ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ
Σάββατο 24 Οχτώβρη 2020 - Κυριακή 25 Οχτώβρη 2020
Σελ. /40
ΠΟΛΙΤΙΚΗ
Κυβερνήσεις και τραπεζίτες εκβιάζουν τα λαϊκά νοικοκυριά

Συζήτηση με εργαζόμενους από τράπεζες και εταιρείες που στραγγίζουν τους οφειλέτες

Οι «εισπρακτικές» εταιρείες ή αλλιώς «εταιρείες ενημέρωσης οφειλετών» είναι «δημιούργημα» των τραπεζών από τα μέσα της δεκαετίας του '90. Βάσει του θεσμικού πλαισίου που διέπει τη λειτουργία αυτών των εταιρειών, σκοπός τους είναι η ενημέρωση της οφειλής και η συμφωνία πληρωμής (collection) ή/και η ρύθμιση των οφειλών. Οι τράπεζες αξιοποιούν αυτές τις εταιρείες για να σφίγγουν τη θηλιά στο λαιμό των δανειοληπτών, βγαίνοντας οι ίδιες από τη μέση, σε μια προσπάθεια να εξοστρακίσουν και την οργή των λαϊκών νοικοκυριών προς ανώνυμα γραφεία. Τα τελευταία χρόνια, αυτή η δραστηριότητα έχει επεκταθεί και σε δικηγορικά γραφεία και εταιρείες που κάνουν ακριβώς την ίδια δουλειά. Από την άλλη, πριν φτάσει κανείς στην εισπρακτική, έχει περάσει πρώτα από το «τμήμα διαχείρισης δανείων» της τράπεζας, όπου ξεκινούν οι συστάσεις και οι πιέσεις για να αδειάσει τις τσέπες του. Ο «Ριζοσπάστης», με αφορμή τη συζήτηση στη Βουλή για τον νέο Πτωχευτικό Κώδικα, που αναμένεται να αποθρασύνει ακόμα περισσότερο κάθε είδους «κοράκια» των τραπεζών και των funds, συνομίλησε με εργαζόμενους που δουλεύουν σε τέτοιους χώρους: Σε εισπρακτική και στο τμήμα διαχείρισης δανείων. Μας μεταφέρουν τον τρόπο που λειτουργούν, τις συνθήκες δουλειάς, την τεράστια πίεση που ασκούν τα «κοράκια» για να στραγγίξουν το εισόδημα των λαϊκών νοικοκυριών, για να τα αναγκάσουν να στάξουν στα «γκισέ» των τραπεζών το πενιχρό τους εισόδημα. Οπως λένε, χρειάζεται να κλιμακωθεί η πάλη ενάντια στον νέο Πτωχευτικό Κώδικα, να απαιτήσουμε μέτρα πραγματικής προστασίας της λαϊκής κατοικίας, τόσο της πρώτης όσο και της εξοχικής: «Το χτύπημα της λαϊκής κατοικίας μάς αφορά όλους. Είναι όμως προφανές ότι στα πλαίσια αυτού του συστήματος θα είναι πάντα στο στόχαστρο, από ανάγκη για όλους μας θα γίνεται πολυτέλεια για λίγους. Είναι ευκαιρία να ανοίξει η συζήτηση, για το πώς οι εργαζόμενοι σήμερα θα διεκδικήσουν αξιοπρεπή δουλειά με δικαιώματα για όλους, ασφαλή σπίτια για όλους, το ίδιο για την Υγεία, την Παιδεία, τον Πολιτισμό. Να συζητήσουμε τι αποτελεί εμπόδιο για όλα αυτά σήμερα και πώς θα το ξεπεράσουμε».

