Στο Μάλι, ο Τούρκος ΥΠΕΞ (αριστερά) συναντήθηκε με τους πραξικοπηματίες της «Εθνικής Επιτροπής για τη Σωτηρία του Λαού» τονίζοντας τη σημασία της «πολιτικής μετάβασης» στη χώρα

Μάλιστα, σε όλες πλην του Μάλι, ήταν η πρώτη φορά που έκανε επίσημη επίσκεψη Τούρκος ΥΠΕΞ, που μεταξύ άλλων παραβρέθηκε και στα εγκαίνια πρεσβειών που τώρα ανοίγει η Τουρκία, όπως π.χ. στα μικροσκοπικά κράτη Τόγκο και Ισημερινή Γουινέα.

Από τις σημαντικότερες συμφωνίες που υπέγραψε ο Τσαβούσογλου, είναι αυτές για την ενίσχυση της συνεργασίας σε τομείς όπως η Ενέργεια και στον τομέα της εξόρυξης, δεδομένου ότι πρόκειται για χώρες με τεράστιο φυσικό πλούτο. Για παράδειγμα, ο Νίγηρας συγκαταλέγεται στους πρώτους 5 μεγαλύτερους παραγωγούς ουρανίου (που χρησιμοποιείται στην παραγωγή πυρηνικής ενέργειας) του κόσμου. Σημειωτέον ότι η γαλλική «Areva» εκμεταλλεύεται εδώ και δεκαετίες ένα τεράστιο μέρος από τα αποθέματα ουρανίου του Νίγηρα. Υπολογίζεται μάλιστα ότι ο συγκεκριμένος όμιλος έφτασε να συγκεντρώνει μέχρι και το 1/3 των παγκόσμιων εσόδων του από την εξόρυξη 5.000 τόνων ουρανίου που είχε ετησίως, μόνο από τα ορυχεία Cominak και Somair, στα βόρεια του Νίγηρα.

Μόλις την περασμένη βδομάδα, στις 10 Σεπτέμβρη, o γενικός διευθυντής της «Orano mining», θυγατρικής της «Areva» που ασχολείται ειδικά με εξόρυξη και εκμετάλλευση του ουρανίου, Μ. Νικολάς Μαές, ανακοίνωσε επέκταση των σχεδίων εκμετάλλευσης και του ορυχείου Imouraren. Πρόκειται για το μεγαλύτερο ορυχείο ουρανίου στην Αφρική και το δεύτερο μεγαλύτερο του είδους του διεθνώς, του οποίου τα συνολικά αποθέματα φτάνουν τους 179.000 τόνους, σύμφωνα τουλάχιστον με την ιστοσελίδα της εταιρείας. Οπως εξήγησε ο Μαές από την πρωτεύουσα Νιαμέι, όπου συνάντησε και τον πρωθυπουργό Νιγηριανό Μπρίγκι Ραφίνι, στόχος της εταιρείας είναι να εντάξει στην εξόρυξη πιο σύγχρονες τεχνικές εκμετάλλευσης και εκτιμάται, σημείωσε, ότι την επόμενη 35ετία η ετήσια παραγωγή θα φτάνει τους 5.000 τόνους, μόνο στο Imouraren.

Το ουράνιο του Νίγηρα όμως έχει προκαλέσει μεγάλο ενδιαφέρον και για τουρκικούς ομίλους, με φόντο και τις αυξανόμενες ενεργειακές ανάγκες της Τουρκίας και τα σχέδιά της να αναπτύξει σταθμούς πυρηνικής ενέργειας.

