Σε ένα από τα βασικά στοιχεία όξυνσης του ιμπεριαλιστικού ανταγωνισμού διεθνώς αναδεικνύεται η πολιτική για την «αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής», με την ΕΕ - εν μέσω και εσωτερικών αντιθέσεων και ανταγωνισμών - να ξεκαθαρίζει ότι θα κάνει ό,τι περνάει από το χέρι της, με την παροχή τεράστιων κονδυλίων και άλλων αντίστοιχων «κινήτρων», προκειμένου να ενισχύσει την «πράσινη» μπίζνα τα επόμενα χρόνια, αλλά και να αξιοποιήσει την πλευρά αυτή στο εξωτερικό ως «όπλο» έναντι των βασικών ανταγωνιστών της.

Η νέα πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, ήταν ξεκάθαρη ως προς τις προθέσεις της ΕΕ σε αυτόν τον τομέα, στις δηλώσεις που έκανε κατά τη διάρκεια ανάληψης καθηκόντων των μελών της Επιτροπής στις αρχές του Σεπτέμβρη. Η Γερμανίδα πρώην υπουργός Αμυνας, που προέρχεται πολιτικά από τους Χριστιανοδημοκράτες, όχι μόνο υιοθέτησε πλήρως την πρόταση που προωθούσαν οι Πράσινοι και άλλα αντίστοιχα κόμματα για την υλοποίηση μιας «Νέας Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας» («European Green New Deal» - όνομα με σαφή αναφορά στο πρόγραμμα δημοσίων επενδύσεων που πραγματοποιήθηκε στις ΗΠΑ κατά τον Μεσοπόλεμο από τον Φρ. Ρούσβελτ, ως «απάντηση» στην τότε παγκόσμια καπιταλιστική κρίση. Σήμερα το αντίστοιχο αστικό ρεύμα που ζητάει ένα «πράσινο New Deal», με κρατικές ενισχύσεις και άλλα μέτρα για τις επενδύσεις στους αντίστοιχους κλάδους και τεχνολογίες, ξεκινά από τις ΗΠΑ και συνδέεται με επιχειρηματικούς ομίλους και μεγαλοεπενδυτές όπως ο Γ. Μπάφετ, ο Τζ. Σόρος κ.ά., με κύκλους των Δημοκρατικών στις ΗΠΑ κ.ο.κ.), αλλά πλειοδότησε κιόλας ως προς την «ανάγκη» υλοποίησης μιας τέτοιας πολιτικής:

«Θέλω η Νέα Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία να μετατραπεί σε ορόσημο της Ευρώπης», είπε η φον ντερ Λάιεν και πρόσθεσε ότι «στην καρδιά του νέου αυτού σχεδίου βρίσκεται η δέσμευσή μας να μετατρέψουμε την Ευρώπη στην πρώτη "κλιματικά ουδέτερη" ήπειρο στον κόσμο».

Και συνέχισε, δίνοντας το στίγμα της «κλιματικής ουδετερότητας»: «Αποτελεί μια επιτακτική οικονομική πολιτική μακροπρόθεσμου χαρακτήρα. Θέλω η Ευρώπη να είναι πρωτοπόρα στον τομέα αυτό, να γίνει εξαγωγέας γνώσης, τεχνολογίας και βέλτιστων πρακτικών στον τομέα του περιβάλλοντος».

Αποκάλυψε δηλαδή ότι οι στόχοι της ΕΕ δεν έχουν να κάνουν με την προστασία του περιβάλλοντος, αλλά βασικά με το πώς θα γίνει και αυτή ένα κερδοφόρο πεδίο δράσης για τους ευρωπαϊκούς επιχειρηματικούς ομίλους, για να βρουν διέξοδο τα τεράστια υπερσυσσωρευμένα κεφάλαια, κερδίζοντας «πόντους» στον διεθνή καπιταλιστικό ανταγωνισμό.

Στο πλαίσιο αυτό, η νέα πρόεδρος της Κομισιόν ανακοίνωσε την πρόθεσή της να δημιουργήσει ένα «βιώσιμο επενδυτικό πλάνο» που θα ενισχυθεί από διάφορα τμήματα της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, τα οποία θα πρέπει να συνενωθούν και να αποτελέσουν μια νέα «κλιματική τράπεζα». Κάτι τέτοιο, είπε, μπορεί να «ξεκλειδώσει» ποσά που ξεπερνούν τα 1,1 τρισ. ευρώ και θα κατευθυνθούν σε «φιλοπεριβαλλοντικού» χαρακτήρα επενδύσεις μέσα στην επόμενη δεκαετία.

Η πολιτική της ΕΕ για την «αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής» επεκτείνεται στο σύνολο σχεδόν της οικονομίας και αφορά, εκτός από την παραγωγή Ενέργειας, τη διαχείριση των απορριμμάτων, τις μεταφορές, την πρωτογενή παραγωγή, την ενεργειακή εξοικονόμηση των κτιρίων κ.ο.κ. Την επταετία 2014 - 2020, οι επενδύσεις που εντάσσονταν στις πολιτικές «αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής» απορρόφησαν το 20% των χρηματοδοτικών κονδυλίων της, φθάνοντας τα 180 δισ. ευρώ.