Γαϊτανάκι εκβιασμών που καταλήγει στα λαϊκά νοικοκυριά

Ο Α.Β. δουλεύει σε εισπρακτική εταιρεία και μιλώντας για τις εντολές της εργοδοσίας, λέει χαρακτηριστικά ότι η «εκπαίδευση» ξεκινάει από τα εξής: «Μας λένε ότι από τη δική μας δουλειά εξαρτάται το αν ένας πελάτης θα πάει να πληρώσει τη δόση του (παραβλέποντας το αν έχει τα χρήματα ή όχι). Από τη δική μας δουλειά εξαρτώνται οι στόχοι της εταιρείας και η έκβαση του ανταγωνισμού απέναντι στις άλλες εταιρείες, άρα και το αν αύριο θα είμαστε άνεργοι ή όχι. Με τη λογική αυτή μας εκβιάζουν ότι θα απολυθούμε, και με αυτά τα κριτήρια μας απολύουν. Με αυτά τα κριτήρια τίθενται άπιαστοι ατομικοί στόχοι, που πρέπει να επιτευχθούν, γίνονται τακτικές αξιολογήσεις, ασκείται πίεση για ποσά που πρέπει "να έρθουν" μέχρι τέλος του μήνα. Μας δίνουν υποδείξεις ακόμα και κατά τη διάρκεια της επικοινωνίας με τον δανειολήπτη για περισσότερες "διερευνητικές" ερωτήσεις, για να αυξήσουμε όσο γίνεται την πίεση, μέχρι να δεσμευτεί ότι θα πληρώσει εντός συγκεκριμένης προθεσμίας. Μέσα σε αυτό το κλίμα εντατικοποίησης και ανταγωνισμού, στρώνεται το έδαφος ακόμα και για ανάρμοστες και απαράδεκτες συμπεριφορές και υπερβολική πίεση προς τον οφειλέτη που είναι στην άλλη γραμμή. Ενα κλίμα κανιβαλισμού, "ο θάνατός σου η ζωή μου" που επιβάλλουν οι τραπεζίτες με τις πλάτες όλων των κυβερνήσεων».

Οσο για τις αντιδράσεις των δανειοληπτών, ο Α.Β. σημειώνει τον «έντονο φόβο από την επιμονή των εισπρακτικών εταιρειών με τα απανωτά τηλεφωνήματα και τις προειδοποιητικές επιστολές. Δικαιολογημένα οι υπερχρεωμένοι νιώθουν πίεση και θυμό, αφού σε ορισμένες περιπτώσεις οι κλήσεις μπορεί να φτάνουν και τις 40 τη μέρα. Οι αντιδράσεις τους είναι απόλυτα λογικές, καθώς είναι "πνιγμένοι" από τα προβλήματα, ξέρουν ότι δεν μπορούν να πληρώσουν, επειδή έχουν δει τα τελευταία χρόνια το εισόδημά τους να μειώνεται. Βλέπουν τις κυβερνήσεις η μία μετά την άλλη να τους φέρνει όλο και πιο κοντά στους πλειστηριασμούς, την ίδια στιγμή που δίνουν ζεστό χρήμα στους τραπεζίτες. Ο θυμός τους πολλές φορές στρέφεται προς τους εργαζόμενους στις εισπρακτικές εταιρείες, βλέποντας στο πρόσωπό τους την τράπεζα. Οι δανειολήπτες έχουν κάθε λόγο να ανησυχούν και να φοβούνται μπροστά στο μπαράζ πλειστηριασμών, μια ανησυχία που πρέπει να μετατραπεί σε οργανωμένη δράση ενάντια στον πραγματικό ένοχο: Κυβερνήσεις, κράτος, τραπεζίτες».

Ποια είναι όμως η κατάσταση για τους ίδιους τους εργαζόμενους σε τέτοιες εταιρείες; «Στη συντριπτική τους πλειοψηφία είναι χαμηλόμισθοι, χωρίς Συλλογικές Συμβάσεις και άλλα δικαιώματα. Γίνονται θύματα εργοδοτικής αυθαιρεσίας, παραβιάζονται ακόμα και στοιχειώδη δικαιώματα, ενώ αυξάνεται συνεχώς η εντατικοποίηση, εμφανίζονται επαγγελματικές ασθένειες. Οι εργαζόμενοι σε αυτές τις εταιρείες δεν έχουν τίποτα να χωρίσουν από όλους τους άλλους εργαζόμενους και από τους δανειολήπτες. Ο δανειολήπτης μπορεί να είναι ο πατέρας τους, ο αδερφός τους, ο φίλος τους. Πολλοί από τους εργαζόμενους δέχονται και οι ίδιοι τα τηλέφωνα των εισπρακτικών, επειδή ούτε αυτοί μπορούν να ανταποκριθούν σε συσσωρευμένα χρέη! Κοινός λοιπόν είναι ο εχθρός που έχουμε απέναντί μας...».