Ετσι, λοιπόν, τον περασμένο Γενάρη, η Γενική Διεύθυνση Ερευνας και Εκμετάλλευσης Ορυκτών (ΜΤΑ) της Τουρκίας υπέγραψε συμφωνίες με την κυβέρνηση της Νιγηρίας για έρευνα και εκμετάλλευση στα κοιτάσματα Κουλμπάγκα-1, Κουλμπάγκα-2 και Νταρές Σαλάμ-2, στα νοτιοδυτικά της χώρας. Στη διάρκεια της σχετικής τελετής, ο Τούρκος υπουργός Ενέργειας Τανέρ Γιλντίζ υπογράμμιζε τότε ότι η χώρα του ιεραρχεί το «παρών» της στον εξορυκτικό τομέα όλης της «μαύρης ηπείρου» και έως τώρα έχει υπογράψει σχετικές συμφωνίες με 17 αφρικανικές χώρες, στις οποίες περιλαμβάνεται και το Σουδάν. Η Τουρκία επιθυμεί «να διαμορφώσει ένα βιώσιμο μοντέλο με ειλικρίνεια και κατανόηση, μέσα από το οποίο θα κερδίζουν και οι δύο πλευρές, μέσα από αναπτυξιακά σχέδια του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα».

Ο δε Νιγηριανός ομόλογός του Χασάνε Μπαράζα Μούσα σχολίασε ότι η συμφωνία «αποτελεί διακριτό δείκτη» των διμερών σχέσεων και εξέφρασε ικανοποίηση για την ταχύτητα με την οποία η Τουρκία θα διεξαγάγει τις σχετικές έρευνες, λόγω των τεχνολογικών δυνατοτήτων που υπάρχουν. Πρόσθεσε δε ότι η διμερής συνεργασία θα επεκταθεί και σε άλλες περιοχές της χώρας.

Στα ρεπορτάζ τους για την τουρκο-νιγηριανή συμφωνία του Γενάρη του 2020, πολλά ΜΜΕ αναμόχλευσαν και το Μνημόνιο Κατανόησης (για έρευνες και εξορύξεις μεταλλευμάτων) που οι δύο χώρες είχαν υπογράψει από τον Μάρτη του 2014, όταν ο Γιλντίζ είχε δηλώσει πως «η Τουρκία αποδίδει μεγάλη σημασία στο ουράνιο του Νίγηρα, ως μία χώρα που χτίζει πυρηνικό εργοστάσιο». Τότε, ο Νιγηριανός υπουργός Ενέργειας είχε ρωτηθεί για το αν η Τουρκία θα μπορούσε να γίνει «εναλλακτική (λύση) απέναντι στη γαλλική AREVA», επειδή εκείνη την περίοδο η νιγηριανή κυβέρνηση επαναδιαπραγματευόταν τους όρους της συνεργασίας της με τη γαλλική εταιρεία. «Τουρκία και Γαλλία δεν χρειάζεται να ανταγωνίζονται. Και οι δύο εταιρείες μπορούν να επιχειρούν στον Νίγηρα» είχε απαντήσει.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες, λοιπόν, είναι που τον περασμένο Ιούλη ο Τσαβούσογλου έγινε ο πρώτος Τούρκος ΥΠΕΞ που βρέθηκε επίσημα στην πρωτεύουσα του Νίγηρα, Νιαμέι. Μεταξύ άλλων υπέγραψε συμφωνίες συνεργασίας και για την «αντιμετώπιση της τρομοκρατίας», πεδίο το οποίο η διεθνής εμπειρία έχει αποδείξει πως αξιοποιείται στο πλαίσιο της όξυνσης στρατιωτικών σχεδιασμών για διάφορες περιοχές. Στις δηλώσεις του, τόνισε ότι η Αγκυρα ενδιαφέρεται να ενισχυθεί η διμερής συνεργασία και σε τομείς όπως η στρατιωτική βιομηχανία (με δεδομένες και τις αυξανόμενες επιδόσεις των τουρκικών πολεμικών βιομηχανιών που έχουν διευρύνει πολύ την παραγωγή τους και ψάχνουν για πελάτες), αλλά και η Υγεία («επενδύοντας» στις άθλιες συνθήκες διαβίωσης για ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού του Νίγηρα, που αυξάνουν τις απειλές για την υγεία του).

