Μια συγκλονιστική έκθεση πρωτότυπου αρχειακού υλικού του ΚΚΕ φιλοξενείται από χτες στην έδρα της ΚΟ Αττικής του Κόμματος στην Αθήνα. Δεκάδες βιβλία, που αποτελούν εκδόσεις από όλη την ιστορική διαδρομή του ΚΚΕ, από τη στιγμή της ίδρυσής του μέχρι και σήμερα, αντικατοπτρίζοντας την ηρωική του διαδρομή και στο πεδίο της πάλης των ιδεών εκτίθενται σε ειδικές προθήκες. Ενώ σε ταμπλό πάνω από τις προθήκες επεξηγούνται οι ιστορικές περίοδοι και πώς λειτουργούσε το εκδοτικό του ΚΚΕ σε κάθε μία από αυτές.

Τα εγκαίνια αυτής της έκθεσης, με τίτλο «Ενας αιώνας δράσης μέσα από τις εκδόσεις του ΚΚΕ» πραγματοποιήθηκαν χτες, σε μια όμορφη εκδήλωση στην οποία μίλησε ο Μάκης Παπαδόπουλος, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ. Χαιρετισμό απηύθυνε ο Δημήτρης Ξεκαλάκης, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ και υπεύθυνος των εκδόσεων της «Σύγχρονης Εποχής». Το «παρών» έδωσαν μέλη και φίλοι του ΚΚΕ, άνθρωποι των Γραμμάτων και των Τεχνών, ανάμεσά τους πανεπιστημιακοί, καλλιτέχνες, συνδικαλιστές, νέοι εργαζόμενοι, φοιτητές.

Κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης, έγιναν και οι πρώτες ξεναγήσεις από τους υπεύθυνους της έκθεσης. Κάθε ντοκουμέντο και μια πτυχή της θυελλώδους υπεραιωνόβιας πρωτοπόρας δράσης του ΚΚΕ.

Ογκώδεις τόμοι που με πολύ κόπο κατάφερναν οι κομμουνιστές να σπάνε τα εμπόδια της λογοκρισίας και να τους μπάζουν στις φυλακές, βιβλία που αξιοποιήθηκαν για τη μόρφωση των πολιτικών κρατουμένων και στα οποία φαίνονται οι σφραγίδες των φυλακών. Ιστορικές εκδόσεις, που αποτυπώνουν κορυφαίες στιγμές της διεθνούς ταξικής σύγκρουσης, όπως η απολογία του Ντιμιτρόφ με τίτλο «Ο ΝΤΙΜΙΤΡΩΦ ΚΑΤΗΓΟΡΕΙ!», αλλά και το βιβλιαράκι του Φριτς Χέκερτ «Τι γίνεται στη Γερμανία», που τυπώθηκε στα Ελληνικά το 1933, λίγο καιρό μετά την απαγόρευση του ΚΚ Γερμανίας, ένα ντοκουμέντο που μαρτυρά την προσήλωση του Κόμματος στον προλεταριακό διεθνισμό.

Επίσης, στρατιωτικά εγχειρίδια του ΔΣΕ, τα οποία τυπώνονταν στο βουνό, μαζί με το Κομμουνιστικό Μανιφέστο, που όπως ειπώθηκε στην ξενάγηση βρισκόταν ως απαραίτητο εφόδιο στο σακίδιο του μαχητή! Εκδόσεις που δείχνουν ότι ακόμα και στις πιο μεγάλες ανατάσεις του κινήματος, όταν η ταξική αναμέτρηση έφτανε στο απόγειό της, η διάδοση της μαρξιστικής γνώσης, του προοδευτικού βιβλίου ήταν από τα πρώτα καθήκοντα του ΚΚΕ.

Από την άλλη, το αστικό κράτος μαζί με την καταστολή της δράσης του Κόμματος δεν έπαψε να διώκει και τη διάδοση των ιδεών του. Αυτό μαρτυρείται από τα καμουφλαρισμένα έντυπα που αξιοποιούνταν σε συνθήκες παρανομίας, όπως η μπροσούρα του Νίκου Ζαχαριάδη «Τα προβλήματα καθοδήγησης στο ΚΚΕ», η οποία απέξω είχε την εμφάνιση του κατά Ιωάννη Ευαγγελίου σε έκδοση ...τσέπης, αλλά και άλλες εκδόσεις που είχαν την εμφάνιση διαφημιστικών εντύπων.