Εντείνεται η επιθετικότητα των τραπεζών

Την ένταση της επιθετικότητας των τραπεζών μάς μεταφέρει ο Δ.Β., εργαζόμενος σε τμήμα διαχείρισης δανείων μεγάλης τράπεζας. Και κάνοντας μια «ανασκόπηση» των προηγούμενων χρόνων, μας λέει ότι «αρχικά οι τράπεζες προσανατολίζονταν σχεδόν αποκλειστικά στην είσπραξη όσο το δυνατόν περισσότερων δόσεων. Με το βάθεμα της προηγούμενης οικονομικής κρίσης αναγκαστικά στράφηκαν σε ρυθμίσεις, οι οποίες περιλάμβαναν λίγο πιο ευνοϊκούς όρους για τους δανειολήπτες (άτοκο μέρος, διαγραφή μέρους της οφειλής κ.τ.λ.), κάτι που σχετιζόταν σε μεγάλο βαθμό με τη μεγάλη πτώση των τιμών των ακινήτων. Με τη νέα άνοδο των τιμών τους τελευταίους μήνες, φαίνεται να προσανατολίζονται σε μία πιο επιθετική πρακτική όσον αφορά την κλιμάκωση των νομικών ενεργειών». Ενώ, σχολιάζοντας την τακτική των τραπεζών στις διαπραγματεύσεις τους με δανειολήπτες, ο τραπεζοϋπάλληλος σημειώνει: «Οι τράπεζες επιλέγουν τη λύση της ρύθμισης, όταν δεν έχουν άλλη επικερδέστερη και ταχύτερη επιλογή. Είναι προφανές ότι ο χειρισμός διαφοροποιείται κάθε φορά ανάλογα με τις παραμέτρους της υπόθεσης. Αν για παράδειγμα το ποσό της οφειλής είναι πολύ μεγαλύτερο από την αξία των εξασφαλίσεων (π.χ. αξία ακινήτου), τότε οι τράπεζες είναι διατεθειμένες να διαγράψουν σημαντικό μέρος της οφειλής. Στην αντίστροφη περίπτωση, όχι μόνο δεν ισχύει αυτό, αλλά για να γίνει ρύθμιση, απαιτείται από τους οφειλέτες να προκαταβάλουν ένα σημαντικό μέρος της συνολικής οφειλής».

Ο Δ.Β., απαντώντας σχετικά με τις συστάσεις της εργοδοσίας για την αντιμετώπιση των «πελατών», μας λέει ότι υπάρχει άμεση - φυσική επαφή με τους οφειλέτες, σε αντίθεση με τις εισπρακτικές, κάτι που μπορεί να κάνει πιο «ήπια» την προσέγγιση. «Ομως η ουσία παραμένει η ίδια. Χρησιμοποιείται το επιχείρημα ότι σε περίπτωση που ανέβει το επίπεδο καθυστέρησης, η διαχείριση της οφειλής θα περιέλθει σε εισπρακτική εταιρεία, κάτι που οι δανειολήπτες πάντα αντιμετωπίζουν με φόβο».

Τι πρέπει να κάνουν λοιπόν οι εργαζόμενοι στις τράπεζες; «Να αντιλαμβάνονται ότι οι δανειολήπτες που αντιμετωπίζουν πρόβλημα μπορεί να είναι οι γονείς τους, τα αδέλφια τους, ακόμη και οι ίδιοι. Η δουλειά τους άλλωστε πρέπει να περιορίζεται στην ενημέρωση και σε καμία περίπτωση να μη χρησιμοποιούν απειλές κλιμάκωσης νομικών ενεργειών. Να συμβουλεύουν όσο αυτό είναι δυνατόν τον εκάστοτε οφειλέτη και να προσπαθούν από την πλευρά τους να πιέσουν να εφαρμοστεί η ευνοϊκότερη δυνατή ρύθμιση. Είναι χαρακτηριστικό ότι εργαζόμενοι σε πολλές περιπτώσεις δέχονται επιπλήξεις από τους προϊσταμένους τους όταν δεν πιέζουν αρκετά τους δανειολήπτες. Εκφράσεις όπως "έχεις πολλές ευαισθησίες, στόχος είναι να αποπληρωθεί η οφειλή" είναι συχνές, όμως είναι κι αυτή μια μάχη που πρέπει να δίνουμε απέναντι στην εργοδοσία...».


