Το στρατόπεδο των αντρτών έχει στόχο την προστασία του διαλόγου. Επικρατεί καταπληκτική πειθαρχία και καθαριότητα, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, αφού μιλάμε για πρόχειρο καταυλισμό μέσα στη ζούγκλα

Η επίσκεψη συνέπεσε με διάφορα γεγονότα που της έδωσαν έναν ιδιαίτερο χαρακτήρα: το αντάρτικο κίνημα γιόρταζε την 37η επέτειο της ίδρυσής του, ενώ στις πόλεις επικρατούσε μεγάλη ένταση, με εκρήξεις βομβών, δολοφονίες συνδικαλιστών και μια -ακόμα και για την Κολομβία- ιδιαίτερα έντονη παρουσία του στρατού. Ηταν δυο - τρεις μέρες μετά την απενεργοποίηση μιας βόμβας 250 κιλών έξω από τα γραφεία της βδομαδιάτικης εφημερίδας του Κομμουνιστικού Κόμματος Κολομβίας «Βος» και μια μέρα πριν από την έκρηξη βόμβας έξω από το Πανεπιστήμιο, που σκότωσε 4 ανθρώπους και τραυμάτισε άλλους 27.

Είχαμε έτσι την ευκαιρία να δούμε από κοντά την αντίθεση αυτής της χώρας, που και για τους ίδιους τους κατοίκους της φαντάζει ακραία: την άκρατη στρατιωτικοποίηση στις πόλεις, τις ειδήσεις που μονοπωλούνται από τις μάχες που μαίνονται στην ύπαιθρο, τη βία, τις δολοφονίες και τις απαγωγές από τους παραστρατιωτικούς, το βρόμικο πόλεμο του στρατού και της αστυνομίας, τις λαϊκές κινητοποιήσεις ενάντια στις ιδιωτικοποιήσεις και τα νεοφιλελεύθερα μέτρα της κυβέρνησης από τη μια μεριά, και από την άλλη, την ηρεμία και την ασφάλεια που επικρατούν στην αποστρατιωτικοποιημένη περιοχή των 42.000 τετρ. χλμ., όπου οι FARC-EP έχουν εδώ και δυόμισι χρόνια τον απόλυτο στρατιωτικό έλεγχο. Η αντίθεση είναι τόσο φανερή, που νομίζεις ότι βρίσκεσαι ξαφνικά σε άλλη χώρα, κι αυτό όχι μόνο για τους ξένους, αλλά και για τους ίδιους τους Κολομβιανούς.

Κι έτσι, ύστερα από τρεις ελέγχους του στρατού της Κολομβίας, στο μοναδικό έλεγχο των FARC-EP, όπου οι μαχητές τους βλέποντάς μας ξένους, ρωτούσαν με ενδιαφέρον αν θα μείνουμε μόνο στην πρωτεύουσα του δήμου Σαν Βισέντε ντελ Καγουάν, ή θα μπούμε και πιο μέσα, στα στρατόπεδά τους, δηλαδή αν είμαστε δικοί τους και σε ποιο βαθμό. Παρόλη την προετοιμασία, ο έλεγχος ξαφνικά από τους αντάρτες σου φαίνεται απίστευτος. Κοιτάς και ξανακοιτάς το μοναδικό διακριτικό τους, το σήμα των FARC-EP, και κανένα σηματάκι του Τσε, που οι περισσότεροι έχουν είτε στο καπέλο τους, είτε στο στήθος τους.

Η καθημερινή ζωή, στο στρατόπεδο των ανταρτών γεμάτη: ο ένας μαγειρεύει, ο άλλος καθαρίζει, ο τρίτος πλένει, ο τέταρτος επισκευάζει. Κι όλοι μαζί κάνουν ασκήσεις, μελέτη, παρακολούθηση των ειδήσεων, ενημέρωση, μάθημα, άθληση