Με άλλα λόγια, το ύψος των κονδυλίων που ανακοίνωσε η φον ντερ Λάιεν είναι εξαπλάσιο εκείνων που διατέθηκαν κατά το τρέχον επενδυτικό πρόγραμμα της ΕΕ. Εύκολα καταλαβαίνει κανείς αφενός το «πάρτι» κερδών που θα κάνουν τα μονοπώλια, αφετέρου την ειδική βαρύτητα που δίνει η ΕΕ σε αυτόν τον επενδυτικό τομέα, τον οποίο ντύνει με τον μανδύα της «περιβαλλοντικής ευαισθησίας».

Ταυτόχρονα οι «πράσινες πολιτικές» αποτελούν και στοιχείο που εντάσσεται στον ιμπεριαλιστικό ανταγωνισμό, με την ΕΕ να επιχειρεί να θωρακίσει τα συμφέροντα των δικών της μονοπωλίων.

Ενδεικτικό είναι ότι ταυτόχρονα με τα παραπάνω, η φον ντερ Λάιεν ανέφερε πως η ΕΕ θα πρέπει να μελετήσει την εφαρμογή ενός συστήματος επιβολής δασμών σε εισαγόμενα προϊόντα και υπηρεσίες (κυρίως μεταφορές) από τρίτες χώρες, με την επωνυμία «φόρος άνθρακα» (Carbon Border Tax). Δεν πρόκειται βέβαια για καινούργια ιδέα, αφού ήδη από το 2009 ο τότε Πρόεδρος της Γαλλίας, Ν. Σαρκοζί, είχε προτείνει την επιβολή ενός τέτοιου φόρου, ως μέτρο προστασίας της ευρωπαϊκής βιομηχανίας από τον «αθέμιτο ανταγωνισμό» τρίτων χωρών που δεν ακολουθούν ανάλογες «περιβαλλοντικές» πολιτικές.

Σε πρόσφατη έρευνα που πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Κομισιόν, από το «EU Science Hub», η επιβολή ενός τέτοιου φόρου χαρακτηρίζεται «κρίσιμης σημασίας εργαλείο», τόσο για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής όσο και για την αντιμετώπιση του «ανταγωνιστικού μειονεκτήματος» που επιφέρει στις ευρωπαϊκές βιομηχανίες η υιοθέτηση αυστηρών ορίων στις εκπομπές άνθρακα.

Ιδιαίτερα τονίζεται αυτό που επισημαίνουν συστηματικά τα τελευταία χρόνια διάφορες ενώσεις και εκπρόσωποι επιχειρηματιών, κυρίως από το χώρο της βιομηχανίας: Ο κίνδυνος της λεγόμενης «διαρροής άνθρακα», η φυγή δηλαδή επιχειρήσεων από την Ευρώπη σε άλλες χώρες, με πιο «χαλαρούς» περιβαλλοντικούς περιορισμούς. Η συγκεκριμένη μελέτη επισημαίνει ότι οι αρνητικές επιπτώσεις στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις μπορούν να αντιμετωπιστούν μόνο με την επιβολή αυτού του «φόρου άνθρακα», παρά το γεγονός ότι θεωρεί δεδομένα τα προβλήματα που θα προκληθούν για την ΕΕ τόσο σε επίπεδο Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου, όσο και από μονομερείς ενέργειες οικονομικών αντιποίνων τις οποίες θα εφαρμόσουν τρίτες χώρες.

Στο ίδιο μήκος κύματος κινήθηκαν και οι δηλώσεις του νέου επιτρόπου αρμόδιου για ζητήματα κλιματικής αλλαγής, Ολλανδού (προερχόμενου από τους Σοσιαλδημοκράτες) Φρ. Τίμερμανς, ο οποίος αντικαθιστά τον Ισπανό Μ. Α. Κανιέτε. Και αυτός εμφανίστηκε στις δηλώσεις του ως ακραιφνής υποστηρικτής της «Νέας Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας», λέγοντας ότι αυτή «θα διαμορφώσει το μέλλον μας...».

Ο Τίμερμανς έχει αναλάβει να παρουσιάσει το αμέσως επόμενο διάστημα τον περιβόητο «κλιματικό νόμο», που θα θέτει ακόμα πιο αυστηρούς περιορισμούς στις εκπομπές ρύπων (μείωση των εκπομπών τουλάχιστον στο 50% συγκριτικά με το 1990 μέχρι το 2030, αντί του προηγούμενου στόχου, που είχε οριστεί στο 40%), σχέδιο για το οποίο έχουν εκφράσει ανοιχτά τη διαφωνία τους οι Τσεχία, Εσθονία, Ουγγαρία και Πολωνία.