Το κοντέρ των λαϊκών χρεών θα «μηδενιστεί» μόνο με την ανατροπή της καπιταλιστικής βαρβαρότητας

Ο τίτλος του νέου Πτωχευτικού Κώδικα, «Ρυθμίσεις Οφειλών και Παροχή Δεύτερης Ευκαιρίας», που ψηφίστηκε την περασμένη Πέμπτη στη Βουλή, είναι προκλητικός και έχει προκαλέσει τη δίκαιη λαϊκή οργή. Οι διατάξεις του είναι βαθιά αντιλαϊκές, αντιδραστικές και πολύ επικίνδυνες. Εχουν καταγγελθεί όχι μόνο από το ΚΚΕ αλλά και από τα εργατικά σωματεία, τους συλλόγους των αυτοαπασχολούμενων, τους καταναλωτικούς φορείς, ακόμα και από τα επιμελητήρια και τους δικηγορικούς συλλόγους, οι οποίοι στο όνομα της «εποικοδομητικής κριτικής» αναγκάζονται να ομολογήσουν τον «προβληματικό» τους χαρακτήρα.

Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας ολοκληρώνει το αντιλαϊκό πλαίσιο διαχείρισης των «κόκκινων» δανείων που ξετυλίγεται εδώ και μια δεκαετία. Απ' τον νόμο Κατσέλη, στους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς του ΣΥΡΙΖΑ, μέχρι το νομοσχέδιο που έρχεται τώρα, κάθε αστική κυβέρνηση υλοποιεί την ίδια αντιδραστική κατεύθυνση στο πρόβλημα των «κόκκινων» δανείων, τη μεταφορά του στις πλάτες των εργαζομένων. Βήμα βήμα, κάθε κυβέρνηση, μνημονιακή ή μεταμνημονιακή, ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ ή ΝΔ, τραβάει και ένα ακόμα φύλλο συκής, προωθεί όλο και πιο αντιδραστικές ρυθμίσεις που φορτώνουν την κρίση στις πλάτες του λαού.

Εχει μάλιστα σημασία να «θυμίζουμε» κάθε φορά ότι η υπερχρέωση του λαού δεν αφορά μόνο στα χρέη προς τις τράπεζες, αλλά και στα τεράστια χρέη προς το αστικό κράτος. Το συνολικό ληξιπρόθεσμο ιδιωτικό χρέος των 233 δισ. ευρώ απαρτίζεται από 106 δισ. ευρώ χρέη προς το κράτος (εφορία), 37 δισ. χρέη προς τα ασφαλιστικά ταμεία και 90.5 δισ. ευρώ «κόκκινα» δάνεια. Γι' αυτό και, τελικά, το πρόβλημα της υπερχρέωσης αντανακλά συνολικά την αντιλαϊκή πολιτική όλων των αστικών κυβερνήσεων.

Για τις ειδικότερες ρυθμίσεις του νέου Κώδικα υπάρχει πλούσια αρθρογραφία. Οι ομιλίες των βουλευτών του ΚΚΕ στη σχετική συζήτηση στη Βουλή φώτισαν τις πιο σημαντικές πλευρές τους. Στο πλαίσιο του παρόντος άρθρου, επισημαίνονται οι πιο βασικές από τις νέες αλλαγές:

1. Καθιερώνεται η λεγόμενη ιδιωτική πτώχευση, δηλαδή μπορούν να πτωχεύσουν και τα φυσικά πρόσωπα χωρίς εμπορική ιδιότητα, η οποία μέχρι πρότινος ήταν προϋπόθεση για την πτώχευση.

2. Απλοποιείται και επιταχύνεται η διαδικασία της πτώχευσης, μέσα από ηλεκτρονικές πλατφόρμες, ασφυκτικές προθεσμίες, ελάχιστη εμπλοκή δικαστών κ.λπ. Παράλληλα, ενισχύεται ο ρόλος των πιστωτών, οι οποίοι μπορούν ουσιαστικά να επιλέγουν τον σύνδικο της πτώχευσης (διαχειριστής της όλης διαδικασίας).

3. Η πτώχευση επιφέρει ρευστοποίηση του συνόλου της περιουσίας. Το εισόδημα πάνω από το όριο των ελάχιστων δαπανών διαβίωσης δεσμεύεται για τρία χρόνια. Δηλαδή, τα υπερχρεωμένα νοικοκυριά καλούνται να ζουν σε συνθήκες εξαθλίωσης.