Η πόλη Σαν Βισέντε ντελ Καγουάν, η πρωτεύουσα του μεγαλύτερου από τους 5 δήμους όπου οι FARC-EP έχουν από τότε το στρατιωτικό έλεγχο, είναι μια μικρή πόλη της επαρχίας Κάουκα, της τελευταίας επαρχίας της Κολομβίας πριν από την Αμαζονία, με πολύ μεγάλη κίνηση και απόλυτη ηρεμία. Εδώ δεν υπάρχει ούτε ένας στρατιώτης με το δάχτυλο στη σκανδάλη, ούτε ένας αστυνομικός σε πλήρη εξάρτυση. Μόνο αντάρτες που περιπολούν ή ψωνίζουν, ένα σύνθημα των FARC-EP που χαιρετίζει τα 37 χρόνια της οργάνωσης, και βέβαια το Γραφείο Ενημέρωσής τους και το Σπίτι του Πολιτισμού. Εδώ, όπως και στους άλλους 5 δήμους, οι αρχές παραμένουν αυτές που οι κάτοικοί τους ψήφισαν: δήμαρχοι, συνδικαλιστικές και μαζικές οργανώσεις, όλα όπως τα επέλεξαν οι ίδιοι πριν από την ανάληψη του στρατιωτικού ελέγχου από τους αντάρτες.

Το στρατόπεδο των FARC-EP, αρκετά χιλιόμετρα έξω από το Σαν Βισέντε ντελ Καγουάν, διαφέρει αρκετά από άλλα αντάρτικα στρατόπεδα της Λατινικής Αμερικής. Σαν στρατόπεδο μονάδας που στόχο έχει την προστασία του διαλόγου, είναι πιο άνετο, και σίγουρα πιο ασφαλές από τα άλλα. Το πρώτο που σε εντυπωσιάζει, παρ' όλα αυτά, είναι η καταπληκτική πειθαρχία που επικρατεί, κι ας φημίζονται γι' αυτό έτσι κι αλλιώς οι αντάρτες, όπως και η τρομακτική καθαριότητα που κυριαρχεί σ' όλο το στρατόπεδο: όλα αστράφτουν, παρά τις δυσκολίες που υπάρχουν, όπως είναι φυσικό, αφού μιλάμε για πρόχειρο καταυλισμό μέσα στη ζούγκλα, από τους ανθρώπους, μέχρι τα ζώα που εκτρέφουν για τη διατροφή τους (με πρώτα και καλύτερα τα γουρούνια, που όπως μας εξήγησαν τα καθαρίζουν τρεις φορές την ημέρα).

Οι αντάρτες, σχεδόν όλοι νέα παιδιά, τα περισσότερα αγρότες, με δυο τρεις εξαιρέσεις. Στο ένοπλο κίνημα μπαίνει κανείς σαν απλός μαχητής μέχρι τα τριάντα, εκτός κι αν είναι στέλεχος. Η καθημερινή ζωή, από τις 4.20 το πρωί που ξυπνάνε μέχρι το βράδυ στις 8 ή 8.30 που πέφτουν για ύπνο, γεμάτη: ο ένας μαγειρεύει, ο άλλος καθαρίζει, ο τρίτος πλένει, ο τέταρτος ετοιμάζει, φτιάχνει, επισκευάζει. Κι όλοι μαζί κάνουν ασκήσεις, μελέτη, παρακολούθηση των ειδήσεων, ντόπιων και ξένων, ενημέρωση, μάθημα. Και φυσικά, όλοι παραπονιούνται ότι το μερόνυχτο έχει μονάχα 24 ώρες και δε φτάνουν για να γίνουν όσα πρέπει να γίνουν.

Μιας και τύχαμε στην 37η επέτειο από την ίδρυση της οργάνωσης, ζήσαμε και κάποιες ιδιαίτερες στιγμές. Για παράδειγμα, την ομιλία του διοικητή της μονάδας, που για μια ακόμα φορά μας θύμισε πόσο κοντά είναι τα δύο κινήματα, το δικό τους και το δικό μας σε στόχους, αλλά και σε αγώνες, παρά τις διαφορετικές μορφές πάλης σήμερα, πόσο κοινή είναι η ιστορία μας και η προσπάθειά μας, πόσο παγκόσμιος ο αγώνας μας. Τη γιορτή που ετοίμασαν μόνοι τους, με τα ποιήματα και τα τραγούδια που οι ίδιοι έγραψαν για τον αγώνα τους, την καθημερινή ζωή τους, τη χώρα τους και την απελευθέρωση του κολομβιανού λαού. Με τα θεατρικά σκετς που σατίριζαν τον Παστράνα και τη δουλοπρέπειά του στις ΗΠΑ, τον Μπους και την ντόπια ολιγαρχία, τα διεθνικά μονοπώλια και τα πολιτικά κόμματα της άρχουσας τάξης.

