Φωτό αρχείου

Οι πιέσεις για επανέναρξη των επίσημων διαπραγματεύσεων μεταξύ Σερβίας και Κοσσυφοπεδίου με στόχο τη λεγόμενη «συμφωνία ομαλοποίησης» των σχέσεων των δύο πλευρών, στο φόντο της γεωπολιτικής κόντρας ΗΠΑ - ΝΑΤΟ - ΕΕ με Ρωσία - Κίνα στα Δυτικά Βαλκάνια, δείχνουν να δυναμιτίζουν την ένταση στην περιοχή.

Ετσι, μετά από τις πρόσφατες επισκέψεις Αμερικανών ανώτερων διπλωματών σε Βελιγράδι και Πρίστινα, τη «σκυτάλη» πήραν δύο στενοί σύμβουλοι της Γερμανίδας καγκελαρίου σε θέματα εξωτερικής πολιτικής, οι Γιαν Χέκερ και Ματίας Λούτενμπεργκ. Οι Γερμανοί αξιωματούχοι, που προηγουμένως είχαν συναντήσεις στην Πρίστινα με στελέχη της κυβέρνησης του πρωθυπουργού του Κοσσυφοπεδίου Ράμους Χαραντινάι, είχαν δίωρη συζήτηση έως τα μεσάνυχτα της Δευτέρας προς Τρίτη με τον Σέρβο Πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς. Είναι χαρακτηριστικό ότι μετά από τη συνάντηση δεν εκδόθηκε καμία επίσημη ανακοίνωση, ενώ Σέρβοι αξιωματούχοι, μιλώντας σε δημοσιογράφους, αποκάλυψαν μόνο ότι οι «άνθρωποι της Μέρκελ» επιδίωξαν την επανέναρξη των διαπραγματεύσεων Σέρβων και Κοσοβάρων Αλβανών στις Βρυξέλλες με στόχο την περιβόητη συμφωνία για την «ομαλοποίηση» των μεταξύ τους σχέσεων, ώστε να ανοίξει αργότερα ο δρόμος για την ένταξή τους στην ΕΕ. Οι ίδιες πληροφορίες ανέφεραν πως ο Σέρβος Πρόεδρος αναμενόταν αργότερα χτες το βράδυ να αναφερθεί στη συνάντησή του με τους Γερμανούς αξιωματούχους σε συνέντευξη που παραχώρησε στο σερβικό δίκτυο TV PRNA.

Το ίδιο διάστημα, πληθαίνουν οι πληροφορίες σερβικών ΜΜΕ πως οι αρχές του Κοσσυφοπεδίου έχουν ξεκινήσει την επιχείρηση «Ατσαλένιο Δακτυλίδι», στήνοντας το τελευταίο τριήμερο μπλόκα σε δρόμους του βορείου Κοσσυφοπεδίου που οδηγούν προς την κεντρική Σερβία, για να εκφοβίσουν τον σερβικό πληθυσμό της περιοχής, με πρόσχημα την «πάταξη του λαθρεμπορίου». Οι ίδιες πληροφορίες, που αναμετέδωσε χτες το σερβικό δίκτυο «Telegraf.rs», ανέφεραν πως οι αρχές του προτεκτοράτου μετέφεραν συνοριοφύλακες και αστυνομικούς από τα σύνορα με τη Βόρεια Μακεδονία και την Αλβανία προς το βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, για τον ίδιο λόγο, και πως σχεδιάζουν συλλήψεις και διώξεις κατά «επιφανών Σέρβων» με βάση «μυστικές μαύρες λίστες».

Η τεταμένη κατάσταση στην περιοχή χαρακτηρίστηκε χτες «πολυσύνθετη» από τον Σέρβο στρατηγό και επικεφαλής του Γενικού Επιτελείου Μίλαν Μοτζίλοβιτς, τονίζοντας πως οι σερβικές δυνάμεις επί του παρόντος δεν μελετούν «κανένα σενάριο στρατιωτικής λύσης».