4. Εισάγεται ηλεκτρονικός μηχανισμός έγκαιρης προειδοποίησης και κατηγοριοποίησης των οφειλετών. Ταυτόχρονα, δημιουργούνται κέντρα εξυπηρέτησης οφειλετών, για την παροχή νομικής ενημέρωσης και συμβουλών. Λες και το πρόβλημα των καταχρεωμένων νοικοκυριών είναι η έλλειψη ενημέρωσης!

5. Διαμορφώνεται σύστημα εξωδικαστικού μηχανισμού ρύθμισης, μέσα από ειδική ηλεκτρονική πλατφόρμα, με υπολογιστικά εργαλεία που θα σχεδιαστούν από τις τράπεζες. Απαιτείται η συγκέντρωση πλήθους δικαιολογητικών και φυσικά η άρση κάθε απορρήτου. Η διαπραγμάτευση δεν οδηγεί υποχρεωτικά σε συμφωνία, δηλαδή διαμορφώνεται το έδαφος για ακόμα μεγαλύτερους εκβιασμούς και τρομοκρατία από τις τράπεζες μπροστά στον κίνδυνο της πτώχευσης.

6. Θεσπίζεται το λεγόμενο τεκμήριο παύσης πληρωμών, δηλαδή όσοι δεν πληρώνουν το 40% των συνολικών ληξιπρόθεσμων οφειλών τους, για 6 μήνες, για οφειλές άνω των 30.000 ευρώ, οδηγούνται σε πτώχευση. Το ποσοστό αυτό είναι 60% για τους πιο φτωχούς οφειλέτες.

7. Εισάγονται ειδικές προβλέψεις για τους πιο φτωχούς οφειλέτες, με διαδικασία που είναι ταχύτερη και υλοποιείται μέσα από ορισμένη ηλεκτρονική πλατφόρμα, χωρίς καταρχάς τη συμμετοχή του δικαστηρίου (εκτός εάν υπάρξουν αντιρρήσεις).

8. Καταργείται κάθε προστασία της κύριας κατοικίας. Ειδικές διατάξεις προβλέπονται για τους ευάλωτους οφειλέτες με τα ελάχιστα εισοδήματα. Η κατοικία τους περνάει στην ιδιοκτησία του νέου Φορέα Απόκτησης και Επαναμίσθωσης, από τον οποίο την ενοικιάζουν για 12 χρόνια. Μετά το τέλος της μίσθωσης, μπορούν να ξαναγοράσουν το σπίτι τους στην εμπορική του αξία, χωρίς να συνυπολογίζονται τα καταβληθέντα ενοίκια και το μέρος του δανείου που είχαν αποπληρώσει. Η καθυστέρηση τριών μισθωμάτων επιφέρει λύση της μίσθωσης.

9. Προβλέπεται ότι ο νέος Φορέας Απόκτησης και Επαναμίσθωσης θα δημιουργηθεί μέσα από δημόσιο διαγωνισμό, στον οποίο θα συμμετέχουν ιδιώτες, δηλαδή προφανώς οι ίδιες οι τράπεζες και άλλοι επενδυτές. Ο νέος φορέας θα συγκεντρώσει την ιδιοκτησία πολλών ακινήτων, δηλαδή το πολυπόθητο φιλέτο για τουριστικές επενδύσεις, αναπλάσεις πόλεων και μεγάλους περιπάτους.

10. Αναμορφώνεται ο θεσμός των διαχειριστών αφερεγγυότητας, που διορίζονται ως σύνδικοι της πτώχευσης. Η σχετική άδεια μπορεί πλέον να δίνεται και σε εταιρείες. Δηλαδή, αναβαθμίζεται ο ρόλος των γνωστών δικηγορικών και εισπρακτικών εταιρειών, με τις απαράδεκτες πρακτικές σε βάρος των δανειοληπτών και τις συνθήκες γαλέρας για τους εργαζόμενους σε αυτές.

Ταυτόχρονα, όμως, ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας έχει κι ένα βαθύτερο ιδεολογικό περιεχόμενο και υπηρετεί πιο μακροπρόθεσμες ανάγκες ενσωμάτωσης και εξοικείωσης με αντιδραστικές έννοιες και λειτουργίες.