Και η ημέρα κύλησε με τον απαραίτητο αγώνα βόλεϊ και έκλεισε με την ακόμα πιο απαραίτητη λατινοαμερικάνικη «φιέστα», όπου ο χορός έπαιρνε κι έδινε μέχρι αργά, με λίγο ρούμι, καραμέλες και τσιγάρα που μοιράζονταν δίκαια σε όλους.

Για μας ήταν χωρίς αμφιβολία μια αξέχαστη επίσκεψη, για εκείνους μια ακόμα επιβεβαίωση ότι δεν είναι μόνοι στον αγώνα τους, ότι για τα ίδια ιδανικά παλεύουν οι λαοί παντού, αφού και τα προβλήματα είναι λίγο-πολύ κοινά.

Εχοντας περάσει κάποιες μέρες μαζί με τους μαχητές των FARC-EP, βλέπει κανείς πια με διαφορετικό μάτι την κατάσταση γενικά στη χώρα και καταλαβαίνει ακόμα καλύτερα το Σχέδιο Κολομβία. Οι επαφές στην Μποκοτά με το ΚΚ Κολομβίας, με οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και την ανάπτυξη, με την Κομμουνιστική Νεολαία Κολομβίας κλπ. ολοκλήρωσαν την ενημέρωση για την πολύπλοκη κατάσταση που επικρατεί στη χώρα και τις προοπτικές του αγώνα του κολομβιανού λαού.

Είναι φανερό ότι και ο αμερικανικός ιμπεριαλισμός και η κυρίαρχη τάξη νιώθουν άμεση απειλή, πίεση αλλά και κίνδυνο. Τα δύο δισεκατομμύρια δολάρια την ημέρα στρατιωτική βοήθεια των ΗΠΑ στο στρατό και την αστυνομία, όπου ένα σεβαστό κομμάτι τους καταλήγει στις παραστρατιωτικές ομάδες, θα ξεπεραστούν πολύ γρήγορα. Τόση ήταν και η στρατιωτική βοήθεια που έδιναν οι ΗΠΑ στο στρατό του Σαλβαδόρ τη δεκαετία του '80, για να αποφύγουν τη δημιουργία μιας νέας Νικαράγουας στην Κεντρική Αμερική. Εδώ, η απειλή είναι μεγαλύτερη. Η Κολομβία, μια από τις πιο πλούσιες χώρες του κόσμου, βρίσκεται δίπλα στον Παναμά, στην είσοδο για τη Νότια Αμερική, βλέπει σε δύο ωκεανούς, ιδανική περίπτωση για την κατασκευή μιας νέας, πιο σύγχρονης διώρυγας. Εχει τεράστιο πλούτο σε νερά, ιδιαίτερα στην περιοχή όπου οι FARC-EP έχουν τη μεγαλύτερη επιρροή τους, ενώ το ένοπλο κίνημα δεν αποδείχτηκε μόνο ιδιαίτερα ανθεκτικό και εμπειροπόλεμο, αφού έχει ήδη 37 χρόνια ζωής και επιτυχιών, αλλά και εξαιρετικά ικανό στις διαπραγματεύσεις. Μέχρι τώρα και παρά τις αμοιβαίες υποχωρήσεις, η κυβέρνηση δίνει πιο πολύ την εντύπωση του χαμένου, παρά του κερδισμένου, κι όλο και περισσότερες φωνές από το στρατόπεδό της ζητάνε μια αλλαγή πολιτικής, μια στρατιωτική λύση στην οικονομική, πολιτική και κοινωνική σύγκρουση.