Ξεχωριστό κεφάλαιο της έκθεσης αφιερώνεται στην εκδοτική προσπάθεια στην πολιτική προσφυγιά με πάρα πολλά βιβλία να καταπιάνονται με τη μόρφωση των παιδιών στα σχολεία των σοσιαλιστικών χωρών: «Πέντε αίθουσες όπως η σημερινή δεν θα έφταναν για να φανεί ο πλούτος αυτής της προσπάθειας», ειπώθηκε χαρακτηριστικά κατά την ξενάγηση.

Στο χώρο, επίσης, υπάρχουν κατοπινές εκδόσεις από τα μετεμφυλιακά χρόνια, τα χρόνια της δικτατορίας, φτάνοντας μέχρι το σημερινό εκδοτικό του Κόμματος, τη «Σύγχρονη Εποχή». Από τα ταμπλό μαθαίνουμε ότι το όνομα δόθηκε από τη μετάφραση και έκδοση του σοβιετικού έργου «Ο Λενινισμός και η σύγχρονη εποχή» το 1972, μια προσπάθεια που έχει τη δική της ιστορία σε συνθήκες παρανομίας και η οποία καταγράφεται σε ταμπλό, με τη μαρτυρία του Γιώργη Τρικαλινού. Στις προθήκες μάλιστα φιλοξενείται η χειρόγραφη έκθεση του Γιώργη Τρικαλινού από το 1973, με απολογισμό από τον ένα χρόνο λειτουργίας του νέου εκδοτικού του Κόμματος.

Ο Μάκης Παπαδόπουλος, μιλώντας στην εκδήλωση είπε ανάμεσα σε άλλα (εκτενή αποσπάσματα θα δημοσιευθούν στον «Ριζοσπάστη του Σαββατοκύριακου»):

«Τα κόκκινα βιβλία συνοδεύουν, στηρίζουν και φωτίζουν την κόκκινη γραμμή του αίματος, ενός αιώνα αγώνων και θυσιών του ΚΚΕ, για την κατάργηση της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο.

Η εκδοτική και μορφωτική προσπάθεια του ΚΚΕ, η πολιτική και πολιτιστική παρέμβασή του διαπερνά ολόκληρη την ηρωική ιστορική διαδρομή του μέχρι σήμερα. Αποτελεί πολύτιμο, βασικό και αναπόσπαστο στοιχείο της επαναστατικής δράσης του, για να γυρίσει ο τροχός της Ιστορίας προς τα εμπρός.

Το ΚΚΕ πάλεψε από τις πρώτες στιγμές της ίδρυσής του για να κατανοήσει η εργατική τάξη τη δυνατότητά της να γνωρίσει και να αλλάξει τον κόσμο, να αναπτύξει τις πολιτικές και επιστημονικές της γνώσεις, να καλλιεργήσει το αισθητικό της κριτήριο, ώστε να εκπληρώσει την ιστορική της αποστολή. Να ηγηθεί στον αγώνα για την κοινωνική απελευθέρωση, για τον κομμουνισμό.

Ξεκίνησε και υλοποίησε μια τιτάνια προσπάθεια για να μεταφραστούν, να εκδοθούν, να διαδοθούν και να εκλαϊκευτούν βασικά έργα της μαρξιστικής - λενινιστικής κοσμοθεωρίας στην Ελλάδα. Ξεδίπλωσε μια πολύπλευρη ιδεολογικοπολιτική δραστηριότητα για την κομμουνιστική μόρφωση των μελών και των στελεχών του και την άνοδο της ταξικής συνείδησης της εργατικής τάξης.

Ανέπτυξε πρωτότυπη ερευνητική προσπάθεια μαρξιστικής προσέγγισης θεμάτων της ελληνικής Ιστορίας, της οικονομίας, της κοινωνικής ζωής.

Οι δυνάμεις του συνέβαλαν επίσης αποφασιστικά στην πολιτιστική δημιουργία και σε ζητήματα αναβάθμισης της ουσιαστικής μόρφωσης στη χώρα μας.