Η απάτη της ισότητας

Οπως ορθά έχει υποστηριχθεί, η ιδιωτική πτώχευση συνιστά μια αντιδραστική «καινοτομία», ακόμα και στο πλαίσιο του αστικού Δικαίου. Στις ίδιες διατάξεις υπάγονται οι μεγάλες επιχειρήσεις και οι επιχειρηματικοί όμιλοι, μαζί με τους φτωχούς αυτοαπασχολούμενους επαγγελματοβιοτέχνες, τους μισθωτούς, συνταξιούχους και ανέργους. Η ενιαία αντιμετώπιση έχει και πρακτικό αρνητικό αντίκτυπο, όπως π.χ. η απειλή νέων ποινικών μέτρων σε βάρος των υπερχρεωμένων φυσικών προσώπων.

Η σχετική δικαιολόγηση είναι ότι ο κοινός παρονομαστής της υπερχρέωσης επιβάλλει τάχα την ισότητα του νόμου απέναντι σε όλους τους δανειολήπτες. Ωστόσο, η ισότητα προϋποθέτει την όμοια μεταχείριση όμοιων καταστάσεων, ενώ η όμοια μεταχείριση ανόμοιων καταστάσεων ισοδυναμεί με ανισότητα.

Με λίγα λόγια, για άλλη μια φορά, αποκαλύπτεται ότι η τυπική ισότητα των αστικών νόμων συσκοτίζει την ταξική διάρθρωση της κοινωνίας στον καπιταλισμό και αξιοποιείται για την εξαπόλυση μιας σφοδρής επίθεσης σε βάρος των εργαζομένων και του λαού.

Η πρόκληση της συζήτησης περί «κουλτούρας πληρωμών»

Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται και η προσπάθεια να εμφανιστούν η υπερχρέωση και ο δανεισμός ως μια ουδέτερη έννοια, με αταξικά χαρακτηριστικά. Ολοι οι δανειολήπτες έχουν τις ίδιες ευθύνες απέναντι στους πιστωτές τους! Ολοι πρέπει τάχα να λάβουν κάθε μέριμνα για την πληρωμή των υποχρεώσεών τους, ακόμα κι αν αυτό σημαίνει να ζουν στα όρια της εξαθλίωσης. Διαφορετικά απειλούνται ακόμα και με ποινικές διώξεις!

Ομως, οι αιτίες του δανεισμού δεν είναι ίδιες για όλους. Οι μεγάλες επιχειρήσεις δανείζονται για να επεκτείνουν την παραγωγική τους δραστηριότητα και να απομυζήσουν ακόμα μεγαλύτερη υπεραξία από την εκμετάλλευση των εργαζομένων. Τα λαϊκά νοικοκυριά δανείζονται για να αποκτήσουν μια μικρή κατοικία ή για την ικανοποίηση πιεστικών και έκτακτων συχνά αναγκών.

Η περιβόητη, επομένως, «κουλτούρα πληρωμών», για την οποία κομπάζει η κυβέρνηση, είναι άλλη μια παραλλαγή του αλησμόνητου σλόγκαν «όλοι μαζί τα φάγαμε». Είναι η έκφραση της «ατομικής ευθύνης» και σ' αυτό το ζήτημα και η συνέχεια της διαχρονικής πρόκλησης περί «αποταμίευσης», που αποτελεί ένα από τα κλασικά θέματα της Εκθεσης για τα παιδιά του Δημοτικού. Λες και οι εργαζόμενοι γονείς τους κερδίζουν αμύθητα ποσά από το μισθό τους, που τους επιτρέπουν να «βάζουν και κάτι στην μπάντα» και όχι να δανείζονται...

Ταυτόχρονα, η χυδαία προπαγάνδα περί «δεύτερης ευκαιρίας» επιχειρεί να παρουσιάσει τον καπιταλισμό σαν τη Γη της Επαγγελίας και των «ίσων ευκαιριών», όπου ο καθένας μπορεί να κάνει μια νέα αρχή και να πραγματοποιήσει τα όνειρά του! Είναι ο καπιταλιστικός κόσμος που κάνει τη ζωή, τον έρωτα, τη νεανική ομορφιά και το καλλιτεχνικό ταλέντο τηλεσκουπίδι και εμπόρευμα... για να έχουμε όλοι μια ευκαιρία στο όνειρο!