Σύμφωνα με διαρροές σε διάφορα αστικά ΜΜΕ - κυρίως αλβανόφωνα - από τις παρασκηνιακές συζητήσεις που γίνονται, οι Σέρβοι φέρεται να δίνουν στο Κοσσυφοπέδιο τη νότια σερβική πόλη Πρέσεβο (όπου ζει σημαντική αλβανόφωνη κοινότητα), να τίθεται ο παρακείμενος δήμος Μπουγιάνοβατς (όπου επίσης ζει σημαντική αλβανόφωνη κοινότητα) «υπό ειδικό καθεστώς» και ο αυτοκινητόδρομος Θεσσαλονίκης - Βελιγραδίου «στο κομμάτι του στην κοιλάδα του Πρέσεβο να περνάει για δύο δεκαετίες στον έλεγχο του ΝΑΤΟ», με τους Σέρβους να φέρονται έτοιμοι να παραχωρήσουν στο ΝΑΤΟ μία στρατιωτική τους βάση! Οι Αλβανοί, από την πλευρά τους, φέρεται να παραχωρούν στη Σερβία το βόρειο Κόσοβο, πλην της πόλης Μιτρόβιτσα, η οποία θα έχει «ειδικό καθεστώς», νόμισμα το ευρώ και θα τελεί «υπό την προστασία του ΝΑΤΟ». Επιδιώκουν επίσης να μοιραστούν τον πλούτο από τα προσοδοφόρα σερβικά ορυχεία της Τρέπτσα στο βόρειο Κοσσυφοπέδιο, ενώ τα σερβικά θρησκευτικά μνημεία στο νότιο Κόσοβο μελετάται να τεθούν υπό την προστασία οργανισμού ή αποστολής του ΟΗΕ.

Πάντως, την Παρασκευή η Βουλή του Κοσόβου υποτίθεται ότι αποφάσισε, σύμφωνα και με την άποψη του Χαραντινάι, ότι δεν «θα δεχτεί ανταλλαγή εδαφών». Ωστόσο, ο Πρόεδρος Χ. Θάτσι είναι αυτός που σπρώχνει το παζάρι, σε συμφωνία - απ' ό,τι φαίνεται - και με τον Αλβανό πρωθυπουργό Ε. Ράμα.

Οσο εντείνονται στο παρασκήνιο τα παζάρια Βελιγραδίου - Πρίστινας, στα Τίρανα συνεχίζεται το «πήγαινε - έλα» ξένων αξιωματούχων, με στόχο την επίσπευση «μεταρρυθμίσεων» προς το συμφέρον δυτικών μονοπωλίων και τη δημιουργία προϋποθέσεων για την έναρξη ενταξιακών διαπραγματεύσεων ανάμεσα σε Αλβανία και ΕΕ μετά τον ερχόμενο Ιούνη. Χτες βρέθηκε στα Τίρανα ο επικεφαλής του Οργανισμού για την Ασφάλεια και τη Συνεργασία στην Ευρώπη (ΟΑΣΕ), Βερντ Μπόρτσαρντ. Τόνισε ότι μολονότι τα κόμματα της αντιπολίτευσης παρέδωσαν τις έδρες τους και απέχουν από τις κοινοβουλευτικές συνεδριάσεις, εντούτοις «θα πρέπει να συνεχιστούν οι κοινοβουλευτικές διεργασίες, ώστε να προχωρήσουν οι μεταρρυθμίσεις στη χώρα». Αυτό στην πράξη μπορεί να επιτευχθεί, καθώς τις τελευταίες μέρες τουλάχιστον πέντε βουλευτές της αντιπολίτευσης αποφάσισαν να αγνοήσουν την κεντρική κομματική γραμμή και να επιστρέψουν στα έδρανα της Βουλής, επιτρέποντας ουσιαστικά στον Ράμα την προώθηση της δικαστικής «μεταρρύθμισης».

Στα Σκόπια, χτες, ολοκλήρωσε διήμερη επίσκεψη ο εκτελεστικός διευθυντής της Παγκόσμιας Τράπεζας Κόεν Νταβίντσε, συναντώντας μεταξύ άλλων τον πρωθυπουργό Ζόραν Ζάεφ και τον υπουργό Οικονομίας Ντράγκαν Τέντοφσκι. Παράλληλα, άρχισαν να καταφθάνουν σιγά - σιγά στην πρωτεύουσα της Βόρειας Μακεδονίας οι πρώτοι από τους 279 εκλογικούς παρατηρητές του ΟΑΣΕ, ενόψει των προεδρικών εκλογών που θα διεξαχθούν στη χώρα στις 21 Απρίλη και 5 Μάη.