Ο σκοπός της έκθεσης που εγκαινιάζουμε σήμερα δεν περιορίζεται σε μια συνοπτική παρουσίαση σημαντικού αρχειακού υλικού. Οπως καταλαβαίνουμε όλοι, αυτή η τεράστια προσπάθεια της εκδοτικής δραστηριότητας που οργάνωσε και καθοδήγησε το ΚΚΕ στον πρώτο αιώνα της δράσης του δεν μπορεί να χωρέσει σε μερικά ταμπλό.

Σκοπός της έκθεσης είναι να αναδείξει τη μεγάλη σημασία, την ιστορική πείρα και πάνω απ' όλα τις απαιτήσεις της ταξικής πάλης στο επίπεδο των ιδεών. Να φωτίσει το ρόλο της επιστημονικής κομμουνιστικής κοσμοθεωρίας για την αποτελεσματική επαναστατική δράση. Να φωτίσει τον ίδιο το ρόλο και την ευθύνη του Κόμματος για τη δημιουργική ανάπτυξη της μαρξιστικής κοσμοθεωρίας, με βάση τα νέα προβλήματα, τις σύγχρονες συνθήκες και την αυτοκριτική εξέταση της ιστορικής πείρας.

Αυτό το ζήτημα έχει ιδιαίτερη σημασία στις σημερινές συνθήκες μεγάλης υποχώρησης του διεθνούς κομμουνιστικού κινήματος, μετά τη νίκη της αντεπανάστασης και το πισωγύρισμα της Ιστορίας. Εχει ιδιαίτερη σημασία σήμερα που κλιμακώνεται η ιδεολογική επίθεση της αστικής τάξης, ο βομβαρδισμός της συνείδησης των εργαζομένων ότι δεν υπάρχει εναλλακτική λύση εκτός των τειχών του συστήματος της καπιταλιστικής εκμετάλλευσης».

Ο Δημήτρης Ξεκαλάκης αναφέρθηκε στην ιστορική διαδρομή της «Σύγχρονης Εποχής», που φτάνει σχεδόν τους 2.000 τίτλους. Οπως είπε, «Ολα αυτά τα χρόνια η "ΣΕ" υπηρέτησε και υπηρετεί την ανάγκη να εκδοθούν και να διαδοθούν πλατιά τα έργα των Μαρξ - Ενγκελς - Λένιν, ώστε να γίνει κτήμα της εργατικής τάξης, των πλατιών λαϊκών στρωμάτων η κοσμοθεωρία του επιστημονικού σοσιαλισμού. Πρωτοστάτησε και πρωτοστατεί στη μετάφραση και έκδοση μεγάλου όγκου των έργων τους και σε εκδόσεις με ιδεολογικό - πολιτικό, ιστορικό, λογοτεχνικό κ.λπ. περιεχόμενο και όχι μόνο». Σημείωσε ότι από τη «ΣΕ» πρωτοεκδόθηκαν τα «Απαντα» του Λένιν, κυκλοφόρησε για πρώτη φορά στην ολοκληρωμένη του μορφή στην Ελλάδα «Το Κεφάλαιο» του Κ. Μαρξ, καθώς και αρκετές εκδόσεις με έργα των Μαρξ - Ενγκελς, όπως το διαχρονικό «Μανιφέστο του Κομμουνιστικού Κόμματος».

Ο υπεύθυνος των Εκδόσεων του Κόμματος αναφέρθηκε και στον σχεδιασμό της «ΣΕ», αφού, όπως είπε «σήμερα, με σύνθημα "Η ΓΝΩΣΗ ΕΙΝΑΙ ΔΥΝΑΜΗ", συνεχίζουμε». «Αντίπαλός μας δεν είναι μόνο η επιχείρηση απαξίωσης του διαβάσματος και της αναζήτησης της γνώσης, μέσω της αντίληψης που καλλιεργούν η αστική τάξη και το αστικό εκπαιδευτικό σύστημα και επιβάλλουν ο ίδιος ο τρόπος και οι όροι ζωής και δουλειάς των εργαζομένων σήμερα.