Επιπλέον, είναι γνωστό ότι οι μεγαλοεπιχειρηματίες δανείζονται τεράστια ποσά, με ιδιαίτερα ευνοϊκούς όρους (π.χ. θαλασσοδάνεια), ενώ πετυχαίνουν προκλητικές χαριστικές ρυθμίσεις για την εξόφλησή τους. Πολύ πρόσφατα, για παράδειγμα, ήρθε στο φως της δημοσιότητας η περίπτωση γνωστού πάμπλουτου εφοπλιστή, ο οποίος συμφώνησε με τις τράπεζες «κούρεμα» δανείων 110 εκατ. ευρώ! Από την άλλη, οι εργαζόμενοι, οι φτωχοί αυτοαπασχολούμενοι, οι συνταξιούχοι πιέζονται αφόρητα από τις εισπρακτικές εταιρείες, ακόμη και για την καθυστέρηση καταβολής ελάχιστων ευρώ και απειλούνται με κατασχέσεις και πλειστηριασμούς.

Η Δικαιοσύνη στην υπηρεσία της οικονομίας

Η πρόσφατη έκθεση Πισσαρίδη για την προώθηση των στόχων της καπιταλιστικής ανάπτυξης περιλαμβάνει ιδιαίτερο κεφάλαιο για τη Δικαιοσύνη, η οποία καλείται να «μετατραπεί από εστία αβεβαιότητας σε πηγή εμπιστοσύνης για νέες επενδύσεις».

Η παραπάνω κατεύθυνση, που εκφράζει τη διαχρονική ανάγκη αντιστοίχισης της Δικαιοσύνης στις εκάστοτε ανάγκες του κεφαλαίου, υλοποιείται σταθερά τα τελευταία χρόνια, με μια σειρά από ευρύτατες μεταρρυθμίσεις σε όλους τους τομείς της. Βασική πλευρά της είναι η λεγόμενη «αποσυμφόρησή» της και η προώθηση εξωδικαστικών μορφών επίλυσης των διαφορών.

Στην ίδια ρότα κινείται και ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας, με τον οποίο γενικά υποβαθμίζεται ο ρόλος του πτωχευτικού δικαστηρίου και δίνεται προτεραιότητα σε εξωδικαστικούς μηχανισμούς, ηλεκτρονικές πλατφόρμες κ.λπ., ενώ ο ρόλος των πιστωτών στις διαδικασίες είναι πρωταγωνιστικός. Ομως, η δήθεν ισότιμη διαπραγμάτευση άνισων μερών κρύβει τεράστιους κινδύνους για το πιο αδύναμο μέρος, για τους εργαζόμενους και τα λαϊκά στρώματα.

Η παγίδα του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος»

Το ΚΚΕ είχε από νωρίς φωτίσει την παγίδα του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος». Είχε φωτίσει πως το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» όχι μόνο δεν επαρκεί για να καλύψει τις σύγχρονες διευρυνόμενες λαϊκές ανάγκες αλλά, αντίθετα, είναι ένα εργαλείο μείωσης των λαϊκών απαιτήσεων, καλλιέργειας της λογικής του «εφικτού στα όρια των αντοχών της οικονομίας», ένας μηχανισμός μείωσης των κρατικών κοινωνικών παροχών, ένας τρόπος συμπίεσης του μέσου μισθού προς το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα». Τελικά, η λογική του «ελάχιστου εγγυημένου εισοδήματος» είναι βαθιά αντιδραστική γιατί συγκαλύπτει τις δυνατότητες, γιατί αποδέχεται την επίθεση του κεφαλαίου και αναγορεύει απλά την επιβίωση του λαού ως το μοναδικό που μπορεί να διεκδικήσει. Το αστικό πολιτικό σύστημα και οι πολιτικές δυνάμεις, όπως ο ΣΥΡΙΖΑ, που πρωτοστάτησαν στο «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» και στη λογική που κρύβει από πίσω, έχουν τεράστιες ευθύνες γι' αυτήν την εξέλιξη, για την απάθεια που αντικειμενικά καλλιεργεί, για την έλλειψη μαχητικότητας, τελικά για την αποδοχή του καπιταλισμού ως μονόδρομου και για την ελπίδα αυτός να είναι τουλάχιστον φιλεύσπλαχνος...

Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας είναι χαρακτηριστικός. Το «ελάχιστο εγγυημένο εισόδημα» αξιοποιείται, μέσα απ' τον Κώδικα, ως εργαλείο πρόσθετης απαλλοτρίωσης της ζωντανής εργασίας των υπερχρεωμένων νοικοκυριών, που καλούνται να ζήσουν για τρία χρόνια μ' αυτό προς όφελος των τραπεζών και του κεφαλαίου που έχει επενδυθεί σ' αυτές.