Το «Σχέδιο Κολομβία», επομένως, εκπονήθηκε από τον αμερικανικό ιμπεριαλισμό την κατάλληλη -για την ολιγαρχία της χώρας, αλλά και της περιοχής- στιγμή: Η Βενεζουέλα με τον πρόεδρό της Ούγο Τσάβες απομακρύνεται όλο και περισσότερο από την επιρροή των ΗΠΑ και σημειώνει σημαντικές επιτυχίες στην εξωτερική της πολιτική. Ο αγώνας των λαϊκών δυνάμεων στο Εκουαδόρ, με το επικίνδυνο για τον ιμπεριαλισμό μείγμα συνδικαλιστικών και μαζικών οργανώσεων, ιθαγενών και προοδευτικών τμημάτων του στρατού, κερδίζει συνεχώς έδαφος, η κατάσταση στο Περού είναι ιδιαίτερα ρευστή, οι προοδευτικές και λαϊκές δυνάμεις στη Βραζιλία πετυχαίνουν πολύ σημαντικές εκλογικές νίκες, στην Αργεντινή και στη Βολιβία οι λαϊκές κινητοποιήσεις παίρνουν μεγάλη έκταση και συνεχώς ριζοσπαστικοποιούνται.

Η κατάσταση στη Λατινική Αμερική γίνεται όλο και πιο εκρηκτική, αφού τα προβλήματα βαθαίνουν, οι χώρες περνάνε τη χειρότερη οικονομική κρίση τους τα τελευταία 50 χρόνια και οι λαοί δε φαίνονται πια διατεθειμένοι να πληρώνουν αυτοί το τίμημα της στρεβλής ανάπτυξης. Με αυτή την κατάσταση, με ισχυρά αντάρτικα κινήματα, με άλλα που κυοφορούνται και με το λαϊκό κίνημα που αφυπνίζεται, τα σχέδια των ΗΠΑ για την περίφημη Ενωση Ελεύθερου Εμπορίου της Αμερικής δεν έχει και πολλές ελπίδες επιτυχίας. Γι' αυτό και το «Σχέδιο Κολομβία», ή η «Πρωτοβουλία των Ανδεων», όπως μετονομάστηκε επί Μπους, δεν έχει πια μοναδικό στόχο την Κολομβία, αποσκοπεί ταυτόχρονα στον απόλυτο στρατιωτικό και οικονομικό έλεγχο και στο τσάκισμα του πολύμορφου κινήματος ολόκληρης της περιοχής, που παρά τις διαφορές του στις μορφές πάλης, συντονίζεται όλο και πιο αποτελεσματικά.

Δεν υπάρχει σήμερα λαϊκό κίνημα στην περιοχή, αλλά και σε ολόκληρη τη Λατινική Αμερική, που να μην καταδικάζει κατηγορηματικά τα σχέδια αυτά του αμερικανικού ιμπεριαλισμού, να μη βρίσκεται στο πλευρό των λαϊκών δυνάμεων της Κολομβίας πρώτα και κύρια, αλλά και των γειτονικών χωρών. Ενα στρατιωτικό πραξικόπημα στη Βενεζουέλα έχει αποτραπεί μέχρι τώρα, αλλά ο κίνδυνος δεν έχει εκλείψει και το ίδιο ισχύει και για μια άμεση στρατιωτική επέμβαση στην Κολομβία, οποιασδήποτε μορφής. Είτε χρησιμοποιηθούν τα γνωστά επιχειρήματα για τη δήθεν προστασία των ανθρώπινων δικαιωμάτων, είτε η «προάσπιση της δημοκρατικής νομιμότητας», είτε η καταπολέμηση του εμπορίου ναρκωτικών, είτε οτιδήποτε άλλο.

Η κατάσταση και σ' αυτή την περιοχή του κόσμου είναι εξαιρετικά κρίσιμη και οι λαοί της, πρώτα και κύρια ο λαός της Κολομβίας, χρειάζονται την καθημερινή αλληλεγγύη και υποστήριξή μας.

- Ποια είναι η γενική κατάσταση στην Τσεχία;

- Βρισκόμαστε δύο χρόνια πριν τις εκλογές. Το Κομμουνιστικό Κόμμα Μοραβίας - Βοημίας έχει 24 βουλευτές στο Κοινοβούλιο απ' τους οποίους οι 9 είναι μέλη εργατικών ομοσπονδιών. Πρόσφατα διεξήχθησαν περιφερειακές εκλογές στη χώρα. Στην περιοχή που εκπροσωπώ εγώ, στην Κεντρική Τσεχία, στις εκλογές το ΚΚ Τσεχίας - Μοραβίας έλαβε 19 έδρες.