Οι τέσσερις αυτές χώρες καλύπτουν σημαντικό μέρος των ενεργειακών τους αναγκών από τη χρήση ορυκτών καυσίμων, κυρίως άνθρακα, με πλέον χαρακτηριστικές περιπτώσεις την Πολωνία, που η χρήση άνθρακα καλύπτει το 75% της ηλεκτροπαραγωγής της, και την Τσεχία, για την οποία το αντίστοιχο ποσοστό ανέρχεται σε 50%. Μάλιστα ο Πολωνός πρωθυπουργός Ματέους Μοραβιέτσκι, μιλώντας τον περασμένο Ιούνη αναφορικά με τους νέους, υψηλότερους στόχους που επιθυμεί να θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή μέσω του νέου «κλιματικού νόμου», είπε ότι για να συμφωνήσει η χώρα του σε κάτι τέτοιο θα πρέπει να δοθούν «πολύ λεπτομερείς προϋποθέσεις για τη δημιουργία αντίστοιχων μηχανισμών αντιστάθμισης» για τα κράτη - μέλη που θα εγκαταλείψουν τη χρήση άνθρακα και γενικότερα ορυκτών καυσίμων.

Οι «πράσινες» πολιτικές για το κλίμα, δηλαδή, αποτελούν και ένα ακόμα πεδίο όπου εκδηλώνονται οι ενδοαστικοί ανταγωνισμοί στο εσωτερικό της ιμπεριαλιστικής ένωσης, ενώ η έκταση και το βάθος στο οποίο θα εκδηλωθούν οι αντιδράσεις αυτές σχετίζονται και με την επίδραση των υπερατλαντικών «εταίρων» στα εσωτερικά της ΕΕ.

Πάντως, σε ό,τι αφορά την Ελλάδα, η νέα κυβέρνηση της ΝΔ ήδη έχει ανακοινώσει ότι βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης του «Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα» (ΕΣΕΚ), που είχε καταρτίσει ο ΣΥΡΙΖΑ και το οποίο θα ενσωματώσει όλες τις νέες προτάσεις της Κομισιόν, μαζί και τη «Νέα Ευρωπαϊκή Πράσινη Πολιτική». Ετσι, με βάση και τα όσα είπε από το βήμα της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ ο πρωθυπουργός, αναμένεται να ληφθούν ακόμη πιο δραστικά μέτρα για την «απεξάρτηση από τον άνθρακα» και την αξιοποίηση των «ήπιων» μορφών Ενέργειας, με στόχο το μερίδιο των ΑΠΕ στο σύνολο της παραγόμενης Ενέργειας μέχρι τα τέλη της επόμενης δεκαετίας να φτάσει στο 35%, αντί του 31% που προέβλεπε το αρχικό σχέδιο, προσφέροντας δηλαδή «πεδίο δόξης λαμπρό» για την κερδοφορία των «πράσινων» αρπακτικών.

Να υπενθυμίσουμε ότι τα θέματα των ξένων επενδύσεων στο τομέα των ΑΠΕ και άλλων «πράσινων» πολιτικών, όπως η διαχείριση απορριμμάτων, τα ηλεκτρικά οχήματα, η ενεργειακή αποδοτικότητα των κτιρίων, οι νέες τεχνολογίες εξοικονόμησης Ενέργειας και υδάτινων πόρων στη γεωργία, είχαν τεθεί στην πρόσφατη συνάντηση που είχε ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης με την Γερμανίδα καγκελάριο Α. Μέρκελ στο Βερολίνο.

Στο τέλος της συζήτησης, αυτό που θα πρέπει να γίνει κατανοητό, κόντρα στην προπαγανδιστική καταιγίδα που εξαπολύεται όλο αυτό το διάστημα, είναι ότι οι «πράσινες» πολιτικές της ΕΕ και των υπόλοιπων ιμπεριαλιστικών κέντρων δεν έχουν την παραμικρή σχέση με την προστασία του περιβάλλοντος, το οποίο πράγματι καταστρέφεται συστηματικά - από τον καπιταλιστικό τρόπο παραγωγής. Ο πακτωλός του κρατικού χρήματος που δίνεται - και θα δοθεί ακόμη μεγαλύτερος τα επόμενα χρόνια - στα εμπλεκόμενα με την «ευρωπαϊκή πράσινη συμφωνία» μονοπώλια αφορά πρώτα και κύρια το πώς θα ανοίξουν νέα πεδία κερδοφορίας για το κεφάλαιο, του οποίου η δράση αποτελεί και τον μεγαλύτερο, τον πιο θανάσιμο κίνδυνο για το περιβάλλον, συνολικά τον μεγαλύτερο εχθρό για τις λαϊκές ανάγκες.

Παραπομπές:

1. https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-07-17/europe-targets-climate-transformation-under-historic-german-boss

2. https://ec.europa.eu/jrc/en/publication/border-carbon-adjustments-based-avoided-emissions-addressing-challenge-its-design

3. https://www.euractiv.com/section/energy-environment/news/green-deal-branded-as-hallmark-of-new-european-commission/

4. https://www.bloomberg.com/news/articles/2019-09-11/europe-s-green-deal-seeks-to-anchor-carbon-neutrality-into-law