Η τεχνολογία στα χέρια των καπιταλιστών

Η συζήτηση για την ψηφιακή μετάβαση και το νέο ψηφιακό κράτος βρίσκεται στο επίκεντρο του ενδιαφέροντος όλη αυτήν την περίοδο. Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας προσφέρει, δυστυχώς, ένα πολύ εύγλωττο παράδειγμα για τις πραγματικές στοχεύσεις και τη σημασία της ψηφιακής αυτής μετάβασης. Η πτωχευτική διαδικασία υλοποιείται μέσα από μια σειρά ηλεκτρονικών πλατφορμών και εργαλείων υπολογισμού των δόσεων. Το τελικό αποτέλεσμα είναι το εκτεταμένο φακέλωμα των εργαζομένων, η δημιουργία δεκάδων «μαύρων λιστών» για τα εισοδήματα και τις δραστηριότητές τους, οι ληστρικές ρυθμίσεις για τα συμφέροντα των τραπεζών. Ετσι, μετά τους ηλεκτρονικούς πλειστηριασμούς που έφερε ο ΣΥΡΙΖΑ, μαζί με τα ιδιώνυμα για την ποινικοποίηση των λαϊκών αγώνων ενάντια σε αυτούς, η ΝΔ ολοκληρώνει το παζλ με την ηλεκτρονική εκποίηση της πτωχευτικής περιουσίας και την ηλεκτρονική διαδικασία για την αυτόματη κήρυξη σε πτώχευση του φτωχού οφειλέτη κ.λπ.

Οπωσδήποτε, η απάντηση σε όλα αυτά δεν μπορεί να είναι η δαιμονοποίηση της τεχνολογίας, που αποτελεί ένα από τα πιο θαυμαστά αποτελέσματα της ανθρώπινης εργασίας. Ούτε η όποια αντιπαράθεση μπορεί να περιορίζεται στις εκκλήσεις για περισσότερο συναίσθημα και επιστροφή στην ανθρωπιά, που δεν μπορεί τάχα να αντικατασταθεί από τις μηχανές.

Οι λαϊκοί αγώνες δεν κηρύσσονται σε πτώχευση

Ο νέος Πτωχευτικός Κώδικας αποτελεί άλλη μια χειροπιαστή απόδειξη ότι ο καπιταλιστικός κόσμος σαπίζει. Δεν μπορεί να προσφέρει τίποτα άλλο στην ανθρωπότητα πέρα από εξαθλίωση, φτώχεια, πολέμους και προσφυγιά. Ο σημερινός συσχετισμός δυνάμεων ανάμεσα στους εκμεταλλευτές και τους εκμεταλλευόμενους είναι αρνητικός αλλά δεν είναι αιώνιος. Η εργατική τάξη και ο λαός δεν θα μείνουν αιώνιοι σκλάβοι των τραπεζών, των βιομηχάνων, των εφοπλιστών και του κράτους τους. Θα συγκρουστούν, θα παλέψουν και θα φτιάξουν έναν κόσμο που θα εξασφαλίζει σε όλους κατοικία, Υγεία, Παιδεία, Πολιτισμό και Αθλητισμό, χωρίς την ανάγκη του δανεισμού και χωρίς χρέη. Εναν κόσμο όπου οι διάφορες ηλεκτρονικές πλατφόρμες και τα ψηφιακά συστήματα θα υπηρετούν τις λαϊκές ανάγκες, την επιστημονική έρευνα και τη διαρκώς αναπτυσσόμενη παραγωγή, που τα αποτελέσματά της θα τα καρπώνονται οι πραγματικοί δημιουργοί της, η πλειοψηφία του λαού. Αυτό το ποτάμι του αγώνα δεν μπορεί να το σταματήσει κανείς...


Της Κατερίνας ΓΕΡΑΚΗ*
*Η Κατερίνα Γεράκη είναι μέλος του Τμήματος Δικαιοσύνης και Λαϊκών Ελευθεριών της ΚΕ του ΚΚΕ



Ευρωεκλογές Ιούνη 2024
Μνημεία & Μουσεία Αγώνων του Λαού
Ο καθημερινός ΡΙΖΟΣΠΑΣΤΗΣ 1 ευρώ