Αντίπαλός μας είναι ο ανορθολογισμός και η αντιδιαλεκτική, μεταφυσική θεώρηση ακόμα και στην περίπτωση που προβάλλεται, υποκριτικά βεβαίως, η ανάγκη και η αξία του διαβάσματος.

Σ' αυτήν την κατεύθυνση, επιδιώκουμε την όξυνση της αντιπαράθεσης με αστικές και οπορτουνιστικές θεωρίες και στο χώρο των επιστημών, έτσι ώστε περισσότεροι νέοι επιστήμονες να έρθουν σε επαφή με τη διαλεκτική υλιστική ανάλυση».

Οπως είπε, σε συνεργασία με την ΚΕ του ΚΚΕ, την Ιδεολογική της Επιτροπή θα συνεχιστεί η παραγωγή νέων εκδόσεων, επιμένοντας στην προσπάθεια μετάφρασης και έκδοσης στα Ελληνικά ανέκδοτου στη γλώσσα μας έργου των Μαρξ και Ενγκελς. Επίσης, με συνέχιση της ανάδειξης της μαχητικής πείρας του επαναστατικού κινήματος και της μελέτης της πείρας της σοσιαλιστικής οικοδόμησης τον προηγούμενο αιώνα. «Θα συμβάλουμε στη διάδοση σύγχρονου ιδεολογικού - πολιτικού βιβλίου με έμφαση στη νεολαία. Θα στηρίξουμε τις πρωτοβουλίες εξειδίκευσης της πολιτικής πρότασης του Κόμματος. Και, τέλος, θα ενισχύσουμε τη σχέση των αναγνωστών μας με τη λογοτεχνία για όλες τις ηλικίες, τις Τέχνες και τον πολιτισμό που υπηρετούν ανώτερα ιδανικά. Με έναν τέτοιο τρόπο θα επιδιώξουμε να τιμήσουμε τα 50 χρόνια των εκδόσεων της "ΣΕ"».

Οι πρωτοβουλίες της ΚΟ Αττικής θα συνεχιστούν με τη διοργάνωση ημερίδας με θέμα «1940-1949: Δεκαετία όξυνσης της ταξικής πάλης». Η ημερίδα θα γίνει το Σάββατο 23 Νοέμβρη 2019, στις 4.30 μ.μ., στην Αίθουσα Συνεδρίων του ΚΚΕ (Λ. Ηρακλείου 145, Περισσός). Προσέλευση στις 4 μ.μ.

Η θεματολογία της ημερίδας έχει ως εξής:

Κεντρική ομιλία: Η στρατηγική του ΚΚΕ την περίοδο 1940-1949 - Ελ. Μπέλλου, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Η οργανωτική ανασυγκρότηση και η πορεία του ΚΚΕ την περίοδο 1940-1949 - Θ. Χιώνης, μέλος του ΠΓ της ΚΕ του ΚΚΕ.

Οι αστικές πολιτικές δυνάμεις και οι διεθνείς σύμμαχοί τους την περίοδο 1940-1949 - Χ. Ραζάκος, συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ και υποψήφιος διδάκτορας Ιστορίας.

Η ουτοπία της «Εθνικής Ενότητας» και η δράση του εργατικού κινήματος - Ν. Μαυροκέφαλος, μέλος της ΚΕ του ΚΚΕ.

Η σύγκρουση του Δεκέμβρη του 1944 στην Αθήνα και στις άλλες περιοχές της Ελλάδας - Α. Γκίκας, μέλος του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ και διδάκτορας Ιστορίας.

Ο ΕΛΑΣ της Αθήνας και του Πειραιά - Θ. Σκολαρίκος, μέλος του Γραφείου της ΕΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ.

Η συμβολή των γυναικών στους αγώνες της περιόδου - Φ. Τόλια, συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ και υποψήφια διδάκτορας Ιστορίας.

Η στάση και η δράση των καλλιτεχνών - Β. Μόσχος, συνεργάτης του Τμήματος Ιστορίας της ΚΕ του ΚΚΕ και διδάκτορας Ιστορίας.

Από τη Βάρκιζα στην ταξική σύγκρουση 1946-1949 - Δ. Ξεκαλάκης, μέλος της Ιδεολογικής Επιτροπής της ΚΕ και της ΕΠ της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ.

