλουν σημαντικά στη μείωση των αρνητικών συνεπειών από τη γένεση ενός ισχυρού σεισμού.

Μία επιπλέον σημαντική συνιστώσα της προετοιμασίας αποτελεί η εκπαίδευση, η οποία είναι το κλειδί για να εγγυηθεί ότι οι πολίτες θα προβαίνουν στις κατάλληλες ενέργειες όταν κατοικούν σε περιοχές με έντονη σεισμική δραστηριότητα και για την υποστήριξη πολιτικών και αποφάσεων που θα σώζουν ζωές και περιουσίες.