Πριν λίγες μέρες, ο πρωθυπουργός του Ισραήλ Μπ. Νετανιάχου πανηγύριζε ότι «σε μερικές μέρες οι ηγέτες της Κύπρου και της Ελλάδας θα έρθουν εδώ, με τον Αμερικανό υπουργό Εξωτερικών, Μάικ Πομπέο, για να προχωρήσουμε τον αγωγό φυσικού αερίου από το Ισραήλ προς την Ευρώπη μέσω αυτών των χωρών (σ.σ. "EastMed")», προσθέτοντας μάλιστα ότι «το (ισραηλινό Πολεμικό) Ναυτικό θα προστατεύει αυτόν τον αγωγό».

Η «αξιοποίηση» των υδρογονανθράκων της περιφέρειας επιδρά καταλυτικά στην ανάπτυξη συμμαχιών αλλά και εναλλακτικών σχεδιασμών, με δεδομένο ότι ζητούμενο για τα μονοπώλια κάθε φορά είναι το μέγιστο κέρδος για τα ίδια, κάτι που φυσικά οξύνει την επιθετικότητα αλλά και τα παζάρια όλων με όλους, γιγαντώνοντας έτσι τους κινδύνους για τους λαούς σε όλα τα επίπεδα.

Είναι ενδεικτική η συζήτηση που συνεχίζεται για τις προϋποθέσεις (σταθερής ή περιστασιακής) ένταξης στις περιφερειακές συνεργασίες και της Τουρκίας. Το ενδεχόμενο αυτό φυσικά συνδέεται και με τους όρους διχοτόμησης της Κύπρου - παζάρι που προχωρά γοργά - και τους όρους συνύπαρξης των δύο πλευρών στο νησί. Δεν είναι τυχαίο ότι, μιλώντας στη «Χαραυγή», ο Κύπριος Πρόεδρος, Ν. Αναστασιάδης, υπογράμμισε ότι αν τελικά «η λύση του "EastMed" είναι ανεφάρμοστη, αν είναι αδύνατη η δημιουργία τερματικού (σταθμού) στην Κύπρου, εμείς δεν αποκλείουμε τη λύση αγωγού μέσω Τουρκίας αν και εφόσον εξευρεθεί λύση στο Κυπριακό και είναι πιο συμφέρουσα εκείνη η επιλογή».

Πάντως, η αποφασιστική διείσδυση ενεργειακών κολοσσών στην περιοχή αναδείχτηκε και μετά τις πρόσφατες ανακοινώσεις για εντοπισμό σημαντικού κοιτάσματος στο «οικόπεδο 10» της κυπριακής ΑΟΖ, για το οποίο δικαιώματα εκμετάλλευσης έχουν η αμερικανική «ExxonMobil» και η αραβικών συμφερόντων «Qatar Petroleum». Η συγκεκριμένη κοινοπραξία θα συνεχίσει όχι μόνο με επιβεβαιωτικές γεωτρήσεις στο στόχο «Γλαύκο» (όπου εντοπίστηκε το νέο κοίτασμα), αλλά και με άλλες, επίσης στο «10». Μάλιστα, κυπριακά δημοσιεύματα εμφανίζουν τη νέα γεώτρηση να ετοιμάζεται πολύ κοντά στα σύνορα του «10» με το «6», του οποίου τα δικαιώματα έχει η γαλλική «Total» (μαζί με την ιταλική «Εni»), η οποία επίσης σχεδιάζει νέες γεωτρήσεις στην κυπριακή ΑΟΖ (έχει εκφράσει ενδιαφέρον να αποκτήσει πρόσβαση στα «οικόπεδα» 2, 3, 9).

Από τη μεριά της, η Τουρκία μελετά προσεκτικά τις εξελίξεις και πώς καλύτερα θα αυξήσει τα πλεονεκτήματα για να υπερασπιστεί στρατηγικά συμφέροντα. Σε αυτό το πλαίσιο, ο ΥΠΕΞ Μ. Τσαβούσογλου επισήμανε για το Κυπριακό ότι «κάθε επιλογή είναι στο τραπέζι», σε συνάντησή του με την ειδική απεσταλμένη του γγ του ΟΗΕ, Τζέιν Χολ Λουτ, στην Αγκυρα, επαναλαμβάνοντας ότι είναι όρος η πολιτική ισότητα των Τουρκοκυπρίων.

