«Σύμφωνα με το σχέδιο τους οι Γερμανοί χτύπησαν τούτη τη φορά την Καλογρέζα. Μετά τις σφαγές της Κοκκινιάς έχουν στο πρόγραμμα τους να εξοντώσουν με τη σειρά τις διάφορες συνοικίες Ταμπούρια του Πειραιά, Καισαριανή κ.λπ. Να τουφεκίσουν και να κλείσουν στα στρατόπεδα τους πιο δραστήριους πατριώτες και να πάρουν δίχως αντίσταση στη Γερμανία τον άλλο πληθυσμό να δουλέψει στα χιτλερικά κάτεργα. Ετσι στις 16 τρ. ο Λάμπου, Γκίνος και Ντερτιλής συνοδευόμενοι από τμήματα Ες - Ες οδήγησαν όλες τους τις δυνάμεις στις βορεινές συνοικίες της Αθήνας. Κάπου 2.000 χωροφύλακες, τσολιάδες, χαφιέδες της Ειδικής και άλλα καθάρματα της ΠΑΤ κύκλωσαν τους συνοικισμούς από Ν. Φιλαδέλφεια ως τον Περισσό και αιχμαλώτιζαν τον κόσμο. Ιδιαίτερα τμήματα κύκλωσαν την εργατική Καλογρέζα απ' τις 2 τη νύχτα. Εριχναν με όπλα και πολυβόλα. Μάζεψαν όλο τον αρσενικό πληθυσμό από 16 μέχρι 60 χρονών και τους μάντρωσαν σε μια μεγάλη αυλή. Το πρωί στις 6 άρχισαν διαλογή των κρατουμένων και ξεκαθάρισαν 26 (...) Το χτήνος Λάμπου μπροστά σ' όλο το πλήθος βγάνει λόγο και λέει πως αυτούς θα τους εχτελέσουμε γιατί είναι κομμουνιστές και συνεργάζονται με τους Βούλγαρους. Ενας απ' τους ηρωικούς μελλοθάνατους απάντησε στον χτηνάνθρωπο. Είμαι κομμουνιστής και αγωνίζομαι απ' την πρώτη μέρα που οι Γερμανοβούλγαροι σκλάβωσαν την Ελλάδα για το διώξιμο τους. Εμείς θυσιαζόμαστε για τη λευτεριά της Ελλάδας. (...)

Εδωσαν εντολή στα καθάρματα, τράβηξαν ένα ένα τους ατρόμητους αγωνιστές της λευτεριάς και τους σκότωσαν με πυροβολισμό στον τράχηλο και στα μελίγγια. Ολοι τους ζητωκραυγάζαν για το ΕΑΜ, τον ΕΛΑΣ και το ΚΚΕ.

Οι ορδές των δολοφόνων μετά τις σφαγές έβαλαν φωτιά και έκαψαν τα τρία καφενεία του συνοικισμού και ύστερα άρχισαν το πλιατσικολόγημα. Τίποτα δεν άφησαν στα φτωχά εργατόσπιτα. (...)».

Με αυτόν τον άμεσο και ζωντανό τρόπο, με γράψιμο «δίχως ανάσα», περιέγραφε ο παράνομος «Ριζοσπάστης» στις 18-3-1944 τα φριχτά γεγονότα του Μπλόκου της Καλογρέζας.

Η επίθεση των Ταγμάτων Ασφαλείας και των χωροφυλάκων της Ειδικής Ασφάλειας στη συνοικία της Καλογρέζας και στις γύρω γειτονίες (Σαφράμπολη, Ηράκλειο) σημειώθηκε τη νύχτα της 15ης προς 16η Μάρτη του 1944.

Επικεφαλής των δολοφονικών ορδών ήταν οι δήμιοι Λάμπου, Πλυτζανόπουλος, Γκίνος και Σαρρής.

Μέσα στη νύχτα μπήκαν στα σπίτια «και με βρισιές, σπρωξιές και κλωτσιές συγκέντρωσαν μέσα στις μάνδρες όλους τους άνδρες από 16 μέχρι 60 χρονών.

Σκότωσαν τη διοίκηση του Τάγματος του ΕΛΑΣ της Νέας Ιωνίας. Τα χαράματα άρχισε το ξεκαθάρισμα. Συνέλαβαν 350 εργάτες, κυρίως λιγνιτωρύχους απ' τους οποίους εκτέλεσαν σε μια χαράδρα κοντά στην Πλατεία της Καλογρέζας», σύμφωνα με τη διήγηση του Βασίλη Μπαρτζιώτα, Γραμματέα τότε της ΚΟΑ. 130 ακόμα αγωνιστές κλείστηκαν στο Στρατόπεδο του Χαϊδαρίου.

Οι εκτελεσθέντες ήταν όλοι τους μέλη του ΚΚΕ, πλην ενός Ιταλού αντιφασίστα. Τα ονόματά τους ήταν:

Βαγγέλης Ανδριώτης, Δημήτρης Αργυρόπουλος, Νίκος Αρτινιάν, Κώστας Βουτσάς, Κώστας Γεωργίου, Γιάννης Καλοειδής, Γιώργος Καμίνης, Μιχάλης Κανάκης, Κώστας Κοντόπουλος, Γιώργος Λασκαρίδης, Αιμίλιος Μαυρίδης, Παναγιώτης Μικρόπουλος, Κώστας Μινόπουλος, Τάσος Πανταλέων, Γιώργος Παπαδημητρίου, Μιχάλης Παπούδης, Γιώργος Παρασκευάς, Παντελής Παρασκευάς, Γιώργος Σοφιανόπουλος, Ορφέας Συρμαλόγλου, Γιώργος Χρυσαυγής, Αντόνιο Πελεγκρίνο.

Ο Γιάννης Ρίτσος αφιέρωσε τους εξής στίχους στους 22 πεσόντες αγωνιστές:

«Στην Καλογρέζα σαν περνάς

Ξέγνοιαστε εσύ διαβάτη,

με ευλάβεια πρέπει να πατάς,

γιατί σε τούτα τα ληθάρια

έπεσαν για τη λευτεριά

22 παλικάρια».

• Βλ. περισσότερα:

-- Δοκίμιο Ιστορίας του ΚΚΕ 1918-1949, τόμ. Β1, εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 2018, σελ. 334-347.

-- Βασίλης Γ. Μπαρτζιώτας, «Η Εθνική Αντίσταση στην Αδούλωτη Αθήνα», εκδ. «Σύγχρονη Εποχή», Αθήνα, 1984, σελ. 168.