Μεταξύ άλλων, ο Τσαβούσογλου είχε συναντήσει και τον Νιγηριανό πρωθυπουργό Μπρίγκι Ραφίνι, με τον οποίο - σύμφωνα με ανακοίνωση του υπουργείου - αξιολόγησαν πώς θα γίνουν «περαιτέρω βήματα για την ενίσχυση της τρέχουσας συνεργασίας στους τομείς της Ενέργειας, της γεωργίας και της εξόρυξης». Ανάμεσα σε άλλες συμφωνίες υπογράφτηκε και «Συμφωνία Συνεργασίας για Στρατιωτική Εκπαίδευση», ανοίγοντας κι άλλες οδούς για την ενίσχυση της στρατιωτικής παρουσίας της Τουρκίας στη χώρα (με φόντο και επίμονα «σενάρια» για στρατιωτικές βάσεις που ψάχνει η Αγκυρα στην ευρύτερη περιοχή).

Ακόμα: Βασικό θέμα συζήτησης που έθεσε η Αγκυρα ήταν και οι εξελίξεις στη Λιβύη. Τουρκικά κεφάλαια επιδιώκουν να επωφεληθούν από την όποια αποκατάσταση των οικονομικών σχέσεων της Λιβύης με άλλες αφρικανικές χώρες (μετά από μια διαδικασία «πολιτικής μετάβασης» που βέβαια ακόμα εκκρεμεί και αλληλεπιδρά με πολλές αντιθέσεις), γειτονικές και μη, λειτουργώντας και σε αυτόν τον τομέα ως «σφήνα» σε τεράστιες γαλλικές επενδύσεις στην περιοχή. Αλλωστε, οι εξελίξεις δείχνουν καθημερινά ότι το πού «θα γείρει η πλάστιγγα» στη Λιβύη αφορά ευρύτερες γεωπολιτικές ισορροπίες, για την επιρροή σε Βόρεια Αφρική, Μεσόγειο, Μέση Ανατολή.

Τέλος, πολλοί σχολίασαν ότι ο Τσαβούσογλου ήταν από τους πρώτους ξένους αξιωματούχους που επισκέφτηκαν το Μάλι, μετά το πρόσφατο πραξικόπημα (17/8) που οδήγησε τελικά στην παραίτηση του Προέδρου Ιμπραήμ Μπουμπακάρ Κεϊτά, ο οποίος είχε ανέβει στην εξουσία με τη στήριξη ιμπεριαλιστικών δυνάμεων όπως και η Γαλλία. Το Μάλι είναι μία από τις πρώην γαλλικές αποικίες, επίσης με πλούσιο υπέδαφος (3η χώρα παραγωγός χρυσού στην Αφρική και με μεγάλα αποθέματα ουρανίου), τις οποίες και η γαλλική αστική τάξη ιεραρχεί για τον ευρύτερο ρόλο του στην Αφρική, γι' αυτό και καθόλου τυχαία διατηρεί και «ειρηνευτική δύναμη» στη χώρα.

Ο Τσαβούσογλου συναντήθηκε κανονικά με εκπροσώπους της λεγόμενης «Εθνικής Επιτροπής για τη Σωτηρία του Λαού» (ενός σχήματος που έστησαν οι πραξικοπηματίες και διατηρεί το «πάνω χέρι» μετά και από έναν εύθραυστο συμβιβασμό με μέλη της εκλεγμένης κυβέρνησης) και έκλινε σε όλες τις πτώσεις τη «σημασία» που δίνει η Αγκυρα στην «πολιτική μετάβαση» και τη «σταθερότητα» στο Μάλι. Δεν παρέλειψε δε να συναντηθεί και με εκπροσώπους τουρκικών εταιρειών που δραστηριοποιούνται στη χώρα, τονίζοντας «πόσο τεράστια είναι η συμβολή τους στην ανάπτυξη των διμερών σχέσεων».