Τα προβλήματα που υπάρχουν αυτή τη στιγμή στη χώρα μου έχουν περισσότερο σχέση με την πολιτική που εφάρμοσαν οι δεξιές κυβερνήσεις τα τελευταία χρόνια. Επιπλέον, οι περισσότεροι πόροι πηγαίνουν σε κεντρικές πολιτικές επιλογές, ενώ στο περιφερειακό και δημοτικό χώρο δε φτάνει αυτή η χρηματοδότηση. Την ίδια στιγμή, προχωράει και η αποκέντρωση της εξουσίας, πράγμα που θα έχει αρνητικά αποτελέσματα για τα δημοτικά συμβούλια. Παράλληλα υπάρχει και το πρόβλημα του εκλογικού συστήματος που δεν είναι αντιπροσωπευτικό το ποσοστό που παίρνει κάθε κόμμα με τους βουλευτές που βγάζει. Δηλαδή, με λίγα λόγια, στην Τσεχική Δημοκρατία δεν έχουμε απλή αναλογική.

Μπορώ να σας δώσω ένα χαρακτηριστικό παράδειγμα. Στην περιοχή της Κεντρικής Τσεχίας, το ΚΚ Βοημίας - Μοραβίας εκλέγεται δεύτερη δύναμη, ωστόσο δεν εκπροσωπείται ούτε στο προεδρείο ούτε μας επιτρέπουν να λαμβάνουμε μέρος σε διάφορες συναντήσεις που κάνουν. Οπως μπορείτε να καταλάβετε, αυτό μας δυσκολεύει να μεταφέρουμε στα διάφορα συμβούλια τους προβληματισμούς και τα αιτήματα του λαού. Ωστόσο, κάνουμε ό,τι μπορούμε, και μέσω των εκπροσώπων μας ώστε να τα μεταφέρουμε και να διεκδικούμε τις λύσεις τους.

- Ποια είναι η κατάσταση στο εργατικό κίνημα;

- Σε ό,τι αφορά το εργατικό κίνημα, η δομή που υπάρχει στην Τσεχική Δημοκρατία είναι η Γενική Συνομοσπονδία των Εργαζομένων. Χαρακτηριστικό είναι το γεγονός ότι πριν την ανατροπή του σοσιαλισμού υπήρχαν 7 εκατομμύρια μέλη, τώρα είναι μόνο 1,5 εκατομμύρια. Η μείωση του αριθμού των μελών στη Γενική Συνομοσπονδία είναι από μια άποψη θετικό δείγμα μιας και η συγκεκριμένη Συνομοσπονδία ακολουθεί κυβερνητικό συνδικαλισμό και αρκετά μεγάλο κομμάτι του λαού δε δέχεται να είναι σ' αυτά τα συνδικάτα. Η πολιτική που εφάρμοσαν αυτά τα συνδικάτα, μια πολιτική κοινωνικής συναίνεσης και κοινωνικού εταιρισμού, απομακρύνει το λαό απ' αυτά και η απομάκρυνσή του αποδεικνύει ότι μέρος του λαού αντιδράει.

Γι' αυτό δημιουργήθηκε η ανάγκη της δημιουργίας αριστερών συνδικάτων που δεν είναι εξαρτημένα από κάποια πολιτική δύναμη ή από κάποιο κόμμα. Στις γραμμές αυτών των συνδικάτων υπάρχουν άνθρωποι που δεν έχουν κομματική ταυτότητα, κομμουνιστές και άλλοι αριστεροί. Στόχος αυτών των συνδικάτων είναι να μπορέσουν να αναπτύξουν ένα κίνημα που να διατηρηθούν οι κατακτήσεις που είχαν οι εργαζόμενοι, στη διάρκεια του σοσιαλισμού που σήμερα τις έχουν χάσει.