Οι εξελίξεις στο Κυπριακό αλλά και ευρύτερα στην περιοχή απασχόλησαν συνάντηση του Τσαβούσογλου και με τον «ΥΠΕΞ» του ψευδοκράτους Κουντρέτ Οζερσάι, που βρέθηκε στην Αττάλεια για να παραστεί σε εγκαίνια «προξενείου» του ψευδοκράτους. Ο Οζερσάι μάλιστα διευκρίνισε ότι συζητήθηκαν και τα «αμυντικού και στρατιωτικού χαρακτήρα βήματα της ελληνοκυπριακής πλευράς στην Ανατολική Μεσόγειο, τα οποία επηρεάζουν αρνητικά την ειρήνη στην περιοχή καθώς και τις κινήσεις της στο θέμα του φυσικού αερίου» και «συντόνισαν τα δικά τους βήματα από δω και πέρα».

Ο κρίσιμος ρόλος που προορίζουν για την Κύπρο και όλη την περιοχή μας τα ισχυρά ιμπεριαλιστικά κέντρα επιβεβαιώθηκε και σε ημερίδα που οργάνωσε το κυβερνών κόμμα ΔΗΣΥ στη Λευκωσία, με θέμα «Η ασφάλεια στην Ευρώπη και στη Νοτιοανατολική Μεσόγειο. Γεωπολιτικές προκλήσεις και ευκαιρίες» και με επίτιμη ομιλήτρια την Γερμανίδα υπουργό Αμυνας Ούρσουλα Φον Ντερ Λάιεν (που επισκέφτηκε Αθήνα και Λευκωσία). Η Ντερ Λάιεν τόνισε ότι η Κύπρος, ως μέλος της ΕΕ, έχει μεγάλες δυνατότητες, σε μία περίοδο - πρόσθεσε - που μεγαλώνει η ανάγκη για να ξεπεραστεί ο τεράστιος κατακερματισμός των στρατιωτικών δυνάμεων που χαρακτηρίζει την ΕΕ (με μεγάλο οικονομικό κόστος, όπως σχολίασε συν τοις άλλοις). Μάλιστα, όπως μετέδωσαν διάφορα ΜΜΕ, μετά τις επαφές της ίδιας της υπουργού στη Λευκωσία, το Βερολίνο θα στείλει στην Κύπρο στρατιωτικούς εμπειρογνώμονες για να εξετάσουν τις (στρατιωτικές) υποδομές της χώρας, προκειμένου να αξιολογηθούν ικανότητες και προοπτικές.

Μην ξεχνάμε, άλλωστε, ότι ενδιαφέρον για ενίσχυση της στρατιωτικής τους παρουσίας στην Κύπρο έχουν εκφράσει (εκτός από τη Βρετανία που διατηρεί δυο κρίσιμες βάσεις και την Τουρκία) και οι ΗΠΑ, αλλά και η Γαλλία (τις επόμενες βδομάδες αναμένεται επίσκεψη του Αναστασιάδη στο Παρίσι και πιθανολογούνται σχετικές ανακοινώσεις).

Χαρακτηριστικές είναι και οι επισημάνσεις Αμερικανών, όπως αυτές που έκανε στην «Καθημερινή» ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος της γνωστής αμερικανικής «δεξαμενής σκέψης» «Atlantic Council», Ντέιμον Ουίλσον, που ξεκαθάρισε ότι οι ΗΠΑ δεν αποσύρονται από Μέση Ανατολή και Ανατολική Μεσόγειο, αντίθετα «θα παραμείνουμε ένας ισχυρός παίκτης σε πολιτικό, διπλωματικό και οικονομικό πεδίο αλλά και στην ασφάλεια...». Τόνισε ότι «υπάρχει ανανεωμένο ενδιαφέρον της Ουάσιγκτον για την ενίσχυση των δημοκρατικών χωρών στην περιοχή, όπως η Ελλάδα, η Κυπριακή Δημοκρατία, το Ισραήλ», αλλά και ότι η κυβέρνηση Τραμπ «ταυτόχρονα προσπαθεί να συμβάλει και στην ανάπτυξη των ενεργειακών δυνατοτήτων στην περιοχή». Την ίδια στιγμή, χαρακτήρισε «τεράστιο λάθος» και «πολύ απλοϊκό» το συμπέρασμα ότι είναι χωρίς επιστροφή η προσέγγιση Τουρκίας με Ρωσία και Ιράν. Ξεκαθάρισε βέβαια ότι «θα είναι περίπλοκο να διατηρηθεί αγκιστρωμένη στη Δύση η Τουρκία», αλλά και ότι «η Αθήνα και η Ουάσιγκτον εργάζονται από κοινού και έχουν συναντίληψη για την αγκίστρωση της Τουρκίας στη στρατηγική Δύση, ως ισχυρό μέλος του ΝΑΤΟ».