Κλείσιμο

Μια έκπληξη περίμενε τους επισκέπτες της έκθεσης χτες κατά τη διάρκεια της εκδήλωσης. Ο τυπογράφος Ανδρέας Μποτζάκης διέθεσε για τις ανάγκες της έκθεσης ένα όρθιο χειροκίνητο πιεστήριο που κατασκευάστηκε τη δεκαετία του 1930, το οποίο παραμένει άκρως λειτουργικό. «Πιεστήρια όμοιο με αυτό αξιοποιήθηκαν από το Κόμμα στην παρανομία, αφού ήταν εύκολο στη μεταφορά. Αλλωστε, τέτοιο βρέθηκε και στο παράνομο τυπογραφείο στην Καλλιθέα», εξηγεί ο τυπογράφος. Οι συγκεντρωμένοι μάλιστα είχαν την ευκαιρία να πιάσουν τον μοχλό και να τυπώσουν από το μηχάνημα, στο οποίο είχαν τοποθετηθεί και τυπογραφικά στοιχεία. Το αποτέλεσμα; Δεκάδες αντίτυπα του ποιήματος του Μπ. Μπρεχτ «Εγκώμιο στη μάθηση», τα οποία κρατήθηκαν ως ενθύμια.

Ηδη διακινείται το Λεύκωμα της ΚΟ Αττικής του ΚΚΕ με τίτλο: «1944. Η Απελευθέρωση της Αθήνας και η ταξική σύγκρουση του Δεκέμβρη. Ντοκουμέντα και διδάγματα».

Είναι μια έκδοση τιμής και μνήμης στους αγωνιστές του ΚΚΕ και του λαού μας, αλλά και εξαγωγής διδαγμάτων. Ενα Λεύκωμα, προϊόν πολύμηνης, συλλογικής και πολυεπίπεδης προσπάθειας μελών του ΚΚΕ και της ΚΝΕ, καθώς και φίλων του Κόμματος.

Για πρώτη φορά έρχονται στο φως ντοκουμέντα της περιόδου στην οποία αναφέρεται. Για την έκδοσή του καθοριστική ήταν η συμβολή του Τμήματος Ιστορίας και του Αρχείου του ΚΚΕ. Η έκδοση αυτή θα δώσει ώθηση στη μελέτη της Ιστορίας που συλλογικά έχει επεξεργαστεί το Κόμμα με τη νέα έκδοση του τετράτομου Δοκιμίου, που αφορά στην περίοδο 1918-1949.

Την Κυριακή 15 Δεκέμβρη, στις 7 μ.μ., στο γήπεδο Σπόρτιγκ (Ηλία Ζερβού 89, Αγιος Ελευθέριος) θα γίνει η εκδήλωση παρουσίασης του Λευκώματος, που θα ολοκληρωθεί με μεγάλη συναυλία αφιερωμένη στο αντάρτικο τραγούδι.

Συμμετέχουν: Ρίτα Αντωνοπούλου, Στάθης Δρογώσης, Κώστας Θωμαΐδης, Νατάσα Μουσάδη, Μαριάννα Πολυχρονίδη, Κώστας Τριανταφυλλίδης, Διονύσης Τσακνής, Μανώλης Φάμελλος.

Ενορχήστρωση: Θύμιος Παπαδόπουλος

Μια ξεχωριστή στιγμή της εκδήλωσης: Ο Στέφανος Πλάκας παραδίδει στον Μάκη Παπαδόπουλο, για να εμπλουτιστεί το Αρχείο του Κόμματος, τεύχη του περιοδικού «Ελεύθερα Γράμματα», που εκδιδόταν μετά από το 1945 με διευθυντή τον λογοτέχνη και Μακρονησιώτη Δημήτρη Φωτιάδη. Αλλωστε, στα ταμπλό της έκθεσης υπάρχει και ένα τεύχος του περιοδικού από τον Δεκέμβρη του 1945, καθώς και ένα σκίτσο του Δ. Φωτιάδη, φιλοτεχνημένο από τον συγκρατούμενό του στη Μακρόνησο Γιάννη Ρίτσο.