- Πόσα μέλη έχουν αυτά τα προοδευτικά συνδικάτα;

- Τα μέλη αυτών των συνδικάτων φτάνουν περίπου τις 57.000. Από τον αριθμό αυτό φαίνεται ότι υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες, ενώ παράλληλα υπάρχει μια κάποια απογοήτευση του λαού απ' όλη αυτήν την κατάσταση, από τη στάση των κυβερνητικών συνδικάτων, καθώς επίσης και από το γεγονός ότι στα εργοστάσια είναι δύσκολο να φτιαχτούν σωματεία. Δεν είναι κάτι που απαγορεύεται από το νόμο, αλλά οι εργαζόμενοι δέχονται απειλές απόλυσης, τη στιγμή που υπάρχει ο φόβος της ανεργίας, που βρίσκεται σε αρκετά υψηλά επίπεδα στην Τσεχική Δημοκρατία, φτάνοντας το 15% στις βιομηχανικές περιοχές. Στην Κεντρική Τσεχία, όπου δουλεύω, είναι χαρακτηριστικό ότι ενώ η ανεργία παρουσιάζεται στα επίσημα στοιχεία της κυβέρνησης στο 10%, υπάρχουν περίπου 3.000 εργαζόμενοι που φεύγουν από το Πσίνταμ για την Πράγα κάθε μέρα για δουλιά. Κάνουν δηλαδή μια απόσταση 70 χιλιομέτρων κάθε μέρα.

Μετά τις ανατροπές του σοσιαλισμού, οι μεγάλες επιχειρήσεις και τα εργοστάσια άρχισαν να διαλύονται και να κλείνουν, ενώ μερικές επιχειρήσεις, που επέζησαν στην αρχή, τώρα δεν μπορούν να επιβιώσουν, με αποτέλεσμα αρκετοί εργαζόμενοι να βρεθούν στο δρόμο χωρίς δουλιά. Παράλληλα, οι καινούριες επιχειρήσεις είναι ιδιωτικές και οι παλιές ιδιωτικοποιημένες έχουν άλλη, διαφορετική λογική των προσλήψεων.

Η διαδικασία των ιδιωτικοποιήσεων έγινε με παρέμβαση του ξένου κεφαλαίου (Γερμανοί κι άλλοι), οι οποίοι δεν ενδιαφέρονταν για τη δημιουργία εταιριών που θα δώσουν δουλιά στο λαό. Ουσιαστικά, αξιοποιούν το γεγονός ότι έχει ανέβει η παραγωγικότητα, προσπαθούν να μειώσουν την παραγωγή για να έχουν ένα συγκεκριμένο είδος παραγωγής, και το υπόλοιπο κομμάτι, να χρησιμοποιηθεί σαν κομμάτι παραγωγής που υπάρχει σε άλλη χώρα. Δηλαδή, για παράδειγμα, κάτι που παράγεται στη Γερμανία, παράγεται πιο φτηνά στην Τσεχία.

- Τι δραστηριότητες αναπτύσσει το ΚΚ Μοραβίας - Βοημίας για να ξεπεραστεί αυτή η κατάσταση και πώς βοηθάει τη δουλιά του συνδικαλιστικού κινήματος;

- Μια πλευρά της δουλιάς του Κόμματος είναι να συμμετέχει στην κοινοβουλευτική δραστηριότητα και μέσα από παρεμβάσεις που γίνονται στο Κοινοβούλιο να προσπαθεί να διαμορφώσει τέτοιο νομοθετικό πλαίσιο που να μην θίγονται τόσο πολύ οι εργαζόμενοι.

Πέρα από τη δουλιά στο Κοινοβούλιο, το ΚΚ Μοραβίας - Βοημίας προσπαθεί, μέσα από τις οργανώσεις του στις διάφορες περιοχές, τα μέλη του να παρεμβαίνουν στα καθημερινά προβλήματα μέσα στα εργοστάσια και στους χώρους δουλιάς, προσπαθώντας και με δικηγόρους και άλλους ανθρώπους, τεχνοκράτες κλπ. να δίνουν λύσεις στα προβλήματα των εργαζομένων και στα προβλήματα ανεργίας.

Επιδίωξή μας είναι να δυναμώσουν τα αριστερά συνδικάτα. Επιδιώκουμε, οι κομμουνιστές να γίνουν η ηγετική δύναμη μέσα σε αυτά τα συνδικάτα και να προσεγγίσουμε αυτήν τη μεγάλη πλειοψηφία των εργαζομένων που δεν είναι μέλη των συνδικάτων.